អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនាំមុខមួយនៅកម្ពុជានៅថ្ងៃចន្ទនេះ បានអំពាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើការសម្របសម្រួលដល់បណ្តាប្រទេសសមាជិកសមាគមអាស៊ានឲ្យផ្តល់សច្ចាប័នលើលក្ខខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម។ លក្ខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម គឺជាសន្ធិសញ្ញាមួយសម្រាប់បង្កើតតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្ដរជាតិ។
តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានមូលដ្ឋានក្នុងក្រុងឡាអេ ប្រទេសហូឡង់។ ជាគោលការណ៍តុលាការនេះអាចធ្វើការស៊ើបអង្កេត និងចោទប្រកាន់បទឧក្រិដ្ឋធ្ងន់ធ្ងរដែលត្រូវបាប្រព្រឹតិ្តនៅក្នុងប្រទេសជាសមាជិកផ្តល់សច្ចាប័ន ដូចជាឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងឧក្រិដ្ឋកម្មនៃការឈ្លានពាន ក្នុងពេលដែលរដ្ឋភាគីមិនមានសមត្ថភាព ឬ មិនមានចេតនាធ្វើការស៊ើបអង្កេត ឬចោទប្រកាន់លើឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនេះ។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួនបន្ទាប់ពីសិក្ខាសាលាមួយរយៈពេលមួយព្រឹកក្នុងក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីរំលឹកខួបលើកទី១០ឆ្នាំនៃការបង្កើតតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សនិងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា ហៅថា អាដហុក បានទាញហេតុផលថា កម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រធានប្តូរវេណរបស់សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) និងជាប្រទេសហត្ថលេខីនៃលក្ខខន្តិកៈក្រុងរ៉ូម គួរជំរុញឲ្យប្រទេសសមាជិកក្នុងសមាគមនេះ ឲ្យផ្តល់សច្ចាប័នដល់លក្ខខន្តិកៈនេះ។
លោកធន់ សារ៉ាយ ប្រធានអង្គការអាដហុក មានប្រសាសន៍ក្នុងសិក្ខាសាលានោះថា ការចូលជាសមាជិកភាពរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌ័អន្ដរជាតិនឹងជួយតម្រង់ផ្លូវមេដឹកនាំរបស់ប្រទេសនិមួយៗមិនឲ្យប្រើអំណាចរបស់ខ្លួនខុសគោលការណ៍ច្បាប់។
«ICC មានចេញដីកាឃាត់ខ្លួន ចាប់ខ្លួនទៅដល់ប្រធានាធិបតីកំពុងកាន់អំណាច យ៉ាងហោចណាស់ក៏បញ្ជាក់ថាអ្នកឯងកំពុងកាន់អំណាចពិតថាអ្នកឯងមិនអាចធ្វើអ្វីស្រេចតែចិត្តទេ។ ដូច្នេះគឺជាការគំរាមមួយទៅដល់ស្មារតីរបស់អ្នកដឹកនាំកំពុងកាន់អំណាចថា អ្នកឯងកុំអាងខ្លួនមានអំណាច ហើយចង់ធ្វើអីស្រេចតែចិត្ត។ នេះជាសារមួយសំខាន់ណាស់ ដែលICC ហ៊ានចេញដីកាចាប់ខ្លួនប្រធានាធិបតីកំពុងកាន់អំណាចបែបនេះ»។
បច្ចុប្បន្នមានប្រទេសចំនួនពីរប៉ុណ្ណោះ ក្នុងសមាគមអាស៊ានដែលមានដប់ប្រទេសដែលបានផ្តល់សច្ចាប័នគាំទ្រដល់ការបង្កើតតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិគឺប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសហ៊្វីលីពីន។ ដោយឡែកមានប្រទេសហត្ថលេខីលើសច្ចាប័ននេះ សរុបចំនួន១២១ ប្រទេសក្នុងពិភពលោក។
លោកអេនឌ្រូ ខេលី (Andrew Cayley) សហព្រះរាជអាជ្ញានៃសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមមានប្រសាសន៍ថា តុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិមានដំណើរការប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាពបាន លុះណាតែរដ្ឋនិមួយៗផ្តល់សច្ចាប័ន និងអនុវត្តច្បាប់ក្នុងស្រុកបាន។
«កម្ពុជាអាចមានឥទ្ធិពលខ្លាំង ក្នុងបញ្ហានេះក្នុងការនិយាយនិងបញ្ចុះបញ្ចូលប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ដែលនៅសេសសល់ពីព្រោះទី១ កម្ពុជាគឺជាប្រទេសហត្ថលេខីមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដែលបានផ្តល់សច្ចាប័នមុនគេ និងទី២កម្ពុជាមានបទពិសោធន៍ក្នុងសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម ហើយខ្ញុំគិតថា កម្ពុជាអាចធ្វើកិច្ចការល្អជាច្រើនក្នុងបញ្ហានេះ»។
លោក អ៊ីស្សាម មូសារ (Isham Mousar) ទីប្រឹក្សាអមស្ថានទូតបារាំងផ្នែកនីតិសាស្ដ្រមានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើប្រទេសសមាជិកអាស៊ានមិនទាន់បានផ្តល់សច្ចាប័នគ្រប់គ្នាអាចជាការងាយស្រួលដល់ការផ្តល់ឱកាសដល់មេដឹកនាំដែលប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋក្នុងការគេចពីការតាមចាប់ខ្លួនរបស់តុលាការព្រហ្មទណ្ឌ័នេះ។
«មានន័យថាបើសិនជាមានឧទាហរណ៍ លោកណាមួយ ឬក៏ លោកស្រីណាមួយដែលប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មដែលនៅក្នុងកត្តិការនៅក្នុងរបស់ព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិនោះឆ្លងដែនពីខ្មែរ ប្រទេសផ្សេងអាស៊ានមានតែពីរប្រទេស អញ្ចឹងគាត់អាចទៅប្រទេសផ្សេងៗ នៅក្នុងអាស៊ានយ៉ាងសេរី ពីព្រោះប្រទេសផ្សេងៗ ឥតបានជាសមាជិកព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ។ អញ្ចឹងអាចបដិសេធនឹងសំណូមពរសហប្រតិបត្តិការរបស់សហព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិបាន»។
ទោះយ៉ាងណាលោកកុយ គួង អនុរដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសមានប្រសាសន៍ថា ការជួយជំរុញប្រទេសសមាជិកអាស៊ានក្នុងការផ្តល់ការគាំទ្រនិងផ្តល់សច្ចាប័នដល់លក្ខខន្តិកៈ ក្រុងរ៉ូមមិនបានស្ថិតក្នុងរបៀបវីរៈនៃកិច្ចប្រជុំអាស៊ានទេ ហើយលោកមិនអាចផ្តល់សេចក្ដីអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
ចិន សហរដ្ឋអាមេរិក និងរុស្ស៊ី ដែលសុទ្ធសឹងជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិនៅមិនទាន់ចុះហត្ថលេខាលើលក្ខខន្តិកៈក្រុងរ៉ូមនៅឡើយ៕
