ភ្ជាប់​ទៅ​គេហទំព័រ​ទាក់ទង

ព័ត៌មាន​​ថ្មី

ការ​ប្រមូល​វត្ថុ​បុរាណ​ទុក​ក្នុង​សារ​មន្ទីរ


រួប​ចម្លាក់​ដែល​គេ​លួចពី​សារ​មន្ទីរ​ជាតិ​​នៅ​អ៊ីរ៉ាក់ ហើយ​ចាប់​បាន​មក​វិញ។
រួប​ចម្លាក់​ដែល​គេ​លួចពី​សារ​មន្ទីរ​ជាតិ​​នៅ​អ៊ីរ៉ាក់ ហើយ​ចាប់​បាន​មក​វិញ។

ប្រែសម្រូលដោយលោកអួ ធួក វីអូអេ ខ្មែរ

ប្រធាន​ក្រុម​ប្រឹក្សា​កំពូល​អេហ្ស៊ីប ​ខាង​បូរាណ​វត្ថុ ​ហៅ Supreme​ Council​ of ​Antiquities ​ លោក Zahi​ Hawass​ បាន​ចាត់​ទុក​បេសក​កម្ម​របស់​លោក​ជា​ការ​តាម​ដាន​រក​វត្ថុ​បូរាណ​អេហ្ស៊ីប​ ដោយ​លោក​មាន​ជំនឿ​ថា​ បាន​ត្រូវ​យក​ចេញ​ដោយខុស​ច្បាប់​ពី​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីប​ ​ហើយ​លោក​ចង់​យក​វត្ថុ​ទាំង​នោះ​មក​ឲ្យ​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីប​វិញ​។​ លោក​ Havass​ មាន​មុខ​នាទី​ជា​អ្នក​ទទួល​ភ្ញៀវ​ក្នុង​សន្និ​សីទ​ ពីរ​ថ្ងៃ​នៅ​ក្នុង​ទី​ក្រុង​គែរ​ ពី​ថ្ងៃ ​ទី៧ ​ដល់​ថ្ងៃ​ទី៨ ​ខែ​មេសា​ដោយ​មាន​ការ​ចូល​រួម​ពី​ប្រទេស​ដទៃ​ដែល​ស្វែង​រក​ឲ្យ​គេ​បញ្ជូន​វត្ថុ​បុរាណ​និង​វត្ថុ​សល់​ពី​សម័យ​ចាស់​មក​ឲ្យ​ប្រទេស​ខ្លួន​វិញ។

លោក​ Havass មាន​ទឹក​មុខ​ញញឹម​ ប្រកប​ទៅ​ដោយ​មោទន​ភាព​និង​ការ​សប្បាយ​ចិត្ដ​ នៅ​ក្នុង​រដ្ឋធានី វ៉ាស៊ីនតោន ​កាល​ពី​ខែ​មុន​ នៅ​ពេល​ដែល​លោក​ទទួល​យក​មក​វិញ​នូវ​ក្ដារ​មឈូស​បុរាណ​របស់​អេហ្ស៊ីប​ដែល​ភ្នាក់ងារ​គយ​សរអា​បាន​ចាប់​បាន ​ប្រហែល​មក​ពី​ចោរ​លួច​រត់​ឆ្លង​ដែន​ នៅ​ឯ​អាកាស​ យាន​ដ្ឋាន​ទី​ក្រុង​Miami។

«មនុស្ស​អាច​យល់​ឃើ់ញ​ថា ពេល​ល្អ​ប្រណិត​បំផុត​ក្នុង​ជីវិត​របស់​គេ ​ជា​អ្នក​វត្ថុ​បុរាណ​វិទូ គឺ​គេ​ បាន​រក​ឃើញ​អ្វី​មួយ។​ តែ​ចំពោះ​ខ្ញុំ​ អ្វី​ដែល​អស្ចារ្យ​បំផុត​គឺ​យក​វត្ថុ​បុរាណ​ទៅ​ឲ្យ​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីប​វិញ។

បើ​ប្រសិន​ នេះ​ជា​ការណ៍​ពិត​ប្រាកដ​មែន លោក ​Havass បាន​ពើប​ប្រទះ​នឹង​ពេល​ល្អ​អស្ចារ្យ​ បំផុត​ជា​ច្រើន​លើក​។​ ចំពោះ​លោក ​ លោក​បាន​គ្រប់​គ្រង​វត្ថុ​បុរាណ​ចំនួន​៣១.០០០​ពាន់ ​ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ​ ២០០២​មក។​ វត្ថុ​បុរាណ​ទាំង​នោះ​បាន​ត្រូវ​ចាប់​យក​មក​វិញ​បាន​នៅ​ពេល​ក្រោយ​ពី​ ​ចោរ​បាន​លួច​យក​ចេញ​ពី​ប្រទេស។​វត្ថុ​បុរាណ​ខ្លះ​បាន​ត្រូវ​បញ្ជាក់​អត្ដ​សញ្ញាណ​ ចំ​ពេល​គេ​រៀប​ចំ​ដាក់​លក់​ដេញ​ថ្លៃ។​ វត្ថុ​ខ្លះ​បាន​ត្រូវយក​ចេញ​ពី​ទី​កន្លែង​តាំង​និង​ពី​ជញ្ជាំង​របស់​សារមន្ទីរ​ល្បី​ឈ្មោះ​ក្នុង​ពិភព​លោក។

ចំពោះ​លោក​ហាវាស ​វត្ថុ​និមួយៗ​ដែល​វិលមក​វិញ ​ជា​និមិត្ដ​រូប​នៃ​ជ័យ​ជំនះមិន​ត្រឹម​តែ​ដល់​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីបប៉ុណ្ណោះ​ទេ​ តែ​ដល់​គ្រប់​មនុស្ស​ជាតិ។

«នេះ​មិន​ជា​កេរ្ដិ៍​ដំណែល​របស់​យើង​ទេ។​ នេះ​ជា​កេរ្ដិ៍​មរតក​មនុស្ស​ជាតិ​ទាំង​អស់​ក្នុង​ពិភព​លោក»។

តែ​ជា​ការ​គួរ​ឲ្យ​អស់​សំណើច​នេះ​ ជា​ការ​តវ៉ា​មួយ​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​ជន​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​សិល្បៈ​ក្នុង​ពិភព​លោក​ ដែល​ជា​អ្នក​ប្រឆាំង​គំនិត​ ដក​ហូត​វត្ថុ​បុរាណ​ចេញ​ពី​សារ​មន្ទីរ​អន្ដរ​ជាតិ​ ហើយ​ប្រគល់​មក​ឲ្យប្រទេស​ដើម​វិញ។

«យើង​ទាំង​អស់​គ្នា​មាន​វត្ថុ​បុរាណ ​ឬ​មាន​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ដើម្បី​ថែ​ទាំវត្ថុ​បុរាណ​ទាំង​នោះ​នៅ​អតីត​កាល​ ហើយ​រក្សា​ទុកសម្រាប់អនាគត​កាល»។

នាយក​វិជ្ជា​ស្ថាន​សិល្បៈនៅ​ក្នុង​ទី​ក្រុង​ Chicago​ លោកJames​ Cuno ​ជា​អ្នក​និពន្ធ​សៀវ​ភៅ​មួយ​ដែរ​ហៅ ​«នរណាជា​ម្ចាស់​ទ្រព្យ​វត្ថុ​បុរាណ?» លោក​មាន​មតិ​ដូច​គ្នា​នឹង​លោក​ហាវាស​ដែរ​ថា​ វត្ថុ​បុរាណ​ ជា​កម្ម​សិទ្ធិ​របស់​មនុស្ស​ជាតិ​ទាំង​អស់។

«​នេះ​ជា​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​រួម។ មិន​មែន​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​របស់​ប្រទេស​ណា​មួយ ​តែ​ឯក​ឯង​ទេ”។

តែ​ប្រទេស​អេហ្ស៊ីប​មិន​ជា​ប្រទេស​តែ​ឯក​ឯង​មួយ​គត់​ដែល​តាម​ស្វែង​រក​វត្ថុ​បុរាណ​ដូច្នោះ​ទេ ។ ពី​ប្រទេស​ Nigeria​ ដល់​ប្រទេស​ហ្គ្រិចដល់​ប្រទេស​ Peru។ ​ប្រទេស​ទាំង​នោះ​ទាម​ទារ​ឲ្យ​ប្រគល់​វត្ថុ​បុរាណ​របស់​ខ្លួន​មក​វិញ។

តែ​មេធាវី​ ហើយ​និង​ជា​នាយក​រង​នៃ​អង្គការ​ Heritage Watch និងនាយក​ប្រតិ​បត្ដិ នៃ​គណៈ​កម្មាធិ​ការ​មេធាវី​សម្រាប់​ការ​ពារ​វប្ប​ធម៌ ​លោក​Tess​ Davis​ និយាយ​ថា ​នេះ​មិន​មែន​រឿង​ងាយ​ស្រួល​ទេ​។

«មាន​សារ​មន្ទីរ​មូយ​ដែល​និយាយ​ថា «ខ្ញុំ​បាន​ទិញ​វត្ថុ​នេះ។ ​ខ្ញុំ​បាន​ទិញ​តាម​តម្លៃ​ត្រឹម​ត្រូវ។ ​ខ្ញុំ​ជា​ម្ចាស់​ស្រប​ច្បាប់។​ លោក​អ្នក​មាន​ប្រទេស​មូយ​ដែល​និយាយ​ថា ​វត្ថុ​បុរាណ​នេះ វត្ថុ​សិល្បៈ​នេះ​មក​ពី​ប្រទេស​របស់​យើង។​ យើង​ជា​ម្ចាស់​ស្រប​ច្បាប់» ។

បើ​យើង​យក​ករណី​ រូប​ចម្លាក់​នៃ​វិមាន​ Parthenon​ មាន​ឈ្មោះ​ធម្មតា​ ជា​ Elgin​ Marbles ក្បាច់​ចម្លាក់​ដ៏​ប្រណិត​ នៅ​លើ​ថ្លើម​ថ្ម​នេះ​លំអ​ វិហារ​នៃ​វិមាន​ Parthenon ​របស់​ទី​ក្រុង​Athensប្រទេស​ហ្គ្រិច​ ជាង​ ពីរ​ពាន់​ឆ្នាំ​មក​ហើយ។

កាល​ពី​ឆ្នាំ​១៨០០​ ​វិមាន​ Parthenon​បាន​បាក់​បែក ​ដួល​រលំ។ ​នៅ​ពេល​នោះ​ ឯក​អគ្គ​រាជ​ទូត​របស់​ប្រទេស​អង់គ្លេស​ប្រចំា​ចក្រ​ភពអូតូម៉ង់​ លោកThomas Bruce​ដែល​ជា​មន្ដ្រី​ថ្នាក់​ខ្ពស់​នៃ​តំបន់​ Elgin ​បាន​ស្នើ​ទៅ​កាន់​អ្នក​ត្រួត​ត្រា​ចក្រ​ភព ​អូតូម៉ង់ ​សុំ​ការ​អនុញ្ញាត​ យក​រូប​ចម្លាក់​ខ្លះ​មក​តាំង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​អង់​គ្លេស។

វត្ថុ​ទាំង​នោះ​បាន​ត្រូវ​តាំង ​នៅ​ក្នុង​សារមន្ទីរ​អង់​គ្លេស​នៃ​ទី​ក្រុង​ឡុង​អស់​រយៈ​ពេល​ជិត​២០០​ឆ្នាំ។​ កាល​ពី​ឆ្នាំ​មុន ​មនុស្ស​ជាង​៥​លាននាក់​បាន​ទស្សនា​សារ​មន្ទីរ​អន្ដរ​ជាតិ​នេះ។​ តែ​រដ្ឋា​ភិបាល​ហ្គ្រិច​ចង់​បាន​ រូប​ចម្លាក់​ពី​ថ្លើម​ថ្ម​នោះ យក​មក​ជួប​ជុំ​ជា​មួយ ​រូប​ចម្លាក់​របស់​វិមាន​ Parthenon​ ដទៃ​ ​នៅ​ក្នុង​សារ​មន្ទីរ​ ថ្មី​ Acropolisនៃ​ទី​ក្រុង​Athens។

លោក​ដេវិស​និយាយ​ថា ​នេះ​ជា​រឿងច​ម្រូង​ចម្រាស​។

«ខ្ញុំ​យល់​ថា​ ខាង​វិស័យ​សីល​ធម៌​មនុស្ស​ជា​ច្រើន​យល់​ឃើញ​ថា Elgin​ Marbles​ជា​កម្ម​សិទ្ធិ​របស់​ប្រទេស​ហ្គ្រិច​ ​ តែ​បើ​តាម​ច្បាប់​ មនុស្ស​ភាគ​ច្រើន​យល់​ស្រប​ថា ​វត្ថុ​បុរាណ​ទាំង​នោះ​ជា​ទ្រព្យ​សម្បត្ដិ​របស់​ប្រទេសអង់​គ្លេស»។

លោក​ Cuno​ បាន​ប្រកែក​ថា ​គ្មាន​មូល​ដ្ឋាន​ណា​មួយ​ដែល​អាច​សម្រេច​ថា ប្រទេស​ណា​មូយ​មាន​ករណី​សីលធម៌​ដ៏​ជាក់​ច្បាស់​សោះ។​ លោកថ្លែង​ទៀត​ថា ​សេចក្ដី​សម្រេច​ណា​មួយ​ដើម្បី​ មាតុ​ភូមិ​និវត្ដ​ត្រូវ​ធ្វើ​ឡើង​ យោង​មក​លើ​ពាក្យ​ថា​ តើ​ច្បាប់​បាន​ត្រូវ​បំពាន​មក​លើ​ឬ​ទេ?

«​បើ​ពុំនោះ​សោត​ទេ ​រឿង​នោះ​គឺ​ជា​រឿង​ត្រឡប់​ថយ​ក្រោយ​វិញ ឬ​សរសេរ​ប្រវត្ដិ​សាស្រ្ដ​ឡើង​វិញ»។

លោក​ គូណូ​បាន​ចង្អុល​បង្ហាញ​ប្រទេស​ហ្គ្រិចសម័យ​ទំនើប​មិន​ទាន់​រៀប​ចំ​ឡើង​បាន​នៅ​ឡើយ​រហូត​ដល់​ច្រើន​ទសវត្សរ័​ក្រោយ​មក ក្រោយ​ពី​រូប​ចម្លាក់​ បាន​ត្រូវ​ដក​ចេញ។​ លោក​ថ្លែង​ថា ​ការ​ចាប់​អារម្មណ៍នៅ​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​កាល​នេះ មក​លើ​វប្បធម៌​ជន​ជាតិ ​Athens​គឺ​ដោយ​សារ​តែ​ទៅ​លើ វប្បធម៌​ដទៃ​ ដែល​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ប្រវត្ដិ​សាស្រ្ដហ្គ្រិច​។

« នេះ​ជំរុញ​ឲ្យ​យើង​ក្រឡេកមើល​មក​ក្រោយ​វិញ ​តាម​មាគ៌ា​មួយ​ដែល​មិន​មាន​ការណ៍​ពិត​ក្នុង​អតីត​កាល។ គឺ​ជា​ការ​ដាក់​អត្ដ​សញ្ញាណ​ដែន​ដី​នៅ​អតីត​កាល​ ពេល​ដែល​អតីត​កាល​នោះ​មិន​មាន​អត្ដ​សញ្ញាណ​ទាល់​តែ​សោះ។

លោក​គូណូ​និយាយ​ថា គេ​ឃើញ​មាន​តម្លៃ​បន្ថែម​មក​លើ​វត្ថុ​បុរាណ​ទាំង​នោះ​ដែល​បាន​រួម​ចំណែកជា​មួយ​កេរ្ដិ៍​មរតកដ​ទៃ​នៅ​ក្នុង​សារ​មន្ទីរ​អន្ដរ​ជាតិ​ ដែល​ទស្សនិក​ជន​ អាច​យល់​ដឹង​អំពី​ពិភព​លោក​មាន​ភាព​ចម្រុះ​ ហើយ​ពាក់​ព័ន្ធ​ជា​មួយ​គ្នា​ជានិច្ច។

«ពេល​ដែល​យើង​ទស្សនា​សារ​មន្ទីរ​ ដូច​ជា​សារ​មន្ទីរ​អង់​គ្លេស​ រួច​យើង​កំពុង​ពិនិត្យ​មើល​ រូប​ចម្លាក់​ Marbles​ of​ Parthenon ​យើង​អាច​នឹក​ឃើញ​រូប​ភាព​ពី​ទី​តាំង​រូប​ចម្លាក់​នៅ​សារ​មន្ទីរ ​ជិត​ខាង​របស់​ប្រទេសអេហ្ស៊ីប​ឬ ​ចម្លាក់​ជំនាន់ ​ក្រុង រូម៉ាំង ​ឬ ​រូប​ចម្លាក់​សម័យ​ថ្មី ​មក​ពី​ប្រទេស​ចិន​ ...”។

នេះ​ហើយ​ជា​គំនិត​នៃ​អ្វី​ដែល​ហៅថា​ «សារ​មន្ទីរ​ពិភព​លោក»។

«បើ​កាល​ណា​យើង​យក​គំនិត​នេះ​ ជាគំនិត​ល្អ​ពិត​ ​ នោះ​យើង​ត្រូវ​ការ​បញ្ជាក់​ថា​ មាន​នរណា​មូយ​នៅ​ក្នុង​ទី​ក្រុង​ភ្នុំពេញ​ ប្រទេស​កម្ពុជា​អាច​ចូល​មក​ទស្សនា​ក្នុង​សារ​មន្ទីរ ហើយ​ពិនិត្យ​មើល​សិល្បៈ​អាមេរិកាំង​ បារាំង​និង​ជប៉ុន ​ដែល​មិន​មែន​ជា​ករណី​ដូច​នេះ​ទេ​។​ នេះ​ជា​គំនិត​តែ​ម្ខាង​រហូត​មក​ទល់​ពេល​នេះ“។

លោក​ Davis និង Cuno​ យល់​ស្រប​ថា ​ការ​ឲ្យ​ខ្ចី​វត្ថុ​បុរាណ​នឹង​វត្ថុ​ជំនាន់​អតីត​កាល ជា​មធ្យោ​បាយ​ចម្បង​សម្រាប់​មនុស្ស​ទូទៅ ទាំង​អស់​ក្នុង​ពិភព​លោក​ មិន​ត្រឹម​តែ​សម្រាប់​ជន​នៅ​ក្នុង​រដ្ឋ​ធានី​នៃ​បស្ចិម​ប្រទេស​បុណ្ណោះ​ទេ​ ដើម្បី​ស្រូប​យក ហើយ​លើក​ទឹក​ចិត្ដ​ ដោយ​ឃើញ​វត្ថុ​បុរាណ។

ចំពោះ​នរណា​មួយ​ដែល​មាន​ការ​ភ័យ​ខ្លាច​អំពី​រឿង​នេះ ​ដែល​ថា ​នឹង​បញ្ជូន​វត្ថុ​បុរាណ​ល្បី​ឈ្មោះ​របស់​សារ​មន្ទីរ​ណា​មួយអាច​ជា​ការ​បរាជ័យ​ដល់​ការ​ប្រមូល​ទុក​វត្ថុ​បុរាណ​ផ្ទាល់​ខ្លួន​ លោក​ Davis ​ចង្អុល​ឲ្យ​មើល​សារ​មន្ទីរ​នៃ​ទី​ក្រុង​ ញូយ៉កគឺ ​New ​York ​Metropolitan ​Museum ​of ​Art ​ដែល​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​ឲ្យ​ប្រទេស​ដើម​វិញ​នូវ​វត្ថុ​បុរាណ​ជា​ច្រើន​ ហើយ​អគារ​របស់​សារ​មន្ទីរ​ញូយ៉ក​នោះ​មាន​ទំហំ​៦សែន​ ម៉ែត្រ​ការ៉េ នៅ​តែ​មាន​វត្ថុ​បុរាណ​របស់​ខ្លួន​ មាន​តម្លៃ​រក​អ្វី​មក​ប្រៀប​មិន​បាន៕

XS
SM
MD
LG