មូលហេតុ​ដែល​លោក Biden បញ្ជូន​នាវា​ចម្បាំង​អាមេរិក​ទៅ​កាន់​តំបន់​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង​ដូច​លោក ​Trump ដែរ

  • Ralph Jennings

រូបឯកសារ៖ នៅក្នុង​រូបថត​ដែល​ផ្តល់​ឲ្យ​ដោយ​កងទ័ព​ជើងទឹក​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​នេះ បង្ហាញ​ពី​នាវា​ពិឃាដ​អាមេរិក​ដែល​បំពាក់​ដោយ​មីស៊ីល​បញ្ជា​ USS John S. McCain កំពុង​ធ្វើប្រតិបត្តិការ​នៅ​ឯច្រកសមុទ្រ​តៃវ៉ាន់ កាលពី​ថ្ងៃទី៣០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២០។

ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក​លោក​ Joe Biden ​រក្សា​ជំហរ​ដូច​អតីត​ប្រធានាធិបតី​មុន​លោក​ដែរ​ ​ដោយ​ជា​ញឹក​ញាប់​ បានបញ្ជូន​នាវា​ចម្បាំងអាមេរិក​ទៅ​កាន់​តំបន់​អាស៊ី​ ដែលអ្នក​វិភាគ​មួយ​ចំនួន​ជឿ​ថា​ ជា​វិធី​មួយ​ក្នុង​ការ​ឈរ​ជើងក្នុង​តំបន់​សមុទ្រ​ដែល​មាន​ជម្លោះ​ និង​ជា​ការ​ព្រមាន​ជា​ប្រចាំ​ទៅ​លើរដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ប៉េកាំង​ ដែល​មាន​កងកម្លាំង​នាវា​ជើង​ទឹក​ដ៏​ខ្លាំង​បំផុតក្នុង​តំបន់​នោះ​។

នាវា​ពិឃាដ​អាមេរិក​ដែល​បំពាក់​ដោយ​មីស៊ីល​បញ្ជា​ USS John S. McCain បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ជិតទីប្រជុំ​កោះ ​Paracel កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​៥ ខែកុម្ភៈ​ក​ន្លង​ទៅនេះ ដែល​ជាតំបន់​ប្រជុំ​កោះ​មួយក្នុង​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង​ ដែលគ្រប់​គ្រង​ដោយ​ប្រទេស​ចិន ប៉ុន្តែ​ក៏​ត្រូវ​បាន​កោះ​តៃវ៉ាន់ និង​ប្រទេស​វៀត​ណាមទាមទារ​ថា ​ជា​កម្មសិទ្ធិ​របស់​ពួកគេ​ដែរ។​ ប្រទេស​ព្រុយណេ​ ម៉ាឡេស៊ី​ និង​ហ្វីលីពីន​ បាន​ទាម​ទារ​កាន់​កាប់​តំបន់​មួយ​ចំនួន​ផ្សេង​ទៀត​ក្នុង​សមុទ្រចិន​ខាង​ត្បូង​ ដែល​មាន​ទំហំ​ប្រមាណ៣លាន ​៥សែន​ គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ​ ដែល​លាត​សន្ធឹង​ពីក្រុង​ហុង​ក្រុង​ដល់​តំបន់​កោះ ​Borneo។​

មិន​ដល់​បី​សប្តាហ៍​ក្រោយ​មក នាវាពិឃាដរបស់​កង​ទ័ព​ជើង​ទឹក​អាមេរិក​មួយ​គ្រឿង​ទៀត​ ​បាន​ឆ្លង​កាត់ច្រក​សមុទ្រ​តៃ​វ៉ាន់ ដែល​ផ្នែកខ្លះ ​កំពុង​ត្រូវ​បាន​ប្រទេស​ចិន​និង​កោះ​តៃ​វ៉ាន់​ ទាមទារត្រួតគ្នា។ ​កងទ័ព​ជើង​ទឹក​អាមេរិក​ ហៅ​ការ​បើកឆ្លងកាត់នេះ​ថា «​ជាការ​តាំង​ចិត្ត​ចំពោះ​តំបន់ឥណ្ឌូ​ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែល​បើក​ចំហរ​និង​សេរី​» ដែល​ស្ថិត​នៅ​ជាប់តំបន់​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង។​ នាវា​ចម្បាំង​អាមេរិក​មួយ​គ្រឿង​ផ្សេង​ទៀត​ ក៏​បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​ឆ្លង​កាត់​តំបន់​នេះ​ផង​ដែរ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​១១​ មីនា​ ក​ន្លង​ទៅ​នេះ។​

រដ្ឋបាល​របស់​លោក​ប្រធានាធិបតី​ Biden ទទួល​មរតក​នយោបាយ​ភាគ​ច្រើន ​ដែល​បន្សល់​ទុក​ដោយ​អតីត​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិកលោក Donald Trump ពាក់ព័ន្ធ​នឹងបញ្ហា​ក្នុងតំបន់​សមុទ្រ​ចិនខាង​ត្បូង​ ហើយ​រដ្ឋបាល​អាមេរិក​ថ្មី មកទល់នឹង​ពេលនេះ មិន​បាន​បង្ហាញ​ពី​បំណង​ផ្លាស់​ប្តូរគោល​នយោបាយ​ក្នុង​ពេល​កន្លង​មក​នោះ​ទេ​។​ នេះ​បើ​តាម​ការ​ផ្សាយ​របស់​គេហទំព័រ China Dailynews ​ដែល​គ្រប់​គ្រង​ដោយ​រដ្ឋ​ចិន​ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៨​ ខែ​មីនា​ កន្លង​ទៅ​។

រដ្ឋបាល​របស់លោក​អតីត​ប្រធានាធិបតី Donald Trump បាន​បញ្ជូន​នាវា​ចម្បាំងរបស់​កងទ័ព​ជើង​ទឹក​អាមេរិក ទៅ​កាន់​តំបន់​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូងចំនួន​១០​ដង​ ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៩​ និង​១០​ដងទៀត​ កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០២០។ នេះ​បើ​តាម​ការ​បញ្ជាក់របស់​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​នៃ​ទី​បញ្ជា​ការដ្ឋាន​របស់កង​កម្លាំងអាមេរិក​ប្រចាំ​តំបន់ឥណ្ឌូ​ប៉ាស៊ីហ្វិក សម្រាប់​របាយការណ៍នេះ។ រដ្ឋបាល​របស់​លោក​ត្រាំ​ បាន​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មាន​ការ​ចល័ត​នាវាចម្បាំង​អាមេរិក​ចំនួន​៥​ដង ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៧ និង​៥​ដងទៀត ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៨។​ ​មន្ត្រីអាមេរិក បាន​ហៅ​ការ​ចល័តនាវា​ចម្បាំង​អាមេរិក​ទាំង​នោះ​ ថា​ជា «សេរីភាព​នៃប្រតិបត្តិការ​នាវាចរណ៍»​ ឬ​ហៅ​កាត់​ថា FONOPs នោះ​។​

រដ្ឋបាល​អាមេរិក​មុនលោក​ត្រាំ​ តែង​សុំ​ការ​យល់​ព្រម​ពី​សេតវិមាន​និង​ទីភ្នាក់​ងារ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ មុននឹង​បញ្ជូន​នាវា​ចម្បាំង​ទៅ​កាន់​តំបន់​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង ដែល​បានធ្វើ​ឲ្យ​ការ​បើកបរ​មួយលើក​ៗ របស់​នាវា​ទាំង​នោះ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​រឿង​នយោបាយ នេះបើ​តាម​ការ​បញ្ជាក់​របស់​លោក​ Alexander Vuving សាស្ត្រាចារ្យ​នៃ​មជ្ឈមណ្ឌល​អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក​ Daniel K. Inouye ​សម្រាប់​ការ​សិក្សា​បញ្ហា​សន្តិសុខក្នុង​រដ្ឋហាវ៉ៃ។ ប្រទេស​ចិន​តែង​តែ​ប្រឆាំង​តវ៉ាចំពោះ​រាល់​ការ​ធ្វើ​ដំណើរមក​កាន់​តំបន់​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង​របស់នាវា​ចម្បាំង​អាមេរិក​ ហើយ​តែង​តែឆ្លើយ​តប​វិញ​ជាមួយ​នឹង​ការបើកបរនាវា​ចម្បាំង​របស់​ខ្លួន​នៅ​ក្នុង​តំបន់​សមុទ្រ​នោះ​ដែរ។​

រូបឯកសារ៖ នាវា​ពិឃាដ​អាមេរិក​ដែល​បំពាក់​ដោយ​មីស៊ីល​បញ្ជា​ USS John S. McCain នៅក្នុង​ដែនទឹក​ប្រទេស​សិង្ហបុរី កាលពី​ថ្ងៃទី២១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៧។

លោក​ Alexander Vuving លើក​ឡើង​ថា៖​ «ខ្ញុំ​គិត​ថា​ ការដែលរដ្ឋបាល​លោក Biden បញ្ជូន​នាវា​ចម្បាំង​អាមេរិកជា​ញឹក​ញាប់​ទៅ​កាន់​តំបន់​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង​នោះ​ បាន​បង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញនូវ​ដំណើរ​ការ​សិក្សា​មួយ​ ដែល​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​ធ្វើ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ប៉ុន្មានឆ្នាំ​កន្លង​ទៅ​។ មេរៀន​ទី​មួយនោះ ​គឺ​កុំ​ខ្វាយខ្វល់​អំពី​ការ​បញ្ជូន​នាវា​ចម្បាំង​នោះ។​ កុំ​ធ្វើ​ឲ្យ​រឿង​ហ្នឹង​ក្លាយ​ទៅ​ជា​រឿង​នយោបាយ​ ប៉ុន្តែ​ធ្វើវា​ឲ្យ​ទៅជា​រឿង​ធម្មតា​វិញ​»។

លោក Vuving បន្ថែមថា ​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន​ ជា​ទូទៅ​ ចង់​បង្កើន​វត្តមាន​របស់​ខ្លួន​ក្នុងតំបន់​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង​ ហើយ​ថា​ ប្រតិបត្តិការ​នាវាកង​ទ័ព​ជើង​ទឹករបស់​ខ្លួន​ដោយ​ទៀងទាត់​នោះ​ អាច​ជួយ​សម្រេច​គោល​បំណង​នេះ​។​

រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ប៉េកាំង​និយាយ​ថា​ ​តំបន់​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង​ប្រមាណ​៩០% ស្ថិត​ក្រោម​ការគ្រប់​គ្រងរបស់​ខ្លួន​ ដោយបាន​លើក​ឡើង​នូវ​កំណត់​ហេតុប្រើ​ប្រាស់ជា​ប្រវត្តិសាស្រ្ត​ ក្នុង​ការការ​ពារ​កា​អះអាង​របស់​ខ្លួន​។ ប្រទេស​ដែលទាមទារ​កម្មសិទ្ធិ​តំបន់​សមុទ្រនេះ ចង់បាន​សិទ្ធិនេសាទ​ត្រី ការរុករក​ប្រេង​ឥន្ទនៈ​ក្នុង​បាត​សមុទ្រ និង​ផ្លូវដឹកជញ្ជូន​តាម​ផ្លូវទឹក។

សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដែល​ជា​អតីត​គូ​សត្រូវ​របស់​ចិន​ក្នុង​សម័យ​សង្គ្រាម​ត្រជាក់​ និង​ជា​មហា​អំណាច​ប្រជែង​ជាមួយ​ចិន​ក្នុង​សម័យ​ទំនើប​នេះ​ ​មិន​បាន​ទាម​ទារ​កាន់កាប់​ផ្នែក​ណាមួយ​ក្នុង​តំបន់​សមុទ្រចិន​ខាង​ត្បួង​ទេ។ សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ បាន​ចូល​ខ្លួនពាក់​ព័ន្ធ​ក្នុង​រឿង​នេះ​ ស្រប​ពេល​ដែលរដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ប៉េកាំង​ បាន​ដឹក​នាំ​កម្លាំង​យោធា​ក្នុង​តំបន់ដែន​សមុទ្រ​ដែល​មាន​ជម្លោះ​ ដែល​ជា​ការ​គំរាម​កំហែង ដល់​បណ្តា​ប្រទេស​ដែល​ជា​សម្ព័ន្ធ​មិត្ត​របស់សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដូច​ជាកោះ​តៃ​វ៉ាន់ និង​ប្រទេស​ហ្វីលីពីន​ជា​ដើម។​ ប្រទេស​ចិន បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​មួយ​ចំនួនមានការ​ភ្ញាក់ផ្អើល ដោយ​មុន​ឆ្នាំ​២០១៧ ចិនបាន​ចាក់​ដី​ពង្រីក​កូនកោះ​មួយ​ចំនួន​ ដើម្បី​សង់​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធយោធា​របស់​ខ្លួននៅ​ទី​នោះ​។ ​

«FONOPs ​នឹង​ក្លាយ​ជា​យន្តការ​ផ្លូវការ​មួយ ដើម្បី​ឲ្យ​សហរដ្ឋ​អាមេរិកអាច​និយាយ​ថា​ ការ​ធ្វើនាវាចរណ៍​នេះ ​គ្រាន់​តែ​ជា​វិធានការណ៍​ធម្មតា​មួយ​ក្នុង​តំបន់​សមុទ្រ​នេះតែ​ប៉ុណ្ណោះ»។ នេះ​បើ​តាមការ​លើក​ឡើង​របស់​លោក​ Eduardo Araral សាស្រ្តាចារ្យ​ មហា​វិទ្យាល័យ​គោល​នយោបាយ​សាធារណៈនៃ​សាកល​វិទ្យាល័យ​ជាតិ​សិង្ហបុរី។

នាវា​ចម្បាំង​អាមេរិក​ដែល​ត្រូវ​បាន​បញ្ជូន​ទៅ​តំបន់​សមុទ្រ​សម្រាប់​ប្រតិបត្តិការ FONOPs ពុំ​បាន​ចូល​ចត​ក្នុង​កំពង់​ផែណាមួយ​ ឬ​តវ៉ា​ចំពោះ​សកម្មភាព​របស់​ចិន​ក្នុង​សមុទ្រ​នោះ​ទេ។​

រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​ប៉េកាំង កំពុង​រក្សា​ជំហរ​ «​ចាំមើល​»​ ចំពោះ​គោល​នយោបាយរបស់​អាមេរិកស្តី​ពី​តំបន់​សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង​។​ នេះ​បើ​តាម​សម្តី​របស់​លោក ​Huang Chung-ting អ្នក​ស្រាវ​ជ្រាវនៃ​វិទ្យាស្ថានការ​ពារ​ជាតិ​និងសន្តិសុខ​ក្នុង​ទី​ក្រុង​តៃប៉ិ។​ លោក​លើក​ឡើង​ថា​ ប្រទេស​ចិន​ចង់​ដឹង​ថា​តើ​រដ្ឋាភិបាល​ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតោន​និង​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​ខ្លួន នឹង​ប្រកាន់​យក​គំនិត​ខ្វែង​គ្នាបែប​ណា​ ក្នុង​ការ​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​ជម្លោះ​ដែន​សមុទ្រ​នោះ។​

«ក្នុង​កាលៈ​ទេសៈ​នេះ​ ប្រទេស​ចិន​ពិតជា​កំពុង​រង់​ចាំ​មើល​ ហើយ​ខ្លួន​នឹង​ព្យាយាម​រក​ចំណុច​មិន​ស្រប​គ្នាក្នុង​គោល​នយោបាយ​ចិន​រវាង​ជា​មួយ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និងដៃគូ​ឬ​សម្ព័ន្ធ​មិត្ត​របស់​ខ្លួន​ ដែល​នឹង​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ចិន​រក​ឃើញ​ការ​បែកបាក់គ្នា​មួយ។​

ប្រទេស​បារាំង​ អាល្លឺម៉ង់ និង​ចក្រភព​អង់គ្លេស​ ក៏​ដូច​ជា​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​ផ្សេងៗ​ទៀត​ផង​ដែរ​ បាន​បញ្ជូន​នាវា​របស់​ខ្លួន​ទៅ​កាន់សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូងរួច​ហើយ​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​នេះ​ ឬ​ក៏​មាន​ផែន​ការ​នឹងបញ្ជូន។​ អ្នក​វិភាគ​មួយ​ចំនួន​លើក​ឡើង​ថា​ ប្រទេស​ទាំង​នេះ​ កំពុង​ប្រឆាំង​នឹង​សកម្មភាព​របស់​ចិន​ក្នុង​ការពង្រីកដែន​សមុទ្រ​នោះ​។​

ក្រុម​មន្ត្រី​ចិន​និយាយ​ថា​ កម្មវិធី​ប្រតិបត្តិការ​នាវា​ចរណ៍ដោយ​សេរី​របស់អាមេរិក បានបង្អាក់​នូវ​ដំណើរ​ការ​សន្តិភាព​ក្នុង​តំបន់​សមុទ្រ និង​បាន​រំលោភ​លើ​ច្បាប់​អន្តរជាតិ​ផង​ដែរ។​ មុន​ពេល​ដែល​មន្ត្រី​អាមេរិកនិង​ចិន​ បាន​ជួប​ប្រជុំ​គ្នាកាល​ពី​ពាក់កណ្តាលខែ​មីនា ​ក្នុង​ទី​ក្រុង Anchorage រដ្ឋ Alaska នោះ​ អ្នក​នាំពាក្យ​ក្រសួង​ការបរទេស​ចិន​ និយាយ​ថា​ ប្រទេស​ចិន «​មិនអាច​សម្រប​សម្រួល​បញ្ហា​ដែល​ទាក់ទង​ជាមួយបូរណភាព​ទឹក​ដី​ សន្តិសុខ​ និង​ផល​ប្រយោជន៍ស្នូលរបស់​ខ្លួន​បានទេ​៕​

ប្រែសម្រួលដោយលោក ជ្រា វណ្ណារិទ្ធ