សាលាក្តីខ្មែរក្រហមចំណាយប្រាក់ប្រហែល ៣០០ លានដុល្លារនិងចំណាយពេល ច្រើនជាងមួយទសវត្សរ៍ដើម្បីកាត់ទោសអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមដែលត្រូវបានគេ បន្ទោសចំពោះការស្លាប់របស់មនុស្សចំនួន១លាន៧សែននាក់ បន្ទាប់ពីឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏ សាហាវយង់ឃ្នង កាលពីជាង៤០ឆ្នាំមុននៅកម្ពុជាគឺនៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ ឆ្នាំ ១៩៧៩។ តុលាការកំពុងកាត់បន្ថយដំណើរការរបស់ខ្លួនទោះបីជាមានសំណុំរឿង ចម្រូងចម្រាសនៅសេសសល់ដែលកំពុងរង់ចាំចំណាត់ការតុលាការជាក់លាក់បន្ថែម ពីលើការរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្របញ្ចប់តុលាការក្តី។ ការណ៍នេះ អ្នកសង្កេតការណ៏និងអ្នកជំនាញខ្លះជំរុញឱ្យតុលាការបញ្ចប់ការងាររបស់ខ្លួននិងរៀបចំផែនការបញ្ចប់តុលាការ ក្នុងអន្តរកាលនេះឲ្យបានរលូនដល់ទីបញ្ចប់ជាពិសេសសំណុំរឿងដែលនៅសល់ ហើយត្រូវរដ្ឋាភិបាលជំទាស់យ៉ាងខ្លាំងនោះ។
លោក Daniel McLaughlin មន្រ្តីកិច្ចការច្បាប់ជាន់ខ្ពស់នៃមជ្ឈមណ្ឌលយុត្តិធម៌និង គណនេយ្យភាពដែលអង្គការរបស់លោកជួយជនរងគ្រោះជនជាតិអាមេរិកាំងដើម កំណើតខ្មែរនៅសហរដ្ឋអាមេរិកជាច្រើននាក់ក្នុងការតតាំងជាមួយមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ដើម្បីយុត្តិធម៌នៅក្នុងតុលាការ បានប្រាប់ VOA តាមអ៊ីម៉េលថាតុលាការមិនអាចទុក ចោលសំណុំរឿងសេសសល់ដទៃទៀតដែលថាមិនអាចកាត់ទោសបាននោះទេ។
«ជាបញ្ហាបឋមយើងមិនគួរទទួលយកការសន្មតជាកត្តាសត្យានុម័តដែលថាតុលាការ ខ្មែរក្រហមកំពុងឈានដល់ទីបញ្ចប់ដោយគ្មានសំណុំរឿងណាដែលនៅសេសសល់ (០០៣ ០០៤ និង ០០៤/២) ត្រូវកាត់ទោសនោះទេ។ ការធ្វើដូច្នេះនឹងក្លាយទៅជា ការ ចុះចាញ់នឹងការជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយ។ មានភាពស្ងៀមស្ងាត់គួរឱ្យកត់សម្គាល់ពី អង្គការសហប្រជាជាតិសហគមន៍អ្នកផ្តល់ជំនួយនិងពីអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជាដោយផ្ទាល់ទាក់ទងទៅនឹងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានបង្គាប់ថាការបញ្ចប់សកម្មភាពតុលាការគឺត្រូវបញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេតសំណុំរឿង ដែលនៅសេសសល់»។
លោកបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖
«ភាពស្ងៀមស្ងាត់នោះបានធ្វើឱ្យខកចិត្តនិងការខូចខាតពិតប្រាកដចំពោះជនរងគ្រោះ ដែលបានប្រគល់រឿងរ៉ាវនិងក្តីសង្ឃឹមរបស់ពួកគេទៅដល់តុលាការខ្មែរក្រហមដែលបន្ត មុខងារជាស្ថាប័នអព្យាក្រឹត្យនិងឯករាជ្យ»។
រូបឯកសារ៖ នួន ជា មានវត្តមានក្នុងសវនាការមួយកាលពីឆ្នាំ២០១៣។ (រូបថតផ្តល់ឲ្យដោយ Mark Peters/ECCC)
នួន ជា អាយុ ៩២ ឆ្នាំ ជាបងធំទី២ បន្ទាប់ពីប៉ុល ពត និងខៀវ សំផនប្រមុខរដ្ឋអាយុ ៨៧ ឆ្នាំ មកដល់ឆ្នាំ ២០១៨នេះ ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសចំនួន២លើកឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ អស់មួយជីវិតដូចគ្នាពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមនិង ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ក្រោមបទចោទថាបានប្រព្រឹត្តិទៅលើជនជាតិភាគតិចរួមទាំងជនជាតិវៀតណាមនិងចាម ហើយនឹងជនជាតិខ្មែរនៅពាស ពេញប្រទេស។ ថ្វីបើសំណុំរឿងនេះត្រូវបានបញ្ចប់ក្ដី ក៏តុលាការនៅតែមានសំណុំរឿង បីបន្ថែមទៀត គឺសំណុំរឿង០០៣ និង០០៤ ហើយនឹង០០៤/២ដែលនៅមានជនសង្ស័យ៣នាក់ ដែលជាកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមថ្នាក់កណ្តាល គឺ លោក យឹម ទិត្យ ហៅតាទិត លោកអោ អាន ហៅតា អាននិង លោក មាស មុត ដើម្បីចាត់ការតាមនីតិវិធីមុនពេលរៀបចំយុទ្ធ សាស្រ្តបញ្ចប់តុលាការ។ ករណីទាំងនោះត្រូវបានជំទាស់យ៉ាងខ្លាំងដោយរាជរដ្ឋា ភិបាលកម្ពុជា។ មេដឹកនាំកម្ពុជាលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែននិងលោកឧបនាយក រដ្ឋមន្ត្រីស ខេង ម្តងម្កាលបានថ្លែងជាសាធារណៈពីការមិនចង់ឲ្យមានមេដឹកនាំខ្មែរ ក្រហមបន្ថែមទៀតនៅក្នុងសំណុំរឿងសេសសល់ ត្រូវ បានស៊ើបអង្កេតនិង កាត់ទោសទេ ដើម្បីអ្វីមួយដែលរដ្ឋាភិបាលអះអាងថាថ្នូរនិងសន្តិភាព ហើយនឹងការបង្រួបបង្រួម ជាតិ។ តែក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសាលាក្តី ចាត់ទុកថានេះជាការជ្រៀតជ្រែកដល់ដំណើរការ តុលាការ។
លោក Daniel McLaughlin បានបន្ថែមសេចក្តីថា៖
«មិនថាពេលវេលានៃការបិទទ្វាររបស់តុលាការខ្មែរក្រហមទេ សាលាក្តីនេះចាំបាច់ត្រូវ បង្កើតយុទ្ធសាស្រ្តចាកចេញឲ្យបានច្បាស់លាស់។ យុទ្ធសាស្ត្រនោះគួរតែមាន តម្លាភាពបង្កើនលទ្ធភាពឲ្យសាធារណជនអាចចូលមើលឯកសារនិងសំណុំរឿងរបស់សាលាក្តី ខ្មែរក្រហម និង ជនរងគ្រោះ មេធាវីដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីនិងអតិថិជនរបស់ពួកគេ ចាំបាច់ត្រូវអនុញាតឲ្យចូលរួមនៅក្នុងការពិភាក្សាដែលកំពុងបន្ត ស្តីពីយុទ្ធសាស្រ្តនៃការ ចាកចេញរបស់តុលាការខ្មែរក្រហម ដែលតុលាការពិតជាមិនទាន់បានធ្វើរបៀបនោះនៅឡើយ។មេធាវីដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីជាពិសេសមេធាវីកម្ពុជាដែលធ្វើការនៅ ប្រទេសកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវផ្តល់ការគាំទ្រ ពីសាលាក្តីខ្មែរក្រហម និងសហគមន៍ម្ចាស់ ជំនួយដើម្បីដើរតួនាទីយ៉ាងសកម្មក្នុងការរៀបចំយុទ្ធសាស្រ្តនៃការចាកចេញដើម្បីឱ្យគេគិតគូរយ៉ាងពេញលេញអំពីតម្រូវការ អតិថិជនរបស់ពួកគេ»។
លោកថាតុលាការត្រូវគិតគូរពីការចូលរួមរបស់ភាគីពាក់ព័ន្ធផងដែរក្នុងការពិភាក្សា រឿងការបញ្ចប់របស់តុលាការ។
«ជនរងគ្រោះចាំបាច់ត្រូវបានគេជូនដំណឹងអំពីការបញ្ចប់នៃតុលាការ មូលហេតុនៃការ បញ្ចប់ ក៏ដូចជាអ្វីដែលជាអត្តន័យ សម្រាប់ការដាក់ពាក្យសុំតាំងខ្លួនជាដើមបណ្តឹង រដ្ឋប្បវេណី ជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែលចូលរួមក្នុងសំណុំរឿង ០០៣, ០០៤ និង ០០៤/២ ។ ជនរងគ្រោះត្រូវតែមានលទ្ធភាពបញ្ចេញសំឡេងរបស់ខ្លួននៅពេលនិយាយពីការរៀបចំទីតាំងនិងរបៀបដែលឯកសារ ដែលសម្រាប់ពួកគេអាចចូលមើលបាន ហើយមិនគ្រាន់តែជូនដំណឹងក្រោយពេលដែលបញ្ចប់តុលាការនោះទេ»។
រូបឯកសារ៖ ខៀវ សំផន មានវត្តមានក្នុងសវនាការមួយកាលពីឆ្នាំ២០១៣។ (រូបថតផ្តល់ឲ្យដោយ Mark Peters/ECCC)
លោក Daniel McLaughlinបានលើកឡើងពីការដែលសាលាក្តីត្រូវគោរពបំណងប្រាថ្នារបស់ជនរងគ្រោះ។
«ជាចុងក្រោយនៅក្នុងសេចក្តីសម្រេចថ្មីៗបំផុតនៃសំណុំរឿង ០០៤/១ ទាំងចៅក្រម កម្ពុជានិងអន្តរជាតិបានបើកលទ្ធភាពដែលថាការផ្តន្ទាទោសឧក្រិដ្ឋអាចកើតឡើង ចំពោះ ឧក្រិដ្ឋកម្មសម័យខ្មែរក្រហមនៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ជាតិ។ ខណៈពេលដែល មនុស្សភាគច្រើនយល់ស្របថាកាលៈទេសៈនៅកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះគឺមិនសមស្រប សម្រាប់ការផ្តន្ទាទោសទាំងនេះ ខ្ញុំគិតថាវាជាការសំខាន់ក្នុងការកត់សម្គាល់លទ្ធភាព នេះ ថាជាគោលដៅនាពេលអនាគត ដែលអាចមានសក្តានុពល ប្រសិនបើវាឆ្លុះបញ្ចាំង ពីបំណងប្រាថ្នារបស់ជនរងគ្រោះ»។
នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា លោក ឆាំង យុ ដែលផ្តល់ឯកសារខ្មែរក្រហមរាប់ សែនទំព័រទៅតុលាការបាននិយាយថាមានការពិភាក្សាអំពីការបញ្ចប់សាលាក្តីខ្មែរ ក្រហម។
«តុលាការបានគិតអំពីបញ្ហានេះ ហើយបើសិនជាយើងពិនិត្យឲ្យកៀកទៅវ័យរបស់នួន ជា និង ខៀវ សំផនកាន់តែជ្រេខ្លាំងឡើង អីចឹងគេក៏បានគិតអំពីបញ្ហានេះដែរ។ ចំពោះ កេរ្តិ៍តំណែលនៃតុលាការនេះ ខ្ញុំគិតវានឹងឲ្យមកដោយខ្លួនឯង នៅពេលដែលតុលាការ នេះ បញ្ចប់ថាវានឹងដើរទៅផ្លូវណា? មានទម្ងន់ប៉ុណ្ណា?»។
រូបឯកសារ៖ លោក ឆាំង យុ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ពន្យល់អំពីរឿងរ៉ាវមួយចំនួនក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ដល់អ្នកចូលរួម។ (ស៊ុន ណារិន/VOA)
លោកបានបន្តថា មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា គ្រោងនៅក្នុងរយៈពេល៣ឆ្នាំនេះនឹងដាក់ផ្សព្វផ្សាយឯកសារជាង១លានទំព័រទៅលើគេហទំព័រថ្មី ហើយដែលមនុស្សទាំង អស់ក្នុងពិភពលោកអាចទាញយកបាន ហើយយើងរំពឹងថានេះគឺជាគម្រោងមួយ នៅក្នុងការដែលហៅថាយុត្តិធម៌ដែរ។
លោកក៏បានទទូចដែរថាសំណុំរឿង០០៣ និង០០៤ គួរត្រូវបញ្ចប់ដោយគ្មានការពន្យា ពេលតែបញ្ចប់ទៅតាមពេលវេលាតុលាការ។
«សំណុំរឿង០០៣ និង០០៤ ចៅក្រមគួរតែផ្អែកទៅលើភស្តុតាងនិងបែបបទ ដែលខ្លួន មាន ហើយមកទល់សព្វថ្ងៃនេះគ្មាននរណាគេទៅជ្រៀតជ្រែកទេ ហើយក៏គ្មាននរណា គេឃាត់ឃាំងដែរ តែខ្ញុំគិតថាតុលាការបានបាត់បង់ការគាំទ្រមួយចំនួនពីប្រជាជន ដោយសារថាការទំនាក់ទំនង ការផ្សព្វផ្សាយហ្នឹងវាហាក់ដូចជាមានការកាត់បន្ថយ ហើយមានពេលខ្លះទៀត ការពន្យល់ធ្វើឲ្យមានការភាន់ច្រឡំ»។
លោក ឆាំង យុ បន្តថាកាត់ទោសឌុច ជាប់គុកមួយជីវិត ហើយ១ឆ្នាំក៏ត្រូវជាសាក្សី ហើយរឿងទួលស្លែងត្រូវកាត់ម្តងទៀត។ ពួកគាត់ជាច្រើនមិនយល់ពីរឿងនេះ។
លោកបានបន្ថែមសេចក្តីថាអង្គការលោកបានធ្វើការស្ទង់មតិមួយជាមួយនឹងមនុស្ស ១៥០០នាក់ ដែលមានសាវតាររៀងខ្លួន រស់នៅតាមបណ្តាខេត្តនានា ហើយលទ្ធផល នៃការស្ទង់មតិអំពីបញ្ហាទាក់ទងនឹងការបញ្ចប់តុលាការគឺកំពុងចងក្រងនិងបោះពុម្ភ ផ្សាយក្រោយពីការធ្វើកាលពីខែធ្នូដល់ខែមេសា។
«យើងបានធ្វើការស្ទាប់ស្ទង់មតិនេះថាតើពេលដែលតុលាការចប់ទៅតើឯកសាររបស់ តុលាការហ្នឹងគួរស្ថិតនៅទីណា តើប្រជាជនអាចចូលទៅអាន ចូលទៅស្រាវជ្រាវដោយ វិធីណា ហើយថាគួរផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងដូចម្តេច ហើយថាតើគួរមានស្ថាប័នណាផ្សេង ទៀតគួរជាអ្នកបណ្តុំឯកសារទាំងអស់នេះ ដើម្បីងាយស្រួលដល់ប្រជាជននៅតាម មូលដ្ឋានមិនប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតហ្នឹងអាចប្រើប្រាស់បាន»។
លោក យុ ឆាំង បានបន្ថែមសេចក្តីថាតុលាការ មិនមែនជាស្ថាប័ន តែមួយគត់ក្នុងការ រកយុត្តិធម៌ទេ តែមានស្ថាប័នអប់រំ ដូចជាសាលារៀនគឺជាកន្លែងបំពេញយុត្តិធម៌ផងដែរ។
«ខ្ញុំថាយុត្តិធម៌យើងបានប្រឹងប្រែងអស់លទ្ធភាព ហើយយើងបានស្គាល់អំពីតម្លៃ យុត្តិធម៌ និងកម្រិតណាដែលយុត្តិធម៌អាចរកបានពីតុលាការខ្មែរក្រហមនេះ។ ហើយបើយើងនិយាយថាពេញចិត្តត្រឹមណា ខ្ញុំគិតថាយើងដឹងតាំងពីដំបូង គ្មានការដាក់ទណ្ឌកម្ម ណាមួយ គ្មានចំនួនណាមួយដែលយើងយកមកកាត់ទោសហ្នឹងវាអាចសមស្មើទៅនឹង អ្វីដែលយើងបាត់បង់ទេ។ អីចឹងខ្ញុំគិតថាអ្វីដែលសំខាន់គឺការយល់ដឹងដំណើរការមួយ ដែលវាមានតម្លៃក្នុងការទទួលស្គាល់ ការឈឺចាប់ដែលវាបាន ហើយវាជាមេរៀន សម្រាប់ បន្តឲ្យយើងស្វែងរកនៅក្នុងគម្រោងផ្សេងៗទៀតដូចជាការអប់រំតាមសាលា រៀន តាមការពិភាក្សា តាមការសំណេរផ្សេងៗ»។
លោកបានអះអាងថាមកដល់ពេលនេះមាននិស្សិត ថ្នាក់ទី៧ ដល់ថ្នាក់ទី១២កំពុងតែង រៀនពីប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ។
បើតាមឯកសារតុលាការដែល VOA មានស្តីពីគម្រោងបញ្ចប់ផែនការសាលាក្តីខ្មែរ ក្រហមលើកទី២០ ដែលចុះថ្ងៃទី៣១ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩ បានឲ្យដឹងពីដំណើរការសំណុំ រឿង ០០២, ០០៣ និង០០៤ ទាក់ទងនឹងបញ្ហាជាច្រើន រួមទាំងការស៊ើបអង្កេត ការសម្រេចរបស់អង្គបុរេជំនុំជម្រះ ថាតើការខ្វែងគំនិតគ្នារវាងសហចៅក្រមជាតិនិងអន្តរជាតិ ត្រូវច្រានចោលឬបន្តការកាត់ទោសសំណុំរឿងសេសសល់ឬយ៉ាងណា។ ឯកសារ តុលាការនៅត្រង់ចំណុចមួយបានបញ្ជាក់តាមខ្លឹមសារដើមថា៖
«នៅក្នុងសំណុំរឿង០០៣ សំណុំរឿង០០៤/០២និងសំណុំរឿង០០៤ ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ ដាច់ដោយឡែកត្រូវបានកំណត់សម្រាប់ដំណាក់កាលស៊ើបសួរដែលនៅសេសសល់ ហើយក្នុងករណីមានការចោទប្រកាន់នោះ នឹងមានព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់បន្ថែមទៀត សម្រាប់ ដំណាក់កាលជំនុំជម្រះនិងបណ្តឹងសាទុក្ខ»។
ឯកសារតុលាការខ្មែរក្រហមឬហៅថា អ.វ.ត.ក ដដែលបានបន្ថែមថា៖
«ឯកសារនេះផ្តោតជាពិសេសលើការវិវត្តន៍នាពេលថ្មីៗនេះ នៅក្នុងសំណុំរឿងដែលនៅ សេសសល់ទាំងបី ដែលបច្ចុប្បន្នកំពុងស្ថិតនៅចំពោះមុខ អ.វ.ត.ក និងផ្តល់នូវព័ត៌មាន អំពីប្រភេទនៃរឿងក្តី ព្រមទាំងស្ថានភាពនៃសំណុំរឿងទាំងនោះ ព្រមទាំងជំហាននានា ដែលត្រូវបំពេញ មុនពេលកិច្ចដំណើរការនីតិវិធីតាមផ្លូវតុលាការទាក់ទិននឹងសំណុំរឿង កំពុងរង់ចាំបច្ចុប្បន្ននៅចំពោះមុខអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញ (អ.វ.ត.ក )បញ្ចប់ជាស្ថាពរតាម ផ្លូវច្បាប់។ សហព្រះរាជអាជ្ញាបានថ្លែងជាសាធារណៈថានឹងពុំមានសំណុំរឿងបន្ថែម ទៀតទេ បន្ទាប់ពីសំណុំរឿង០០៣ និង០០៤។ ហេតុនេះ សំណុំរឿងដែលមាននាពេល នេះគឺជាសំណុំរឿងសរុបដែល អ.វ.ត.ក ត្រូវចាត់ការតាមនីតិវិធីច្បាប់»។
តាមការឲ្យដឹងរបស់សាលាក្តីបានឲ្យដឹងថាគិតមកត្រឹមចុងខែមីនា សាលាក្តីមាន គម្រោងបញ្ចប់ដំណើរការសំណុំរឿងទាំងអស់នៅដើមឆ្នាំ២០២០។
លោក នេត្រ ភត្រ្តា អ្នកនាំពាក្យសាលាក្តីខ្មែរក្រហម បានអះអាងថាសាលាក្តីបាន ជជែកអំពីផែនការបញ្ចប់តុលាការរៀងរាល់៣ខែម្តង។
«ចំពោះដំណើរការនេះ សម្រាប់សាលាក្តីខ្មែរក្រហមបានរៀបចំនូវផែនការសកម្មភាព របស់ខ្លួនក៏ដូចជាមានផែនការនៃការបញ្ចប់ គេហៅថា (Completion plan ) ដែលត្រូវ បាន update (ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព) នៅរៀងរាល់ត្រីមាស ដែលកិច្ចការងារនេះគឺយើងទទួល បាន(ព័ត៌មាន)ពីភាគីពាក់ព័ន្ធក្នុងតុលាការថាតើការប្រមើលមើលនៃការបញ្ចប់សកម្ម ភាពរបស់ខ្លួន របស់ការិយាល័យនីមួយៗហ្នឹង គឺនៅដំណាក់កាលណា ដោយយោងទៅលើការងារដែលមាននៅក្នុងដៃ»។
រូបឯកសារ៖ លោក នេត ភក្ត្រា អ្នកនាំពាក្យសាលាក្តីខ្មែរក្រហម នៅថ្ងៃ ទី ២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ២០១៦។ (ហ៊ុល រស្មី/VOA)
លោកបានបន្ថែមទៀតថាសំណុំរឿង ០០២/២ នៃនួន ជានិងខៀវសំផនស្ថិតនៅក្នុង ដំណាក់កាលនៃបណ្តឹងឧទ្ធរណ៍បន្ទាប់ពីសាលក្រមនិងសំណុំរឿង ០០៣ និង ០០៤ កំពុងស្ថិតនៅក្នុងដំណើរការឧទ្ធរណ៍និង សេចក្ដីសម្រេចរបស់អង្គបុរេជំនុំជម្រះ។
លោក នេត្រ ភត្រ្តា បានបន្ថែមថា៖
«ឆ្លើយតបទៅនឹងការទន្ទឹងរង់ចាំរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគឺ យន្តការរបស់យើងសម្រាប់ តុលាការ គឺយើងស្វែងរកយុត្តិធម៌និងការពិតសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា ប៉ុន្តែក្រោយពី ការបញ្ចប់បេសកកម្មនេះថាតើតុលាការត្រូវធ្វើយ៉ាងដូចម្តេច, តើយើងត្រូវបន្តការងារ យ៉ាងម៉េច, រឿងហ្នឹងគឺយើងមិនទាន់បានសម្រេចយ៉ាងណាទេ គឺ ទុកឱ្យភាគីកម្ពុជានិង អង្គការ សហប្រជាជាតិជាអ្នកបង្កើតតុលាការ ពួកគាត់ពិនិត្យនិងធ្វើការសម្រេចបន្ត»។
រូបឯកសារ៖ លោក Peter Maguire អ្នកឯកទេសខាងច្បាប់អន្តរជាតិ និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅ «ប្រឈមមុខនឹងមរណភាពនៅកម្ពុជា» (រូបទាញចេញពីបទសម្ភាសន៍ជាវីដេអូរបស់ VOA)
សាស្ត្រាចារ្យ អាមេរិកផ្នែកច្បាប់និងសង្គ្រាម លោក Peter Maguire ដែលជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅរបស់ខ្មែរក្រហម ប្រឈមមុខនឹងការស្លាប់នៅកម្ពុជា បានអះអាងថាជំហរ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជាមានភាពទន់ខ្សោយរឿងបញ្ហា តុលាការកូន កាត់មួយនេះ។
«ប្រសិនបើអង្គការសហប្រជាជាតិមិនចង់ក្លាយទៅជាផលិតកម្មនយោបាយអន្ដរជាតិថ្មី របស់តារាចម្រៀងល្បីល្បាញរបស់អាមេរិកគឺនាង Tammy Wynette នោះ អ.ស.ប. ចាំ បាច់ត្រូវប្រាប់ទៅលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែនថា អ.ស.ប.នឹងលែងឈរជាមួយ លោកហើយ រួចប្រកាសកាលបរិច្ឆេទចាកចេញ។ សំណុំរឿង ០០៣ និង ០០៤ នឹង មិនកើតឡើងទៅទេ»។
លោកបានបន្ថែមថា៖
«សាលាក្តីខ្មែរក្រហម ទំនងជាដូចគ្នានឹងគ្រប់កិច្ចប្រឹងប្រែងពីមុនដែរ បានបង្ហាញជា ថ្មីម្តងទៀតថានយោបាយគឺជាផ្នែកដែលមិនអាចលុបជ្រះមួយពីការកាត់ក្តីឧក្រិដ្ឋកម្ម សង្គ្រាម។ ហេតុអ្វីបានជាការជំនុំជម្រះបានពន្យារពេលអស់បីទសវត្សរ៍?គឺនយោបាយ។ ហេតុអ្វីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើជាតំណាងកម្ពុជានៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិ? នយោបាយ។ ហេតុអ្វីបានជាសាលាក្តីខ្មែរក្រហមមិនព្រមស៊ើបអង្កេត ការសម្លាប់រង្គាលនៅ អាង យ៉ាង (An Giang) ប្រទេសវៀតណា? គឺនយោបាយ។ ហេតុអ្វីបានជាតុលាការខ្មែរក្រហម បដិសេធមើលពីការទម្លាក់គ្រាប់បែកសម្ងាត់របស់ សហរដ្ឋអាមេរិកមកលើប្រទេសកម្ពុជាដែលត្រូវបានដឹកនាំដោយលោក Henry Kissinger ? គឺនយោបាយ»។
បន្ថែមពីលើការស៊ើបអង្កេតក្នុងបញ្ហាដ៏ស្មុគស្មាញដែលអ្នកស្រាវជ្រាវដ៏ក្លាហាន ជាច្រើនរូបបានបន្សល់ទុកនូវកំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្ត្រជាច្រើនជំនាន់។ លោក បានចាត់ ទុករឿងថាជាជោគជ័យដោយចំអកដល់អ.ស.ប.ថាត្រូវប្រកាសឲ្យដឹងអំពីការកាត់ ទោសសាលាក្តីខ្មែរក្រហមជាចុងក្រោយ រួចប្រកាសចាកចេញពីកម្ពុជា៕