សមាជិក​សភា​អាមេរិក​ចូលរួម​ជាមួយ​អន្តរជាតិ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ទទួល​ខុសត្រូវ​រឿង​សិទ្ធិ​មនុស្ស

រូបឯកសារ៖ ក្រុម​អ្នកតវ៉ា​ទាមទាររក​យុត្តិធម៌​ឲ្យ​មេដឹកនាំ​សហជីព​លោក រ៉ុង ឈុន​ ត្រូវបាន​រារាំង​ដោយ​កងកម្លាំង​សន្តិសុខ​ចម្រុះ​ មិន​ឲ្យ​ដើរហែរក្បួន​ចេញ​ពី​តំបន់​ពហុ​កីឡាដ្ឋាន​ជាតិ​អូឡាំពិក ក្នុង​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ​ នៅ​ថ្ងៃទី​៥​ ខែសីហា​ ឆ្នាំ​២០២០។ (ហ៊ុល រស្មី/វីអូអេ)

ការ​ចាប់ខ្លួន​ជា​បន្តបន្ទាប់​កាលពី​ខែ​កក្កដា​ និង​ខែ​កញ្ញា ​ចំពោះ​ក្រុម​អ្នក​តវ៉ា​អហិង្សា​ជាច្រើននាក់​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដែល​កំពុង​ជាប់ក្នុង​កំណត់​ត្រា​មិន​ល្អរឿង​សិទ្ធិមនុស្ស​និង​ប្រជាធិបតេយ្យ ហើយ​រងការ​ថ្កោលទោស​នោះ ​បាន​បើក​ចំហឲ្យ​មាន​ការរិះគន់​និង​ទាមទារ​ជា​អន្តរជាតិ​ជាថ្មី​ទៀត ដើម្បី​ឲ្យមាន​ការស្តារ​ឡើងវិញ​នូវការ​គោរព​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ សិទ្ធិ​មនុស្ស​ និង​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ។​

ក្រោយ​ការ​ចាប់​ខ្លួន​មេ​ដឹកនាំ​សហ​ជីព​ លោក ​រ៉ុង ឈុន​ ពី​បទ​ញុះញង់​ឲ្យ​មាន​ភាព​វឹកវរ​ក្នុង​សង្គម​ទាក់ទង​បញ្ហា​បោះ​បង្គោល​ព្រំដែន​ជាមួយ​ប្រទេស​វៀតណាម​ កាល​ពី​ចុង​ខែ​កក្កដា​ និង​ការ​តវ៉ាអហិង្សា​បន្ត​បន្ទាប់​ទៀត​នោះ​ គេឃើញ​មាន​សកម្ម​ជន​ជាង​ ២០ ​នាក់ ​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន។​ មន្ត្រីស.រ.អា មន្ត្រី​អ.ស.ប ​និង​ សហភាព​អឺរ៉ុប​ ហើយនឹង​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ទាំងជាតិ​និង​អន្តរជាតិ បាន​ចាត់ទុក​ថា ការ​ចាប់ខ្លួន​ជា​ការរឹតត្បិត​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ ​និងសិទ្ធិ​ប្រមូល​ផ្តុំតវ៉ា។ អាជ្ញាធរ​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​និយាយថា​ សកម្មភាព​ចាប់ខ្លួន​ចុងក្រោយ​ គឺជា​ការ​អនុវត្តន៍​ច្បាប់ ​ក្នុង​ប្រទេស​ប្រកាន់​របប​នីតិរដ្ឋ​ និង​ប្រជាធិបតេយ្យ។​ តែ​សមាជិក​សភា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​មួយ​ចំនួន​នៃ​គណបក្ស​នយោបាយ​ធំៗ​ទាំងពីរ ​បាន​ចូលរួម​រិះគន់​ និង​ថ្កោល​ទោស​អំពី​និន្នាកា​ចាប់​ខ្លួន​អ្នក​តវ៉ា​ដោយ​សន្តិវិធី​នៅ​កម្ពុជា​នៅពេល​ថ្មីៗនេះ​ដោយ​ហៅ​ថា​ជា​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស។

រូបឯកសារ៖ លោក Steve Chabot សមាជិក​រដ្ឋសភា​ប្រចាំ​រដ្ឋ Ohio មកពី​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ ថ្លែង​នៅក្នុង​ការ​ប្រមូលផ្តុំ​គ្នា​មួយ​របស់​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​និង​អ្នក​គាំទ្រ​គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ ដើម្បី​ទាមទារឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក​ជួយ​ស្តារ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា​ រដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីនតោន។

លោក​ Steve Chabot ​សមាជិក​សភា​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​មកពី​រដ្ឋ​អូហៃយ៉ូ ​(Ohio) ​បានថ្លែង​ប្រាប់ ​VOA ​តាម​សារ​អេឡិចត្រូនិច​អ៊ីមែល​ថា ​ការ​ចាប់ខ្លួន​កាន់តែ​ខ្លាំង​ឡើង​ចំពោះ​ក្រុម​សកម្មជន​ជា​យុវជន​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ​គឺជា​រឿង​ធ្លាក់ចុះ​ថ្មីទៀត​សម្រាប់​សិទ្ធិមនុស្ស​ និង​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ ​ដែលជា​រឿង​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​មិនអាច​ព្រងើយ​កន្តើយ​ចំពោះការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កាន់តែ​អាក្រក់​ឡើង​នៅ​កម្ពុជា​ទេ។ ​លោក​ថ្លែង​តាម​ប្រសាសន៍​ដើម​ថា៖

«នេះ​គឺជា​រឿង​សំខាន់​ដែល​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ធ្វើការ​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា ​ជា​ពិសេស គឺ​នៅ​ពេល​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​របស់​ពួកគេ​មិន​ធ្វើដូច្នោះ។ ​នេះជា​ហេតុផល​ដែលខ្ញុំ​ក្នុង​ឋាន:​ជាសហប្រធាន ​ក្រុម​សមាជិក​សភា​ចម្រុះ​គណបក្ស ​ដែល​គិតគូ​ពី​បញ្ហា​កម្ពុជា​ (The Congressional Caucus of Cambodia)​ បានធ្វើ​សេចក្តី​ស្នើច្បាប់​ដែលអាច​លើក​កម្ពស់​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ ​ហើយ​ចាប់​ឲ្យ​របប​លោក ​ហ៊ុន សែន ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំពោះការ​បង្រ្កាប​ម្តង​ហើយម្តង​ទៀត​នេះ»។

រូបឯកសារ៖ លោក​ Alan Lowenthal​ កំពុង​ថ្លែង​សុន្ទរកថា​នៅ​ក្នុង​កិច្ចពិភាក្សា​អំពី​ស្ថាន​ភាព​នយោបាយ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ និង​ តួនាទី​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ នៅ​ទីក្រុង​ Annandale​ រដ្ឋ​វឺជីនៀ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ ៣​ ខែ​ធ្នូ​ ឆ្នាំ​ ២០១៧​។ (វីអូអេ)

លោក ​Alan Lowenthal សមាជិក​សភា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ខាងគណបក្ស​ប្រជាធិបតេយ្យ​មកពី​រដ្ឋ​កាលីហ្វ័ញ៉ា​ និង​ជា​សហ​ប្រធាន​ក្រុម​សមាជិក​សភា​ចម្រុះ​គណបក្ស​ ដែល​គិតគូ​ពីបញ្ហា​កម្ពុជា ​(The Congressional​ Caucus ​of Cambodia) ​បាន​ថ្កោលទោស​ចំពោះ​ការ​ចាប់ខ្លួន​សកម្មជននិងក្រុម​ជំទាស់​ ហើយ​បង្ហាញ​ឲ្យឃើញ​ពីវិធានការ​ពី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​និង​សហភាព​អឺរ៉ុប​ប្រាប់ VOA ថា៖

«សភា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​ធ្វើ​សេចក្តី​ព្រាងច្បាប់​ចម្រុះ​គណបក្ស​មួយនៅ​សភា​ទាំងពីរថ្នាក់​ គឺ​សភា​និងព្រឹទ្ធសភា​ រួមទាំង​សេចក្តី​ស្នើច្បាប់​របស់ខ្ញុំ​ស្តីពី​ពាណិជ្ជកម្ម​កម្ពុជា ​(Cambodia ​Trade​ Act) ដែលជា​លទ្ធផល​កើតចេញ​ពីការ​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​ នីតិរដ្ឋ ​និងលទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ នៅ​កម្ពុជា។ សហភាព​អឺរ៉ុប​បាន​ចាត់​វិធានការ​ដកពន្ធ​អនុគ្រោះ​ផ្នែក​ពាណិជ្ជកម្ម។​ រឿងនេះ​វាសេ្រច​លើលោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ​ហ៊ុន សែន​ ដើម្បី​សម្រេចថា​ តើ​ការច្បាម​អំណាចផ្ទាល់ខ្លួន​របស់លោក ​ធ្វើឲ្យ​តួនាទី​កម្ពុជា​ជោគជ័យ​ក្នុងឋាន:​ជាសមាជិក​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ ឬទេ»។

លោក​បានបន្ត​ពី​ការប៉ះ​ទង្គិច​ដល់​អនាគត​របស់​កម្ពុជា​ចំពោះ​សិទ្ធិ​សរីភាព​ និង​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​តាម​ខ្លឹមសារ​ដើមថា៖

«ការ​ចាប់ខ្លួន​ទាំងនេះ​ គឺជា​រឿង​យាយី​ដល់​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ដែល​ផ្តល់​សិទ្ធិសេរីភាព​ដល់ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​គ្រប់រូប​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ​តែជា​ពិសេស​ទៅទៀត​នោះ​ គឺ​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​ក្មេងៗ​ជំនាន់ក្រោយ។​ ក្រុម​យុវជន​ទាំងនេះ​ ចូល​រួម​អនុវត្តន៍​សិទ្ធិ​នយោបាយ​និង​សកម្មភាព​សង្គម​ស៊ីវិល​ដែលជាការ​ស្រឡាញ់​ដល់​ប្រទេសជាតិ​របស់គេ។ ​ជំនួស​ដល់ការ​អនុញាត​ដល់​ពលរដ្ឋ​ក្មេងៗ​ជំនាន់ក្រោយ​ដើម្បី​ចូលរួម​កែប្រែ​អនាគត​ប្រទេស​កម្ពុជា ​លោក​ ហ៊ុន សែន ​និង​របប​របស់​គាត់​ គាបសង្កត់​សំឡេង​ក្រុម​ជំទាស់​ទៅវិញ ​ដើម្បី​បន្តក្តោប​ក្តាប់​អំណាច»។

លោកសមាជិក​សភា ថេត យ៉ូហូ ​(Ted Yoho) ខាង​គណបក្ស​សាធារណរដ្ឋ​មកពីរដ្ឋហ្ល័រីដា​ ដែលបាន​តាក់តែង​សេចក្តី​ស្នើច្បាប់​ប្រជាធិបតេយ្យ​កម្ពុជា​កាលពី​ពាក់​កណ្តាលឆ្នាំ២០១៩ ​ពុំអាច​ទាក់ទង​ដើម្បី​អត្ថាធិប្បាយ​បានទេ ​តែមន្ត្រី​នាំពាក្យ​ម្នាក់​របស់​លោក​ គឺ​លោក Brian Kaveney ​បាន​ថ្លែង​ប្រាប់ ​VOA ​ក្នុង​សារ​អ៊ីមែល​មួយ​ថា៖

«ក្នុងពេល​ដែលលោក​បន្ត​កិច្ចការ​នៅសភា ​លោក​សមាជិកសភា​ ថេត យ៉ូហូ ​បាន​គាំទ្រ​ការ​គាំពារសិទ្ធិមនុស្ស​ និង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា ​ហើយបាន​ជំរុញ​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា ឲ្យអនុវត្តន៍​សិទ្ធិ​តវ៉ាដោយ​សន្តិវិធី​ដើម្បី​ទាមទារ​អ្វីៗ​ដែលជា​ការល្អ​ប្រសើរ​ពីតំណាង​ដែល​ពួកគេ​បាន​បោះឆ្នោត​ជូន»។

លោក ​Kaveney ​បានបន្ត​តាម​ខ្លឹមសារ​ដើមថា៖

«លោក​សមាជិក​សភា ​ថេត យ៉ូហូ ​គឺជា​អ្នក​តាក់តែង​ច្បាប់​ប្រជាធិបតេយ្យ​កម្ពុជា​ ដែល​អាច​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​លើ​ក្រុមមន្ត្រី​កម្ពុជា​ ដែល​ទទួល​ខុសត្រូវ​ចំពោះ​ការរំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​ និងធ្វើ​ឲ្យ​ខូចខាត​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ នីតិរដ្ឋ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។ ​សេចក្តី​ស្នើច្បាប់​នេះ ​បាន​អនុម័ត​ដោយ​សភា​ដោយ​ជោគជ័យ​ហើយ​កាលពី​ឆ្នាំទៅ ​ហើយ​ពេលនេះ​កំពុង​រង់ចាំ​ការគិត​ពិចារណារ​បន្ត​ពីព្រឹទ្ធ​សភា»។

រូបឯកសារ៖ ក្រុម​អ្នក​គាំទ្រ​លោក រ៉ុង ឈុន ប្រធាន​សហភាព​សហជីព​កម្ពុជា​ លើក​បដា​ ក្នុង​ពេល​តវ៉ា​ទាមទារ​ឲ្យ​ដោះលែង​លោក នៅ​មុខ​តុលាការ​រាជធានី​ភ្នំពេញ ថ្ងៃ​ទី១ ខែសីហា ឆ្នាំ​២០២០។

ក្រោយ​ពេល​ដែល​មាន​ការ​ចាប់ខ្លួន​ជា​បន្តបន្ទាប់​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ​សកម្មជន​ក្រៅ​ប្រទេស​ដែលមាន​ឈ្មោះថា​ «ចលនា​និស្សិត​ដើម្បី​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ»​បាន​ទទូច​ដល់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ឲ្យដើរតួនាទី​សម្រប​សម្រួល​ឲ្យដោះ​លែង​សកម្មជន​សហគមន៍​ដែល​អាជ្ញាធរបានចាប់ខ្លួន​ថ្មីៗនេះ​ ដោយសារ​ការ​តវ៉ានានា​ ដែល​គេចាត់​ទុកថា ​ជាសិទ្ធិ​សេរីភាព​នៃការ​បញ្ចេញមតិ​តាម​ច្បាប់​។

​នៅក្នុង​លិខិត​ដាច់ដោយ​ឡែកពី​គ្នា​ចំនួន​៣ច្បាប់​ផ្ញើជូន​មន្ត្រី​ស្ថាប័ន​អាមេរិក​កំពូល​ចំនួន​បីរូប​ សកម្មជន​ក្រៅប្រទេស​ដែលមាន​ឈ្មោះថា ​«ចលនា​និស្សិត​ដើម្បី​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​»​ ស្នើសុំ​ឲ្យមាន​តួនាទី​សម្រប​សម្រួល​ពីសហរដ្ឋ​អាមរិកដើម្បី​ដោះលែង​សកម្មជន​យ៉ាងតិច​៧នាក់ ​ដែលត្រូវ​ចាប់ខ្លួន​ថ្មីៗ​ទាក់ទង​នឹង​បទ​ញុះញង់​បង្កឲ្យ​មាន​ភាព​វឹក​វរ​ដល់​សន្តិសុខ​សង្គម។

លោក ​ទូច វិបុល​ ប្រធាន​ប្រតិបត្តិនៃ​ចលនា​និស្សិត​ដើម្បី​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ ដែល​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​នៅក្នុង​សារលិខិត​ទាំងបី ​ទៅកាន់​លោក ​Mike Pompeo ​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការ​បរទេសអាមេរិក​ និង​លោក ​Lindsey Graham ​សមាជិក​ព្រឹទ្ធ​សភា​ ហើយនឹង​លោក Alan Lowenthal ​សមាជិក​សភា ​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ការ​ចាប់ខ្លួន​ទាំងនេះ​មិន​ស្របតាម​ច្បាប់​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ​ដែលចែង​ពី​សិទ្ធិ​នយោបាយ​ និង​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ ​ហើយនឹង​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​អំពីសិទ្ធិមនុស្ស​ជា​សកល​នោះទេ។​ លោក​បាន​ស្នើដល់​ឥស្សរជន​ទាំងបី​ដាច់​ដោយ​ឡែកពី​គ្នា​នៅ​ក្នុងលិខិត​ដូចគ្នា​ដោយ​ដូរ​តែ​ឈ្មោះ​នោះថា​ទឹកចិត្ត​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា​មើល​ឃើញ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ គឺជាអ្នកជួយ​រំដោះ​ឲ្យកម្ពុជា​មាន​សេរីភាព ​និងថា​សហរដ្ឋ​អាមរិក​មាន​តួនាទី​ដ៏សំខាន់​បំផុត​ក្នុងការជួយ​កម្ពុជា។​ សារលិខិត​នោះ​បានបញ្ជាក់​ថា៖

រូបឯកសារ៖ លោក ​ទូច វិបុល​ ប្រធាន​ប្រតិបត្តិ​នៃ​ចលនា​និស្សិត​ដើម្បី​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​។

«យើង​ស្នើសុំ​ដល់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ឲ្យធ្វើ​ជា​អាជ្ញា​កណ្តាល​ដើម្បី​ឲ្យរាជ​រដ្ឋាភិបា​លកម្ពុជា​ដោះលែងសកម្មជន​ទាំងអស់​ដោយ​ឥត​លក្ខខណ្ឌ ​រួមមាន​ព្រះតេជគុណ ​កើត សារ៉ាយ​ ​លោក ​មាន ព្រហ្មមុនី លោក ​ថា ឡាវី​ កញ្ញា ​អេង ម៉ាឡៃ​ ហៅ ​សូ មេត្តា​ លោក រ៉ុង ឈុន​ អ្នកស្រី ​ជឿន ដារ៉ាវី ​លោក ហ៊ុន វណ្ណ: ​កញ្ញា ​ស កន្និកា ​លោក​ សួង សោភណ្ឌ ​លោក​ ធុន រដ្ឋា ​កញ្ញា​ ភន កែវរស្មី ​កញ្ញា​ ឡុង គន្ធា​ និង​សកម្មជន​ដទៃ​ទៀត»។

នៅក្នុង​សារ​លិខិត​ដែល​រៀបរាប់​លម្អិត​ពី​សកម្មភាព​ចាប់ខ្លួន​សកម្មជន​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជាចុង​ក្រោយដដែល​នោះ ​លោក​ ទូច វិបុល​ បាន​បន្ថែម​ការ​ស្នើសុំ​ឲ្យ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​នាំមុខ​គេ ដើម្បី​ផ្តួចផ្តើម​ការ​បង្កើត​ក្រុម​ទំនាក់​ទំនង​កម្ពុជា​ ដែលមាន​សមាជិក​ភាគី​ហត្ថលេខី​នៃ​សន្ធិសញ្ញាសន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ​ដែល​រួមមាន ​សហរដ្ឋ​អាមរិក ​ជប៉ុន​ ឥណ្ឌូនេស៊ី ​អូស្ត្រាលី​ បារាំង​ អង់គ្លេស ហើយ​នឹង​ដៃគូ​ដ៏មាន​សក្តានុពល​ គឺ​អាល្លឺម៉ង់ ​និងស៊ុយអែត ​ដើម្បី​ជួយ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ ​សេរីភាព​ក្នុងការបញ្ចេញ​ទស្សន: ​សេរីភាព​នៃការ​ផ្សព្វផ្សាយ ​ហើយនឹង​ជំរុញដល់​ការកែ​ទម្រង់​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ។ ​លោកបាន​បញ្ជាក់​ប្រាប់ ​VOA ​បន្ថែម​ថា៖​

«ក្តីសង្ឃឹម​របស់​យើង​ គឺយើង​ចង់ឃើញ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ឲ្យមាន​ទំនាក់ទំនង​ឲ្យកាន់​តែច្រើន​ជាងមុនក្នុង​ការ​ជម្រុញ​ឲ្យកម្ពុជា​គោរព​ដើរតាម​កិច្ចព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ​លើក​កម្ពស់សេរីភាព​នៃការបញ្ចេញមតិ​ និង​ធ្វើ​យ៉ាងណា​ធ្វើឲ្យមាន​កំណែ​ទម្រង់​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅកម្ពុជា»។

ជាការ​ឆ្លើយតប​នឹង​លិខិត​របស់​ចលនា​និស្សិត​ដើម្បី​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ លោក​សមាជិកសភា ​Alan Lowenthal ​បាន​អះអាង​ពី​សារ:សំខាន់​នៃការ​ចូលរួម​របស់​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​ដំណើរការ​អនុវត្តន៍សិទ្ធិ​សេរីភាព​ លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិមនុស្ស​និងលទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ។

«ការរិះគន់​រដ្ឋាភិបាល ​គឺជា​រឿង​ចាំបាច់​សម្រាប់​ការរីក​លូតលាស់​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ។ ​ដូចជា​យើងបានដឹង​ច្បាស់លាស់​ នៅពេល​មាន​ការ​ចាប់ខ្លួន​សកម្មជន​ទាំងនេះ​ ពេលខ្លះ​ក៏ប្រឈមមុខ​នឹងការឆ្លើយតប​បែបហិង្សា​ពីអាជ្ញាធរ​ ឬ រងការ​ធ្វើទារុណកម្ម​ផងដែរ។ ​សកម្មជន​ទាំងនេះ​ គួរ​ត្រូវ​គេ​អបអរ មិនមែន​ត្រូវចាប់​ដាក់គុក​នោះ​ទេ»។

ប្រតិកម្ម​សមាជិក​សភា​អាមេរិក​កើត​ឡើង​ក្នុងពេល​ដែលមន្ត្រី​ក្រសួងការ​បរទេស​អាមេរិក មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស​អ.ស.ប​ និង​សហភាព​អឺរ៉ុប ​បាន​ទាមទារ​ឲ្យមាន​ការ​ដោះលែង​ក្រុម​សកម្មជន​ ដែលត្រូវ​ចាប់ខ្លួន​ទាំងឡាយ​ដោយ​គ្មាន​លក្ខខណ្ឌ។

​លោក​ Robert A. Destro ​ឧបការី​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រសួង​ការ​បរទេស​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក​ ទទួល​បន្ទុក​លទ្ធិ​ប្រជា​ធិបតេយ្យ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​និង​ការងារ ​បាន​សរសេរ​សារ​នៅ​លើ​ទំព័រ ​Twitter​ របស់​លោក​ចំពោះការ​ចាប់ខ្លួន​សកម្មជន​នៅ​កម្ពុជាតាម​ខ្លឹមសារ​ដើម​ថា៖​

«សិទ្ធិ​សេរីភាព​ក្នុង​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​ និង​សិទ្ធិ​សេរី​ភាព​នៃ​ការ​ជួបជុំតវ៉ា​ត្រូវ​បាន​ចែង​ក្នុង​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា។​ សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​យ៉ាង​ខ្លាំង ​ចំពោះ​ការ​ចាប់​ខ្លួន​អ្នក​ដែល​អនុវត្ត​សេរីភាព​ទាំង​នេះ ​ហើយ​យើង​ទទូច​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ដោះ​លែង​ពួកគេ​ជា​បន្ទាន់​ និង​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​ពួកគេ​អាច​បញ្ចេញ​មតិ​បាន»។​

​អ្នកស្រី​ Ravina Shamdasani​ អ្នក​នាំពាក្យ​ទីភ្នាក់ងារ​សិទ្ធិមនុស្ស​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ និយាយ​ថា ​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​ជាច្រើន​បាន​ទទួល​ទូរស័ព្ទ​គំរាមកំហែង ​ដោយ​រួម​មាន​ទាំង​ការ​គំរាម​សម្លាប់​ផង​ដែរ។ ​អ្នកស្រី​និយាយ​ថា ​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​ជាច្រើន​កំពុង​តែ​លាក់​ខ្លួន​ដោយ​ភ័យ​ខ្លាច​ចំពោះ​ការ​ចាប់​ខ្លួន។

អ្នកស្រី Shamdasani បាន​ថ្លែង​ក្នុង​សម្ដី​ដើម​នៅសប្តាហ៍​ថ្មីៗ​នេះ​ថា៖

«យើង​ក៏​បាន​ឃើញ​មាន​ការ​ប្រើប្រាស់​កម្លាំង​ជ្រុល​ហួសហេតុ​ និង​មិន​ចាំបាច់​ពី​សំណាក់​កងកម្លាំង​សន្ដិសុខ​ ទៅ​លើ​ក្រុម​បាតុករ​ជា​ស្ត្រី​នៅ​ក្នុង​ហេតុការណ៍​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ចំនួន ៥ លើកផ្សេងៗគ្នា​(នៅ​សប្ដាហ៍​ថ្មីៗ​នេះ)..។ ​យើង​ក៏​បាន​ចងក្រង​ឯកសារ​អំពី​ការ​គំរាម​កំហែង​ទៅ​លើ​អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ណា​ ដែល​ចូលរួម​បាតុកម្ម​តាម​សន្ដិវិធី​ ដោយ​រួម​មាន​ទាំង​ក្រុម​បាតុករ​ដែល​ស្នើ​ឲ្យ​ចាត់​វិធានការ​នានា​ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​ផល​ប៉ះពាល់​សេដ្ឋកិច្ច​ ដោយសារ​ជំងឺ​កូវីដ១៩​ ទៅ​លើ​ជីវភាព​រស់នៅ​របស់​ប្រជាជន ​ក៏​ដូចជា​សកម្មជន​បរិស្ថាន ​និង​អ្នក​ដែល​ទាមទារ​ឲ្យ​ដោះលែង​អ្នក​ការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស ​ដែល​ត្រូវ​បាន​ឃុំខ្លួន​ផង​ដែរ»។

អ្នកស្រី ​Shamdasani​ និយាយ​ថា ​ស្ថានភាព​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​បង្ហាញ​ពី​ការ​មិន​អត់​ឱន​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កាន់​តែខ្លាំង​ទៅ​លើ​ក្រុម​អ្នក​ប្រឆាំង។ ​អ្នកស្រី​បាន​ថ្លែង​ប្រាប់​ VOA ​ថា ​ការិយាល័យ​របស់​អ្នកស្រី​បាន​សម្ដែង​ការ​ព្រួយបារម្ភ​ទៅ​កាន់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ប៉ុន្មាន​ដង​រួច​មក​ហើយ ​ប៉ុន្តែ​គ្មាន​លទ្ធផល។ ​អ្នកស្រី ​Shamdasani ​និយាយ​ថា ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​មិន​ទាន់​បាន​ឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​ការ​ចោទប្រកាន់​នានា ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ករណី​ចុង​ក្រោយ​ទាំងនេះទេ។

លោកស្រី រី​រ៉ូណា ស្មីត ជា​អ្នក​រាយ​ការណ៍​ពិសេស​របស់​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ​ទទួល​បន្ទុក​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា​ជាង​៥​ឆ្នាំ​មក​ហើយនោះ​ បាន​បង្ហាញ​ក្តី​បារម្ភ​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ការ​បន្ត​ចាប់​ខ្លួន​សកម្ម​ជន​ការពារ​បរិស្ថាន​ និង​បុគ្គល​មួយ​ចំនួន​ទៀត​នា​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ។​ លោកស្រី​លើក​ឡើង​នៅ​លើ​ទំព័រ​ហ្វេសប៊ុក​របស់​អ្នក​រាយ​ការណ៍​ពិសេស​ថា​ លោកស្រី​មាន​កង្វល់​ចំពោះ​របាយ​ការណ៍​ថ្មីៗ​នេះ​ អំពី​ការ​ចាប់​ខ្លួន​សកម្មជន​បរិស្ថាន​៣​នាក់​ ដែល​ត្រូវ​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​ពីបទ​ញុះ​ញង់​ឲ្យ​ប្រព្រឹត្ត​បទ​ល្មើស​ និង​បង្កើត​ភាព​វឹកវរ​នៅ​ក្នុង​សង្គម​ និង​បុគ្គល​មួយ​ចំនួន​ទៀត ​រាប់​ទាំង​ព្រះ​សង្ឃ​មួយ​អង្គ។​

លោក​ស្រី​បន្ថែម​ថា៖​ «ខ្ញុំ​សូម​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ដល់​អាជ្ញាធរ​កម្ពុជា​ឲ្យ​ធានា​ថា​ សិទ្ធិ​ទាំង​នេះ​ត្រូវ​បាន​គោរព​ និង​ការពារ​ ហើយ​បង្កើត​បរិយាកាស​មួយ​ដែល​បុគ្គល​ម្នាក់ៗ​អាច​អនុវត្ត​សិទ្ធិ​ទាំង​នេះ»។

កាល​ពី​ថ្ងៃទី​១៥​ ខែកញ្ញា ​ក្រសួង​រតនាគារ​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​សម្រេច​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​ក្រុមហ៊ុន​ចិន​ឈ្មោះ​ Union ​Development ​Group ​(UDG)​ ដែល​រក​ស៊ី​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក្នុង​ទឹក​ប្រាក់​ប្រមាណ​៣៨០០​ លាន​ដុល្លារ ​ក្រោម​ហេតុ​ផល​នៃ​ការ​រឹបអូស​យក​ដីធ្លី ​និង​បំផ្លាញ​លំនៅដ្ឋាន​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា ​នៅ​ខេត្ត​កោះកុង។

​ហើយ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១២​ ខែ​សីហា​សហភាព​អឺរ៉ុប​ បាន​បន្ថយ​ការ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​ផ្នែក​ពាណិជ្ជ​កម្ម​«គ្រប់​មុខ​ទំនិញ​លើក​លែង​សព្វា​វុធ​ ឬ​ Everything But Arms​ (EBA)» ​ដោយ​ចាប់​ផ្ដើម​យក​ពន្ធ​ចំនួន​២០​ភាគរយ​លើ​ទំនិញ​កម្ពុជា ​ជា​ការ​ឆ្លើយ​តប​នឹង​ការ​ «រំលោភ​បំពាន​ជា​ប្រព័ន្ធ​និង​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ»​ លើ​សិទ្ធិ​ពលរដ្ឋ​និង​សិទ្ធិ​នយោបាយ​ ក្រោយ​ការ​ចាប់​ខ្លួន​លោក​ កឹម សុខា ​និង​ការ​រំលាយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​នៅមុន​ការ​បោះឆ្នោត​កាលពី​ឆ្នាំ២០១៨ ​ហើយនឹង​ដកសិទ្ធិ​នយោបាយ​ពីមន្ត្រី​ចំនួន​១១៨នាក់​ មុន​ពេល​មន្ត្រី​មួយ​ចំនួន​ចាប់​ផ្តើម​សម្រេច​ចិត្ត​ចូល​មក​ធ្វើ​នយោបាយ​វិញ​ថ្មីៗនេះ។

រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បានប្រតិកម្ម​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ហើយ​ជាបន្ត​បន្ទាប់​ប្រឆាំង​ទៅនឹង​ការ​រិះគន់​របស់​មន្ត្រី​សិទ្ធិមនុស្ស​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ​ សង្គមស៊ីវិល ​និង​បណ្តា​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន។

នៅ​ក្នុង​សេចក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​មួយ​ចេញ​ផ្សាយ​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៨ ខែ​កញ្ញា​រដ្ឋាភិបាល​បាន​ការពារ​ថា​ កម្ពុជា​គោរព ​និង​ផ្តល់​តម្លៃ​ចំពោះ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ ​និងសិទ្ធិប្រមូល​ផ្តុំ​ដោយ​សន្តិវិធី​ ប៉ុន្តែ​បញ្ជាក់​ថា​ វា​ត្រូវ​អនុវត្ត​ទៅ​តាម​ច្បាប់។ ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​លើក​មាត្រា​៣១ ​នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​កម្ពុជា​ដែល​ថា​ ការ​ប្រើ​ប្រាស់​សិទ្ធិ​ និង​សេរីភាព​ផ្ទាល់​ខ្លួន​របស់​បុគ្គល​ណា​ម្នាក់ ​មិន​ត្រូវ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​សិទ្ធិ ​និង​សេរីភាព​របស់​អ្នក​ដទៃ​ឡើយ។​

សេចក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​បញ្ជាក់​ថា៖ ​«ការ​អនុវត្ត​សិទ្ធិ​និង​សេរីភាព ​គឺ​ត្រូវ​អនុលោម​ទៅ​តាម​ច្បាប់»។​

សេចក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​រដ្ឋាភិបាល​បន្ត​ថា៖​ «ជា​ការ​កត់​សម្គាល់ ​ អ្នក​រាយ​ការណ៍​ពិសេស​ពុំ​ដែល​បាន​សង្កត់​ធ្ងន់​ឲ្យ​បាន​គ្រប់​គ្រាន់​ទាល់​តែ​សោះ​ថា​ ការ​អនុវត្ត​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ ​បង្កើត​សមាគម ​និង​ការ​ប្រមូល​ផ្តុំ​ដោយ​សន្តិវិធី​ត្រូវ​ភ្ជាប់​មក​ជាមួយ​នូវ​ករណី​កិច្ច ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ពិសេស ​និង​ដែន​កំណត់​ចែង​ដោយ​ច្បាប់ ​ ដូច​បាន​គូស​បញ្ជាក់​នៅ​ក្នុង​សេចក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​ជា​សាកល​ស្តីពី​សិទ្ធិ​មនុស្ស ​និង​កតិកា​សញ្ញា​អន្តរ​ជាតិ​ស្តីពី​សិទ្ធិ​ពលរដ្ឋ​ និង​នយោបាយ»។​

រដ្ឋាភិបាល​បញ្ជាក់​បន្ថែម​ថា៖​ «ការ​ខក​ខាន​មិន​បាន​បញ្ជាក់​ឲ្យ​ច្បាស់​ដោយ​ចេតនា ​ មិន​ត្រឹម​តែ​បង្ក​ឲ្យ​សាធារណ​ជន​មាន​ការ​ភ័ន្ត​ច្រឡំ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ​គឺ​ថែម​ទាំង​ផ្តល់​កម្លាំង​ចិត្ត​ឲ្យ​ក្រុម​ខ្លះ ​ដែល​បាន​ត្រៀម​ខ្លួន​ជា​ស្រេច​ក្នុង​ការ​កេង​ចំណេញ​ពី​ស្ថាន​ភាព​បែប​នេះ​សម្រាប់​របៀប​វារៈ​លាក់​បាំង​របស់​ពួក​គេ»។

ក្រៅ​ពី​នេះ​ក្រុមមន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​ស្ថាប័ន​ប៉ូលិស ​ក្រសួង​យុត្តិធម៌ ​មន្ត្រី​យោធា​ មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល បាន​ប្រតិកម្ម​និង​ការពារ​រដ្ឋាភិបាល​ពីការ​ចោទ​ប្រកាន់​របស់​អន្តរជាតិ​ និង​មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល​ជាតិនិង​អន្តរជាតិ​ផងដែរ។

លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ឡើង​ថ្លែង​តាមរយៈវីដេអូនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកម្រិតខ្ពស់រំឭកខួបលើកទី ៧៥ របស់​អង្គការសហប្រជាជាតិ។

នៅ​ក្នុង​សារ​ថ្លែង​ទៅ​កាន់​ក្រុម​មេ​ដឹកនាំ​ពិភព​លោក​ក្នុងពិធី​រំឭកខួប​ទី៧៥​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ ​នៅថ្ងៃ​ទី​២១​ ខែ​កញ្ញា​ ឆាំ្ន​២០២០ ​តាម​រយៈ​វីដេអូ​អនឡាញ​ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ ហ៊ុន សែន​ បាន​បញ្ជាក់​ថា​ ប្រទេស​ក្រីក្រ​បាន​រង​គ្រោះ​ដោយ​សារ​ការ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​ពី​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍ ​ក្រោម​ហេតុ​ផល​សិទ្ធិ​មនុស្ស ​និង​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​ភូមិសាស្រ្ត​នយោបាយ។​

​លោក ​ហ៊ុន សែន​ ថ្លែង​ថា៖ ​«ជំនួស​ការ​ទទួល​បាន​ការ​គាំទ្រ​ជា​រឿយៗ ​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​តែង​ត្រូវ​បាន​ប្រែ​ក្លាយ​ជា​មុខ​ព្រួញ​នៃ​ការ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​ចំពោះ​កិច្ច​ដំណើរ​ការ​ប្រឹង​ប្រែង​កសាង​ជាតិ​របស់​ខ្លួន​ ដែល​មិន​បាន​ល្អ​ឥត​ខ្ចោះ ​ស្រប​តាម​ស្តង់ដារ​របស់​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍​ ខណៈ​ដែល​សមត្ថភាព​ប្រទេស​ទន់​ខ្សោយ​ទាំង​នោះ​នៅ​មាន​ការ​ខ្វះ​ខាត​ក្នុង​កិច្ច​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ជាមូលដ្ឋាន ​ដូច​ជា​សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​សន្តិភាព​ សិទ្ធិ​រស់​រាន​មាន​ជីវិត​ សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​អាហារ ​ទី​ជម្រក និង​ការងារ​ជា​ដើម»។​

លោក​ចាត់​ទុក​ថា ​នេះ​ជា​មូលហេតុ​មួយ​នាំ​ឲ្យ​មាន​«ការ​បំផ្លិច​បំផ្លាញ​យ៉ាង​ធ្ងន់ធ្ងរ»​ដល់​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹង​ប្រែង​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍ​របស់​ប្រទេស​ក្រីក្រ ​តាម​រយៈ​«ការ​យក​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​មក​ធ្វើ​ជា​រឿង​នយោបាយ​ឲ្យ​ស្រប​តាម​របៀប​វារៈ​ភូមិសាស្រ្ត​នយោបាយ​នៃ​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍​មួយ​ចំនួន»។​

លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ ហ៊ុន សែន​ បាន​បញ្ជាក់​បន្ថែម​ថា​ ​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​គ្នា​របស់​ប្រទេស​មហា​អំណាច​ ក៏​ជា​ឧបសគ្គ​នៃ​សិទ្ធិ​ស្វ័យ​សម្រេច​របស់​ប្រទេស​កំពុង​អភិវឌ្ឍន៍​ក្នុង​ការ​ជ្រើស​រើស​យក​ឯករាជ្យ​និង​អធិប​តេយ្យភាពផងដែរ៕