ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកលោក Donald Trump ខាងគណបក្សសាធារណរដ្ឋ និងលោក Joe Biden ដែលជាគូប្រជែងរបស់លោកខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ហាក់ដូចជាទទួលបានថវិការៃអង្គាសបានច្រើនមិនធ្លាប់មានពីមុនមកសម្រាប់ការធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត មុនការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីចូលមកដល់នៅថ្ងៃទី៣ ខែវិច្ឆិកា ខាងមុខនេះ។
ទោះបីជាលោកប្រធានាធិបតី Trump បានចាប់ផ្តើមធ្វើការរៃអង្គាសថវិកាសម្រាប់យុទ្ធនាការបោះឆ្នោតរបស់លោកបានមុនក៏ដោយ ក៏លោក Biden បានរៃអង្គាសថវិកាបានច្រើនជាងលោកដល់ទៅ ១០ លានដុល្លារនៅក្នុងខែមិថុនា ដែលនេះជាខែទី ២ ដែលលោក Biden ទទួលបានថវិការៃអង្គាសច្រើនជាងលោក Trump។
ការរៃអង្គាសថវិកាសម្រាប់ធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតគឺជាបញ្ហាប្រឈមមួយដែលបេក្ខជនប្រធានាធិបតី គណបក្សនយោបាយរបស់ពួកគេ និងអង្គការជិតដិតនឹងពួកគេជួបប្រទះ ដោយហេតុថា ការចំណាយលើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតកើនឡើងរៀងរាល់ ៤ ឆ្នាំម្ដង។
ខាងក្រោមនេះគឺជាបញ្ហាប្រឈមដែលយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតសម្រាប់ប្រជែងយកតំណែងប្រធានាធិបតីតែងជួបប្រទះ៖
តើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតសម្រាប់ប្រជែងយកតំណែងប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវចំណាយអស់ថវិកាប៉ុន្មាន?
យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សនយោបាយធំៗទាំងពីររៃអង្គាសប្រាក់ និងចំណាយប្រាក់រាប់រយលានដុល្លារ ចាប់ពីពេលដែលបេក្ខជនទាំងពីរឈរឈ្មោះរហូតដល់ការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិចូលមកដល់ ដែលបច្ចុប្បន្ននេះមានរយៈពេលជាងមួយឆ្នាំ។
ការចំណាយសម្រាប់ធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតបានកើនឡើងជាង ១.០០០% ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៨០ នៅពេលដែលលោក Ronald Reagan បានយកឈ្នះលើលោក Jimmy Carter រហូតដល់ឆ្នាំ ២០១២ នៅពេលដែលលោក Barack Obama បានយកឈ្នះលើលោក Mitt Romney។
អ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនិយាយថា ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០២០ នេះ អាចជាឆ្នាំដែលត្រូវចំណាយថវិកាច្រើនបំផុតក្នុងប្រវតិ្តសាស្ត្រសហរដ្ឋអាមេរិក បើទោះជាការឃោសនាបោះឆ្នោតមានការរឹតត្បិតមួយចំនួនដោយសារតែវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ ក៏ដោយ។
ប្រវត្តិនៃការចំណាយលើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក
បើប្រៀបធៀបជាមួយនឹងយុគសម័យឌីជីថល ប្រធានាធិបតីទីមួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក លោក George Washington ស្ទើរតែមិនបានចំណាយអ្វីទាំងអស់ក្នុងការឈរឈ្មោះជាប្រធានាធិបតីចាប់ពីឆ្នាំ ១៧៨៨ ដល់ឆ្នាំ ១៧៨៩ ដែលនៅពេលនោះ សហរដ្ឋអាមេរិកមានទំហំតូចជាងពេលបច្ចុប្បន្នខ្លាំង ហើយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនានាដូចជាវិទ្យុ ទូរទស្សន៍ និងកាសែតជាដើម នៅមិនទាន់មាននៅឡើយ។
នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតនីមួយៗព្យាយាមទាក់ទងជាមួយនឹងអ្នកចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតជាង ១៥០ លាននាក់ តាមរយៈប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត បណ្ដាញសង្គមតាមអ៊ីនធឺណិត វិទ្យុ ទូរទស្សន៍ កាសែត ខិត្តប័ណ្ណផ្សព្វផ្សាយ និងការជួបដោយផ្ទាល់។
ការឃោសនាតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងបណ្ដាញព័ត៌មាននានា ត្រូវចំណាយថវិកាយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតអស់ច្រើនបំផុត។ បុគ្គលិកយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត ការិយាល័យនៅតាមមូលដ្ឋាន ការស្ទង់មតិសាធារណៈ ការស្រាវជ្រាវនានា ព្រឹត្តិការណ៍សាធារណៈ និងការរៃអង្គាសថវិកា ក៏ត្រូវចំណាយធនធានយ៉ាងច្រើនផងដែរ សូម្បីតែក្នុងអំឡុងពេលនៃការផ្ទុះរាតត្បាតជាសាកលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ដែលសកម្មភាពឃោសនាភាគច្រើនត្រូវបានធ្វើឡើងតាមអនឡាញក៏ដោយ។
ការចំណាយលើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតី ការចំណាយរបស់គណបក្សនយោបាយដែលគាំទ្របេក្ខជនប្រធានាធិបតី និងការចំណាយរបស់អង្គការតស៊ូមតិនានា សរុបមានចំនួន ២ ពាន់ ៨ រយលានដុល្លារកាលពីឆ្នាំ ២០០៨ និងមានចំនួន ២ ពាន់ ៤ រយលានដុល្លារកាលពីឆ្នាំ ២០១៦។ នេះបើយោងតាមមជ្ឈមណ្ឌល Center for Responsive Politics នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ដែលតាមដានថវិកាចំណាយផ្នែកនយោបាយ។
រូបឯកសារ៖ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ថ្លែងសុន្ទរកថាក្នុងពិធីជួបជុំអ្នកគាំទ្រមួយ នៅក្រុង Charlotte រដ្ឋ North Carolina ថ្ងៃទី២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។
តើថវិកាទាំងនេះបានមកពីណា?
យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីទទួលបានប្រាក់បរិច្ចាគដោយផ្ទាល់ពីពលរដ្ឋអាមេរិកាំង ដែលម្នាក់ៗអាចបរិច្ចាគប្រាក់រហូតដល់ ២.៨០០ ដុល្លារ សម្រាប់រដូវបោះឆ្នោតម្ដងៗ។
ក្រោយពីទទួលបានការតែងតាំងពីគណបក្សនយោបាយរបស់ខ្លួន បេក្ខជនប្រធានាធិបតីម្នាក់ៗជារឿយៗរៃអង្គាសថវិកាបានច្រើនជាងមុនតាមរយៈការធ្វើការជាមួយនឹងគណៈកម្មាធិការជាតិរបស់គណបក្សនយោបាយរបស់ពួកគេ។ យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតក៏ទទួលបានប្រយោជន៍ពីគណៈកម្មាធិការសកម្មភាពនយោបាយនានាផងដែរ ដែលគណៈកម្មាធិការទាំងនេះធ្វើប្រតិបត្តិការដោយឯករាជ្យដើម្បីទទួលបានថវិកាគ្មានកំណត់សម្រាប់ការផ្សព្វផ្សាយដើម្បីគាំទ្រលទ្ធផលបោះឆ្នោត។
ការចំណាយរបស់ក្រុមហ៊ុនអាជីវកម្មនានាលើផ្នែកនយោបាយ ដែលជារឿយៗត្រូវបានបិទបាំងពីការតាមដានរបស់សាធារណជន បានកើនឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១០ មក ដែលនៅពេលនោះ តុលាការកំពូលបានចេញសាលដីកាថា ការធានារបស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញចំពោះសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ នឹងអាចអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុន និងសហជីពការងារនានាអាចចំណាយលើនយោបាយបាន។
តើការទទួលបានថវិកាច្រើនអាចធានាថានឹងឈ្នះឆ្នោតដែរឬទេ?
ចម្លើយគឺទេ។ អ្នកស្រី Hillary Clinton បេក្ខជនប្រធានាធិបតីខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បានចំណាយអស់ថវិកាច្រើនជាងលោក Trump រាប់រយលានដុល្លារនៅក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៦ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីនៅតែចាញ់ឆ្នោត។
កាលពីឆ្នាំ ១៩៩៦ លោក Bob Dole បេក្ខជនប្រធានាធិបតីខាងគណបក្សសាធារណរដ្ឋបានចាញ់ឆ្នោត បើទោះជាលោកបានចំណាយអស់ប្រាក់ច្រើនជាងលោក Bill Clinton ខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលជាប់ឆ្នោតនៅពេលនោះក៏ដោយ។
កាលពីឆ្នាំ ១៩៨៤ លោក Walter Mondale បេក្ខជនប្រធានាធិបតីខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បានចំណាយប្រាក់អស់ច្រើនជាងលោក Ronald Reagan ខាងគណបក្សសាធារណរដ្ឋ បន្ដិច ប៉ុន្តែលោក Mondale បានចាញ់ឆ្នោតយ៉ាងខ្លាំងនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្របោះឆ្នោតរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
ជារឿយៗ មានថវិកាច្រើនជាងមិនប្រាកដថាទទួលបានជ័យជម្នះនៅក្នុងបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីនោះទេ។
ចាប់ពីឆ្នាំ ២០០០ ដល់ឆ្នាំ ២០១២ លោក George W. Bush ខាងគណបក្សសាធារណរដ្ឋ និងលោក Barack Obama ខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បានឈ្នះការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីចំនួនពីរដង តាមរយៈការធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាការបោះឆ្នោត ដែលកៀរគរអ្នកគាំទ្រពីខាងគណបក្សដែលជាគូប្រជែងរបស់ខ្លួន។
រូបឯកសារ៖ បេក្ខជនប្រធានាធិបតីខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ លោក Joe Biden ថ្លែងសុន្ទរកថា ក្នុងអំឡុងពេលធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតមួយនៅក្រុង Detroit រដ្ឋ Michigan កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។
ការព្យាករណ៍ការចំណាយសម្រាប់ឆ្នាំ ២០២០
ការចំណាយសរុបសម្រាប់យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០២០ នេះ នឹងមិនត្រូវបានគេដឹងនោះទេ រហូតដល់ក្រោយការបោះឆ្នោតនៅខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះ ប៉ុន្តែកន្លងមក គេឃើញមានការចំណាយយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់របស់បុគ្គលពីររូបដែលបានបោះបង់ចោលការប្រជែងបេក្ខភាពប្រធានាធិបតីខាងគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ ដែលនោះគឺលោក Tom Steyer និងលោក Michael Bloomberg ដែលមានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើនស្ដុកស្ដម្ភ។
បច្ចុប្បន្ននេះ ទាំងលោក Biden និងលោក Trump កំពុងតែរៃអង្គាសថវិកាបានយ៉ាងច្រើនក្នុងរយៈពេលខ្លី គឺសរុបចំនួនជាង ៥០០ លានដុល្លារ ក្នុងរយៈពេល ៣ ខែ គិតត្រឹមថ្ងៃទី ៣០ ខែមិថុនា កន្លងទៅនេះ។
ថ្វីត្បិតតែលោក Biden ទទួលបានថវិកាបរិច្ចាគច្រើនជាងលោកប្រធានាធិបតី Trump ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះក៏ពិតមែន ក៏គេនៅតែជឿថា លោក Trump នឹងមានប្រាក់ក្នុងដៃច្រើនជាង រហូតដល់ការបោះឆ្នោតជាតិចូលមកដល់។
ផលប៉ះពាល់នៃវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ និងការលេចឡើងនូវការឃោសនាបោះឆ្នោតតាមបណ្ដាញសង្គមអ៊ីនធឺណិត
វិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ មិនបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការរៃអង្គាសថវិកាសម្រាប់យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតទេ ប៉ុន្តែវាបានប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់របៀបចំណាយថវិកាទៅវិញ។
លោក Trump បានដាក់កំហិតទៅលើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតបែបជួបជុំដោយផ្ទាល់ជាមួយនឹងក្រុមអ្នកគាំទ្ររបស់លោក ចំណែកឯលោក Biden វិញ បានប្ដូរវិធីដោយមិនជួបដោយផ្ទាល់ជាមួយនឹងក្រុមអ្នកគាំទ្ររបស់លោកនោះទេ។ របៀបដែលពលរដ្ឋអាមេរិកាំងទទួលបានដំណឹង និងព័ត៌មានក៏មានការផ្លាស់ប្ដូរដែរ។
ឆ្នាំ ២០២០ នេះជាឆ្នាំដំបូងបង្អស់ ដែលគេឃើញយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីចំណាយអស់ប្រាក់ច្រើនលើបណ្ដាញអ៊ីនធឺណិត ជាងលើទូរទស្សន៍និងវិទ្យុ។
លោក Biden បានចំណាយច្រើនជាងលោក Trump លើការឃោសនាតាមបណ្ដាញ Facebook កាលពីខែមិថុនា ហើយកាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោក Biden និងលោកអតីតប្រធានាធិបតី Barack Obama បានរៃអង្គាសថវិកាជិត ១១ លានដុល្លារ តាមរយៈបណ្ដាញសង្គមលើអ៊ីនធឺណិត។
ចំណែកឯលោក Trump វិញ នៅតែឃោសនាបោះឆ្នោតតាមបណ្ដាញសង្គម Twitter និងបណ្ដាញសង្គមអ៊ីនធឺណិតដទៃទៀត ដោយបានផ្សព្វផ្សាយទៅដល់ពលរដ្ឋជាច្រើនដោយមិនចំណាយថវិកាសូម្បីតែមួយសេន៕
ប្រែសម្រួលដោយអ្នកស្រី ហុង ចិន្ដា