លោកវេជ្ជបណ្ឌិត សៀង សេង បានចាត់ទុកខ្លួនលោកថាជា «មនុស្សមានសំណាង» ម្នាក់ ដែលលោកនិងភរិយាត្រូវបានជ្រើសរើសពីក្នុងចំណោមជនភៀសខ្លួនជាច្រើនម៉ឺននាក់នៅក្នុងជំរំខៅអ៊ីដាងឲ្យមករស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងខែសីហា ឆ្នាំ១៩៨០។ នោះគឺជាសំណាងដែលលោកទទួលបានបន្ទាប់ពីរងភាពសោកសៅដោយសារការស្លាប់បាត់បង់សមាជិកគ្រួសារជាច្រើននាក់ក្នុងរបបវាលពិឃាតខ្មែរក្រហម ដែលទើបបានបញ្ចប់កាលពីជាងមួយឆ្នាំមុន។
លោកសៀង សេងបានចូលមកដល់ជំរំខៅអ៊ីដាង ពេលដែលជំរំនេះទើបតែបើកបានពីរថ្ងៃប៉ុណ្ណោះនិងបានរស់នៅទីនោះចំនួន ៧ ខែ ដោយជួយដល់ក្រុមគ្រូពេទ្យស្ម័គ្រចិត្តរបស់គណៈកម្មាធិការជនភៀសខ្លួនអាមេរិកាំង (American Refugee Committee) ក្នុងជំរំ។ គ្រូពេទ្យចិត្តធម៌ម្នាក់បានទាក់ទងអង្គការជនភៀសខ្លួនហាវ៉ៃ (Hawaii Refugee Organization) ជួយធានា និងរៀបចំឯកសារនិងក៏មានឪពុកមាខាងប្រពន្ធដែលនៅសហរដ្ឋអាមេរិកស្រាប់បានជួយបន្ថែម។
លោកបានរំលឹកប្រាប់វីអូអេក្នុងបទសម្ភាសថា៖
«ពេលយើងទៅដល់ភ្លាមគឺអត់មានបងប្អូនណាទាំងអស់។ អត់ស្គាល់អ្នកណាទាំងអស់ ដូច្នេះក្តីសង្ឃឹមគឺថាពួកអ្នកសាសនាដែលគេទៅកន្លែងនោះនឹកថាប្រហែលគេអាចជួយយើងបាន។ ប៉ុន្តែខ្ញុំមានសំណាងដែលបានជួបបងប្អូនដែលក្រោយមកគាត់សុខចិត្តធានាឲ្យមកប្រទេសគេ»។
ជំរំខៅអ៊ីដាងដែលអង្គការសហប្រជាជាតិគ្រប់គ្រងរួមគ្នាជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលថៃបានបើកក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៧៩ គឺមានរយៈពេលមិនដល់មួយឆ្នាំក្រោយពីកងទ័ពវៀតណាមបានចូលមកឈ្លានពានប្រទេសកម្ពុជានិងផ្តួលរំលំរបបខ្មែរក្រហមដែលចិនកុម្មុយនីស្តគាំទ្រនៅដើមខែមករានិងបានលើកបន្តុបរបបមួយដែលរណបក្រុងហាណូយ។
ជំរំដែលហ៊ុំព័ទ្ធដោយដើមឫស្ស៊ីនេះបានសាងសង់ចម្ងាយ ១២គីឡូម៉ែត្រ ចូលក្នុងទឹកដីថៃហើយមានជនភៀសខ្លួនជាង២០០.០០០ នាក់ បានឆ្លងកាត់ក្នុងពេលដំណើរការរយៈពេល១៤ឆ្នាំនោះ ដោយអ្នកខ្លះបានបន្តទៅប្រទេសទីបី និងអ្នកខ្លះបានវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសកម្ពុជាវិញបន្ទាប់ពីភាគីជម្លោះខ្មែរនានាបានព្រមព្រៀងបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅចុងឆ្នាំ១៩៩១។ នេះបើតាមតួលេខរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួន (UNHCR)។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត សៀង សេង (ស្ដាំ) និងភរិយា គឹមលី សេង ឈរថតរូបនៅមុខមន្ទីរពេទ្យ A.R.C នៅជំរំជនភៀសខ្លួនខៅអ៊ីដាង។ (រូបថតផ្ដល់ឲ្យដោយលោក សៀង សេង)
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត សៀង សេង (ឆ្វេង) និងភរិយា គឹមលី សេង ឈរថតរូបនៅពីមុខជំរំជនភៀសខ្លួន កាលពីឆ្នាំ១៩៧៩។ (រូបថតផ្ដល់ឲ្យដោយលោក សៀង សេង)
នៅចន្លោះពីឆ្នាំ១៩៨១ ដល់១៩៩១ មានជនភៀសខ្លួនកម្ពុជាជាង ២៦ម៉ឺននាក់ ត្រូវបានទទួលយកឲ្យមកស្នាក់នៅប្រទេសទីបីក្នុងនោះជិត ១៥ម៉ឺននាក់ ត្រូវបានសហរដ្ឋអាមេរិកទទួលយកហើយឲ្យស្នាក់នៅតាមរដ្ឋនានាដោយភាគច្រើននៅរដ្ឋកាលីហ្វញ៉ា ម៉ាស្សាឈូសិត ផិនស៊ីលវេនៀ វ៉ាស៊ីនតោន និងតិចសាស។
ពេលមកដល់សហរដ្ឋអាមេរិកដំបូងលោក សៀង សេង និងភរិយា គឹមលី សេង ត្រូវបានដាក់ឲ្យនៅទីក្រុងហូណូលូលូ រដ្ឋហាវ៉ៃ ដោយសារអង្គការជនភៀសខ្លួនហាវ៉ៃជាអ្នកជួយធានាមក។ លោកបានជួបបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនតាំងពីភាសា ការស្វែងរកការងារធ្វើនិងសមាជិកគ្រួសារកើនឡើង។
កូនប្រុសដំបូងរបស់លោកគឺ សកុណា សេង បានកើតក្នុងរយៈពេល ១០ថ្ងៃ ក្រោយពីបានមកដល់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ប៉ុន្តែលោកមិនដែលបោះបង់ចោលក្តីប្រាថ្នាចង់ក្លាយជាវេជ្ជបណ្ឌិតទេ បើទោះបីជាត្រូវរៀនសូត្រផងនិងធ្វើការផងក៏ដោយ។ ក្នុងនោះមានការងារជាអ្នកដឹកជញ្ជូនសាប៊ូឲ្យអតិថិជននិងក្រងផ្កាយកទៅលក់ជាដើម។
ក្នុងឆ្នាំ១៩៨៨ លោក សៀង សេង បានបញ្ចប់ការសិក្សាមុខវិជ្ជាពេទ្យពីសាលាពេទ្យ John A. Burns នៃសាកលវិទ្យាល័យហាវ៉ៃ។
លោកបានបញ្ជាក់ប្រាប់វីអូអេថា៖
«មានការពិបាកច្រើនមិនដូចបងប្អូនយើងខ្លះថាពេលមកដល់រៀនទៅតាមចិត្តគឺអត់ទេ ប៉ុន្តែគ្រាន់ថាខ្ញុំមានគំនិតមួយថា គ្មានអ្វីវេទនាដូច[របប]ប៉ុលពតទេ។ ដូច្នេះអ្វីៗទៀតខ្ញុំអាចជម្នះបាន ដូច្នេះហើយបានខ្ញុំអាចបានចូលទៅសាលាពេទ្យហើយបានចេញជាវេជ្ជបណ្ឌិតតាមសេចក្តីប្រាថ្នារបស់ខ្ញុំ»។
នោះគឺជាក្តីសុបិនមួយដែលលោកបានបាត់បង់នៅពេលដែលទាហានអាវខ្មៅខ្មែរក្រហមបានដើរចូលទីក្រុងភ្នំពេញ និងផ្តួលរំលំរបបលន់ នល់ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកាំងគាំទ្រ និងជម្លៀសពលរដ្ឋចេញទៅរស់នៅតាមទីជនបទនិងបិទសាលារៀនទាំងអស់។ ពេលនោះលោកនៅខ្វះតែពីរឆ្នាំទៀតប៉ុណ្ណោះនឹងបានសញ្ញាប័ត្រវេជ្ជបណ្ឌិតពីសាលាពេទ្យនៅរាជធានីភ្នំពេញ។
ក្រោយពីបញ្ចប់ការសិក្សា លោកវេជ្ជបណ្ឌិត សៀង សេង បានធ្វើការជាគ្រូពេទ្យប្រចាំគ្រួសារក្នុងក្រុងម៉ូដេសស្តូ រដ្ឋកាលីហ្វញ៉ា ជាទីដែលមានជនភៀសខ្លួនកម្ពុជាជាច្រើនដែលសហរដ្ឋអាមេរិកទទួលយកបញ្ជូនឲ្យស្នាក់នៅ។ លោកបានព្យាបាលពលរដ្ឋកម្ពុជាជាច្រើនពាន់នាក់ទាំងចាស់និងក្មេង។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត សៀង សេង មានកូនប្រុសពីរនាក់ និងកូនស្រីម្នាក់ដែលសុទ្ធតែជាវេជ្ជបណ្ឌិត ហើយកូនប្រសារពីរនាក់ក៏ជាវេជ្ជបណ្ឌិតធ្វើការនៅតំបន់សាក្រាម៉ាន់តូ (Sacramento Valley) ដែរ។
ក្នុងពេលសម្ភាសជាមួយនឹង VOA មានពេលខ្លះលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ត្រូវអាក់មួយរយៈដោយការអួលដើមកពេលរំលឹកដល់សាច់រឿងឈឺចាប់ពីអតីតកាល។ បើទោះបីជាមកនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ៤០ឆ្នាំ ប៉ុន្តែលោកវេជ្ជបណ្ឌិតបញ្ជាក់ថា លោកនៅតែនឹកមាតុភូមិជានិច្ច។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិតសៀង សេងបន្ថែមថា៖
«យើងមិនចង់ចាកចេញពីស្រុកខ្មែរទេ បើសិនជាស្រុកយើងមានសុខសន្តិភាពនៅពេលនោះ។ យើងរត់ចេញពីស្រុកខ្មែរមក ដោយសារវាមានភាពមិនទៀងទាត់នៅពេលហ្នុង។ អនាគតស្រុកយើងមិនទៀងទាត់ គឺដោយសារសង្គ្រាមនិងដោយសារភាពបាក់ស្បាតបន្ទាប់ពីរស់នៅក្នុងរបបកុម្មុយនីស្ត»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត សៀង សេង ក៏បាននិពន្ធសៀវភៅប្រវត្តិផ្ទាល់ខ្លួនដែលមានចំណងជើងថា«រដូវអត់អាហារ៖ ខ្សែជីវិតរបស់ខ្មែរមួយរូប» ដែលបានបោះពុម្ភនៅខែសីហា ឆ្នាំ២០១៧។ សៀវភៅនោះគឺដើម្បីចែករំលែកដំណើរជីវិតក្នុងរបបវាលពិឃាតដែលរូបលោកបានរងគ្រោះដោយផ្ទាល់ ដែលរួមមានការធ្វើការងារធ្ងន់ធ្ងរ និងការស្លាប់បាត់បង់សមាជិកក្រុមគ្រួសារម្តងម្នាក់ៗ ដោយសារជំងឺនិងការអត់ឃ្លាន។
លោក សកុណា សេង (កណ្ដាល) ដែលជាកូនប្រុសរបស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត សៀង សេង បញ្ចប់ការសិក្សាជំនាញវេជ្ជសាស្ត្រពីសាកលវិទ្យាល័យ Mid-western University។ (រូបថតផ្ដល់ឲ្យដោយលោក សៀង សេង)
លោកវេជ្ជបណ្ឌិតបានបន្តថា៖
«ជាការសោកស្តាយការសម្លាប់រង្គាលនៅតែបន្តមាននៅក្នុងពិភពលោក គឺថានៅមិនទាន់អស់នៅឡើយ។ អ្វីៗទាំងអស់ខ្ញុំជឿថា ស្ថិតនៅលើក្មួយៗនិងចៅៗជំនាន់ក្រោយ ដែលត្រូវខំរៀនសូត្រអំពីភាពវេទនារបស់ជីវិតប្រជាជនយើង ដើម្បីជាមធ្យោបាយនិងរកគន្លឹះឃាឃាំងកុំឲ្យរបបបែបនេះកើតឡើងបានទៀត»។
អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួនរាយការណ៍ថា នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះមានពលរដ្ឋចាកចោលលំនៅដ្ឋានជាង ៧០ លាន នាក់ នៅទូទាំងពិភពលោក ក្នុងនោះជនភៀសខ្លួនចំនួនជិត ២៦លាននាក់។ រីឯជនចាកចេញពីលំនៅក្នុងប្រទេសដោយសារវិបត្តិក្នុងស្រុកមានរហូតដល់ជាង ៤១លាននាក់ និងជនស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោណមានចំនួន ៣ លាន ៥ សែន នាក់។
ដោយសាររដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ មានគោលនយោបាយតឹងរ៉ឹងចំពោះជនភៀសខ្លួន ធ្វើឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកលែងជាគោលដៅទទួលយកជនភៀសខ្លួនជាច្រើនដូចរដ្ឋបាលមុនៗ។ ក្នុងរយៈពេលជាង ៣ឆ្នាំមកនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកទទួលយកជនភៀសខ្លួនតែជាង ៧៦.០០០ នាក់ ប៉ុណ្ណោះ។ នេះបើតាមទិន្នន័យចងក្រងដោយមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ Pew។
ក្នុងឆ្នាំ២០២០នេះ គឺសហរដ្ឋអាមេរិកទទួលជនភៀសខ្លួនតែចំនួន ៧.៦០០ នាក់។ ក្នុងនោះអង្គការសេវាជនអន្តោប្រវេសន៍និងជនភៀសខ្លួនលូថេរ៉ាន់ (LIRS) ជួយសម្រួលបាន ២.០០០នាក់។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់អ្នកស្រី ខេ បេល័រ (Kay Bellor) អនុប្រធានកម្មវិធីជនភៀសខ្លួននៃអង្គការ LIRS ។
អ្នកស្រី ខេ បេល័រ បានបន្ថែមប្រាប់ VOA ថា៖
«ខ្ញុំមិនដែលឃើញអ្វីដូចពេលនេះទេក្នុងការងារជាច្រើនឆ្នាំរបស់ខ្ញុំដោយរួមទាំងក្រោយពេល[ភេរវកម្មវាយប្រហារ] ថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា គឺជាពេលដែលយើងជួបប្រទះការលំបាករយៈពេល ២ ឆ្នាំ ក៏យើងនៅតែទទួលយកជនភៀសខ្លួន ៣ម៉ឺននាក់។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ រដ្ឋបាលនេះទទួលយកជនភៀសខ្លួន២២.០០០នាក់។ ហើយឆ្នាំមុនគេបានទទួល ៣ម៉ឺននាក់ ប៉ុន្តែនាំនេះគឺជាគ្រោះថ្នាក់មួយ»។
លោក កុសល សេង (រាប់ពីឆ្វេងទីបី) ដែលជាកូនប្រុសម្នាក់របស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត សៀង សេង បញ្ចប់ការសិក្សាជំនាញវេជ្ជសាស្ត្រពីសាកលវិទ្យាល័យនៅរដ្ឋហាវៃ សហរដ្ឋអាមេរិក។ (រូបថតផ្ដល់ឲ្យដោយលោក សៀង សេង)
អ្នកស្រី បេល័រ មើលឃើញថា ជនភៀសខ្លួនមកពីតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដូចជាលោកវេជ្ជបណ្ឌិត សៀង សេង គឺបានចូលរួមចំណែកច្រើនដល់សហរដ្ឋអាមេរិក ហើយពួកគេបានជួបប្រទះជីវិតជោគជ័យជាច្រើន។
«តាមបទពិសោធរបស់ខ្ញុំ គឺការងារជាមួយនឹងជនភៀសខ្លួនបានជួយជំរុញទឹកចិត្ត និងធ្វើឲ្យខ្ញុំមានភាពសាមញ្ញដោយសារតែហេតុការណ៍ ដែលពួកគេបានឆ្លងកាត់ដើម្បីទទួលបានសេរីភាពនៅ សហរដ្ឋអាមេរិក។ ខ្ញុំគិតថា ពលរដ្ឋខិតខំប្រឹងធ្វើការកាន់តែខ្លាំង។ ជារួមគឺកម្មវិធីជនភៀសខ្លួនទាំងមូលមានផលប្រយោជន៍ដ៏ធំដល់សហរដ្ឋអាមេរិកលើគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទាំងអស់ ទាំងសេដ្ឋកិច្ច និងវប្បធម៌»។
ឥឡូវនេះ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត សៀង សេង បានចូលនិវត្តន៍ពីការងារជាគ្រូពេទ្យប្រចាំគ្រួសារ បន្ទាប់ពីធ្វើការរយៈពេល៣០ឆ្នាំ។ លោកនៅបន្តបង្រៀនខ្លះៗនៅមហាវិទ្យាល័យសហគមន៍ក្នុងក្រុងម៉ូដេសស្តូ ហើយលោកគឺជានាយផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនៃមហាវិទ្យាល័យមូដេស្តូ នៅរដ្ឋកាលីហ្វញ៉ា។
ទិវាជនភៀសខ្លួនពិភពលោកឆ្នាំនេះ ប្រារព្ធក្រោមប្រធានបទ «គ្រប់សកម្មភាពមានតម្លៃ» ហើយចំពេលដែលពិភពលោកប្រឈមនឹងវិបត្តិសុខភាពបង្កឡើងដោយជំងឺកូវីដ១៩ គឺវេជ្ជបណ្ឌិតទាំង ៥រូប នៃគ្រួសារវេជ្ជបណ្ឌិត សៀង សេង បន្តចូលរួមចំណែកនៅជួរមុខប្រយុទ្ធនឹងជំងឺកូវីដ១៩ ដែលកំពុងតែវាយប្រហារសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត សៀង សេង មានជំនឿថា ពួកគេនឹងឈ្នះសមរភូមិនេះ គឺមិនដូចកាលពីជាង ៤៥ ឆ្នាំមុន នៅពេលដែលសមាជិក ២៤ នាក់ នៃក្រុមគ្រួសាររបស់លោកត្រូវបានជម្លៀសទៅសហករណ៍នៅទីជនបទក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្មែរក្រហម ប៉ុន្តែនៅពេលរបបនេះបានដួលរលំក្រោយពីកាន់អំណាចជិត ៤ ឆ្នាំ គឺមានតែលោកម្នាក់ទេដែលនៅរស់រានមានជីវិត ដើម្បីយករឿងដ៏ឈឺចាប់នេះប្រាប់ដល់ពិភពលោកឲ្យបានដឹង៕