ភាពយន្ត​ឯកសារ​ខ្នាត​ខ្លី «សាធុ» បង្ហាញ​ពី​ជីវិត​និង​ជំនឿ​សាសនា​របស់​ខ្មែរអាមេរិកាំង​

លោកស្រី សំ ឈុន អុជធូបនៅក្នុងព្រះវិហារព្រះពុទ្ធសាសនាមួយ នៅទីក្រុង Long Beach រដ្ឋ California ក្នុងពេលថតភាពយន្តឯកសារខ្នាតខ្លី «សាធុ»។ (រូបថត Nocturnal Productions LLC)

ទីក្រុងឈីហ្គាហ្គូ រដ្ឋអ៊ីលីណយ — ទោះ​ក្នុង​ទឹក​មុខ​ពោរ​ពេញ​ដោយ​ភាព​នឿយហ៊ត់ លោក លី ប្រាជ្ញ បាន​រៀបរាប់​អំពី​ការ​ផលិត​ភាពយន្ត​ឯកសារ​ខ្នាត​ខ្លី​មួយ​អំពី​ប្រធានបទ​ដែល​លោក​មិន​ធ្លាប់​ធ្វើ​ពី​មុន ដោយ​អារម្មណ៍​មោទនភាព ទាំង​មិន​ដឹង​ខ្លួន។

លោក លី ប្រាជ្ញ ថ្លែងក្នុងបទសម្ភាសន៍​ជាមួយ VOA ​ថា៖ «យើង​បាន​ថត​ភាពយន្ត​នេះ​កាលពី​ឆ្នាំ​មុន។ ខ្ញុំ​ស្គាល់​ពលរដ្ឋ​ក្នុង​សហគមន៍​ច្រើន​ដូច្នេះ​ខ្ញុំ​ក៏​សម្រេច​ចិត្ត​ផលិត​ភាពយន្ត​នេះ ហើយ​សួរ​ពួកគេ​អំពី​សាសនា»។

«សាធុ» ជា​ភាពយន្ត​ឯកសារ​ដែល​បង្ហាញ​ពី​រឿងរ៉ាវ​ជីវិត​ផ្ទាល់​ខ្លួន​របស់​ពលរដ្ឋ​អាមេរិកាំង​ដើម​កំណើត​ខ្មែរ​ចំនួន ៤ នាក់ និង​អំពី​ជំនឿ​និង​សាសនា​របស់​ពួកគេ។ អ្នក​ខ្លះបាន​រស់នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជាហើយ​ឆ្លង​ផុត​ពី​ការ​សម្លាប់​រង្គាល​ក្នុង​អំឡុង​របប​ខ្មែរ​ក្រហម នា​ចន្លោះ​ទសវត្សរ៍ ១៩៧០ និង ១៩៨០ មុន​ពេល​ពួកគេ​បាន​ភៀសខ្លួន​មក​រស់នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក។ ហើយ​អ្នក​ខ្លះ​ទៀត បាន​ធំដឹង​ក្តី​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ហើយ​ត្រូវ​រៀន​សូត្រ​អំពី​រឿងរ៉ាវ​ប្រវត្តិសាស្ត​ដ៏​ជូរចត់​របស់​ក្រុមគ្រួសារ​ពេល​នៅ​កម្ពុជា។

លោក លី​ ប្រាជ្ញ ជា​អតីត​តារាចម្រៀងរ៉េបនិងសមិទ្ធិករភាពយន្តអាមេរិកាំងដ៏ឆ្នើមមួយរូប ពេលទទួលពានរង្វាន់ក្នុងកម្មវិធីពានរង្វាន់ភាពយន្តរដូវរងារ (Winter Film Awards) នៅទីក្រុងញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីឆ្នាំ ២០១៩។

ជា​អតីត​តារាចម្រៀងរ៉េបនិង​អ្នក​និពន្ធ​បទ​ចម្រៀងខ្មែរ​អាមេរិកាំង​ដ៏​ល្បី​មួយ​រូប​លោក លី​ ប្រាជ្ញ មាន​ចំណាប់​អារម្មណ៍​ខ្លាំង​និង​ស៊ីជម្រៅ​លើ​ជំនឿ សាសនា និង​ប្រពៃណី​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ដែល​បាន​ឆ្លង​កាត់​របប​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍​ខ្មែរ​ក្រហម​ដ៏​ប្រល័យ។

ស្ទើរ​តែ​គ្រប់​បទ​ចម្រៀង​ដែល​លោក​បាន​និពន្ធ​និង​ច្រៀង​ចាប់តាំង​ពីដើម​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ ២០០០ មក សុទ្ធ​តែ​បង្ហាញ​ពី​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ជាតិសាសន៍ ជំនឿ និង​ប្រពៃណី​ខ្មែរ អម​ជាមួយ​នឹង​រឿងរ៉ាវ​ដែល​កើត​ឡើង​ក្នុង​សង្គម​ខ្មែរ និង​សង្គម​ខ្មែរ​អាមេរិកាំង។​បច្ចុប្បន្ន​ជា​អ្នក​និពន្ធ​និង​សមិទ្ធិករ​ភាពយន្ត​មួយ​រូប លោក លី ប្រាជ្ញ ​មិន​ធ្លាប់​គិត​ថា​លោក​នឹង​មាន​ឱកាស​ផលិត​ជា​ភាពយន្ត​ឯកសារ​អំពី​ជំនឿ​និង​សាសនា​នោះ​ទេ។

ប៉ុន្តែ​ឱកាស​ផលិត​ភាពយន្ត​ខ្នាត​ខ្លី ដែល​មាន​រយៈពេល​ជិត​ ៣០ នាទី នេះ​ បាន​ហុច​មក​ដល់​រូប​លោក នៅ​ពេល​សារមន្ទីរ​ National Museum of Asian Art ​នៃ​មជ្ឈមណ្ឌល​សិល្បៈ Smithsomian ដ៏​ធំ​បំផុត​មួយ​នៅ​រដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីនតោន​បាន​ទាក់ទង​មក​រូប​លោក​អំពី​គម្រោង​ភាពយន្ត​ឯកសារ​ដែល​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ការ​តាំង​ពិព័រណ៌​វត្ថុបុរាណ​ខ្មែរ។

លោក លី ប្រាជ្ញ រៀបរាប់​អំពី​គម្រោង​នៃ​ការ​តាំង​ពិព័រណ៌​នេះ​ថា៖ «ផ្នែក​មួយ​នៃ​ពិព័រណ៌​នេះ​គឺ​ផ្តោត​លើ​សាសនា​នៅ​កម្ពុជា អំពី​ប្រជាពលរដ្ឋ​កម្ពុជា និង​អំពី​សាសនា​និង​សហគមន៍​ខ្មែរ​អាមេរិកាំង​នៅ​ទូទាំង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក»។

លោក​ លី ប្រាជ្ញ​បាន​បកស្រាយ​នៅ​ក្នុងបទសម្ភាន៍​ជាមួយ​VOA កាលពី​ខែ​កុម្ភៈ​ថា ដើម្បី​ផលិត​ភាពយន្ត​អំពី​ជំនឿ​និង​សាសនា​របស់​កម្ពុជា​វា​ចាំបាច់​ដែល​ភាពយន្ត​ឯកសារ​នេះ​បង្ហាញ​រឿង​រ៉ាវ​ជីវិត​ផ្ទាល់​ខ្លួន​របស់ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ។​ភាគច្រើន​ពួកគេ​បាន​ឆ្លង​កាត់​របប​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍​ខ្មែរ​ក្រហម និង​បទពិសោធន៍​ក្នុង​ជីវិត​របស់​ពួកគេ​រៀងៗ​ខ្លួន ដែល​ជា​រួម​បាន​បណ្តុះ​ទស្សនៈ​របស់​ពួកគេ​ផ្ទាល់ស្តីអំពី​ជំនឿ​និង​សាសនា​ដែល​ពួកគេ​ទទួល​យក​និង​ប្រតិបត្តិ​ជាក់​ស្តែង​ក្នុង​ជីវិត​ប្រចាំ​ថ្ងៃ។

លោក លី ប្រាជ្ញ ពន្យល់ថា៖ «ហើយ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ខ្មែរ​ក្រហម​និង​អ្វី​ដែល​បាន​កើត​ឡើង​នៅ​វាលពិឃាត ពួក​ខ្មែរ​ក្រហម​លុប​បំបាត់​សាសនា។ អ៊ីចឹង​តើ​សហគមន៍​ខ្មែរ​អាមេរិកាំង​ដែល​មក​ដល់​អាមេរិក​ដំបូង និង​កូនៗ​របស់​ពួកគេ​មក​រស់នៅ​បរទេស​ ដូចជា​អាមេរិក​ដោយ​របៀប​ណា? តើ​ពួកគេ​ចាប់ផ្តើម​បង្កើត​សហគមន៍​ខ្មែរ​ដោយ​របៀប​ណា? តើ​ពួកគេ​មាន​ជំនឿ​បែប​ណា?»។

ទាំង​អស់​នេះ​គឺជា​សំណួរ​ដែល​លោក​បាន​ចោទ​សួរ​នៅ​ក្នុង​ភាពយន្ត​ឯកសារ​«សាធុ» តាមរយៈ​រឿងរ៉ាវ​ផ្ទាល់​ខ្លួន​របស់​ពលរដ្ឋ​អាមេរិកាំង​ដើម​កំណើត​ខ្មែរ ៤ រូប នៅ​រដ្ឋ​ Ohio រដ្ឋ​ Massachussetts រដ្ឋ Florida និង​រដ្ឋ California។ លោក​បាន​រៀបរាប់​បន្ត​ទៀត​ថា៖

«សាសនា​គឺជា​ប្រធានបទ​មួយ​ដ៏​ធំ​ណាស់។ ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​ព្យាយាម​ធ្វើ​ឲ្យ​វា​ងាយ​ស្រួល​យល់​អំ​ពី​ជំនឿ​របស់​អ្នក​ទាំង​៤ នាក់ ដោយ​មិន​ព្យាយាម​កែ​តម្រូវ​ឬ​សម្រួល​អ្វី​នោះ​ទេ។ អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​ព្យាយាម​សម្រេច​បាន​នោះ​គឺ​បង្ហាញ​និង​រៀបរាប់​រឿងរ៉ាវ​ផ្ទាល់​ខ្លួន​របស់​ពួកគេ។ ហើយ​យើង​សម្រេច​បាន​បែប​នេះ​មែន។ ខ្ញុំ​ពិត​ជា​មាន​មោទនភាព និង​រីករាយ​នឹង​លទ្ធផល​ចុងក្រោយ។ ភាពយន្ត​នេះ​មាន​លក្ខណៈ​ពិសេស​មែន​ទែន។ ហើយ​ខ្ញុំ​យល់​ថា យើង​ពិត​ជា​ធ្វើ​ឲ្យ​រឿវរ៉ាវ​របស់​ពួកគេ​មាន​ខ្លឹមសារ​ត្រឹមត្រូវ​ពេញលេញ ទោះ​បី​ជា​វា​ជា​ភាពយន្ត​ឯកសារ​ខ្លី​ក៏​ដោយ»។

ជីវិត​ជំនឿ​និង​សាសនា

តាមរយៈ​ភាពយន្ត​ឯកសារ «សាធុ» រឿងរ៉ាវ​ជីវិត​ផ្ទាល់​ខ្លួន​របស់​ពលរដ្ឋ​អាមេរិកាំង​ដើម​កំណើត​ខ្មែរ​ទាំង​៤ នាក់​នេះ ខុស​គ្នា តែ​ក៏​ប្រហាក់​ប្រហែល​គ្នា​ក្នុង​ន័យ​មួយ​ដែល​បាន​ឆ្លុះ​បង្ហាញ​ពី​ភាព​ផ្សារភ្ជាប់​គ្នា​នៃ​ជំនឿ​និង​សាសនា​ទៅ​នឹងបទពិសោធន៍​ជីវិត​ជាក់​ស្តែង។​

សម្រាប់​អ្នក​ស្រី​អ៊ឹង លួង (Loung Ung) កាលពី​កុមារភាព​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​ភៀសខ្លួនរស់នៅ​ក្នុង​ជំរំ​ជនភៀស​ខ្លួន​ក្នុង​ប្រទេស​ថៃអ្នកស្រី​ធ្លាប់​មាន​ខ្សែករ​ដែល​មាន​បន្តោង​ពីរ។ បន្តោង​មួយ ជា​រូប​ឈើ​ឆ្កាង តំណាង​គ្រិស្តសាសនា​និង​បន្តោង​មួយ​ទៀត​ជា​រូប​ព្រះពុទ្ធ តំណាង​ឲ្យ​ព្រះពុទ្ធសាសនា​។ អ្នកស្រី​បាន​ប្រតិបត្តិ​គ្រិស្ត​សាសនា​នៅ​ក្នុង​ជំរំ ក្រោយ​ពី​បាត់បង់​ឪពុកម្តាយ​ដែល​ជា​មេបា​ក្នុង​ជីវិត។ ជា​ក្មេងស្រី​តូច​ម្នាក់ អ្នក​ស្រី​គ្រាន់តែ​ដឹង​ថា អ្នក​ស្រី​នឹង​ដាក់​បន្តោង​រូប​ព្រះ​ពុទ្ធ​មក​ខាង​មុខ ហើយ​ដាក់​បន្តោង​រូប​ឈើ​ឆ្កាង​ទៅ​ខាង​ក្រោយ អាស្រ័យ​ទៅ​លើ​ជាតិសាសន៍​របស់​បុគ្គល​ដែល​មក​និយាយ​ជាមួយ​អ្នក​ស្រី។ អ្នកស្រី អ៊ឹង លួង ជា​អ្នក​និពន្ធ​សៀវភៅ «មុន​ដំបូងខ្មែរ​ក្រហម​សម្លាប់​ប៉ា​របស់ខ្ញុំ» ដ៏​ល្បី​ឈ្មោះ ហើយ​សព្វថ្ងៃ​នេះ អ្នក​ស្រី​កំពុង​រស់នៅ​ក្នុង​រដ្ឋ Ohio។​

រីឯ​លោក លី ពន់ (Pon “Carvi” Ly) វិញ កាល​ពី​កុមារភាព​លោក​និង​ក្មេងៗ​នៅ​ក្នុង​ស្រុក​ឯកភ្នំ ធ្លាប់​រត់លេង​ក្នុង​វត្ត​ឯកភ្នំ ដែល​សម្បូរ​ដោយ​រូប​សំណាក​ព្រះពុទ្ធ​អង្គ​ធំៗ តែ​ពេល​ខ្មែរ​ក្រហម​ចូល​ស្រុក វត្ត​នេះ​បាន​ក្លាយ​ជា​មន្ទីរ​ធ្វើ​ទារុណកម្ម គុក​និង​កន្លែង​សួរ​ចម្លើយ។ លោក​និង​ក្មេងៗ​ក្នុង​ភូមិ​បាន​ឃើញ​ខ្មែរ​ក្រហម​សម្លាប់​មនុស្ស​ក្នុង​វត្ត ហើយ​វាយ​បំផ្លាញ​រូប​ព្រះពុទ្ធអង្គ​ចោល​នឹង​ភ្នែក។ ក្រោយ​ពី​បាន​មក​រស់នៅ​រដ្ឋ Florida សហរដ្ឋ​អាមេរិក លោក លី ពន់ និង​ឪពុក បាន​វិល​ត្រឡប់​ទៅ​ស្រុក​កំណើត​វិញ ហើយ​បាន​ជួយ​សាងសង់​វត្ត​និង​ព្រះពុទ្ធ​អង្គ​ដែល​ខ្មែរ​ក្រហម​បាន​បំផ្លាញ​ទាំង​នោះ​ឡើងវិញ ដើម្បី​ជូន​ដំណើរ​ដល់​ដួង​ព្រលឹង​របស់​អ្នក​ស្លាប់​ទៅ​ក្រោម​អំពើ​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍​របស់​ពួក​ខ្មែរ​ក្រហម។

សម្រាប់​អ្នកស្រី ឡាថ មៀ (Mea Lath) សាសនា​និង​សិល្បៈ​ជា​ផ្នែក​មួយ​ដ៏​សំខាន់​ក្នុង​ជីវិត​របស់​អ្នកស្រី ក្នុង​នាម​ជា​អ្នក​រាំ​របាំ​ព្រះរាជទ្រព្យ​និង​ជា​គ្រូ​បង្ហាត់​របាំ​បុរាណ​ខ្មែរ​ម្នាក់​នៅ​ទីក្រុង Long Beach រដ្ឋ California។

សម្រាប់​អ្នក​នាង Bonieta Lach ដែល​កើត​នៅ​ទីក្រុង​ Boston រដ្ឋ Massachusetts ក្នុង​គ្រួសារ​ខ្មែរ​ដែល​ប្រតិបត្តិ​សាសនា​ព្រះពុទ្ធ អ្នក​នាង​ត្រូវបាន​ឲ្យ​ចុះ​ឈ្មោះ​ឲ្យ​ចូល​រៀន​ក្នុង​សាលា​សាសនា​កាតូលិក ពេល​អ្នក​នាង​នៅ​តូច។ ហើយ​នៅ​ពេល​អ្នក​នាង​ធំ​ដឹង​ក្តី ពេល​ដាក់​ពាក្យ​ចូល​រៀន​សាកល​វិទ្យាល័យ អ្នក​នាង​បាន​សរសេរ​ថា អ្នក​នាង​ជឿ​លើ​សាសនា​និង​ជំនឿវិញ្ញាណនិយម ឬជំនឿអារក្សអ្នកតា។

រូបថតដកស្រង់ចេញពីវីដេអូនៃខ្សែភាពយន្តឯកសារខ្នាតខ្លី «សាធុ» បង្ហាញអ្នកនាង មៀ ឡាថ អ្នករាំរបាំព្រះរាជទ្រព្យ និងជាគ្រូបង្ហាត់របាំបុរាណខ្មែរ អុជធូប។ (រូបថតដោយ Nocturnal Productions LLC)

រូបថតដកស្រង់ចេញពីវីដេអូនៃខ្សែភាពយន្តឯកសារខ្នាតខ្លី «សាធុ» បង្ហាញពួកខ្មែរក្រហមបំផ្លាញរូបព្រះពុទ្ធ។ (រូបថតដោយ Nocturnal Productions LLC)

តួអង្គទាំង ៤ រូបនេះ​មាន​ជំនឿ​បែប​ផ្សេងៗគ្នា ប៉ុន្តែលោក លី ប្រាជ្ញ លើកឡើងថា គ្រប់​ជំនឿ​ទាំងអស់​សុទ្ធ​តែ​មាន​ប្រយោជន៍​ចំពោះអ្នកដែល​ជឿ។

«សាសនា​ដើរ​តួនាទី​មួយ​ផ្នែក​ក្នុង​ដំណើរ​ជីវិត​របស់​ពួកគេ ដូច​គ្នា​នឹង​ជំនឿ​ដែរ។ ហើយ​ខ្ញុំ​ជឿ​ថា ជំនឿ​សាសនា​គឺជា​អ្វី​ដែល​ជួយ​ឲ្យពួក​បន្ត​ដំណើរ​ជីវិត​បន្ត​ទៀត ដោយ​ភាព​រឹងមាំ។ ហើយមិន​ថា​អ្វី​ក៏​ដោយ​ដែលពួកគេ​ជឿ​លើ​ឲ្យ​តែ​វា​ជួយ​ឲ្យ​ពួកគេ​រឹង​មាំ និង​គិត​វិជ្ជមាន​ក្នុង​ជីវិត»។

​«សាធុ» ជា​ពាក្យ​ខ្មែរ​មួយ​ដែល​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពី​ជំនឿ​សាសនា អត្តចរិក​និង​ឥរិយាបថ​ប្រាស្រ័យ​ទាក់​ទង​គ្នា​រវាង​មនុស្ស​ចាស់​ក្មេង ចាស់ទុំ​ជីដូនជីតា នៅ​ក្នុង​សង្គម​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ដោយ​ពាក្យ​នេះបង្ហាញ​ពី​អំពើ​ល្អ​ប្រពៃ​និង​ការ​ទទួល​អនុមោទនា។ លោក លី ប្រាជ្ញ បាន​ពន្យល់​អំពី​ការ​សម្រេច​ចិត្ត​យក​ពាក្យ​«សាធុ» មក​ដាក់ជា​ចំណង​ជើង​ភាពយន្ត​ឯកសារ​ខ្នាត​ខ្លី​នេះ​ថា៖​

«ពាក្យ​នេះ​ផ្តល់​នូវ​អត្ថន័យ​ដ៏​ចំហរ​មួយ។ ពាក្យ «សាធុ» យើង​តែង​តែ​ឮ​ចាស់ៗ​និយាយ​ទៅ​ក្មេងៗ​រហូត ហើយ​ខ្ញុំ​យល់​ថា ពាក្យ​នេះ​បង្កប់​ន័យ​មួយ​ដែល​ល្អ​ប្រពៃ ហើយ​សាធុ​ ប្រៀប​ដូចជា​ការ​គិត​ពី​អំពើ​ល្អ ឬ​ផ្តល់​អំពើ​ល្អ​អ៊ីចឹង​ដែរ»។

«ធ្វើ​ដើម្បី​សហគមន៍»

មាន​ដើម​កំណើត​នៅ​ភូមិ​មួយ​ក្បែរ​វត្ត​ឯកភ្នំ ស្រុក​ឯកភ្នំ ខេត្ត​បាត់ដំបង លោក លី ប្រាជ្ញ គឺជា​អ្នក​និពន្ធ​សមិទ្ធិករ​ភាពយន្ត​និង​សិល្បៈករ​ខ្មែរ​អាមេរិកាំង​ដ៏​ឆ្នើម​មួយ​រូប ក្នុង​សហគមន៍​ខ្មែរ​អាមេរិកាំង។ ស្នាដៃ​ផលិត​ភាពយន្ត​របស់​លោក​មុនៗ​ដូចជា​ភាពយន្ត «តន្ត្រី​ជីវិត» បាន​ទទួល​ពាន​រង្វាន់​ជា​ច្រើន។ លោក​ក៏​ជា​សហស្ថាបនិក​មហោស្រព​ភាពយន្ត Cambodian Town ដែល​ត្រូវបាន​បង្កើត​ឡើង​កាលពី​ចុង​ឆ្នាំ ២០១៣ ជាមួយ​សមិទ្ធិករ​ភាពយន្ត​ខ្មែរ​អាមេរិកាំង​ដ៏​ល្បី​ម្នាក់​ទៀត​គឺ​អ្នកស្រី សូ ខេលី ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​និង​ឲ្យ​តម្លៃ​ដល់​ភាព​ច្នៃ​ប្រតិដ្ឋ​ថ្មី​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក។

នៅ​ក្នុង​បទសម្ភាសន៍​ជាមួយ​វីអូអេ​កាលពី​ខែ​កុម្ភៈ លោក លី ប្រាជ្ញ បាន​និយាយ​ថា លោក​មាន​ចំណាប់​អារម្មណ៍​និង​គោល​បំណង​ផលិត​តែ​ភាពយន្ត​ខ្នាត​ធំតែ​ប៉ុណ្ណោះ។ ហើយ​លោក​មិន​បាន​ផលិត​ភាពយន្ត​ខ្នាត​ខ្លី​ជា​យូរ​មក​ហើយ។​ក៏​ប៉ុន្តែ ភាពយន្ត​ «សាធុ» ដែល​ជា​ភាពយន្ត​ឯកសារ​ខ្នាត​ខ្លី មាន​ន័យ​សម្រាប់​សមិទ្ធិករ​ភាពយន្ត​វ័យ​សែសិប​ប្លាយ​រូប​នេះ​ណាស់។

«អ្នក​ដឹង​ទេ ខ្ញុំ​ធ្លាប់​ប្រាប់​ខ្លួន​ខ្ញុំ​ថា ខ្ញុំ​នឹង​ផលិត​តែ​ភាពយន្តខ្នាត​ធំ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែ​ភាពយន្ត​នេះ ជា​ករណី​លើក​លែង ពីព្រោះ​ខ្ញុំ​យល់​ថា ខ្ញុំ​ត្រូវ​តែ​ធ្វើ​វា ដើម្បី​សហគមន៍​របស់​ខ្ញុំ ដើម្បី​ចែក​រំលែក​រឿងរ៉ាវ​របស់​ពួកគេ»។

រូបបដារបស់ភាពយន្តឯកសារខ្នាតខ្លី «សាធុ» ដែលត្រូវបាននិពន្ធ ដឹកនាំ និងផលិតដោយលោក លី ប្រាជ្ញ សមិទ្ធិករភាពយន្តខ្មែរអាមេរិកាំងដ៏ឆ្នើមម្នាក់។ (រូបថតដោយ Nocturnal Productions LLC)

សម្រាប់​ការ​ថត​ភាពយន្ត​«សាធុ» នេះ លោក លី ប្រាជ្ញ បាន​ចំណាយ​ពេល​ជិត​មួយ​សប្តាហ៍​ពី​ចន្លោះ​ខែ​វិច្ឆិកា និង​ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​មុន​ដោយ​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅកាន់​រដ្ឋ​ចំនួន ៤ ស្ទើរតែ​គ្រប់​ភូមិភាគ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក រួមមាន​រដ្ឋ Massachusetts រដ្ឋ Ohio រដ្ឋ​Florida និង​រដ្ឋ California ដែល​មាន​ប្រជាពលរដ្ឋ​អាមេរិកាំង​ដើម​កំណើត​ខ្មែរ​និង​ជន​អន្តោប្រវេសន៍​ខ្មែរ​រស់នៅ​ច្រើន​ជាង​គេ​បង្អស់។

ជា​សមាជិក​សហគមន៍​ខ្មែរ​អាមេរិកាំង​ដ៏​សកម្ម​មួយ​រូប​នៅ​តំបន់​ភូមិខ្មែរ ក្នុងទីក្រុង Long Beach រដ្ឋ California លោក លី ប្រាជ្ញ ជា​បុគ្គល​មួយ​រូប​ដែល​មាន​ទាំង​បទ​ពិសោធន៍​និង​ចំណេះ​ដឹង​ស៊ី​ជម្រៅ​អំពី​រឿងរ៉ាវ​ដែល​បាន​និង​កំពុង​កើត​ឡើង​ក្នុង​សហគមន៍​ខ្មែរ។ លោក​ថែម​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​អាមេរិកាំង​នៅ​តាម​សហគមន៍​ជា​ច្រើន​ទូទាំង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ផង​ដែរ។ ប៉ុន្តែ​លោក​ថា នៅ​មាន​អ្វី​ជា​ច្រើន​ទៀត​ដែល​លោក​អាច​រៀន​សូត្រ​និង​យល់​ដឹង​បន្ថែម​ទៀត​ពី​សហគមន៍​របស់​លោក។

«ខ្ញុំ​ពិត​ជា​ដឹង​គុណ​ណាស់ ដែល​ពួកគេ​បាន​បើក​ទូលាយ​អំពី​ជីវិតរបស់​ពួកគេ ហើយ​មិន​គ្រាន់​តែ​ព្រម​និយាយប្រាប់ខ្ញុំ​ព្រោះ​ខ្ញុំ​ជា​មិត្តភក្តិ​របស់​ពួកគេនោះទេ។ តែ​ពួកគេ​ពិតជា​បើក​ទូលាយ​ហើយ​រៀបរាប់​រឿងរ៉ាវ​ផ្ទាល់​ខ្លួន​រហូត​ដល់​ខ្ញុំ​បាន​ដឹង​ពី​ជីវិត​របស់​ពួកគេ ដែល​ខ្ញុំ​មិន​ធ្លាប់​ដឹង​ពី​មុន»។

​«សាធុ» គឺជា​ភាពយន្ត​ឯកសារ​ខ្នាត​ខ្លី​ដំបូង​បង្អស់​មួយស្តីអំពី​ជំនឿ​និង​សាសនា​ដែល​លោក​ លី ប្រាជ្ញ ជា​អ្នក​និពន្ធ​ ដឹកនាំ និង​ផលិត​ដោយ​ផ្ទាល់។ ភាពយន្ត​នេះ នឹង​ត្រូវ​ចាក់​បញ្ចាំង​ជូន​សាធារណជន​នៅ​សារមន្ទីរ​ជាតិ​សម្រាប់​សិល្បៈអាស៊ី ឬ National Museum of Asian Art នៅ​រដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីនតោន ដែល​ជា​ផ្នែក​ដ៏​សំខាន់​មួយ​នៃ​ពិធី​តាំង​ពិព័រណ៌​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា “Revealing Krishna” ពី​ចុង​ខែ​មេសា រហូត​ដល់​ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ ២០២២​នេះ។ ហើយ​ភាពយន្ត​នេះ នឹង​ក្លាយ​ជា​ផ្នែក​មួយ​ដ៏​សំខាន់​នៃ​សិល្បៈ​ក្នុង​ជីវិត​ពិត​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ ដែលបាន​ឆ្លង​កាត់​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ជូរចត់​និង​ដែលជា​ក្រុម​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ដែលមាន​ភាព​អំណត់​អត់ធន់​ក្នុង​ជីវិត។​

លោក​លី ប្រាជ្ញ រៀប​រាប់ពី​លក្ខណៈ​ពិសេស​នៃ​ភាពយន្ត​ខ្លី «សាធុ» នេះ​ថា៖

«ខ្ញុំ​ជា​អ្នក​រៀបចំមហោស្រព​ភាពយន្ត​ហើយ​ខ្ញុំ​បាន​មើល​ភាពយន្ត​ច្រើន​ណាស់ ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​មិន​ដែល​ធ្លាប់​មើល​ភាពយន្ត​ដែល​ផ្តោត​លើ​ប្រធានបទ​ដ៏​មាន​ន័យ​ដូច​ភាពយន្ត​មួយ​នេះ​ពី​មុន​មក​ទេ។ ខ្ញុំ​យល់​ថា អ្វី​ដែល​អ្នក​នឹង​ឃើញ​ក្នុង​ភាពយន្ត​នេះ គឺ​ខុស​ពី​ភាពយន្ត​ឯ​ទៀត​ដែល​អ្នក​បាន​ឃើញ​ពី​មុន។ នេះ​ជា​រឿងរ៉ាវ​ដ៏​ជក់ចិត្ត​រឿងរ៉ាវ​អំពី​ភាព​រស់រាន​មាន​ជីវិត អំពី​ក្តី​សង្ឃឹម និងអំពី​ជំនឿ​និង​សាសនា​»៕