មេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់លោក សម រង្សីដែលកំពុងនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស កំពុងស្វះស្វែងរកការគាំទ្រនៅជុំវិញពិភពលោក និងប្តឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិផ្សេងៗ ឲ្យចាប់មេដឹកនាំខ្មែរលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីទៅកាត់ទោសពី បទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិ និងឧក្រិដ្ឋកម្មនានាដែលបានកើតឡើងក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៩៨០ និង១៩៩៨។ នេះបើយោងតាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់លោក សម រង្សីកាលពីចុងសប្តាហ៍ ទៅកាន់ក្រុមអ្នកគាំទ្ររបស់លោកក្នុងពិធីជប់លៀង បើកសមាជគណបក្សក្នុងទីក្រុងម៉ុង រ៉េអាល់ប្រទេសកាណាដា។ លោកថ្លែងដូច្នេះថា៖
«យើងត្រូវប្តឹងនៅតុលាការទាំងអស់ឲ្យគេចាប់ហ៊ុន សែនតែម្តងមិនចាំបាច់ ឆ្នាំ២០១៣ទេបងប្អូន កាន់តែឆាប់កាន់តែល្អ។ ហើយម្តងនេះអត់ ថយទេបងប្អូនពីព្រោះខ្ញុំប្តេជ្ញាចិត្តថា លើកនេះ មិនមែនតវ៉ាដើម្បីដោះដូរឲ្យរូបខ្ញុំទៅស្រុកខ្មែរវិញទេ ខ្ញុំអត់ចង់ទៅស្រុកខ្មែរវិញទេ ដរាបណាហ៊ុន សែននៅតែបំផ្លាញជាតិ នៅតែបម្រើយួន ខ្ញុំអត់ទៅក៏បានដែរ។ ខ្ញុំចាំហ៊ុន សែនធ្លាក់ពីអំណាច ឬជិតធ្លាក់បានខ្ញុំទៅៗរុញឲ្យធ្លាក់ឲ្យបានឆាប់តែម្តង»។
បទឧក្រិដ្ឋកម្មចំនួន៤ ដែលលោក សម រង្សី មេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់បានដាក់ពាក្សប្តឹង ហើយកំពុងរៀបចំដាក់ពាក្យប្តឹងលោក នាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន និងមេដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៅកាន់តុលាការក្រុងញូវ យ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក តុលាការប្រទេស អេស្ប៉ាញ តុលាការប្រទេសប៊ែលហ្សិក ប្តឹងទៅតុលាការប្រទេសហូឡង់ ក្នុងពេលដែលលោកទើបត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន១២ឆ្នាំពីបទដកតម្រុយបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា វៀតណាម និងការក្លែងឯកសារព្រំដែន។ បទឧក្រិដ្ឋទាំងនោះមានករណីគប់គ្រាប់បែកដៃថ្ងៃ ៣០ ខែ មិនា ឆ្នាំ១៩៩៧ ទៅលើហ្វូងបាតុករអហឹង្សានៅមុខរដ្ឋសភាដែលមានមនុស្សយ៉ាងតិច១៦នាក់ស្លាប់ និងរបួសជាង១០០នាក់។ លោក សម រង្សីបានប្តឹងរួចហើយកាលពីប៉ុន្មានសប្តាហ៍មុន ទៅកាន់តុលាការក្រុងញូវ យ៉ក។ ករណីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំង និងមន្ត្រីហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិច ជាង១០០ នាក់ដែលត្រូវាម្លាប់ក្នុងអំពើរដ្ឋប្រហារថ្ងៃ ៥ និង៦ខែកក្កដាឆ្នាំ១៩៩៧។ ករណីឧក្រិដ្ឋកម្មដែលមានការបាញ់រះទៅលើហ្វូងបាតុករអហឹង្សាចុងឆ្នាំ១៩៩៨ដែលមានពលរដ្ឋ និងព្រះសង្សចូលរួម។ ករណីឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំង និងមនុស្សជាតិចំពោះការស្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនក្នុងផែនការ «ក៥» ដោយសារការជាន់មីន ដោយសារជំងឺគ្រុនចាញ់ជាដើម កាលពីទស្សវត្សឆ្នាំ១៩៨០។ លោកបន្តថា៖
«ប៉ុន្តែពេលនោះគឺផែនការ «ក៥» ធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរស្លាប់រាប់ម៉ឺន ចូលសែននាក់ អញ្ចឹងហើយបានជាយើងប្តឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិដើម្បីឲ្យគេចាត់ការហ៊ុន សែន ឲ្យគេចាប់យកទៅផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់ដូចប្រធានាធិបតីប៉ាណាម៉ា លោកមែនូអែ ណូរីហ្កា (Manuel Noriega) ដែលកងទ័ពអាមេរិកាំងចាប់យកទៅដាក់គុគ ឥឡូវនៅ ក្នុងគុគនៅឡើយ អតីតប្រធានាធិបតីប្រទេសលីបេរីយ៉ា លោក ឆាយស៍ ថេល័រ (Charles Taylor) ដែលតុលាការអន្តរជាតិបានចាប់យកទៅកាត់ទោស។ ឥឡូវនៅក្នុងគុគ។ ខ្ញុំជឿថា៖ លោកហ៊ុន សែនជៀសមិនផុតពីវាសនាណូរីហ្កា និង ឆាលស៍ ថេល័រ ជាពុំខាន»។
លោក សម រង្ស៊ី ក៏បានលើកយកឧទាហរណ៍ការលុបចោលទស្សនៈកិច្ចរបស់លោកស៊ូស៊ីឡូ បាមបាង យូដូយ៉ូនូ (Susilo Bambang Yudhoyono) ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូណេស៊ី ទៅកាន់ហូឡង់កាលពីសប្តាហ៍មុនមកបញ្ជាក់ជាឧទាហរណ៍ផងដែរទាក់ទងនឹងរឿងភ័យខ្លាចចំពោះការដែលអាចត្រូវចាប់ខ្លួនក្រោមពាក្យប្តឹងចោទប្រកាន់ រឿងរំលោភសឹទ្ធិមនុស្ស។ លោក សម រង្សី បានអះអាងបន្ថែមទៀតថា វិធីសម្រាប់ស្រោចស្រង់កម្ពុជា គ្មានផ្លូវណាផ្សេងទៀតក្រៅពីវិធីរបៀបចំណាត់ការតាមផ្លូវតុលាការ អន្តរជាតិនេះទេ។
ប្រតិកម្មទៅនឹងសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយរបស់លោក សម រង្សី លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋលេខាធិការ បានអះអាងថាគ្មានច្បាប់គតិយុត្តណាអាចចោទប្រកាន់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដោយសារតែការប្តឹងរបស់លោក សម រង្សី នោះទេ។ ក្រៅពីចាត់ទុកថា ការប្តឹងផ្តល់ឲ្យចាប់ខ្លួនលោកនាយករដ្ឋ មន្ត្រី ហ៊ុន សែនជាការស្រមើស្រមៃ និងជារឿងរ៉ាវដែលមិនអាចទៅរួចនោះ លោក ផៃ ស៊ីផានបានអះអាងថា កម្ពុជាមិនមានពួកផ្តាច់ការ ពួកឈ្នួលសង្រ្គាមដែលឲ្យតុលាការអន្តរជាតិកាត់ទោស ឬចាត់វិធានការបានទេ។ មួយវិញទៀត លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីមិនមែនជាមនុស្សសាមញ្ញធម្មតា លោក ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកើតចេញពីការបោះឆ្នោត។ លោកថ្លែងដូច្នេះថា៖
«ដោយសារហេតុដូច្នេះហើយមិនមានករណីអីគ្រប់គ្រាន់ដូចជាពួក War Lord ឬ ពួកមេកន្ទ្រាញ ឬពួកដែលកាប់សម្លាប់រង្គាលដទៃទៀតដែលគេបានធ្វើ តាមរយៈតុលាការអន្តរជាតិ។ ដូច្នេះនេះជាការស្រមើស្រមៃ គ្រាន់តែជាការវាយប្រហារមួយដើម្បីបំពុលបរិយាកាសអន្តរជាតិក្នុងការងារមួយដើម្បីផល ប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ឯកឧត្តម សម រង្ស៊ីតែប៉ុណ្ណោះ គឺគ្មានអ្វីធ្វើឲ្យមានផលប៉ះពាល់ក្នុងការភ័យខ្លាចដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ដូចជារាជាណាចក្រកម្ពុជា ដោយសារប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកគាំទ្រសម្តេចតេជោហ៊ុន សែន»។
លោក ផៃ ស៊ីផានឲ្យដឹងថា លោកថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះដោយសារតែប្រទេសកម្ពុជាមានស្ថានទូតបរទេស មានតំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំនៅកម្ពុជា ដែលគ្មានឃើញ អ្វីប្រែរប្រួលទេ។
ថ្លែងប្រាប់វីអូអេកាលពីសប្តាហ៍មុនលោក ជាម យៀប មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់ គណៈបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាសមាជិកសភាគណៈបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបាន ការពារមេដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកថា គ្មានការពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងរ៉ាវ ដែលលោកសម រង្ស៊ីបានចោទប្រកាន់ដោយគ្មានភស្តុតាង និងដើម្បីតែប្រជាភិថុតិផ្នែកនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«មិនដែលមេខ្ញុំណាមួយដូចជាសម្តេច ជា ស៊ីម ក្តី សម្តេចហេង សំ រិន ក្តី សម្តេច ហ៊ុន សែន ក៏ដោយ ឬក៏ឯកឧត្តមផ្សេងៗទៀតហ្នឹង មិនដែលធ្វើអំពើអាក្រក់ អីណានោះទេ។ អញ្ចឹងទេ ប្រជាជនគេមិនស្រឡាញ់ទេ នៅកម្ពុជា ហើយសក្ខីភាព និងយុត្តធម៌ដែលផ្តល់ឲ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងថ្នាក់ដឹកនាំ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគឺលទ្ធផលការបោះឆ្នោតសកល និងអសកល កន្លងមក»។
មេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់បានថ្លែងថា លោកនឹងធ្វើដំណើរទៅកាន់អាមេរិកវិញ មុនពេលលោកធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសអឺរ៉ុបមួយចំនួន នៅប៉ុន្មានថ្ងៃខាងមុខនេះ ដើម្បីប្រមូលហត្ថលេខា និងសុំឲ្យមានការគាំទ្រពីសមាជិកសភានៅបណ្តាប្រទេសអឺរ៉ុប និងបណ្តាសភានៃប្រទេសមួយចំនួនទៀតក្នុងការធ្វើយ៉ាងណា ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលប្រទេសនានាដែលជាហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងបារីសធ្វើឲ្យកិច្ចព្រមព្រៀងនេះរស់ឡើងវិញ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ ដែលលោក សម រង្ស៊ីអះអាងថា ធ្វើឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស មានប្រជាធិបតេយ្យពិតបា្រកដ មានសេរីភាពពេញលេញ មានការធានាឯករាជ្យភាព បូរណៈភាពទឹកដីពេញលេញជាដើម ដែល លោកចាត់ទុកថា បញ្ហាទាំងឡាយនេះពុំទាន់មានការគោរព និងកើតឡើងនៅកម្ពុជានៅឡើយ។ លោកបន្តថា៖
«ប្រទេសទាំងអស់នោះគឺមានកាតព្វកិច្ច បានសន្យាលើកិច្ចព្រមព្រៀងទី ក្រុងបារីសថា ធានាឲ្យប្រទេសកម្ពុជាមានឯករាជ្យ បូរណៈភាពទឹកដី ឥឡូវឯករាជ្យកន្លែងណា? បូរណៈភាពទឹកដីកន្លែងណា? មានសិទ្ធិសេរីភាព សិទ្ធិសេរីភាពកន្លែងណា? ត្រូវគេជាន់ឈ្លីដូចសព្វថ្ងៃ ត្រូវគេជិះជាន់ដូចសព្វថ្ងៃ ឲ្យមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកន្លែងណា? ឲ្យមានតុលាការឯករាជ្យ គឺមានចែងក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងបារីសទាំងអស់ តុលាការ ឯករាជ្យកន្លែងណា? ឲ្យមានការបោះឆ្នោតត្រឹមត្រូវ ឥឡូវបោះឆ្នោតត្រឹមត្រូវកន្លែងណា? វាខុស វាផ្ទុយពីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងបារីសទាំងអស់»។
លោក អះអាងថា ដើម្បីធ្វើកិច្ចការអស់នេះ លោកត្រូវនៅក្រៅប្រទេសដើម្បីមានសរីភាពគ្រប់គ្រាន់ជៀសវាងការចាប់ខ្លួន និងការបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពផ្សេងៗ។
ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសបានច្រានចោលការចោទប្រកាន់របស់លោក ដោយអះអាងថា កម្ពុជាបានបំពេញអស់ហើយ នូវកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងបារីស គឺសន្តិភាព ស្ថេរភាព និងការអភិវឌ្ឍផ្សេងៗ។ ហើយកម្ពុជា កំពុងពង្រឹងច្បាប់ និងការអនុវត្តច្បាប់ និងការពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យផងដែរ។ លោក ជាម យៀបបានបញ្ជក់ដែរថា៖
«ការចោទប្រកាន់របស់គាត់ហ្នឹង ខ្ញុំទទួលយកមិនបានទេ។ គឺថាយើងខ្ញុំសុំបដិសេធទាំងស្រុង ដោយសារអញ្ចេះ នៅរដ្ឋសភាក្តី នៅរាជរដ្ឋាភិបាលក្តី កំពុង យកច្បាប់ធ្វើជាមូលដ្ឋាន គោរពអនុវត្តតាមក្នុងការពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នៅកម្ពុជា និងពង្រឹងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា យោងទៅតាមមាត្រា៣១ ជំពូកទី៣នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ១៩៩៣ និងយោងទៅតាមមាត្រាទី៤១នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញជំពូកទី៣ដែរ»។
លោក សម រង្ស៊ី បានបដិសេធថា លោកមិនបានសុំទោស លោកនាយក រដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន កាលពីឆ្នាំ២០០៦ ដើម្បីជាថ្នូរនឹងការចូលទៅកាន់ប្រទេសវិញទេ ហើយបានអះអាងថា ការតស៊ូររបស់លោកពេលនេះមិនមែនយកជនជាតិខ្មែរណាម្នាក់ជាសត្រូវទេ តែគឺដើម្បីស្រោចស្រង់ប្រទេសចេញពីការគ្រប់គ្រងរបស់វៀតណាម។ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនបានអះអាងថា ការតស៊ូបែបចោទ ប្រកាន់ថា បរទេសជិះជាន់ឈ្លានពាន ដែលវិធីដើម្បីយកជ័យជំនះផ្នែកនយោបាយនោះ ជារឿងហួសសម័យ៕