ជិត​៣០​ឆ្នាំ​ក្រោយ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ក្រុង​ប៉ារីស​ បញ្ហា​អធិបតេយ្យ​ជាតិ​ខ្មែរ​នៅ​តែ​ជាកង្វល់​ដល់​សកម្មជន

រូប​ឯកសារ៖ ព្រះ​អម្ចាស់​ នរោត្តម សីហនុ (ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ) ជាមួយ​ភាគី​ជម្លោះ​នៅ​កម្ពុជា នៅ​ក្នុង​​សន្និសីទ​អន្តរជាតិ​ស្តី​ពី​សន្តិភាព​​នៅ​កម្ពុជា​ ដែល​ប្រព្រឹត្ត​ធ្វើ​នៅ​ទី​ក្រុង​ប៉ារីស ប្រទេស​បារាំង​ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​១៩៩១។

វ៉ាស៊ីនតោន — កាលពី​ខែតុលា​ឆ្នាំ ១៩៩១ ភាគី​ចម្បាំង​នានានៅ​កម្ពុជា​និង​តំណាង​នៃ​ប្រទេស​ផ្សេងៗដែលរួមមាន​សហរដ្ឋ​អាមេរិក បារាំង ចិន និង​វៀតណាម បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​មួយ​សម្រាប់​កម្ពុជា ​ដែល​បាន​រៀបចំ​ឡើង​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​ប៉ារីស ​ប្រទេស​បារាំង​ ដើម្បី​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល​ជាច្រើន​ឆ្នាំ។ កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​នោះ បាន​ធានា​ឲ្យមាន​ការគោរព​អធិបតេយ្យ​របស់​កម្ពុជា ​និង​ការគោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ផងដែរ។

ខណៈ​ពេល​ដែល​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ជិត​មាន​អាយុកាល ​៣០ ​ឆ្នាំ​ ក្រុម​សកម្មជន​ជើងចាស់​នៃ​សហគមន៍​ខ្មែរ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​នៅតែ​សម្តែង​ការព្រួយបារម្ភ​នឹង​បញ្ហា​អធិបតេយ្យ​ជាតិ​របស់​កម្ពុជា។

ក្នុង​ការពិភាក្សា​តាម​អនឡាញ​ប្រចាំ​សប្តាហ៍​ ដែល​រៀបចំ​ដោយ​មហា​សន្និបាត​កំពូល​ខ្មែរ​ឯនាយ​សមុទ្រ​ កាលពី​ចុង​ខែមីនា​ ក្រុម​សកម្មជន​ខ្មែរ​អាមេរិកាំង​យល់​ថា ​អធិបតេយ្យ​កម្ពុជា​នៅ​តែ​មិនទាន់​បាន​មក​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ម្ចាស់​ប្រទេស​ពេញលេញ​នៅ​ឡើយ​ទេ ​ចាប់តាំង​ពីឆ្នាំ ​១៩៧៩ ​មក ​គឺ​ក្រោយ​ការចូល​ឈ្លានពាន​របស់​កងទ័ព​កុម្មុយនីស្ត​វៀតណាម ​ដើម្បី​ផ្តួល​រំលំ​ក្រុម​កុម្មុយនីស្ត​ខ្មែរ​ក្រហម​ដែល​និយម​ក្រុង​ប៉េកាំង។

លោកព្រឹទ្ធាចារ្យ ម៉ារិទ្ធ ឆង ​ដែល​នៅ​រដ្ឋ​វ៉ាស៊ីនតោន ​និង​ជា​ប្រធាន​កិត្តិយស​មហាសន្និបាត​កំពូល​ខ្មែរ​ឯនាយ​សមុទ្រ​ បាន​ថ្លែង​ថា៖ «ខ្ញុំ​មាន​ក្តី​ព្រួយ​បារម្ភ​ខ្លាំង​នូវ​អ្វី​ដែល​បាន​កើត​មានឡើង​នៅ​ភូមិ​កំណើត​របស់​យើង ​គឺ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ គឺ​ខ្វះ​អធិបតេយ្យ។ ជាពិសេស​ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​ ១៩៧៩ ​មក»។

សកម្មជន​យល់​ថា​ ការខ្វែង​គំនិត​គ្នា​នៃ​មនោគម​វិជ្ជា​រវាង​ប្លុក​សេរី​និង​កុម្មុយនីស្ត​ គឺ​ជាដើម​ចម​ទាញ​ទម្លាក់​កម្ពុជា​ចូល​ក្នុង​ភ្នក់ភ្លើង​សង្គ្រាម​ស៊ីវិល តាំងពីដើម​ទសវត្សរ៍​ទី ៧០ ​ហើយ​វានៅ​តែ​បន្ត​តាម​លង​ក្នុង​ឆាក​នយោបាយ​កម្ពុជា​ដល់​ពេល​បច្ចុប្បន្ន។ បើទោះបីជា​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ ដែល​ភាគី​ជម្លោះ​នានា​បានចុះ​ហត្ថលេខា​កាលពី​ថ្ងៃទី​ ២៣​ ខែតុលា ​ឆ្នាំ ​១៩៩១ ​ជួយ​ធានា​អធិបតេយ្យ​ជូន​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក៏ដោយ​ក៏​ពួកគេ​យល់​ថា​ ការអនុវត្ត​មិនបាន​ត្រឹមត្រូវ​ទេ។

ជាពិសេស​ការបន្ត​រក្សា​ទុក​កិច្ចព្រម​ព្រៀង​នានា​ ដែល​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​កម្ពុជា​បាន​ចុះហត្ថលេខា​ក្នុងពេល​នៅ​ក្រោម​ការគ្រប់គ្រង​របស់​របប​ក្រុងហាណូយ។ ក្នុងនោះ​មាន​សន្ធិសញ្ញា​សន្តិភាព ​មិត្តភាព​និង​កិច្ចសហ​ប្រតិបត្តិការ​រវាង​វៀតណាម​និង​កម្ពុជា​ នៅ​ឆ្នាំ​ ១៩៧៩​ កិច្ចព្រមព្រៀង​ឆ្នាំ​ ១៩៨២​ អំពី​តំបន់​ទឹក​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ សន្ធិសញ្ញា​ឆ្នាំ​ ១៩៨៣​ ស្តីពី​ការកំណត់​យក​ផែនទី​ដើម្បី​ជា​មូលដ្ឋាន​ក្នុង​ការចរចា ​និង​សន្ធិសញ្ញា​ឆ្នាំ​ ១៩៨៥ ​ស្តីពី​ការកំណត់​ព្រំដែន។

លោក ​នាថបណ្ឌិត​ តាកែវ ឫទ្ធិពល ​ប្រធាន​មហាសន្និបាត​កំពូល​ខ្មែរ​ឯនាយ​សមុទ្រ ​ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​តំបន់​រដ្ឋធានី​វ៉ាស៊ីនតោន​ បាន​ថ្លែង​ថា៖ «កិច្ចព្រមព្រៀង​ក្រុង​ប៉ារីស​តម្រូវ​ទាមទារ​ឲ្យ​លុប​កិច្ចព្រមព្រៀង​ជាតិ​ជាមួយ​នឹង​បរទេស​ជិត​ឆ្ងាយ ​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​ក្រៅ​ក្របខណ្ឌ​ប្រយោជន៍​ប្រទេស​ជាតិ​ ដែល​ត្រូវ​មាន​ឯករាជ្យ​មិនត្រូវ​មាន​សម្ពាធ​ពី​ប្រទេស​ណា ​ដែល​ព្រមព្រៀង​ក្រៅ​ប្រយោជន៍​ជាតិ​ គេសំដៅ​ទៅលើ​កងទ័ព​វៀតណាម​ក្នុង​ពេល​ដែល​កងទ័ព​វៀតណាម​ជិត ​២០ ​ម៉ឺន​នាក់ ​ដែល​នៅ​កាន់កាប់​ហើយ​អស់លោក​មិនព្រម​លុប​ទេ ​ដោយសារ​វៀតណាម​មិន​ឲ្យ​លុប​ ហើយ​លោក​ថា ​កុំ​ឲ្យ​ខូច​មិត្តភាព​ខ្មែរ​វៀតណាម»។​

លោក ​ម៉ារិទ្ធ​ ឆង ​ក៏​បាន​បន្ថែម​ថា៖ «កាលនោះ​យើង​បាត់អស់​បូរណភាព​ទឹកដី​ក៏​អត់​អធិបតេយ្យ​ ក៏អត់​ដោយសារតែ​គេ​មក​ជ្រៀតជ្រែក។ ពេល​គេ​ប្រកាស​ជោគជ័យ​រឹតតែ​ច្បាស់លាស់ ​គឺ​តាំងពី​ខែមករា ​ឆ្នាំ​ ១៩៧៩»។

រូបឯកសារ៖ អ្នក​គាំទ្រ​លោក រ៉ុង ឈុន នាំ​គ្នា​តវ៉ា​នៅ​មុខ​សាលាឧទ្ធរណ៍​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ ឲ្យ​ដោះលែង​លោក ថ្ងៃទី២៦ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០២០។ (អូន ឆេងប៉រ/វីអូអេ)

រូបឯកសារ៖ ព្រំ ចាន់ថា ភរិយាលោក កាក់ កុម្ភារ អតីតសមាជិកក្រុមប្រឹក្សារាជធានីភ្នំពេញ និយាយជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាននៅខាងក្រៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១៤ មករា ឆ្នាំ២០២១។ (ទុំ ម្លិះ/វីអូអេ)

រីឯ​ការរំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​ជាបន្ត​បន្ទាប់​ក្នុងប្រទេស​កម្ពុជា ​ក្នុង​រយៈពេល​ជាង ​៣ ឆ្នាំ​ចុងក្រោយ​នេះ​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​សកម្មជន​ខ្មែរ​អាមេរិកាំង​យល់ថា​ មានតែ​យន្តការ​អន្តរជាតិ​ទេ​អាចជួយ​ដោះស្រាយ​បាន។

ការព្រួយ​បារម្ភ​នេះ​បាន​បន្ថែម​ទម្ងន់​ទៀត​ នៅពេល​ដែល​ស្ថានភាព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ដែល​ពួកគេ​យល់​ថា​ជា​បញ្ហា​ដ៏​សំខាន់ ប៉ុន្តែ​បែរ​ជា​មិន​សម្រេច​បាន​ត្រឹមត្រូវ​តាម​ស្មារតីនៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ ​ខណៈ​មេដឹកនាំ​កម្ពុជា​បន្ត​ពង្រឹង​មិត្តភាព​ជាមួយ​នឹង​ប្រទេស​ចិន​កុម្មុយនីស្ត​កាន់តែខ្លាំង​ជាងមុន។

មាន​ការរំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ជា​ច្រើន​ទម្រង់​នៅ​កម្ពុជា ដែល​រួម​មាន​ការ​ចាប់​ឃុំ​ខ្លួន​តាម​តែ​អំពើ​ចិត្ត​ការ​រឹតត្បិត​សំឡេង​គណបក្ស​ជំទាស់​និងប្រព័ន្ធ​តុលាការ​កម្ពុជា​ស្ថិត​ក្រោម​ឥទ្ធិ​ពល​នយោបាយ។ នេះ​បើ​តាម​របាយការណ៍​តាមដាន​សិទ្ធិមនុស្ស​ឆ្នាំ​ ២០២០ ​របស់​ក្រសួង​ការបរទេស​អាមេរិក​ ដែល​ចេញ​ផ្សាយ​កាល​ពី​ចុង​ខែ​មីនា។

របាយការណ៍​របស់​ក្រសួង​ការបរទេស​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ក៏​បាន​កត់​ត្រា​ការជ្រៀត​ជ្រែក​ជីវិត​ឯកជន​របស់​ពលរដ្ឋ​តាម​តែ​អំពើ​ចិត្ត ​រាប់​ទាំង​ការឈ្លប​យកការណ៍​តាម​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​អេឡិកត្រូនិក ​ការ​រឹតត្បិត​ធ្ងន់ធ្ងរ​លើ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ​ សារព័ត៌មាន​អ៊ីនធឺណិត​ ការប្រើ​ហិង្សា គំរាម​កំហែង​ប្រើ​ហិង្សា​ និង​ការរំលោភ​យកដីធ្លី​ពលរដ្ឋជាដើម។

លោក យ័ប​ គឹមទឹង ​ប្រធាន​សមាគម​ខ្មែរ​អាមេរិកាំង​ដើម្បី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​និង​ប្រជាធិបតេយ្យ ​ថ្លែង​ប្រាប់​ដល់​កិច្ចពិភាក្សា​ថា សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា​មាន​តែ​នៅ​លើ​ក្រដាស ​រីឯ​ការអនុវត្ត​មិន​បាន​ល្អ​ឡើយ។ លោកថា ​ថ្វីបើ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​ចុះកិច្ចព្រមព្រៀង​និង​ផ្តល់​សច្ចាប័ន​លើ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ជាច្រើន ​ប៉ុន្តែ​ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ​ពលរដ្ឋ​កើត​មាន​ជាប្រចាំ។

លោក ​យ័ប ​គឹមទឹង​ បាន​បន្ថែម​ថា៖ «យើង​មើលទៅ​វា​ហួសហេតុ។ វា​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​ខ្មែរ​យើង​រំលោភ​ពាក្យ​សម្តី​ខ្លួន​ឯង​ ហើយ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​ទៀត​មិន​អាច​រាប់​ប្រទេស​ខ្មែរ​ជា​មិត្តភក្តិ​បាន​ល្អូកល្អឺន។ នេះ​ជា​ការគ្រោះថ្នាក់​ទៅ​ថ្ងៃមុខ។ ឥឡូវនេះ​ក៏គ្រោះថ្នាក់​ដែរ​ ដោយសារ​ការមិនគោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នេះ»។​

ប៉ុន្តែ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​ហៅ​របាយការណ៍​សិទ្ធិមនុស្ស​របស់​ក្រសួង​ការបរទេស​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ថា ​ខ្វះ​ភាព​សត្យានុម័ត​និង​មាន​ការខ្វះខាត​ធ្ងន់ធ្ងរ​លើ​ភាពត្រឹម​ត្រូវ​នៃ​កត្តា​ទិន្នន័យ​ និង​បច្ចុប្បន្នភាព​ព័ត៌មាន។ ក្រសួង​ការបរទេស​កម្ពុជា​ក៏​បាន​លើក​ឡើង​ថា គ្មាន​អាណត្តិ​ជាក់ស្តែង​ណា​មួយ​ដែល​ផ្តល់​ដោយ​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ​ឲ្យ​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក​ប្រកាន់​យក​តួនាទី​គ្រប​ដណ្តប់​លើ​គេ ​ដើម្បី​រិះ​គន់​ជា​ឯកតោ​ភាគី ​និង​តាម​អំពើ​ចិត្ត​អំពី​ស្ថាន​ភាព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​របស់​ប្រទេស​ដទៃ​ឡើយ។

គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ ដែល​ជាភាគី​មួយ​ដ៏​ធំ​ជាងគេ​ក្នុង​កិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស ​អះអាង​ថា​កម្ពុជា​មិនបាន​បាត់បង់​អធិបតេយ្យ​ទេ​ ដោយឡែក​កិច្ចព្រមព្រៀង​ដែល​បាន​ចុះហត្ថលេខា​ក្រោម​ការគ្រប់គ្រង​របស់​វៀតណាមនៅ​កម្ពុជា​ គឺ​មិន​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ខូច​ផលប្រយោជន៍​កម្ពុជា ​ហើយ​ត្រូវ​ធ្វើមោឃភាព​ដូច​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​តម្រូវ​ទេ។

លោក សុខ ឥសាន ​អ្នកនាំពាក្យ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​ថា ​ផ្ទុយ​ទៅវិញ​កិច្ចព្រម​ព្រៀង​ទ្វេភាគី​កម្ពុជា​វៀតណាម​នោះ​បាន​ក្លាយ​ជា​មូលដ្ឋាន​ក្នុង​ការកំណត់​ព្រំដែន​ឲ្យ​ច្បាស់​ជាងមុន​រវាង​ប្រទេស​ទាំងពីរ​ដោយ​មាន​ការបោះ​បង្គោល​ព្រំដែន​ជិត​រួច​រាល់​និង​រក្សា​ទឹកដី​បាន។

លោក​ សុខ ឥសាន​ បាន​ប្រាប់​វីអូអេ​កាលពី​ថ្ងៃសុក្រ​សប្តាហ៍​មុន​ថា៖ «ហើយ​ការបោះ​បង្គោល​ដែល​មាន​ជាង ៣០០​ ដែល​បូក​សរុប​ទៅ​វាជិត​ ៥០០ ​បង្គោល​ទាំង​បណ្តោយ ​១.២៧៣ ​គីឡូម៉ែត្រ​នេះ ​វាធ្វើ​ឲ្យ​ខ្សែ​បន្ទាត់​ព្រំដែន​រវាង​កម្ពុជា​និង​វៀតណាម​ កាន់តែ​ធានា​បាន​នូវ​ភាព​គង់វង់​រក្សា​បាន​នូវ​ទឹកដី​កម្ពុជា​របស់​យើង ​ក្នុង​រង្វង់​ ១៨១.០៣៥ ​គីឡូម៉ែត្រ​ការ៉េ»។

រូបឯកសារ៖ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទះដៃ​ជាមួយ​នឹង​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ចិន លោក Li Keqiang ក្នុង​អំឡុងពេល​នៃ​ពិធី​ចុះ​ហត្ថលេខា​មួយ​នៅ​ឯ​មហាសាល​ប្រជាជន​ក្នុង​ទីក្រុង​ប៉េកាំង ប្រទេស​ចិន ថ្ងៃ​ទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ​២០១៩។


ការធ្លាក់ចុះការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាស្របពេលដែលឥទ្ធិពលបស្ចិមប្រទេសដែលប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះខ្សោយបន្តិចម្តងៗ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានងាកមកចាប់ដៃជាមួយនឹងគណបក្សកុម្មុយនីស្តចិន ដែលជាអតីតគូសត្រូវមនោគមវិជ្ជាចាស់ និងបានដំឡើងចំណងមិត្តភាពដល់កម្រិតយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនាពេលថ្មីៗនេះ។ ការណ៍នេះនាំឲ្យមានការវិភាគថា ប្រហែលជាថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាចង់ងាកចេញខ្លះពីឥទ្ធិពលរបស់វៀតណាម ដែលប្រកាន់មនោគមវិជ្ជាកុម្មុយនីស្តតាមបែបអតីតសហភាពសូវៀត។

ប៉ុន្តែគណបក្ស​កាន់​អំណាច​បាន​បដិសេធ​ចោល។ លោក សុខ ឥសាន បាន​ចាត់​ទុក​ថា​ការលើកឡើង​ណា​មួយ​ពី​ការចោល​មួយ​និង​ចាប់​យក​មួយ​គឺ «គ្រាន់តែ​ជា​ឧបាយកល​ដើម្បី​បំបែក​បំបាក់» ​ទំនាក់​ទំនង​ត្រី​កោណ​នេះ​ប៉ុណ្ណោះ៖

«ជាក្រិត្យក្រម​សត្យានុម័ត​ហើយ​ព្រំដែន ​១.២៧៣ ​គីឡូម៉ែត្រ​ជាមួយ​គ្នា​យើង​ទៅបោះ​ចោល​ម៉េច​នឹង​កើត។ កម្ពុជា​វៀតណាម​វាប្រៀប​ដូចជា​អណ្តាត​និង​ធ្មេញ ​ដែល​នៅ​ជាមួយគ្នា​រហូត ​គឺ​មិន​អាច​យក​ធ្មេញ​ចេញ​ ឬ​យក​មាត់​ចេញ​បាន​ទេ ​គឺ​នៅ​ជានិច្ចកាល ​គឺ​នៅ​រាប់​ពាន់​ឆ្នាំ​តទៅ​អនាគត​ទៀត»។

ក្តីរំពឹង​របស់​សកម្មជន​ខ្មែរ​អាមេរិកាំង គឺ​ការសើរើ​ឡើងវិញ​នូវ​ការអនុវត្ត​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស​ដោយ​ប្រទេស​ហត្ថលេខី​ ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​គោរពសិទ្ធិ​មនុស្ស​ដោយសារពួកគេ​យល់​ថា ​វា​នៅតែ​មាន​សុពលភាព។

ក៏​ប៉ុន្តែ​ពួកគេ​យល់​ថា​ក៏​មាន​យន្តការ​ដទៃទៀត​ដែល​ប្រទេស​ម្ចាស់​ជំនួយ​និង​ដៃគូ​ពាណិជ្ជកម្ម​នៅ​បស្ចិម​ប្រទេស​របស់​កម្ពុជា ​អាច​ប្រើប្រាស់​បាន​ដែល​ក្នុង​នោះ​មាន​ច្បាប់​ម៉ានិតស្គី​ របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ដែល​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​ដោយ​ផ្ទាល់​លើ​បុគ្គល ​ដែល​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​មិនថា​បុគ្គល​នោះ​ជាមន្ត្រី​រាជការ​ ឬ​ពាណិជ្ជករ​ទេ។ ពួកគេ​ក៏​បាន​ធ្វើ​ញត្តិ​ដែល​បាន​ដាក់​ទៅ​អ្នកតាក់តែង​ច្បាប់​អាមេរិកាំង​ និង​ក្រុមប្រឹក្សា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ជាដើម។

សកម្មជន​សហគមន៍​ក៏​បាន​ទទូច​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​និង​ក្រៅ​ប្រទេស​សិក្សា​ស្វែងយល់​និង​ចងចំា​កិច្ចព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ​និង​កតិកាសញ្ញា​នានា​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​សិទ្ធិ​មនុស្ស ​ក៏​ដូចជា​យន្តការ​អន្តរជាតិ​នានា​ ដើម្បី​ទទួលបាន​សិទ្ធិ​ពេញ​លេញ​តាម​ស្មារតី​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ ​និង​រក្សា​បាន​អធិបតេយ្យ​ជាតិ​ពិតប្រាកដ​មួយ​ដោយ​ឯករាជ្យ​ត្រឹមត្រូវ៕