ភ្នំពេញ — ជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅក្នុងខែចេត្រមុនចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ ព្រះសង្ឃនៅវត្តជម្ពូវ័ន ក្នុងស្រុកស្អាងស្ទើរតែគ្រប់អង្គត្រូវបានពុទ្ធសាសនិកនៅក្នុងភូមិក្បែរៗនេះ និមន្តសូត្រមន្តបង្សុកូលនៅផ្ទះរបស់ពួកគេ។ ចង្ហាន់និងបច្ច័យច្រើនហូរហៀរបានមកពីពុទ្ធបរិស័ទនៅក្នុងភូមិឃុំ និងស្រុកក្បែរនេះ សម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ព្រះសង្ឃនៅក្នុងវត្តនេះ។
ប៉ុន្តែ ឆ្នាំនេះមិនដូចឆ្នាំមុនៗនោះឡើយ។
មុនពេលចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិនេះ ព្រះសង្ឃនៅវត្តជម្ពូវ័នក្នុងស្រុកស្អាងនេះដឹងថា ឆ្នាំនេះជាឆ្នាំដ៏ពិបាកមួយចំពោះព្រះសង្ឃនៅវត្តនានានៅក្នុងប្រទេស។
ភិក្ខុ ឌៀន ដេត ដែលបួសនៅវត្តជម្ពូវ័ននេះជាមួយព្រះអនុជអស់ប្រាំបួនវស្សាមកហើយនោះ បានមានសង្ឃដីកាប្រាប់វីអូអេថា៖ «កាលពីដើមឡើយដូចជាថ្ងៃសីលតែងតែមានបរិស័ទហ្នឹងគាត់មករាងច្រើនពេលព្រឹក។ពេលថ្ងៃមិនសូវមានប៉ុន្មានទេ»។
ព្រះអង្គ ដែលមានព្រះជន្ម២៥វស្សាអង្គនេះ បន្ថែមថា៖ «ចម្លែកពេលដែលកើតកូវីដ១៩នេះមក ប្រជាពុទ្ធបរិស័ទដែលមកហ្នឹងមានការខ្សត់ខ្សោយធ្លាក់ពី៥០[ទៅ]៦០នាក់ធ្លាក់មកត្រឹម ១០នាក់ជាង២០នាក់។ ចង្ហាន់អ៊ីចឹងមានការខ្វះខាត»។
ព្រះសង្ឃភាគច្រើនពឹងផ្អែកលើបច្ច័យដែលបានមកពីពុទ្ធសាសនិក ដើម្បីទ្រទ្រង់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ អ្នកធ្វើការរោងចក្រជាងមួយម៉ឺននាក់ដែលភាគច្រើនមកពីតំបន់ក្រីក្រដាច់ស្រយាល និងអ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យទេសចរណ៍រាប់ពាន់នាក់ទៀតបាត់បង់ការងារធ្វើ។
ការណ៍នេះធ្វើឲ្យព្រះសង្ឃនៅកម្ពុជាប្រឈមនឹងការប៉ះពាល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។ ភាគច្រើននៃបច្ច័យដែលព្រះសង្ឃទទួលបាន គឺបានមកពីការបិណ្ឌបាត្រ និងការនិមន្តសូត្រមន្តក្នុងពិធី សាសានា និងពិធីប្រពៃណី ដូចជាអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាដើម។ ខណៈដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរអនុវត្តការនៅឆ្ងាយពីគ្នាដើម្បីចៀសវាងការឆ្លងជំងឺនេះ ពិធីសាសនានិងប្រពៃណីទាំងនេះត្រូវបានលុបចោល។
ភិក្ខុ ឌៀនដេត ព្រះជន្ម២៥វស្សា ជាព្រះសង្ឃនៅវត្តជម្ពូវ័ន ស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្តាល ប្រាប់វីអូអេកាលពីទី៥ ខែមេសាថា ព្រះសង្ឃនៅវត្តព្រះអង្គដែលមាន ៣១អង្គ ប្រឈមនឹងការខ្វះចង្ហាន់ដោយសារការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩។ (ផន បុប្ផា/VOA)
ភិក្ខុ ឌៀន ដេត មានអង្ឃដីកាថា ការបិណ្ឌបាត្រពេលព្រឹករបស់ព្រះសង្ឃនៅវត្តនេះ គឺសម្រាប់ចង្ហាន់ពេលថ្ងៃត្រង់។ ហើយ បច្ច័យជាលុយឬជាគ្រឿងដូចជា ស្ករសនិង មី ជាដើម គឺព្រះអង្គរក្សាទុកសម្រាប់ពេលមានការខ្វះខាត។ នៅវត្តនេះព្រះសង្ឃទាំង ៣១អង្គ ត្រូវការយ៉ាងហោចណាស់ ១០ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយថ្ងៃ ដើម្បីផ្គត់ផ្គត់ចង្ហាន់ពេលថ្ងៃត្រង់ និងការចំណាយផ្សេងៗទៀត នៅពេលដែលមិនមានការប្រគេនចង្ហាន់ពីពុទ្ធបរិស័ទ។
បន្ទាប់ពីមានការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩នោះមក ព្រះសង្ឃមួយចំនួន ក្នុងចំណោមព្រះសង្ឃជាង៦០.០០០ អង្គ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាប្រឈមនឹងការខ្វះខាតចង្ហាន់។
លោក សេង សារី អ្នកស្រាវជ្រាវសង្គមឯករាជ្យដែលធ្លាប់ស្នាក់នៅក្នុងវត្តមួយរយៈពេល ដើម្បីរៀនសូត្រនោះបាន ប្រាប់វីអូអេថា ប្រភពចំណូលរបស់ព្រះសង្ឃមានបី គឺការដើរបិណ្ឌបាតការសូត្រមន្តនៅក្នុងពិធីប្រពៃណី និងពិធីសាសនាផ្សេងៗ និងប្រាក់ទំនុកបម្រុងពីមាតាបិតា និងសាច់ញាត្តិរបស់ព្រះសង្ឃ។
លោកថ្លែងថា ការរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ ធ្វើឲ្យប្រភពផ្តល់បច្ច័យដល់ព្រះសង្ឃត្រូវប៉ះពាល់។
«នៅពេលដែលពុទ្ធបរិស័ទចំណុះជើងវត្តគាត់ជួបបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចវត្តអារាមក៏ត្រូវជួបបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចដូចគ្នាព្រោះឧបាសកឧបាសិកាដែលជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ទំនុកបម្រុងវត្តអារាមគាត់ត្រូវការពឹងទៅលើចំណូលរបស់គាត់។អ៊ីចឹងនៅពេលដែលគាត់ចាប់ផ្តើមបាត់បង់ចំណូលគាត់ចាប់ផ្តើមជួបបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច។ ប្រាកដណាស់គាត់មិនអាចទ្រទ្រង់វត្តអារាមបានទេ»។
លោកបន្ថែមថា៖ «នេះជាផលប៉ះពាល់។ ហើយរឿងកូវីដហ្នឹងក៏ដូចគ្នា។ ប្រសិនបើក្នុងរយៈពេលខ្លី អ៊ីចឹងគាត់នៅមានលទ្ធភាព។ គាត់នៅតែផ្គត់ផ្គង់វត្ត។ គាត់មិនឲ្យលោកដាច់ចង្ហាន់ទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ករណីរយៈពេលវែងខ្ញុំគិតថា មានបញ្ហាចង្ហាន់។ ប៉ុន្តែ ចង្ហាន់មិនគ្រប់គ្រាន់»។
លោក សារី បន្តថា បច្ចុប្បន្ននេះ បន្ទាប់ពីមានការហាមឃាត់ការជួបជុំក្នុងពិធីសាសនា ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ចំណូលរបស់ព្រះសង្ឃ ដែលបានមកពីការសូត្រមន្តក្នុងកម្មវិធីបុណ្យបច្ច័យបួន អាពាហ៍ពិពាហ៍ និងពិធីសាសនាផ្សេងៗទៀត ត្រូវបានកាត់បន្ថយ។ ប៉ុន្តែលោកបន្ថែមថា ព្រះសង្ឃខ្លះអាចទទួលបានការទំនុកបម្រុងពីមាតាបិតា ឬញោមប្រុសស្រី។
ក្លោងទ្វារចូលវត្តជម្ពូវ័ន ដែលមានព្រះសង្ឃចំនួន៣១ព្រះអង្គ នៅក្នុងស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្តាល ថ្ងៃទី៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២០។ (ផន បុប្ផា/VOA )
វត្តគឺជាទីដែលប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រយកកូនប្រុសមកផ្ញើ ឬមកបួសជាព្រះសង្ឃ ដើម្បីរៀនធម៌។ ភាគច្រើនព្រះសង្ឃដែលបួសនៅវត្តជម្ពូវ័ន គឺជាកូនកសិករក្រីក្រ។ នេះបើតាមភិក្ខុ ឌៀន ដេត ដែលព្រះអង្គផ្ទាល់ជាកូនកសិករខ្សត់ខ្សោយ។
ព្រះសង្ឃមានពុទ្ធដីកាថា៖ «សុទ្ធតែកូនអ្នកក្រចូលមកបួស សូម្បីអាត្មានិងព្រះអង្គចៅអធិការ សុទ្ធតែកូនអ្នកក្រទាំងអស់។ សុទ្ធតែកូនអ្នកស្រែចំការ។ ហើយឥឡូវមកផ្អើលអ៊ីចឹងទៀត គាត់មានលុយមានកាក់ឯណា។ ហើយម៉ាក្រុមគ្រួសាររបស់លោកទាំងអស់ហ្នឹងយ៉ាងហោចណាស់ ក៏មានបីបួនទៅប្រាំនាក់ដែរបងប្អូន។ អ៊ីចឹងអាឡែងតែផ្គត់ផ្គង់លោកអ្នកផ្សេងទៀតបានអីហូប?»
លោក អ៊ូ វីរៈ នាយកអង្គការវេទិកាអនាគតបាននិយាយប្រាប់វីអូអេថា ការរីករាលដាលនៃជំងឺនេះនៅទូទាំងប្រទេសធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពអ្នក ដែលធ្វើការនៅក្នុងវិស័យផ្សេងៗ ដូចជាអ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ និងវិស័យកាត់ដេរដែលស្ទើរតែទាំងអស់ នៃអ្នកទាំងនេះផ្ញើចំណូលរបស់ពួកគេទៅឪពុកម្តាយនៅតាមទីជនបទ។
ចាប់តាំងពីមានការរាត្បាតនៃមេរោគនោះមកចំនួនពុទ្ធសាសនិកដែលទៅវត្ត ដើម្បីប្រគេនចង្ហាន់ដល់ព្រះសង្ឃនៅតាមទីជនបទ មានការធ្លាក់ចុះ។ នៅប្រទេសកម្ពុជាប្រជាពលរដ្ឋពី ៩០ទៅ៩៥ ភាគរយកាន់ពុទ្ធសាសនា។ នេះបើយោងតាមកសួងធម្មការនិងកិច្ចការសាសនា។
ព្រះសង្ឃនៅវត្តក្រាំងសុវណ្ណ ក្នុងស្រុកឧដុង្គខេត្តកំពង់ស្ពឺ ក៏ប្រឈមការធ្លាក់ចុះចំនួនពុទ្ធសាសនិកជន ដែលធ្លាប់តែប្រគេនចង្ហាន់ដល់ព្រះសង្ឃ នៅរដូវមុនចូលឆ្នាំខ្មែរដែរ។ ក្នុងឆ្នាំនេះគឺមានការធ្លាក់ចុះ ៤៥ភាគរយ បើធៀបទៅនឹងរយៈពេល ដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។ ហើយ ព្រះសង្ឃក៏មិននិមន្តបិណ្ឌបាត្រដូចឆ្នាំមុនៗដែរ។
ក្លោងទ្វារចូលវត្តក្រាំងសុវណ្ណ ក្នុងស្រុកឧដុង្គ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ថ្ងៃទី៧ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២០។ (ផន បុប្ផា/VOA)
ព្រះចៅអធិការវត្ត វ៉ាន់ ចាន់ថា នៃវត្តក្រាំងសុវណ្ណ ក្នុងស្រុកឧដុង្គ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ប្រាប់វីអូអេកាលពីទី៧ ខែមេសាថា ចង្ហាន់នៅវត្តរបស់ព្រះអង្គ បានថយចុះ ដោយសារការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩។ (ផន បុប្ផា/VOA)
ព្រះចៅអធិការវត្តក្រាំងសុវណ្ណ ព្រះនាម វ៉ាន់ ចាន់ថា មានសង្ឃដីកា ថា៖ «ឧទាហរណ៍ថានៅស្រុកហ្នឹងមុនចូលឆ្នាំខ្មែរអ៊ីចឹង គេធ្វើពិធីរាប់បាត្រព្រះសង្ឃតាមភូមិ ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះយើងមានការអាក់ខាន ដោយសារមានការណែនាំពីខាងលើមកមិនឲ្យយើងមានការជួបជុំគ្នាច្រើនអ៊ីចឹងខ្លាចមានការឆ្លងអីអ៊ីចឹង។ អ៊ីចឹងការគោលចរបិណ្ឌបាត្រមុនចូលឆ្នាំតាមប្រពៃណីខ្មែរយើងហ្នឹងគឺថយចុះខ្លះដែរ»។
ចៅអធិការ ដែលមានព្រះជន្ម៣៩វស្សាអង្គនេះ បន្តថា៖ «បុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ចំពោះព្រះសង្ឃយើងមានន័យថា ការចូលអបអរការចំណាយទេយ្យទានរបស់ពុទ្ធបរិស័ទទូទៅចូលរួមត្រេកអរ។ ចូលរួមត្រេកអរមួយទៀតចូលរួមត្រេកអរផ្នែកខាងចេះថែរក្សាប្រពៃណីបុណ្យចូលឆ្នាំយើងអ៊ីចឹង»។
ពិធីចូលឆ្នាំខ្មែរប្រពៃណីជាតិ ខិតចូលមកដល់ហើយ។ ប៉ុន្តែដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីករាលជំងឺកូវីដ១៩ ដែលមានប្រភពនៅក្នុងក្រុងវូហានខេត្តហ៊ូបេ ប្រទេសចិន ដែលបានសម្លាប់មនុស្សយ៉ាងហោចណាស់ ៧០០០០នាក់ នៅទូទាំងពិភពលោកនោះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចេញបញ្ជាហាមប្រជាពលរដ្ឋមិនឲ្យធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ពីខេត្តមួយទៅខេត្តមួយ។ នេះមានន័យថា ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនមិនអាចធ្វើដំណើរទៅស្រុកកណើតឬជួបជុំគ្រួសារ នៅក្នុងខេត្តផ្សេងគ្នាបាននោះទេ។
អ្នកស្រី ម៉ាន ឌៀប អាយុ៤០ឆ្នាំ ជាពុទ្ធបរិស័ទចំណុះជើងវត្តក្រាំងសុវណ្ណ ដែលកូនរបស់អ្នកស្រីអាយុ១៣ឆ្នាំ បានបួសជាសង្ឃនៅវត្តនេះ អស់រយៈពេល២វស្សាមកហើយ នោះមានប្រសាសន៍ថា៖
«នឹកឃើញថា គេមកវត្ត។ កូនចៅគេមកវត្តអ៊ីចឹងគេឧទ្ទិសផលម៉ែឪគេបានទទួល។ ម៉ែឪយើង កូនចៅអត់មកអត់បានអ៊ីចឹង»។
អ្នកស្រី ឌៀប ដែលជាពុទ្ធសាសនិកម្នាក់ផងដែរនោះបន្ថែមថា៖ «បើជើងវត្តអ៊ីចឹងគេមកអ៊ីចឹង។ អ្នកខ្លះនៅឆ្ងាយគេអត់ហ៊ានមកទេ។ គេខ្លាច។ បើយើងអ្នកជិតយើងអត់មកគេអ្នកឆ្ងាយគេអត់មកលោកអត់អីឆាន់អ៊ីចឹង?»
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វត្តមួយចំនួនមិនរងផលប៉ះពាល់ ដោយការរីករាលដាលនៃជំងឺនេះឡើយ។
ព្រះសង្ឃ កំពុងសិក្សាព្រះគម្ពីធម៌ នៅវត្តជម្ពូវ័ន ស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្តាល កាលពីទី៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២០។ (ផន បុប្ផា/VOA)
ភិក្ខុ សារិន សំណាង ដែលមានព្រះជន្ម៤០ឆ្នាំ គង់នៅវត្តសំពៅមាស អស់រយៈពេលជាងប្រាំវស្សា មកហើយមានអង្គដិកាថា ព្រះសង្ឃនៅវត្តសំពៅមាស មិន ប៉ះពាល់ ដោយសារកូវីដ១៩នោះទេ។ (ផន បុប្ផា/VOA)
ភិក្ខុសា រិន សំណាង មានព្រះជន្ម៤០វស្សា គង់នៅវត្តសំពៅមាស អស់រយៈពេលជាងប្រាំវស្សាមកហើយ។ ព្រះអង្គសំណាងដែលបួសជាសង្ឃអស់រយៈពេល ២០ឆ្នាំមកហើយនោះ ក៏ជានិស្សិតផងដែរ។
ព្រះអង្គមានពុទ្ធដីកាថា នៅវត្តសំពៅមាសពុទ្ធបរិស័ទដាក់វេនគ្នាប្រគេនចង្ហាន់ព្រះសង្ឃនៅវត្តនេះ។ ដូច្នេះវត្ដដែលមានព្រះសង្ឃជាង៧០ ព្រះអង្គនេះមិនជួបបញ្ហាកង្វះចង្ហាន់ដូចវត្តដទៃៗទៀតឡើយ។
«សម្រាប់អាត្មាហ្មងអត់មានលំបាកពីរឿងទៅបិណ្ឌបាត្រអីនៅក្រៅទេ ពីព្រោះអីនៅវត្តនេះមានការផ្គត់ផ្គង់ចង្ហាន់ប្រចាំថ្ងៃពីមួយខែទៅមួយខែ ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំជាប់រហូត»។
នៅក្នុងវត្តជម្ពូវ័នស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល ចំនួនព្រះសង្ឃ ប្រហែលពាក់កណ្តាលជានេនតូចៗ។ កាលពីដើមខែមេសា នេនតូចៗកំពុងសម្អាតវត្ត ហើយនេនខ្លះទៀតកំពុងអានសៀវភៅធម៌។
ចំណែកភិក្ខុកំពុងកាប់ដីដាំផ្កានិងបន្លែ។
លោក ទូច ទុន ដែលជាជំនួយការព្រះសង្ឃវត្តជម្ពូវ័នអស់រយៈពេលជាងប្រាំឆ្នាំមកហើយនោះមានប្រសាសន៍ថាលោកមានការបារម្ភពីការខ្វះខាតចង្ហាន់របស់ព្រះសង្ឃនៅវត្តនេះនៅពេលខាងមុខប្រសិនបើការរីរាលដាលនៃជំងឺនេះអូសបន្លាយរយៈពេលយូរ។
ភិក្ខុ ឌៀន ដេត សង្ឃឹមថាពុទ្ធសាសនិកនឹងឆ្លៀតជួយព្រះសង្ឃនៅក្នុងគ្រានេះ។
ភិក្ខុ ឌៀន ដេត មានសង្ឃដីកាថា៖ «ឥឡូវខាងមុខនេះជិតដល់ហើយរដូវបុណ្ឌចូលឆ្នាំ។ក៏ប៉ុន្តែមិនអាចសន្និដ្ឋានថាបរិស័ទគាត់មកច្រើនទេហើយចង្ហាន់ដែលផ្គត់ផ្គង់ព្រះសង្ឃក៏វាពិបាកដែរព្រោះថា តាំងពីគេផ្អើលជំងឺកូវីដនេះមកឬកូរ៉ូណានេះមកគឺបរិស័ទគាត់ខ្លាចណាស់ខ្លាចច្រើនមែនទែន!។អ៊ីចឹងប្រហែលជាចូលឆ្នាំហ្នឹងបែបអត់សូវមានបរិស័ទមកទេ»៕