គណៈកម្មាធិការរួមរបស់គណកម្មការទន្លេមេគង្គនឹងជួបប្រជុំគ្នារយៈពេល២ថ្ងៃនៅចុងសប្តាហ៍នេះ នៅក្នុងខេត្តព្រះសីហនុនៃប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើការសម្រេចចិត្តជាបឋមទៅលើគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គីសនីដ៏ធំមួយរបស់ប្រទេសឡាវនៅលើដងទន្លេមេគង្គ។ ការសម្រេចចិត្តនោះត្រូវគេមើលឃើញថា នឹងក្លាយជាការកំណត់ជោគវាសនារបស់ប្រជាជនរាប់សិបលាននាក់ដែលកំពុងរស់នៅពឹងអាស្រ័យទៅលើទន្លេនេះ។
ក្រៅពីបញ្ហាទូទៅមួយចំនួនដូចជាការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ និងប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តសម្រាប់វិស័យកសិកម្ម របៀបវារៈដ៏សំខាន់បំផុតមួយនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី៣៣របស់គណៈកម្មាធិការរួមនៃគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ គឺការសម្រេចចិត្តជាបឋមថាតើគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គីសនី សាយ៉ាប៊ូរី (Xayaburi) លើដងទន្លេមេគង្គនៅភាគខាងជើងប្រទេសឡាវនោះនឹងត្រូវអនុវត្តឬក៏យ៉ាងណា។
កិច្ចប្រជុំដែលគេធ្វើឡើងពីរដងក្នុងមួយឆ្នាំដោយប្រទេសជាសមាជិកទាំង៤នៃគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ រួមមានឡាវ ថៃ វៀតណាម និងកម្ពុជានេះ នឹងមានរយៈពេល២ថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃសុក្រទី២៥ខែមីនានេះ ដោយមានការចូលរួមពីគណៈប្រតិភូមកពីប្រទេសទាំងបួន និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃគណកម្មការទន្លេមេគង្គ ព្រមទាំងតំណាងអង្គការអន្តរជាតិមួយចំនួនផងដែរ។
លោក តែ ណាវុទ្ធ អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការជាតិទន្លេមេគង្គកម្ពុជា និងជាប្រធាននៃគណៈកម្មាធិការរួមរបស់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គសម្រាប់ឆ្នាំ២០១០ និង២០១១នេះមានប្រសាសន៍នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយវីអូអេខ្មែរ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៤ខែមីនានេះថា កិច្ចប្រជុំនេះ នឹងពិនិត្យមើលទៅលើការព្រួយបារម្ភនានាដែលលើកឡើងដោយសហគមន៍នៅក្នុងប្រទេសទាំង៤នៅតាមដងទន្លេមេគង្គក្រោមទាក់ទងនឹងទំនប់សាយ៉ាប៊ូរីនោះ។ លោកណាវុទ្ធ ថ្លែងថា៖
«តាមកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គគឺការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ នេះជាក្របខ័ណ្ឌនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៃប្រទេសទាំងបួន មិនមានគោលបំណងរារាំងការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសណាមួយទេ។»
បើតាមគម្រោង ទំនប់សាយ៉ាប៊ូរី ដែលស្ថិតនៅក្នុងខេត្តសាយ៉ាប៊ូរី របស់ឡាវនោះ នឹងត្រូវសង់ដោយក្រុមហ៊ុនថៃមួយដោយចំណាយទឹកប្រាក់អស់៣.៥០០លានដុល្លារអាមេរិក។ ទំនប់នេះដែលស្ថិតក្នុងចំណោមទំនប់វារីអគ្គីសនីចំនួន១២ដែលគេគ្រោងនឹងសាងសង់នៅលើដងទន្លេមេគង្គក្រោម អាចផលិតថាមពលអគ្គីសនីក្នុងកម្រិត១.២៦០មេហ្គាវ៉ាត់។ បើយោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការទន្លេអន្តរជាតិ (International Rivers) ៩៥% នៃថាមពលអគ្គីសនីដែលទំនប់នេះផលិតបាន នឹងត្រូវលក់ទៅឲ្យប្រទេសថៃ។
របាយការណ៍ដដែលបានរកឃើញថា ប្រសិនបើត្រូវបានសាងសង់មែននោះ ទំនប់សាយ៉ាប៊ូរី នេះនឹងធ្វើឲ្យខូចខាតជាអចិន្ត្រៃយ៍ដល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងជីវៈចម្រុះនៅក្នុងទន្លេមេគង្គទាំងមូល ដែលជាលទ្ធផល នឹងធ្វើឲ្យបាត់បង់ពពួកពូជមច្ឆាយ៉ាងតិចចំនួន៤១ប្រភេទដែលជិតផុតពូជ ដូចជា ត្រីរាជជាដើម និងធ្វើប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនប្រមាណ៦០លាននាក់ដែលពឹងអាស្រ័យនឹងទន្លេដ៏វែងជាងគេបំផុតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី២២ខែមីនានេះ បណ្តាញអង្គការចំនួន២៦៣ក្នុងប្រទេសចំនួន៥១ បានធ្វើលិខិតរួមគ្នាមួយផ្ញើជូនរដ្ឋាភិបាលឡាវនិងថៃ ដោយអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលទាំងពីរបញ្ឈប់ផែនការកសាងទំនប់វារីអគ្គីសនីសាយ៉ាប៊ូរីនេះ ដើម្បីបញ្ចៀសផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនរាប់សិបលាននាក់នៅតាមបណ្តោយដងទន្លេមេគង្គក្រោមនេះ។
អ្នកនាង អេមី ត្រេនឌឹម (Ame Trandem) អ្នកធ្វើយុទ្ធនាការខាងទន្លេមេគង្គរបស់អង្គការទន្លេអន្តរជាតិ បានថ្លែងប្រាប់ វីអូអេខ្មែរ ពីទីក្រុងបាងកកមកថា អង្គការរបស់អ្នកនាងរំពឹងថាកិច្ចប្រជុំរបស់គណៈកម្មាធិការនៃគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គនេះ នឹងនាំមកនូវការបញ្ឈប់គម្រោងសាង់សង់ទំនប់សាយ៉ាប៊ូរីនោះ។ នាង ត្រេនឌឹម មានប្រសាសន៍ថា៖
«ក្នុងនាមជាប្រទេសហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទន្លេមេគង្គឆ្នាំ១៩៩៥ ប្រទេសទាំងបួនបានប្តេជ្ញាចិត្តការពារនិរន្តរភាពនៃទន្លេនេះ។ យើងសង្ឃឹមថា ការប្តេជ្ញាចិត្តនោះនឹងត្រូវបានគោរពយ៉ាងម៉ឹងម៉ាត់ ហើយរដ្ឋាភិបាលនឹងបញ្ឈប់ទំនប់សាយ៉ាប៊ូរីនោះ ហើយស្វែងរកបច្ចេកវិជ្ជាទាញយកថាមពលដែលមាននិរន្តរភាពបំផុត ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការថាមពលនៅក្នុងតំបន់»។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោក ជេរេមី ប៊ឺត (Jeremy Bird) នាយកប្រតិបត្តិនៃលេខាធិការដ្ឋានរបស់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ មានប្រសាសន៍ប្រាប់វីអូអេខ្មែរ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា គេមិនទាន់អាចដឹងបាននៅឡើយទេតាមកិច្ចប្រជុំនេះ ថាតើគម្រោងសាងសង់ទំនប់សាយ៉ាប៊ូរី នោះ នឹងអាចដំណើរការទៅបាន ឬអត់នោះ ដោយសារការសម្រេចចិត្តចុងក្រោយអំពីគម្រោងនេះនឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅខែក្រោយ។ លោកប៊ឺតថ្លែងថា៖
«វាអាចឆាប់ពេកក្នុងការគិតថា សេចក្តីសម្រេចនឹងអាចធ្វើនៅពេលនេះ បើយោងតាមកិច្ចព្រមព្រៀងមេគង្គគឺតម្រូវឲ្យប្រទេសទាំងបួនហ្នឹងយល់ស្របទៅលើថាតើគាត់គួរសាងសង់ឬមិនគួរ។ បើគួរតើត្រូវធ្វើតាមបែបបទណាខ្លះ»។
ការសម្រេចចិត្តចុងក្រោយថាតើគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គីសនីសាយ៉ាប៊ូរីរបស់ឡាវ អាចចាប់ផ្តើមអនុវត្តបានឬអត់នោះ នឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី២២ខែមេសាឆ្នាំ២០១១នេះ។
ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកតាមដានដំណើរវិវត្តន៍នៃគម្រោងសាងសង់ទំនប់តាមដងទន្លេមេគង្គនេះ បានលើកឡើងថា សេចក្តីសម្រេចចិត្តបឋមនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរយៈពេល២ថ្ងៃរបស់គណៈកម្មាធការរួមនៃគណកម្មការទន្លេមេគង្គនេះ នឹងជាតម្រុយដ៏សំខាន់មួយដែលឈានទៅដល់ការកំណត់ជោគវាសនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលពឹងអាស្រ័យនឹងទន្លេមេគង្គសម្រាប់ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេនោះ៕