អ្នកស្រាវជ្រាវនិងអ្នកវិភាគកម្ពុជាលើកឡើងថា ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីសាយ៉ាបូរី លើដងទន្លេមេគង្គនឹងក្លាយជាប្រធានបទមួយដែលអាចបង្កឲ្យមានភាពផុយស្រួយខាងនយោបាយក្នុងតំបន់អាងទន្លេមេគង្គទាំងមូល។ ការលើកឡើងនេះបានធ្វើឡើងមុនកិច្ចប្រជុំចុងក្រោយរបស់បណ្តាប្រទេសទន្លេមេគង្គអំពីគម្រោងទំនប់ដ៏ចម្រូងចម្រាស់របស់ប្រទេសឡាវនោះ។
ប្រសិនជាទំនប់វារីអគ្គិសនីសាយ៉ាបូរីរបស់ប្រទេសឡាវអាចនឹងត្រូវបានសាងសង់តាមគម្រោងមែននោះ ការសាងសង់ទំនប់នេះនឹងក្លាយជាកំហុសមួយសម្រាប់នយោបាយក្នុងតំបន់អាងទន្លេមេគង្គទាំងមូល នេះគឺជាការទស្សទាយទុករបស់ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ និងអ្នកវិភាគឯករាជ្យកម្ពុជា។
ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយវីអូអេខ្មែរ នៅក្នុងវេទិកាពិភាក្សាមួយស្តីអំពីការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅលើដងទន្លេមេគង្គក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះ លោកបណ្ឌិតឈាង វណ្ណារិទ្ធ នាយកប្រតិបត្តិវិទ្យាស្ថានខ្មែរសម្រាប់សហប្រតិបត្តិការនិងសន្តិភាពមានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើប្រទេសឡាវនៅតែជំនះធ្វើការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីជាមួយប្រទេសថៃនោះ វានឹងធ្វើឲ្យមានភាពប្រេះឆារវាងប្រទេសក្នុងតំបន់ទន្លេមេគង្គទាំងមូល។
«ប្រសិនបើករណីដែលឡាវនៅតែចចេសបន្តសាងសង់ទំបន់សាយ៉ាបូរី ដោយពុំមានការយល់ព្រមពីបណ្តាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់នៅក្នុងសមាជិកMRCទេ ខ្ញុំគិតថា នោះជាអ្វីមួយដែលឡាវកំពុងតែធ្វើខុស ទាក់ទង់ទៅនឹងអនុសញ្ញាផ្សេងៗដែលខ្លួនបានចុះហត្ថលេខា ក្នុងក្របខណ្ឌ MRC ក៏ដូចជាក្នុងបរិបទទំនាក់ទំនងមិត្តភាពរបស់ប្រទេសជិតខាងក្នុងតំបន់។ ដូច្នេះ ខ្ញុំគិតថា បើឡាវធ្វើឯកតោភាគីនោះ គឺជាសាច់រឿងមួយដែលមិនល្អចំពោះតំបន់ទេគឺមានការបែកបាក់នឹងប្រេះឆានៅក្នុងតំបន់ហ្នឹងហើយ»។
ការអះអាងនេះបានធ្វើឡើងតែជាងមួយសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះ មុនកិច្ចប្រជុំជាចុងក្រោយរបស់បណ្តាប្រទេសនៅតាមអាងទន្លេមេគង្គផ្នែកខាងក្រោម រួមមានថៃ ឡាវ កម្ពុជានិងវៀតណាម។ កិច្ចប្រជុំមួយគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី១៩ ខែមេសាឆ្នាំ២០១១នេះនៅក្នុងទីក្រុងវៀងច័ន្ទ ប្រទេសឡាវ ដើម្បីសម្រេច ថាតើត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យមានការសាងសង់ទំនប់សាយ៉ាបូរីនោះ ឬយ៉ាងណា។
លោកបណ្ឌិតឈាង វណ្ណារិទ្ធមានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសឡាវគួរតែគិតគូរអំពីផលប្រយោជន៍ក្នុងតំបន់ទាំងមូល ហើយប្រទេសឡាវត្រូវធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវឲ្យបានស៊ីជម្រៅបន្ថែមទៀតអំពីផលប៉ះពាល់ដោយសារការសម្រេចចិត្តសាងសង់ទំនប់នោះ។
បើតាមគម្រោង ទំបន់នោះនឹងត្រូវសាងសង់ដោយក្រុមហ៊ុនថៃមួយ ហើយអាចផលិតថាមពលអគ្គិសនីកម្រិត១២៦០មេហ្គាវ៉ាត់។ ៩៥%នៃថាមពលអគ្គិសនីដែលទំបន់របស់ឡាវផលិតបាននេះនឹងត្រូវលក់ទៅឲ្យប្រទេសថៃ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការទន្លេអន្តរជាតិ (International Rivers)។
ប៉ុន្តែរបាយការណ៍នេះក៏បង្ហាញផងដែរថា ប្រសិនបើត្រូវបានសាងសង់មែននោះ ទំនប់សាយ៉ាបូរី នឹងធ្វើឲ្យខូចខាតប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីនិងជីវចម្រុះនៅក្នុងទន្លេមេគង្គជារៀងរហូត ហើយនឹងធ្វើឲ្យបាត់បង់ពពួកពូជមច្ឆាយ៉ាងតិចចំនួន៤១ប្រភេទដែលជិតផុតពូជ ដូចជាពូជត្រីរាជជាដើម។
ការបាត់បង់នេះនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជនរាប់លាននាក់ជាពិសេសប្រជាជនកម្ពុជាដែលពឹងអាស្រ័យទៅលើទន្លេមេគង្គនេះ។
ក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយវីអូអេខ្មែរនៅក្នុងវេទិកាពិភាក្សានោះ លោកបណ្ឌិតម៉ី កល្យាណ ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមានប្រសាសន៍ដោយយល់ស្របជាមួយលោកបណ្ឌិតឈាង វណ្ណារិទ្ធថា ប្រទេសឡាវគួរតែសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់ជាបន្ថែមទៀត។
«យើងសូមសំណូមពរថា ឲ្យគេគិតជាតំបន់ថា ជាអាងទាំងអស់គ្នាទៅ។ អាណិតខ្ញុំផង។ ខ្ញុំនៅក្រោមពិបាកណាស់។ ខ្ញុំនៅក្រនៅឡើយ។ ខ្ញុំនៅពឹងលើត្រីនៅឡើយ។ ដល់បងឯងធ្វើទៅក្រែងលោវាប៉ះអញ្ចេះ ប៉ះអញ្ចោះ។ យើងត្រូវការសិក្សាបន្តទៀត»។
លោកបណ្ឌិតម៉ី កល្យាណមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា ប្រសិនបើគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីសាយ៉ាបូរីរបស់ប្រទេសឡាវនឹងត្រូវបានអនុញ្ញាត នោះការសាងសង់ទំនប់ធំៗចំនួន១០ផ្សេងទៀតនៅលើដងទន្លេមេគង្គដែលកំពុងតែស្ថិតនៅក្នុងគម្រោងនៅឡើយនោះទំនងជានឹងលេចចេញជារូបរាង ដោយពុំអាចរារាំងបានដែរ។ ហើយផលប៉ះពាល់បណ្តាលមកពីទំនប់ទាំងនោះអាចនឹងមានទំហំធំធេងដែលមិនអាចប៉ាន់ស្មានទុកជាមុនបាន។
ដូច្នេះលោកបណ្ឌិតម៉ី កល្យាណមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា បណ្តាប្រទេសជាសមាជិកគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គទាំងបួនគួរតែពិចារណាឲ្យបានហ្មត់ចត់ចំពោះគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដំបូងគេនៅលើអាងទន្លេមេគង្គផ្នែកខាងក្រោមនេះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅក្នុងពេលនេះ គេត្រូវរង់ចាំមើលលទ្ធផលចុងក្រោយនៃកិច្ចប្រជុំរបស់ប្រទេសទាំងបួននៅក្នុងទីក្រុងវៀងច័ន្ទ ប្រទេសឡាវនោះសិន ដើម្បីឲ្យដឹងថា តើគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីសាយ៉ាបូរីដ៏ចម្រូងចម្រាស់នោះនឹងត្រូវអនុញ្ញាតឬមិនអនុញ្ញាតឲ្យសាងសង់ ឬក៏ត្រូវពន្យារពេលសាងសង់យ៉ាងណាមួយនោះ៕