អង្គការ​យូណេស្កូ​រង​ការ​រិះគន់ ខណៈ​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា​មិន​ត្រូវ​លើក​ឡើង​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​សារ​ព័ត៌មាន​អាស៊ី

រូបឯកសារ៖ លោក​នាយក​រដ្ឋ​មន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែង​ទៅ​កាន់​អ្នក​សារព័ត៌មាន ក្រោយ​ពី​បាន​ចុះឈ្មោះ​បោះឆ្នាត​ឃុំសង្កាត់ ដែល​នឹង​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ឆ្នាំ​ក្រោយ នៅ​ខេត្ត​កណ្តាល កាលពី​ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦។

​កម្ពុជា​បាន​​ចាប់ផ្តើម​«​សន្និសីទ​កំពូល​សារព័ត៌មាន​អាស៊ី​២០១៩»​ នៅ​ថ្ងៃ​ពុធ​នេះ ​​​ក្នុង​ខេត្ត​សៀមរាប។ ភាគី​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​នេះ​មិន​បាន​លើក​ឡើង​អំពី​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា​ ហើយអង្គការ​យូណេស្កូ (UNESCO) ​​ដែល​ចូលរួម​បង្កើត​កិច្ច​ប្រជុំ​នេះ​ក៏​ត្រូវ​បាន​រិះគន់​ផង​ដែរ ។

នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​សារព័ត៌មាន​អាស៊ី​ (Asia Media Summit) ដែល​កម្ពុជា​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និង​អង្គការ​យូណេស្កូ (UNESCO) ដែល​បាន​ចូលរួម​បង្កើត​ព្រឹត្តិការណ៍​នេះ​ មិនបានលើក​ឡើង​អំពី​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​នៃ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន ​និង​ការ​បង្រ្កាប​ទៅ​លើ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យនៅ​កម្ពុជា​នោះ​ទេ។

ខណៈ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ការ​រឹតត្បិត​នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​មួយ​នៅ​ក្នុង​ខេត្ត​សៀមរាប ដែលមាន​ភ្ញៀវជាតិ​ និង​អន្តរ​ជាតិ​ប្រមាណ​៦០០​នាក់ ​មក​ពីជាង​៤០​ប្រទេស​ចូលរួម​ លោក ហ៊ុន សែន នៅ​ថ្ងៃ​ពុធ​ មិន​បាន​ថ្លែង​ទាក់​ទង​នឹងការរិះគន់អំពី​ការ​រឹតត្បិតលើ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​នោះ​ទេ។ លោក​គ្រាន់​តែ​បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​មាន​ការទប់​ស្កាត់​ព័ត៌មាន​ក្លែង​បន្លំ​ និង​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ ដែល​លោក​ហៅ​ថា​«មាន​ចរិក​ញុះញង់»។

លោក​ ហ៊ុន សែន បាន​ថ្លែង​ថា៖

«បង្កើន​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​ទប់​ស្កាត់​ព័ត៌មាន​ក្លែង​បន្លំ និង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ព័ត៌មាន​វិទ្យា តាម​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ ដោយ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ពិត ដើម្បី​បន្សាប​ព័ត៌មាន​ក្លែងបន្លំ»។

លោក​ ហ៊ុន សែន ក៏​បាន​អំពាវនាវ​ឲ្យ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ជៀស​វាង«ការ​ផ្សាយ​ព័ត៌មាន​ក្លែង​បន្លំ គំនុំ​គំកួន ការ​ជេរ​ប្រមាថ ការ​ញុះញង់​បញ្ឆេះ​កំហឹង​ដោយ​ការ​ស្អប់​ខ្ពើម រើស​អើង បង្ក​ឲ្យ​មាន​អរិភាព បង្ក​ជម្លោះ​ជាតិ​សាសន៍ សាសនា ឬ​បំផ្លើស​ព័ត៌មាន​ខុស​ពី​ការពិត»។

លោក​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ត្រូវ​បាន​រិះគន់​ថា​ បាន​បង្រ្កាប​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យ​នៅ​កម្ពុជា មុន​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០១៨ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​និង​សេរីភាព​នៃ​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​មាន​ការ​ធ្លាក់​ចុះ។

កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៧ រដ្ឋាភិបាល​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ​បានបង្រ្កាប​លើ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យ ​ក្នុង​នោះ​គេ​ឃើញ​មាន​ការ​បិទ​កាសែត​ The Cambodia Daily ការ​បិទ​ការិយាល័យ​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី​នៅ​ភ្នំពេញ​ និង​វិទ្យុ​រាប់​សិប​ទៀត ដែល​បាន​ជួល​ម៉ោង​ផ្សាយ​ដល់​វិទ្យុ​ឯករាជ្យ រួម​មាន​វិទ្យុ​សំឡេង​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ VOA ផង​ដែរ។

កិច្ចប្រជុំកំពូលសារព័ត៌មានអាស៊ី (Asia Media Summit) ដែលធ្វើឡើងនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប ចាប់ពីថ្ងៃទី១២ ដល់ថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា។ (ស៊ុន ណារិន/VOA Khmer)

អតីត​អ្នក​កាសែត​អាស៊ី​សេរី​ ២នាក់​ក៏​ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន ដោយ​រង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ថា​ ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ដល់​បរទេស។ ក្រោយ​មក​ពួកគេ​ទាំងពីរ​នាក់​ត្រូវ​បាន​ដោះ​លែង តែ​បទ​ចោទ​មិន​ទាន់​ត្រូវ​បាន​ទម្លាក់​នៅ​ឡើយ​ទេ។

​ប៉ុន្តែ​មួយ​សប្តាហ៍​មុន​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​នេះ ក្រសួង​ព័ត៌មាន​បាន​ចេញ​សេចក្តី​ប្រកាស​មួយ ដោយ​ទទួល​ស្គាល់ការិយាល័យ VOA នៅ​ភ្នំពេញ ​ជា​ផ្លូវ​ការ​ ក្រោយ​មាន​ការ​បង្រ្កាប​ទៅ​លើ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការ​បង់​ពន្ធ។

កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​សារព័ត៌មាន​អាស៊ី​លើក​ទី​១៦​នេះ​ ធ្វើ​ឡើង​ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១២ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​១៤ ខែ​មិថុនា ហើយ​កម្ពុជា​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​លើក​ដំបូង ដោយ​មាន​ការ​សហការ​ជាមួយ​វិទ្យាស្ថាន​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក​សម្រាប់​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ (Asia-Pacific Institute for Broadcasting Development) ដែល​ជា​ដៃ​គូ​របស់​អង្គការ​យូណេស្កូ​ក្នុង​ការ​បណ្តុះ​បណ្តាល​នានា​ទាក់ទង​នឹង​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ។

មុន​ការ​ថ្លែង​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន តំណាង​របស់​អង្គការ​យូណេស្កូ ​ត្រូវ​បាន​អញ្ជើញ​ឲ្យ​ថ្លែង​សុន្ទរកថា​ផង​ដែរ។

លោក Sarda Umar Alam តំណាង​អង្គការ​យូណេស្កូ​ប្រចាំ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​មិន​បាន​លើក​ឡើង​ចំៗ​ទាមទារ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល ស្តារ​ឡើង​វិញនូវ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នោះ​ទេ។

ប៉ុន្តែ​លោក​បាន​លើក​ឡើង​អំពី​ការងារ​របស់​អង្គការ​យូណេស្កូ «ដែល​បានធ្វើ​ការ​ជាមួយ​ដៃគូ​ផ្សេងៗ ​រួមមាន​អ្នក​កាសែត​ អង្គការ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ អ្នក​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ សង្គម​ស៊ីវិល​និង​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ ដើម្បី​ជួយ​ពង្រឹង​សេរីភាព​នៃ​ការ​បញ្ចេញ​មតិ សេរីភាព​សារព័ត៌មាន ​និង​សុវត្ថិភាព​របស់​អ្នក​កាសែត​នៅ​ក្នុងបរិយាកាស​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយមួយ​ដែល​មាន​លក្ខណៈ​ចម្រុះ​ ឯករាជ្យ​និង​សេរី​ ហើយ​ដែល​មាន​ភាព​ស្មើ​គ្នា​ដល់​គ្រប់​យេនឌ័រ​ទាំង​អស់»។

លោក Sarda Umar Alam តំណាងអង្គការយូណេស្កូប្រចាំកម្ពុជា ថ្លែងសុន្ទរកថាក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលសារព័ត៌មានអាស៊ី (Asia Media Summit) ដែលធ្វើឡើងនៅក្នុងខេត្តសៀមរាប ចាប់ពីថ្ងៃទី១២ ដល់ថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា។ (ស៊ុន ណារិន/VOA Khmer)

ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​នោះ រដ្ឋ​មន្រ្តី​ក្រសួង​ព័ត៌មាន​ លោក ខៀវ កាញារីទ្ធ ក៏​មិន​បាន​លើក​ឡើង​អំពី​ការធ្លាក់​ចុះ​សេរីភាព​សារព័ត៌​មាន​នៅ​កម្ពុជា​ដែរ។ លោក​គ្រាន់​តែ​លើកឡើង​អំពី​ចំណុចដែល​ត្រូវ​ពិភាក្សា​នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​នេះ។

លោក ណុប វី នាយក​ផ្នែក​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​នៃ​មជ្ឈមណ្ឌល​កម្ពុជា​ដើម្បី​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យ​បាន​ថ្លែងប្រាប់​ VOAនៅ​ថ្ងៃ​ពុធ​នេះ​ថា ​សារព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ​នៅ​កម្ពុជា បាន​រង​ការបង្រ្កាប​ ហើយ​បាន​ធ្វើឲ្យ​អ្នក​កាសែត​មាន​ភាព​ភ័យ​ខ្លាច​ក្នុង​ការ​រាយការណ៍​ព័ត៌មាន​និង​អ្នក​កាសែត​មួយ​ចំនួន​ទៀត​បាន​បាត់បង់​អាជីព។

លោក ណុប វី បាន​បន្ត​ថា​កិច្ច​ប្រជុំ​នេះ​មិនគួរ​ផាត់​ចោល​ចំណុច​ដែល​និយាយ​អំពី​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នោះ​ទេ។

លោក​បាន​ថ្លែង​ប្រាប់​ VOAថា៖

«ការលើក​ឡើង​នូវ​ចំណុចនៃសេរីភាព​សារព័ត៌មាន​ ក៏​ដូច​ជា​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិហ្នឹង​ ​គឺ​វា​អាចនឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់មុខ​មាត់​ប្រទេស​កម្ពុជា​នៅ​ក្នុង​ជំនួប​ហ្នឹង ដោយ​សារ​ប្រទេស​កម្ពុជា​នៅ​ក្នុង​រយ:ពេល​៣​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​ហ្នឹង ស្ថានភាព​សេរីភាព​ហ្នឹង វា​ធ្លាក់​ចុះ​ខ្លាំង​មែន​ទែន»។​

លោក​ចាត់​ទុក​ថា​ «វា​ជា​ការ​សោកស្តាយ» ​ដែល​អ្នក​ចូលរួម​មិនបានជជែក​អំពីការ​ប្តេជ្ញា​ចិត្ត​ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ភាព​ល្អ​ប្រសើរ​ឡើង​វិញ​នូវ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា។

អង្គការ​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិ​មនុស្ស ​(Human Rights Watch) ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​រិះគន់​អង្គការ​យូណេស្កូ​ ក្នុង​ការមិន​បានជំរុញ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ស្តារ​ឡើង​វិញ​នូវ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ និង​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន។

លោក Phil Robertson នាយករង​ទទួល​បន្ទុក​តំបន់​អាស៊ី​នៃ​អង្គការ​ឃ្លាំ​មើល​សិទ្ធិមនុស្ស​បាន​សរសេរ​នៅ​ក្នុង​សារ​អេឡិច​ត្រូនិក​ថា អង្គការយូណេស្កូ​មាន​ភាព​កម្សោយ​ខ្លាំង​ក្នុង​ការ​ការពារ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។

លោក​មាន​ប្រសាសន៍​ថា៖«វា​គួរ​ឲ្យ​ខឹងសម្បារ​ណាស់​ដែល​ក្រុម​មន្រ្តីរបស់​អង្គការ​យូណេស្កូ​ មាន​ភាព​ទន់ជ្រាយ​ចំពោះផ្នែក​ដ៏​សំខាន់មួយ​នេះនៃតួនាទី​របស់​អង្គការ​យូណេស្កូ ខណ:​ផ្តល់​កិត្តិយស​ឲ្យ​លោក ហ៊ុន សែន​ ដែល​ជា​ជន​ផ្តាច់​ការ​ក្នុង​ការ​បំផ្លាញ​ស្ទើរ​ទាំង​អស់​នូវ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យនៅ​កម្ពុជា ដើម្បី​លោក​អាចបើក​សន្និសីទ​នេះ»។

លោក​បញ្ជាក់​បន្ថែម​ថា៖ «យ៉ាង​ហោច​ណាស់ អង្គការ​យូណេស្កូគួរអំពាវនាវ​ជា​សាធារណ:​ថា ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បាន​បរាជ័យ​ក្នុង​ការ​ការពារ​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​ ប៉ុន្តែ​ពួកគេ​មិន​មាន​សេចក្តី​ក្លាហាន​ខ្លាំង​ក្លា​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​ទេ។ ដោយ​មាន​អ្នក​ការពារ​បែប​នេះ [យូណេស្កូ] យើង​មិន​មានចម្ងល់​នោះ​ទេ​ ថា​ហើយ​អ្វី​បាន​ជាសេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​តំបន់​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក​ ដើរ​ថយ​ក្រោយ​យ៉ាង​ខ្លាំងនោះ»។

VOA មិន​អាច​សុំ​ការ​ឆ្លើយ​តបពី​មន្រ្តី​អង្គការ​យូណេស្កូ​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា​បាន​នៅ​ឡើយ​ទេ។

អ្នក​នាំពាក្យ​របស់​ក្រសួង​ព័ត៌មាន លោក មាស សុភ័ណ្ឌ បាន​ថ្លែង​ថា ការ​ស្នើ​សុំ​កម្ពុជាធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​ផ្ទះ​ពី​សំណាក់វិទ្យាស្ថាន​អាស៊ី​ប៉ាស៊ីហ្វិក​សម្រាប់​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ គឺ​ដោយ​គេមើល​ឃើញ​អំពី​ «ស្ថានភាព​សន្តិភាព ស្ថិរភាព​នយោបាយ​ ​របប​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​សេរី​ពហុបក្ស ការ​គោរព​សិទ្ធិ​សេរីភាព​នៃ​ការ​បញ្ចេញ​មតិ​និង​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន»។

អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​ព័ត៌មាន​បាន​ច្រាន​ចោល​ការ​លើក​ឡើង​ថា​ ប្រទេស​កម្ពុជា​ពុំ​មាន​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន។ លោក​បាន​ថ្លែង​ប្រាប់ ​VOA ​ថា៖ «ខ្ញុំ​យល់​ថា​ទស្សនៈ​ហ្នឹង គឺ​ជា​ទស្សនៈ​ដែល​មាន​ភាព​មិន​យុត្តិធម៌​នៅ​ក្នុង​ការ​វាយ​តម្លៃ​ស្ថានភាព​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា»។

នៅ​ក្នុង​សៀវភៅ​ដែល​ចែក​ដល់​អ្នក​ចូលរួម​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​នេះ អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ លោក Antonio Guterres បញ្ជាក់​ថា ខ្លឹមសារដែល​ប្រឆាំង​នឹង​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ ​មាន​ការ​កើន​ឡើង​ ហើយ​ហិង្សា ​និង​ការ​យាយី​ប្រឆាំង​អ្នក​កាសែត​ រួម​មាន​ស្រ្តី​ ក៏​មាន​ការ​កើន​ឡើង​ដែរ»។

លោក​បញ្ជាក់នៅ​ក្នុង​សារ​ទៅ​កាន់​អ្នក​ចូលរួម​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​នេះ​ថា៖ «យើង​ត្រូវ​តែ​ចូលរួម​ចំណែក​ទាំង​អស់គ្នា​ក្នុង​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​នូវ​ទំនោរ​ដែល​គួរ​ឲ្យ​បារម្ភ​នេះ ប្រឆាំង​នឹង​ការ​ប្រើ​សម្តី​ឲ្យ​មាន​ការស្អប់​ខ្ពើម និង​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ខុស​ និង​ការពារ​សិទ្ធិ​របស់​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ។ សារព័ត៌មាន​សេរី​មាន​សារៈសំខាន់​សម្រាប់​សន្តិភាព យុត្តិធម៌ ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រកប​ដោយ​ចីរភាព និង​សិទ្ធិមនុស្ស»។

សន្ទស្សន៍​ស្ដី​ពី​សេរីភាព​សារ​ព័ត៌មាន​លើ​ពិភពលោក​ឆ្នាំ​២០១៩ របស់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​គ្មាន​ព្រំដែន (Reporters Without Borders) បង្ហាញ​ថា​ សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៨​ ​អាក្រក់​ជាង​ឆ្នាំ​២០១៧​ មួយ​កម្រិត​ ដោយ​សារ​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​ព្យាយាម​កម្ចាត់​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ដែល​រិះគន់​ខ្លួន។

របាយការណ៍​ដដែល​ក៏​បាន​បង្ហាញ​ថា ការ​រឹតត្បិត​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​ត្រូវ​បាន​ពង្រីក​នៅ​កម្ពុជា​ ដោយសារ​រង​ឥទ្ធិពល​ពី​ប្រទេស​ចិន​ផង​ដែរ ហើយ​កម្ពុជា​ទំនង​ជា​ធ្លាក់​ទៅ​ក្នុង​ផ្លូវ​ដូច​ប្រទេស​ចិន​យ៉ាង​គ្រោះ​ថ្នាក់ បន្ទាប់​ពី​បិទ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យ៕