កំណត់និពន្ធ៖ លោក ឆាំង យុ ជានាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជានិងជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីអំពើប្រល័យពូជសាន៍ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ អង្គការរបស់លោកបានស្រាវជ្រាវនិងចងក្រងរឿងរ៉ាវទាក់ទងនឹងអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មឃោរឃៅនានាដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ហើយបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់ដំណើរការរបស់សាលាក្តីខ្មែរក្រហម។ តទៅនេះ ជាសំណេររបស់លោក ឆាំង យុ ក្នុងឱកាសទិវានៃការចងចាំជាអន្តរជាតិស្តីពីការសម្លាប់រង្គាល។
នៅក្នុងខែមករានេះ គឺជាទិវារំឭកការចងចាំជាអន្តរជាតិអំពីការសម្លាប់រង្គាល។ ទិវានេះ គឺជាប្រធានបទដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុតចំពោះពិភពលោករបស់យើងបច្ចុប្បន្ន។ យើងត្រូវតែចងចាំថា យើងនឹងអើពើចំពោះបញ្ហានេះគ្រប់ពេលវេលា។
អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ដែលបានប្រព្រឹត្តឡើងលើជនជាតិជ្វីសនៅអឺរ៉ុប និងក្រុមជនជាតិភាគតិចស្លូតត្រង់ដទៃទៀតដោយឧក្រិដ្ឋជនពិភពលោក ជាអ្នកបំផុសនិងដាក់ចេញដោយរដ្ឋអាល្លឺម៉ង់ ពីចន្លោះឆ្នាំ ១៩៣៣ ដល់ ១៩៤៥ ហើយនឹងដែលណែនាំដល់ពិភពលោកនូវគំរូថ្មីមួយនៃប្រសិទ្ធភាពរបស់រចនាសម្ព័ន្ធជ្រុលនិយម នៅក្នុងវិទ្យាសាស្ត្រនៃការបំផ្លាញជីវិតមនុស្សដែលមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ។ បើទោះជាមោឃភាពនៃប្រវត្តិសាស្ត្រត្រូវបានរំលេចឡើងដោយឧទាហរណ៍ដ៏ព្រឺព្រួចនៃអំពីប្រល័យពូជសាសន៍ និងយុទ្ធនាការកាប់សម្លាប់ទ្រង់ទ្រាយធំមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ បង្កឡើងដោយមនុស្សមួយក្រុមដែលប្រឆាំងជាមួយអ្នកដទៃយ៉ាងណាក្តី ក៏គំរូដ៏មានប្រសិទ្ធភាពដែលបានរៀបចំឡើង និងប្រើប្រាស់ដោយរបបណាហ្ស៊ី ធ្វើឲ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើលដល់មនសិការរួមនៃមនុស្សជាតិ។
(មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាគ្រោងនឹងបង្កើតវិទ្យាស្ថានមួយ មានឈ្មោះថា វិទ្យាស្ថានស្លឹករឹត។ វិទ្យាស្ថាននេះ គ្រោងបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងបង្កើនការយល់ដឹងអំពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងជាគោលដៅសម្រាប់ផ្តល់ការអប់រំដើម្បីរារាំងមិនឲ្យមានអំពើប្រល័យពូជសាសន៍នេះកើតឡើងជាថ្មីទៀត។ វីដេអូខាងក្រោមនេះ បង្ហាញអំពីគម្រោងស្ថាបត្យកម្មនៃវិទ្យាស្ថានស្លឹករឹតនេះ។ (Courtesy of Zaha Hadid Architects))
ដូចនៅក្នុងករណីព្រឹត្តិការណ៍ប្រល័យពូជសាសន៍ និងការកាប់សម្លាប់រង្គាលដទៃទៀត កំណត់ត្រាទទួលស្គាល់ ដឹងឮ និងឆ្លើយតបរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ ចំពោះការប្រព្រឹត្តឃោរឃៅដោយអ្នកទាំងនេះ នៅតែមិនទាន់ជោគជ័យ។ នៅស្ទើរគ្រប់ករណីទាំងអស់ ជាពិសេសនៅរយៈពេល១០០ឆ្នាំកន្លងមក ប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យអន្តរាគមន៍ដែលទាន់ពេល និងមានសារៈសំខាន់ មានលក្ខណៈយឺតយ៉ាវ និងមិនមានប្រសិទ្ធភាព។ លទ្ធផលនៃភាពអប្រសិទ្ធភាពលើផ្នែកនៃសហគមន៍អន្តរជាតិនេះ ជាលទ្ធផលបានបង្កើតឲ្យមានអំពើហិង្សាដែលឃោរឃៅ ទារុណកម្ម ភាពខ្លោចផ្សា និងការបាត់បង់ជីវិតលើសពីអ្វីដែលគួរកើតមាន។ លើសពីនេះទៅទៀត បរាជ័យដែលកើតមានជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងការរៀបចំ និងអនុវត្តនូវការឆ្លើយតបមួយដែលទាន់ពេល និងមានសារៈសំខាន់ បានកើតមានម្តងហើយម្តងទៀត ដូចដែលខ្ញុំបានលើកឡើងអំពីការកាប់សម្លាប់នៅតាមដងវិថីនានានៃប្រទេសស៊ីរី។ ក្រៅពីធនធានដ៏ធំសម្បើមរបស់ខ្លួន សហគមន៍អន្តរជាតិ នៅតែបន្តការបរាជ័យដែលបណ្តាលឲ្យការសម្លាប់រង្គាលបង្កឡើងដោយមនុស្សជាតិ កើតមានឡើងចំពោះមនុស្សជាតិ។
រំឭកអំពីជនរងគ្រោះពីប្រវត្តិសាស្ត្រនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា យើងបានចាប់ផ្តើមប្រតិបត្តិការដោយមានជំនួយពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាលរបស់យើង និងអ្នកដទៃទៀត លើបេសកកម្មប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលមិនត្រឹមតែធ្វើការទទួលស្គាល់នូវអ្វីដែលយើងបាត់បង់ដោយសារតែយើងគ្មានជម្រើស។ ថ្មីៗនេះ យើងបានផ្តួចផ្តើមគម្រោងមួយ ដើម្បីបង្កើតជាវិទ្យាស្ថានស្លឹករឹត ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាអចិន្រ្តៃយ៍សហការជាមួយក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា (ឯកឧត្តមបណ្ឌិត ហង់ ជួន ណារ៉ុន) ដែលជាគម្រោងដ៏អង់អាច និងពោរពេញដោយមហិច្ឆតា ក្នុងគោលបំណងផ្សះផ្សាកេរដំណែលបង្ហិនបង្ហោចដោយរបបព្រឺព្រួចខ្មែក្រហមប្រល័យពូជសាសន៍ដែលមានអាយុកាលប្រមាណបួនឆ្នាំជាមួយនឹងកេរដំណែលបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ដ៏ល្អប្រណិតដែលមានអាយុកាលរាប់សតវត្សរ៍របស់កម្ពុជា។
លោក ឆាំង យុ នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា (ឆ្វេង) លោករដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងអប់រំ ហង់ ជួនណារ៉ុន (ពីឆ្វេងទី២) និងវិចិត្រករ Sera Ing (ស្តាំ) និង Juliane (ពីស្តាំទី២) នៅឯវិទ្យាស្ថានជាតិសម្រាប់ការអប់រំ ពិភាក្សាគ្នាអំពីការបង្កើតវិទ្យាស្ថានស្លឹករឹតនៃមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា។ (រូបថត៖ អ៊ុច មករា នៃមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា)
ផ្តោតលើតម្លៃមិនសាបសូន្យនៃយុត្តិធម៌ ការចងចាំ និងការផ្សះផ្សា វិទ្យាស្ថានស្លឹករឹត នឹងរួមបញ្ចូលមុខងារនៃសារមន្ទីនៃការចងចាំ មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវ និងគ្រឹះស្ថានឧត្តមសិក្សាដែលផ្តោតលើឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ និងបណ្ណសារដ្ឋានឯកសារខ្មែរក្រហម ព្រមទាំងបណ្ណាល័យស្រាវជ្រាវដោយអមជាមួយនឹងមជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មាន។ ដោយធ្វើការជាមួយនឹងអ្នកជំនាញនៅសារមន្ទីរសហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីការចងចាំអំពីហូឡូខសត៍ និងសាកលវិទ្យាល័យនានាទូទាំងពិភពលោក យើងនឹងបង្កើតឲ្យមានកម្មវិធីសិក្សាកម្រិតឧត្តមថ្មីមួយ។ ក្នុងចំណោមប្រធានបទទាំងអស់ កម្មវិធីនេះនឹងលើកឡើងអំពីយុទ្ធសាស្ត្រដែលសហគមន៍អន្តរជាតិប្រើប្រាស់ដើម្បីទទួលស្គាល់ឲ្យបានទាន់ពេលវេលាអំពីតម្រុយនៃការបង្កើតឲ្យមាននូវសកម្មភាពឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏ឃោរឃៅ និងអន្តរាគមន៍ដែលឆាប់រហ័ស ទាំងផលប៉ះពាល់ បំផ្លិចបំផ្លាញ និងជានិរន្ត។ ខ្ញុំសូមឲ្យយើងទាំងអស់ប្រមូលផ្តុំគ្នា ដើម្បីចូលរួមក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាប្រវត្តិសាស្រ្តនេះ។
ការតាំងពិព័រណ៍អំពីកម្ពុជានិងកម្មវិធីបើកការតាំងពិព័រណ៍ពិសេសថ្មីអំពីកម្ពុជាចំនួនពីរ នៅសារៈមន្ទីរប្រល័យពូជសាសន៍ ស.រ.អា (U.S Holocaust Memorial Museum) នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន នៅថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥។ (រូបថត៖ United States Holocaust Memorial Museum)
ខ្ញុំសរសេរអត្ថបទនេះនៅក្នុងថ្ងៃនេះ គឺមិនត្រឹមតែដើម្បីគោរពដល់ជីវិតដែលបានបាត់បង់ទេ ព្រមទាំងការចងចាំមិនសាបសូន្យរបស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍នៅកម្ពុជា និងការសម្លាប់រង្គាលនៅទីដទៃទៀតតែប៉ុណ្ណោះទេ គឺថែមទាំងចំពោះមនុស្សរាប់សិបលាននាក់នៅក្នុងពិភពលោក។ ខ្ញុំនៅទីនេះ និងកន្លែងដទៃទៀត ដើម្បីចងចាំអំពីការបាត់បង់របស់ជនរងគ្រោះនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ និងទទួលដឹងឮអំពីភាពគ្មានកំហុសរបស់ជនរងគ្រោះទាំងអស់។
-----
លោក ឆាំង យុ ជានាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា។ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ អង្គការរបស់លោកបានស្រាវជ្រាវនិងចងក្រងរឿងរ៉ាវទាក់ទងនឹងអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មឃោរឃៅនានាដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ហើយបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់ដំណើរការរបស់សាលាក្តីខ្មែរក្រហម។