ចាប់តំាងពីដើមឆ្នាំ២០១០មកម្ល៉េះ ការទាមទារតម្លើងប្រាក់ឈ្នួលដល់កម្មករកាត់ដេរបានពុះកញ្ជ្រោលឡើង ក្នុងចំណោមសហជីពកម្មករនានានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ចលនានេះបានជម្រុញឲ្យក្រុមថៅកែរោងចក្រឬក្រុមនិយោជក ជួបជុំពិភាក្សាគ្នាជាច្រើនលើកច្រើនសាមកហើយដើម្បីពិនិត្យមើលលទ្ធភាពនៃការតម្លើងប្រាក់ខែនេះ ក្នុងកម្រិតសមរម្យណាមួយ។ ក៏ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ពេលនេះនៅតែមិនទាន់មានដំណោះស្រាយនៅឡើយ។
ការទាមទារតម្លើងប្រាក់ខែរបស់ក្រុមសហជីពបានធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីក្រុមនិយោជកបានសន្យាថា នឹងធ្វើការពិចារណាអំពីការតម្លើងប្រាក់ខែដល់កម្មករបន្ថែមទៀតនៅឆ្នាំ ២០១០ នេះ ក្រោយពីបានតម្លើងប្រាក់ខែចំនួន ៥ ដុល្លារ កាលពី៥ឆ្នាំមុនទៅលើប្រាក់ខែគោលដែលមានចំនួន ៤៥ ដុល្លារក្នុងមួយខែ។
បច្ចុប្បន្ននេះ វិស័យកាត់ដេររបស់ប្រទេសកម្ពុជាដែលប្រមូលផ្តុំដោយរោងចក្រតូចធំ ប្រហែល៣០០ បានផ្តល់ការងារឲ្យប្រជាជនជាង ៣០ ម៉ឺននាក់។ គឺជាវិស័យដែលតំណាងឲ្យការនាំចេញយ៉ាងធំបំផុតរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ កម្មករកាត់ដេរពេញសិទ្ធិទទួលបានប្រាក់ខែគោលចំនួន ៥០ ដុល្លារក្នុងមួយខែ ដែលត្រូវគេមើលឃើញថា ប្រាក់ខែនេះពិបាកនឹងទ្រទ្រង់ជីវភាពកម្មករឲ្យមានការរស់នៅសមរម្យណាស់ បើធៀបទៅនឹងតម្លៃទំនិញនៅលើទីផ្សារ។
ដូច្នេះក្រុមសហជីពកម្មករនានាបានទាមទារឲ្យមានការតម្លើងប្រាក់ខែគោលនេះ រហូតដល់ពីជាង ៧០ ដុល្លារដល់ជាង៩០ដុល្លារក្នុងមួយខែ។ ស្របជាមួយគ្នានេះ វិទ្យាសា្ថនកម្ពុជា ដើម្បីការសិក្សាអភិវឌ្ឍន៍បានរកឃើញថា កម្មកររោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជាត្រូវការប្រាក់ឈ្នួលយ៉ាងហោចណាស់ពី ៩០ ទៅ ១២០ ដុល្លារក្នុងមួយខែដើម្បីទ្រទ្រង់ជីវភាពពួកគេរស់នៅឲ្យបានសមរម្យ។ ប៉ុន្តែតំណាងនិយោជកនិយាយថា ការទាមទារនេះខ្ពស់ហួសពេកដែលអាចជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់វិស័យ វាយនភ័ណ្ឌ។
លោក វ៉ាន់ ស៊ូអៀង ប្រធានសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា ដែលបានដឹកនាំកិច្ចពិភាក្សាតម្លើងប្រាក់ខែជាមួយអ្នកតំណាងរោងចក្រកាត់ដេរជាច្រើនលើកមកហើយនោះ និយាយថា ក្រុមនិយោជកព្រួយខ្លាចការតម្លើងប្រាក់ខែនេះ អាចនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដំណើរការអាជីវកម្មរបស់ពួកគេ ស្របពេលដែលការបញ្ជាទិញបានធ្លាក់ចុះដោយសារវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកល ទើបតែងើបឡើងវិញបន្តិចនោះ។
"ឡើងប្រាក់ខែច្រើនពេក គេទៅអត់រួច ពីព្រោះឥឡូវលំបាកទើបតែចាប់ផ្តើមងើបមកវិញ។ យើងចង់ឡើងប្រាក់ខែ អីចឹងពិបាក។ បើឡើង ឡើងតិចតួចទេ ច្រើនអត់បានទេ"។
លោក វ៉ាន់ ស៊ូអៀង បន្តថា សមាគមរបស់លោកនឹងបន្តពិភាក្សាជាមួយនិយោជកបន្តទៀត ដើម្បីកំណត់ឲ្យច្បាស់ថា តើកម្មករអាចនឹងទទួលបានការតម្លើងប្រាក់ឈ្នួលបានប៉ុន្មានពិតប្រាកដ។ ប៉ុន្តែលោកមិនទាន់អាចវាយតម្លៃបាននៅឡើយ ថាតើការសម្រេចផ្ដល់ប្រាក់ខែបន្ថែមដល់កម្មករនឹងអាចធ្វើឡើង នៅពេលណានោះ។
សួមបញ្ជាក់ថា វិស័យវាយនភ័ណ្ឌគឺជាឆ្អឹងខ្នងទ្រទ្រង់ដដ្ហើមសេដ្ឋកិច្ចមួយរបស់កម្ពុជាក្នុងចំណោមវិស័យផ្សេងទៀត ដូចជាកសិកម្ម ទេសចរណ៍ និងសំណង់។ ក៏ប៉ុន្តែវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុពិភពលោកដែលបានបោកបក់កាលពីពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០០៨ បានបន្ទន់ឆ្អឹងខ្នងសេដ្ឋកិច្ចមួយនេះឲ្យទ្រុឌទ្រោម ធ្លាក់ចុះអស់រយៈពេលជាង១ឆ្នាំដោយសារការបញ្ជាទិញបានស្រុតចុះ។ វិស័យកាត់ដេរនេះទើបងើបឡើងវិញបន្តិចក្នុងរយៈពេល ៣ ខែ ដើមឆ្នាំ ២០១០ នេះ ដែលតួលេខនៃការនាំចេញបានកើនឡើង ៦០៣ លានដុល្លារអាមេរិកាំងនៅត្រីមាសទីមួយឆ្នាំ ២០១០។ បើធៀបនឹងរយៈពេលដូចគ្នានៅឆ្នាំ ២០០៩ ការនាំចេញមានទំហំទឹកប្រាក់ត្រឹមតែ ៥៦២ លានដុល្លារតែប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែកំណើននេះនៅតិចតួចប៉ុណ្ណោះ បើធៀបទៅនឹងឆ្នាំមុនៗ។
លោក ជួន មុំថុល ប្រធានសហព័ន្ធកម្មករកម្ពុជាដែលទំនោរខាងរដ្ឋាភិបាល និងធ្លាប់បានទាមទារតម្លើងប្រាក់ឈ្នួល កម្មកររហូតដល់ជាង៩០ដុល្លារក្នុងមួយខែបាននិយាយថា ក្នុងពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកមិនទាន់រួចផុតពីវិបត្តិនៅឡើយ ការទាមទារតម្លើងប្រាក់ខែខ្ពស់បែបនេះមិនអាចធ្វើទៅបានទេ ព្រោះថាវានឹងប៉ះពាល់ដល់រោងចក្រតូចៗជាច្រើន ហើយឥទ្ធិពលនឹងរីករាលដាលទៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរទំាងមូល។
"ឡើងច្រើនវាអាចប៉ះពាល់ដល់វិស័យកាត់ដេរ ជាពិសេសរោងចក្រតូចៗនិងរោងចក្រមធ្យម គឺត្រូវតែបិទអីចឹងម៉ង រោងចក្រធំៗនៅ។ បើរស់តែអាធំ អាតូចដួលអស់ ពលកម្មត្រូវអស់ពាក់កណ្តាល"។
លោក ជួន មុំថុល រំពឹងថា ក្រុមនិយោជកប្រហែលជាអាចតម្លើងប្រាក់ខែឲ្យកម្មករយ៉ាងហោចណាស់ដល់ ៧០ ដុល្លារ ក្នុងមួយខែ។
ក៏ប៉ុន្តែអ្នកសេដ្ឋកិច្ចនិងអ្នកជំនាញការអន្តរជាតិមើលឃើញថា ក្រុមអ្នកជំនួញក្នុងវិស័យកាត់ដេរនៅប្រទេសកម្ពុជា នៅមានលទ្ធភាពតម្លើងប្រាក់ខែឲ្យកម្មករបានច្រើនទៀត ដោយមិនធ្វើឲ្យពួកគេខាតបង់ផលចំណេញនោះទេ បើទោះជាស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកមិនទាន់អំណោយផលក៏ដោយ។
លោក កង ច័ន្ទតារារ័ត្ន ប្រធានវិទ្យាសា្ថនកម្ពុជាដើម្បីការសិក្សាអភិវឌ្ឍន៍មានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសកម្ពុជានៅមានមូលដ្ឋានតម្លើងប្រាក់ខែឲ្យកម្មករកាត់ដេរដល់ ៧៥ ដុល្លារក្នុងមួយខែ ដោយមិនប៉ះពាល់ដល់កម្លាំងប្រកួតប្រជែងនៅទីផ្សារអន្តរជាតិនោះទេ។
"អ្វីដែលយើងមានជាមូលដ្ឋានតម្លើងហ្នឹងគឺកម្រិតនៃប្រាក់ចំណេញ ព្រោះថានៅស្រុកយើងហ្នឹងរង្វង់នៃប្រាក់ចំណេញយើងហ្នឹងគឺរហូតទៅដល់៣០% បើយើងគិតនៅវៀតណាមវិញមានត្រឹមតែ៦% ហើយនៅចិនវិញជិត ៣%។ អីចឹងយើងនៅខ្ពស់ជាងគេនៅឡើយ មានន័យថាជារង្វង់មួយដែលយើងអាចបង្កើនប្រាក់ខែទៅ វាមិនបង្កឲ្យអ្នករកស៊ីខាត ឬក៏អ្នករកស៊ីអស់ថ្លៃចំណាយច្រើន ដែលអាចពិបាកក្នុងការប្រកួតប្រជែង។"
លោក កង ច័ន្ទតារារ័ត្ន បន្ថែមថាកម្រិតប្រាក់ចំណេញខ្ពស់ដែលកម្ពុជាមាននេះបានមកពីតម្លៃទាបនៃកម្លាំងពលកម្ម និងការចំណាយទាបក្នុងប្រតិបត្តិការផលិត រួមបញ្ចូលទំាងតម្លៃជួលទីតាំងរោងចក្រផងដែរ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ដោយសារតែប្រទេសកម្ពុជានៅមានលក្ខណៈប្រកួតប្រជែងទន់ខ្សោយ ជាពិសេសទៅលើផលិតភាពរបស់កម្មករនិងផលលំបាកក្នុងការនំាចេញផងនោះ ទើបធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភជាយូរមកហើយថា ការទាមទារតម្លើងប្រាក់ខែអាចនឹងធ្វើឲ្យអ្នកវិនិយោគក្នុងវិស័យកាត់ដេររត់ចេញពីប្រទេសកម្ពុជាទៅរកប្រទេសវៀតណាមនិងចិន ដែលកម្មករមានផលិតភាពខ្ពស់ជាងកម្ពុជា និងប៉ាគីស្ថានដែលប្រាក់ឈ្នួលកម្មករទាបជាងកម្ពុជា។
ប៉ុន្តែលោក កង ច័ន្ទតារារ័ត្ន បានលើកឡើងថា ប្រទេសកម្ពុជាគ្មានអ្វីដែលត្រូវបារម្ភថាអ្នកវិនិយោគនឹងរត់ទៅរកប្រទេសវៀតណាម ឬក៏ប៉ាគីស្ថាននោះទេ។ ដោយឡែក ចិនមិនមែនជាប្រទេសប្រកួតប្រជែងជាមួយកម្ពុជានោះទេ ដោយហេតុថារោងចក្រនៅកម្ពុជាភាគច្រើនជារោងចក្រដែលទទួលផលិតបន្តពីប្រទេសចិនស្រាប់ទៅហើយ។
ជាមួយគ្នានោះ លោក Tuomo PouTianen ប្រធានផ្នែកបច្ចេកទេសនៃកម្មវិធី Better Factory របស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិ ILO បាននិយាយបន្ថែមថា បើទោះជាប្រាក់ខែកម្មករត្រូវបានតម្លើងក្នុងកម្រិតមួយសមរម្យ ដែលអាចលើកស្ទួយជីវភាពពួកគេឲ្យល្អប្រសើរនោះ នឹងមិនធ្វើឲ្យកម្ពុជាបាត់បង់ភាពប្រកួតប្រជែងនោះទេ ព្រោះថាប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់អាស៊ី ដូចជាចិននិងវៀតណាម ក៏ដាក់សម្ពាធលើនិយោជកឲ្យតម្លើងប្រាក់ខែដល់កម្មករដែរ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ កម្ពុជានៅមានលក្ខណៈល្អជាច្រើនទៀតក្នុងការទាក់ទាញអ្នកវិនិយោគនៅក្នុងវិស័យនេះ។
"បើទោះជាប្រាក់ខែត្រូវតម្លើងឲ្យបានសមរម្យក៏ដោយ ខ្ញុំគិតថា ប្រទេសកម្ពុជានៅតែមានលក្ខណៈប្រកួតប្រជែងដដែល។ អ្វីដែលល្អសម្រាប់កម្ពុជានោះ គឺការនៅសល់កម្លាំងពលកម្មយ៉ាងច្រើន ចំណែកកម្រិតប្រាក់ខែនៅទាបគួរសម ហើយនៅមានគុណសម្បតិ្តប្រកួតប្រជែងផ្សេងទៀត ដូចជាតម្លៃជួលទីតាំងរោងចក្រទាប ដែលអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកវិនិយោគបន្តរកផលចំណេញបាន"។
លោក Tuo Mo ជឿថា កម្រិតប្រាក់ខែថ្មីមួយនឹងត្រូវតម្លើងជូនកម្មកររោងចក្រនៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០១០ នេះ ដោយផ្អែកទៅលើការចំណាយក្នុងការរស់នៅប្រចំាថ្ងៃ អតិផរណាមុខទំនិញ សុខមាលភាពរបស់កម្មករ និងលក្ខណៈប្រកួតប្រជែងជាទូទៅ។
លោក ជា មុន្នី ប្រធានសហជីពសេរីកម្មករកម្ពុជា ដែលបានទាមទារឲ្យមានការតម្លើងប្រាក់ខែកម្មករយ៉ាងតិចចំនួន ២០ដុល្លារបន្ថែមពីលើប្រាក់ខែកម្មករបច្ចុប្បន្ន ដែលមានចំនួនទាបបំផុត ៥០ ដុល្លារនោះ បានអំពាវនាវឲ្យកម្មករផ្អាកធ្វើការងាររយៈពេល៣ថ្ងៃ គឺនៅថ្ងៃទី ១៣ ដល់ ១៥ ខែកក្កដាខាងមុខនេះ ដើម្បីដាក់សម្ពាធដល់ថៅកែរោងចក្រ ឲ្យសម្រេចតម្លើងប្រាក់ខែដល់កម្មករឲ្យបានឆាប់រហ័ស។
ប៉ុន្តែលោក វង សូត្រ រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងការងារនិងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ និងលោក អ៊ុំ មាន អនុរដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងការងារនិងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ មិនធ្វើសេចក្ដីអធិប្បាយណាមួយទាក់ទងនឹងការទាមទារតម្លើងប្រាក់ខែដល់កម្មកររោងចក្រនោះទេ។
កាលពីដើមខែមិថុនានេះ លោក វង សូត្រ បានចេញសេចក្ដីព្រមានមួយមិនឲ្យមានការធ្វើបាតុកម្មនិងស្នើឲ្យក្រុមសហជីពកម្មកររោងចក្រកាត់ដេរស្ថិតក្នុងភាពស្ងប់ស្ងាត់ ប្រយោជន៏ដើម្បីចៀសវាងផលប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការចរចាគ្នា អំពីការតម្លើងប្រាក់ខែ៕