«អ្នកប្រាជ្ញ Einstein ធ្លាប់ជាជនភៀសខ្លួន។ ខ្ញុំមានមោទនភាពជាជនភៀសខ្លួន»។
នេះជាប្រសាសន៍របស់លោក Harry Wu អតីតជនភៀសខ្លួនមកពីប្រទេសចិន។
ឆ្នាំនេះ ស្នងការជាន់ខ្ពស់អ.ស.ប.សម្រាប់ជនភៀសខ្លួនបានរៀបចំ Refugee Congress លើកទីមួយនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ក្នុងអំឡុងខួប៦០ឆ្នាំនៃសន្ធិសញ្ញាជនភៀសខ្លួនអនុម័តក្នុងឆ្នាំ១៩៥១។ សាររបស់សភាជនភៀស Refugee Congress នេះលើកទឹកចិត្តឲ្យរដ្ឋាភិបាលក្នុងពិភពលោកស្វាគមន៍ជនភៀសខ្លួន ព្រោះថា ពួកគេអាចក្លាយជាអ្នកជួយសង្គមដែលផ្តល់ជម្រកដល់ពួកគេ។
កម្មវិធីនេះអនុញ្ញាតឲ្យគណៈប្រតិភូតំណាងជនភៀសខ្លួននិងអតីតជនភៀសខ្លួននៅស.រ.អ.នាំយកសេចក្តីប្រកាសរបស់គេជូនសភានិងព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក។
ពេលអញ្ជើញលោក Alejandro Mayorkas ឡើងថ្លែងសុន្ទរកថាក្នុងកិច្ចពិភាក្សាថ្ងៃ៣ ខែសីហា លោក Vincent Cochetel អ្នកតំណាងប្រចាំតំបន់រំឭកថា៖
«Alejandro Mayorkas នាយកសេវាពលរដ្ឋ និងអន្តោប្រវេសន៍ស.រ.អ.ក៏ជាអតីតជនភៀសខ្លួនដែរ។ លោកប្រធានាធិបតីអូបាម៉ាតែងតាំងលោកកាលពីខែមេសាឆ្នាំ២០០៩។ លោកក៏មានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីនេះដែរ»។
អតីតជនភៀសខ្លួនមកពីប្រទេសកុម្មុយនិស្តនេះបានបញ្ជាក់ពីប្រវត្តិរបស់លោកដោយរលីងរលោងទឹកភ្នែកថា៖
«ឪពុកម្តាយខ្ញុំនាំខ្ញុំពីនិងបងប្អូនពីប្រទេសគុយបាមកទីនេះក្នុងនាមជាជនភៀសខ្លួនក្នុងឆ្នាំ១៩៦០។ ហើយនៅ ដាដាប (Dadab) ខ្ញុំបានឃើញផ្ទាល់ភ្នែកនូវកិច្ចការមនុស្សធម៌ដ៏ចាំបាច់របស់ស្នងការជាន់ខ្ពស់អ.ស.ប.សម្រាប់ជនភៀសខ្លួន»។
សមាជិកគណៈប្រតិភូសភាជនភៀសខ្លួន (Refugee Congress) ដែលបណ្តាញព័ត៌មានចាប់អារម្មណ៍ដែរនោះគឺតារាបង្ហាញម៉ូដ Alek Wek ជាសកម្មជនគាំទ្រជនភៀសខ្លួន និងជាអតីតជនភៀសខ្លួនមកពីប្រទេសស៊ូដង់។
តារាបង្ហាញម៉ូដ Alek Wek ជាសកម្មជនគាំទ្រជនភៀសខ្លួន និងជាអតីតជនភៀសខ្លួនមកពីប្រទេសស៊ូដង់។
«កាលណោះខ្ញុំបែកពីម្តាយខ្ញុំពីរឆ្នាំ ដោយមិនដឹងថា ថ្ងៃណាបានជួបវិញទេ។ យើងតស៊ូយ៉ាងវេទនាពេលសង្គ្រាមកាន់តែគ្រោះថ្នាក់ឡើងៗ។ មនុស្សស្លាប់បាត់ខ្លួន គ្មានអ្នកទទួលខុសត្រូវ គ្មានច្បាប់ គ្មានសុវត្ថិភាព គឺយើងឃុំឃាំងខ្លួនឯងក្នុងផ្ទះដើម្បីរស់»។
Alek បន្ថែមថា ការភ័យខ្លាចនៅតាមលងនាង ពេលនាងមកដល់ទឹកដីសុវត្ថិភាពថ្មីៗ។
«យល់សប្តិអាក្រក់ ភ្ញាក់ឡើងបែកញើសពេញខ្លួន។ សំងំបន្តិចទើបទប់អារម្មណ៍បានថា ‘មិនអីទេ គ្មានអ្នកណាធ្វើបាបទេ។ អ្នកដឹងទេ ការភ័យខ្លាចនេះមិនអាចបាត់ភ្លាមៗទេ។ មួយរយៈក្រោយមក ទើបយើងមានអារម្មណ៍ថា ទីនេះជាផ្ទះរបស់យើង»។
Alek និយាយថា ជនភៀសខ្លួនរួមចំណែកជួយសង្គម។
«គេអាចជាវេជ្ជបណ្ឌិត គ្រូបង្រៀន មេធាវី អ្នកជំនួញ មិនមែនតែអ្នកបង្ហាញម៉ូដដូចខ្ញុំទេ។ ជនភៀសខ្លួនជួយអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង ហើយមានចំណុចវិជ្ជមានរាប់មិនអស់ទេ»។
អតីតជនភៀសខ្លួនផ្សេងទៀតបានក្លាយជាសមាជិកសភា និងព្រឹទ្ធសភា ហើយខ្លះបានបង្កើតសមាគមជួយជនភៀសខ្លួនជំនាន់ក្រោយ។ ក្រៅពីជួយសង្គមដែលផ្តល់ជម្រកឲ្យខ្លួន ជនភៀសខ្លួនជាច្រើនមានគំនិតចែករំលែកសិទ្ធិសេរីភាព និងឱកាសដែលគេទទួលបាននៅអាមេរិក ឲ្យជនរួមជាតិរបស់គេ។
នាង Basmat Ahmed ភៀសខ្លួនពីសង្គ្រាម ការរើសអើងជាតិសាសន៍និងសាសនានៅ Darfur ប្រទេសស៊ូដង់ ក្នុងឆ្នាំ២០០៩។
«ខ្ញុំមានភ័ព្វសំណាងបានមកដល់អាមេរិក មានសេរីភាព សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងមាន ឱកាសច្រើន។ តែវាមិនដូចស្រុកកំណើតទេ។ តាមពិតខ្ញុំរំពឹងថានឹងបានចូលសញ្ញាតិឆាប់ៗ តែមិនមែនគ្រាន់តែដើម្បីក្លាយជាអាមេរិកទេ គឺខ្ញុំចង់ជួយឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរក្នុងប្រទេសកំណើត»។
អតីតជនភៀសខ្លួនខ្មែរក៏លេចមុខមាត់ដោយសារបានជួយជនភៀសខ្លួនជំនាន់ក្រោយ។ លោក តូច សុខុម ជាអតីតទាហានម៉ារីនរបបលោកលន់ នល់។ ឆ្នាំ១៩៧៥ ពេលខ្មែរក្រហមចួលកាន់អំណាច លោកភៀសខ្លួនពីកំពង់សោមមកនៅ Portland រដ្ឋ Oregon និងបានសញ្ជាតិអាមេរិកនៅឆ្នាំ១៩៨២។
«ខ្ញុំភៀសខ្លួនចេញពីស្រុកខ្មែរ ព្រោះខ្មែរក្រហមចង់ចូលកន្លែងដែលខ្ញុំនៅ។ ម្តាយខ្ញុំដើររកខ្ញុំពេញបន្ទាយនៅរាម។ គាត់ស្មានតែខ្ញុំស្លាប់ហើយ។ មកដល់ដំបូងគ្មានអ្នកជួយទេ។ ជិះ bus (ឡានក្រុង) វង្វេងនៅ Portland រាប់ដងមិនអស់។ ឥឡូវកន្លែងខ្ញុំធ្វើការហ្នឹងមាន bus training (បង្រៀនរបៀបជិះឡានក្រុង) សម្រាប់ជនភៀសខ្លួនថ្មីៗ ឲ្យដឹងរបៀបជិះ bus (ឡានក្រុង) កុំឲ្យវង្វេងដូចខ្ញុំទៀត»។
នៅថ្ងៃទី៤សីហានេះ គណៈប្រតិភូតំណាងជនភៀសខ្លួន និងអតីតជនភៀសខ្លួនបាននាំយកសំណើរបស់គេជូនសភាស.រ.អ.។ ចំណុចសំខាន់ៗរួមមានសំណូមពរឲ្យស.រ.អ.បន្តទទួលជនភៀសខ្លួន និងការពារ សិទ្ធិជនភៀសខ្លួនទូទាំងសាកលលោក។
ក្រោយពីគណៈប្រតិភូចូលជួបសមាជិកសភា និងព្រឹទ្ធសភាស.រ.អ. លោក Vincent Cochetel មន្ត្រីស្នងការអ.ស.ប.សម្រាប់ជនភៀសខ្លួនបានឲ្យដឹងថា៖
«ថ្ងៃនេះគណៈប្រតិភូសភាជនភៀសខ្លួនកំពុងជួបជាមួយសមាជិកសភា និងព្រឹទ្ធសភាស.រ.អ.ចំនួន១០៣នាក់។ ជនភៀសខ្លួនកោតសរសើរកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់សហគមន៍ដែលផ្តល់ជម្រកឲ្យពួកគេ តែគេចង់ចូលរួមផ្តល់យោបល់ក្នុងការរៀបចំគម្រោងសម្រាប់ជនភៀសខ្លួន»។
លោកតូច សុខុមបានឲ្យដឹងថា៖
«គេបានប្តេជ្ញាថា នឹងនៅតែគាំទ្រជនភៀសខ្លួនដដែល និងបោះឆ្នោតផ្តល់ថវិកាសម្រាប់ជនភៀសខ្លួននៅស្រុកអាមេរិកនេះ»។
នៅថ្ងៃទីមួយ មុនសភាជនភៀសខ្លួនជួបសមាជិកសភា លោក Alejandro Mayorkas នាយកសេវាពលរដ្ឋ និងអន្តោប្រវេសន៍ស.រ.អ. បានសម្តែងក្តីបារម្ភថា៖
«ដូចអស់លោកបានដឹងតាមព័ត៌មានហើយថា យើងមានបញ្ហាថវិកា ដូច្នេះខ្ញុំមិនគិតថា យើងនឹងបានថវិកាច្រើនឡើងទេ ប្រហែលជាត្រូវកាត់បន្ថយ ដែលអាចប៉ះពាល់សេចក្តីត្រូវការរបស់ជនភៀសខ្លួន»។
នៅចុងបញ្ចប់កម្មវិធី គណៈប្រតិភូសភាជនភៀសខ្លួនទាំងអស់សុទ្ធតែទទួលបានលិខិតសរសើរ៕