នៅពេលក្រុមអ្នកធ្វើជំរឿនទៅដល់ផ្ទះរបស់អ្នកស្រីកាន់ សារីន នៅខណ្ឌច្បារអំពៅ នៅប៉ែកខាងកើតនៃរាជធានីភ្នំពេញ អ្នកស្រីបានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចដើម្បីឆ្លើយនឹងសំណួរផ្សេងៗ និងប្រាប់ពីតម្រូវការរបស់អ្នកស្រីនិងតម្រូវការក្នុងសហគមន៍អ្នកស្រី។
ក្នុងវ័យ៤៨ឆ្នាំ អ្នកស្រីកាន់ សារីនចង់បានមន្ទីរពេទ្យមួយនៅក្នុងភូមិអ្នកស្រីផ្ទាល់ដើម្បីជួយកាត់បន្ថយចំណាយទាំងប្រាក់កាស និងពេលវេលាក្នុងការធ្វើដំណើរស្វែងរកកន្លែងព្យាបាល។ ដ្បិតនៅពេលដែលសមាជិកគ្រួសារណាមួយនៅក្នុងភូមិ ឬក៏សមាជិកគ្រួសាររបស់អ្នកស្រីមានជំងឺ ហើយត្រូវការការព្យាបាល អ្នកស្រីនិងអ្នកភូមិត្រូវធ្វើដំណើរទៅរកការព្យាបាលនៅរាជធានីភ្នំពេញ ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ៣០គីឡូម៉ែត្រពីភូមិរបស់អ្នកស្រី។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីមិនមានឱកាសប្រាប់ពីសេចក្តីត្រូវការទាំងនេះទៅកាន់អ្នកចុះមកធ្វើជំរឿនកាលពីខែមីនាកន្លងទៅនោះទេ។
«គេអត់សួរទេ! គេអត់សួរទេ! គេអត់សួរថា ភូមិយើងមានមន្ទីរពេទ្យអត់។ មានអ្នកឈឺ មានអីអត់ ដូចថាពេលឈឺមានអីដឹកទៅមន្ទីរពេទ្យអត់។ អត់មានសួរទេ។ ទាំងអស់ អត់មានសួរទេ។ ហើយពេទ្យមាន[ជិត]អី! នៅឆ្ងាយណាស់។ ហ្ន! នៅថ្នល់ឯណោះ។ មិនមែននៅក្នុងភូមិហ្នឹងណា។ ហើយចុះគ្នាអ្នកអត់ អ្នកអីហ្នឹង ពិបាកយ៉ាងណា?»
Your browser doesn’t support HTML5
សម្រាប់អ្នកភូមិមួយចំនួនជំរឿនដូចជាមិនជួយឲ្យការរស់នៅរបស់ពួកគេប្រសើរឡើងនោះទេ
ក្រុមអ្នកធ្វើជំរឿនប្រជាពលរដ្ឋឆ្នាំ២០១៩បានកាន់ជាប់នឹងខ្លួននូវកម្រងសំណួរជាច្រើនដែលមានកម្រាស់ប្រាំមួយទំព័រ។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីកាន់ សារីនបានបញ្ជាក់ថា អ្នកសម្ភាសដើម្បីធ្វើជំរឿននៅផ្ទះអ្នកស្រីបានចំណាយពេលប្រមាណ២០នាទីដើម្បីសួរនូវកម្រងសំណួរដែលមានជាង២០សំណួរនេះ។
«អត់បានសួរបញ្ជាក់ទេ។ គេសរសេរប្រញាប់ៗអ៊ីចឹងទៅ! គាត់ប្រញាប់ពេក មិនបានសួរ»។
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើជំរឿនរៀងរាល់ដប់ឆ្នាំម្តង។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានចំណាយប្រាក់ជាង៨,៥លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងការធ្វើជំរឿនឆ្នាំ២០១៩នេះ ដើម្បីបាន«តួលេខប្រជាសាស្ត្រពិតប្រាកដ» ដែលអនុញ្ញាតឲ្យរដ្ឋាភិបាលរៀបចំគោលនយោបាយត្រឹមត្រូវសម្រាប់កិច្ចអភិវឌ្ឍន៍និងធ្វើឲ្យសុខុមាលភាពប្រជាពលរដ្ឋប្រសើរឡើង។
ក៏ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលបានចូលរួមដំណើរការជំរឿនឆ្នាំនេះបានប្រាប់វីអូអេថា ពួកគេមិនត្រូវបានគេសួរសំណួរច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងស្ថានភាពសហគមន៍និងតម្រូវការចាំបាច់ក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេឡើយ។
នៅចម្ងាយពីផ្ទះអ្នកស្រីកាន់ សារីនប្រហែលជាកន្លះគីឡូម៉ែត្រ អ្នកស្រីស្រី គន្ធាធ្វើជាកម្មការិនីរោងចក្រកាត់ដេរជាង២០ឆ្នាំមកហើយ។ អ្នកស្រីគន្ធាក៏បានលើកពីបញ្ហាដូចគ្នានេះដែរ។
«បើតាមខ្ញុំមើលទូរទស្សន៍ទៅ មានអីល្អតើ! ជំរឿនហ្នឹងគឺថា គេចង់ដឹងថា ប្រជាជនហ្នឹងមានជីវភាពធូរធាអត់អ៊ីចឹងទៅណា៎ បានគាត់សួរអ៊ីចឹងទៅណាជំរឿនហ្នឹង។ គាត់សួរប្រហែលប្រមាណ១៥នាទីអីហ្នឹង»។
ថ្វីបើការធ្វើជំរឿនប្រជាជនបានបញ្ចប់ទៅហើយក្តី ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលវីអូអេបានជួបសម្ភាសក្នុងអំឡុងពេលជំរឿននោះមិនបានដឹងពីសារសំខាន់នៃការធ្វើជំរឿននោះទេ។ ដោយឡែកមន្ត្រីមូលដ្ឋានដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការធ្វើជំរឿនក៏ជួបនូវបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនផងដែរ។
លោកផុន កុសល វ័យ៥៧ឆ្នាំ ជាអ្នកជំរឿនក្នុងសង្កាត់បាក់ខែងទីក្រុងភ្នំពេញលើកឡើងថា អ្នកភូមិយល់ដឹងតិចតួចអំពីការធ្វើជំរឿន។ ហើយការណ៍នេះបានបង្កការលំបាកសម្រាប់លោក។
«ចូលកន្លែងណាពិបាក ចង់២០នាទីអីដែរហ្នឹងណា៎ ព្រោះគាត់អត់សូវយល់អ៊ីចឹងទៅណា៎។ យើងសួរទៅ គាត់នៅទាក់ទើរៗ។ អ៊ីចឹងបានន័យថា ១៥ថ្ងៃអីហ្នឹងយើងធ្វើអត់ទាន់ ដល់ទៅ២០ថ្ងៃ»។
មន្ត្រីជំរឿនចំនួនប្រមាណ៥០.០០០នាក់ត្រូវបានដាក់ឲ្យប្រមូលទិន្នន័យទូទាំងប្រទេស ដែលមានចំនួនភូមិប្រមាណជាង១៤.០០០។ មន្ត្រីជំរឿនម្នាក់ៗទទួលបានប្រាក់កម្រៃចំនួន៦ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃសម្រាប់ការងារជំរឿននេះ។
សម្រាប់លោកយ៉ាន់ ហេង វ័យ៥៩ឆ្នាំ ជាមេភូមិមួយនៅក្នុងខណ្ឌច្បារអំពៅ និងជាមន្ត្រីជំរឿនផងដែរនោះ ចំនួនមន្ត្រីជំរឿនខាងលើមិនអាចធានាប្រសិទ្ធភាពការងារឲ្យបានឆាប់រហ័សទេ កាលពីខែមីនាកន្លងទៅ។
លោកមេភូមិយ៉ាន់ ហេងបានបន្ថែមទៀតថា នៅក្នុងភូមិរបស់លោកមានអ្នកសម្ភាសដើម្បីជំរឿនតែពីរនាក់ប៉ុណ្ណោះគឺរូបលោក និងអនុប្រធានភូមិរបស់លោក។ អ្នកទាំងពីរត្រូវដើរសម្ភាសប្រជាពលរដ្ឋដែលមានជិត៥០០គ្រួសារ សម្រាប់រយៈពេលកំណត់ជាផ្លូវការចំនួន១១ថ្ងៃ។
ដូច្នេះរូបលោកនិងមន្ត្រីជំរឿនផ្សេងទៀតបានរំលងសំណួរមួយចំនួន ហើយត្រូវធ្វើការងារទាំងនេះដោយប្រញាប់ដើម្បីអាចចប់តាមពេលកំណត់។
«ពិបាកណាស់! យើងត្រូវចូលផ្ទះខ្លះពីពីរទៅបីដង។ ផ្ទះខ្លះយើងជួបមនុស្ស តែអត់មានលទ្ធផល អត់មានឯកសារ។ មនុស្សចាស់នៅ[ តែ]កូនអ្នកទុកឯកសារ»។
ទោះបីជាមានចំណុចខ្វះខាតមួយចំនួនបានកើតឡើងក្នុងអំឡុងពេលធ្វើជំរឿន លោកស្រី ហង់ លីណា អគ្គនាយិកាវិទ្យាស្ថានជាតិស្ថិតិនៃក្រសួងផែនការ បាននិយាយថា ការរំលងសំណួរខ្លះៗក្នុងដំណើរការជំរឿននឹងមិនប៉ះពាល់ដល់លទ្ធផលជំរឿននោះទេ។
លោកស្រីបន្ថែមថា ក្រសួងបានធ្វើការស្ទង់មតិដាច់ដោយឡែកមួយដើម្បីយកជាសំណាកនៃចំនួនប្រជាជន។
«ដូចខ្ញុំបានជម្រាបអូនអម្បាញ់មិញអ៊ីចឹង ក្រោយជំរឿនហើយ យើងមានអង្កេតមួយវាស់វែងហើយ អាហ្នឹងអំពីការបាត់បង់សំណួរ ការរាប់មិនអស់មនុស្សអីហ្នឹង។ យើងយកមកធ្វើការគិតគូរអីហើយគឺថា អត់មានបញ្ហាអ្វីទេអូន»។
ការធ្វើជំរឿន គឺចាំបាច់សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសមួយ ដោយសារតែវាផ្តល់ទិន្នន័យស្ថិតិដែលជាបង្អែកសម្រាប់ការជជែកដេញដោលពីគោលនយោបាយមានហេតុផលអះអាងពីស្ថិតិដែលបានមកពីជំរៀន។ នេះជាការលើកឡើងរបស់លោក Michael Renfrew អ្នកស្រាវជ្រាវម្នាក់នៅវេទិកានាអនាគត។ លោកបន្តទៀតថា ស្ថិតិជំរឿនក៏ជួយដល់ការរៀបចំផែនការនយោបាយ និងការសម្រេចចិត្តលើគោលនយោបាយនានាឲ្យស្របតាមតម្រូវការប្រជាពលរដ្ឋពិតជាក់ស្តែង។
លោកនិយាយក្នុងន័យដើមយ៉ាងដូច្នេះថា៖
«ឧទាហរណ៍ ជំរឿន អាចកំណត់បានថាខេត្តមួយណាមានប្រជាពលរដ្ឋវ័យចំណាស់ច្រើន ហើយខេត្តណាដែលមានចំនួនប្រជាជនវ័យក្មេងច្រើន។ ការណ៍នេះអាចជាសំអាងដែលនាំឲ្យមានការផ្តល់មូលនិធិបន្ថែមលើប្រព័ន្ធថែទាំមនុស្សចាស់នៅខេត្តមួយ[ដែលមានមនុស្សចាស់]និងការវិនិយោគឲ្យមានឱកាសការងារ និងការបណ្តុះបណ្តាលនៅខេត្ត[ដែលមានមនុស្សវ័យក្មេង]»។
លោក Renfrew បានបន្ថែមថា ប្រសិនបើប្រជាពលរដ្ឋយល់ដឹងអំពីការធ្វើជំរឿន ហើយយល់អំពីមូលហេតុថា ហេតុអ្វីបានជាត្រូវធ្វើជំរឿន នោះពួកគេនឹងចូលរួមឆ្លើយសំណួរបានកាន់តែល្អជាងនេះ និងអាចផ្តល់ព័ត៌មានត្រឹមត្រូវក្នុងដំណើរការជំរឿន។
តួលេខបណ្តោះអាសន្ននៃការធ្វើជំរឿនប្រជាជនក្នុងឆ្នាំនេះបង្ហាញថា ក្នុងចំណោមប្រជាជនសរុបចំនួន១៥.២៨៨.៤៨៩មានប្រុសចំនួន៧.៤១៨.៥៧៧ និងស្រីចំនួន៧.៨៦៩.៩១២នាក់។ នេះមានន័យថា មនុស្សស្រី លើសមនុស្សប្រុសប្រមាណ៤ម៉ឺននាក់។
លោកស ខេង ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ធ្លាប់បានលើកឡើងថា ចំនួនប្រជាជនកម្ពុជានេះនៅតិចនៅឡើយ។ ហើយកម្ពុជាគួរតែមានប្រជាជនរហូតដល់៣០លាននាក់ទើបសមល្មមនឹងទំហំទឹកដីដែលមាន។ ទោះជាយ៉ាងណាចំនួនប្រជាជនកម្ពុជាបានកើនពី៥,៧លាននាក់នៅឆ្នាំ១៩៦២ដល់១១លាននាក់នៅឆ្នាំ១៩៩៨។ ហើយចំនួនពលរដ្ឋកម្ពុជាបានកើនដល់១៣លាននាក់នៅឆ្នាំ២០០៨៕