ភូមិពង្រ ស្រុកបរសេដ្ឋ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ—ជិត៥ឆ្នាំមកហើយ ដែលអ្នកស្រីស៊ឹម ស្រីអូនត្រូវក្រោកពីព្រឹកព្រលឹម គឺចាប់ផ្តើមចេញដំណើរតាមរថយន្ត នៅម៉ោង៥កន្លះ ទៅធ្វើការរោងចក្រ ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅតាមបណ្តោយផ្លូវ៤១ ក្នុងស្រុកសំរោងទង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ប៉ុន្តែរយៈពេលជាងមួយសប្តាហ៍មកហើយ អ្នកស្រីនៅផ្ទះមើលថែកូនស្រីឈ្មោះ លាង ក្វាន់ តា អាយុ១ឆ្នាំកន្លះ ដោយសារអ្នកស្រីត្រូវបានព្យួរការងាររោងចក្រ ដែលអ្នកស្រីពឹងផ្អែកសម្រាប់ជីវភាពរស់នៅរាប់ឆ្នាំមកហើយ។
កំពុងអង្គុយយោលកូនឲ្យគេងក្នុងអង្រឹងនៅក្រោមផ្ទះ អ្នកស្រីស៊ឹម ស្រីអូន អាយុ៣៩ឆ្នាំ កំពុងព្រួយបារម្ភអនាគតកូនរបស់អ្នកស្រីទាំង៤នាក់ ដែល៣នាក់នៅតូចៗនៅឡើយនិងកំពុងសិក្សា។
រស់នៅក្នុងភូមិពង្រ ឃុំស្វាយចចិប ស្រុកបរសេដ្ឋ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ អ្នកស្រី ស៊ឹម ស្រីអូនជាកម្មកររោងចក្រជិត១០ឆ្នាំមកហើយ។ ប៉ុន្តែកាលពីពេលថ្មីៗនេះ អ្នកស្រី និងប្អូនស្រីដែលធ្វើការរោងចក្រផលិតកាបូបឈ្មោះថាWinning Dragon Leatherwear Cambodiaជាមួយគ្នា ត្រូវបានព្យួរការងារ ដែលធ្វើឲ្យអ្នកស្រីមានការព្រួយបារម្ភចំពោះបំណុលដែលជំពាក់គេ និងអនាគតកូនៗរបស់អ្នកស្រី។
កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ពេលកំពុងយោលកូនឲ្យគេងក្នុងអង្រឹង អ្នកស្រីបានថ្លែងប្រាប់VOAថា៖
«បារម្ភជាងគេ មានតែអត់លុយបង់រដ្ឋ[បង់ធនាគារ]តែប៉ុណ្ណឹង។ អត់លុយបង់គេ ខ្លាចតែគេមកទារមុខក្រោយ ប៉ុន្តែគេអត់មកទារ។គេគ្រាន់តែព្រមានយើងអីចឹងណា៎។ប៉ុន្តែខ្ញុំនៅមានសង្ឃឹមថា រកសងគេ តិចតួចអីចេះតែរកបង់គេ ។ អត់ការងារពីខាងហ្នឹង យើងរកផ្សេងពីហ្នឹងទៀតទៅ!»
ដោយសារវីរុសកូរ៉ូណា ដែលនាំមិនមានការបញ្ជាទិញ និងកង្វះវត្ថុធាតុដើមកម្មកររោងចក្ររាប់ម៉ឺននាក់ត្រូវបានព្យួរឬបញ្ឈប់ពីការងារតែម្តង។ ការណ៍នេះនាំឲ្យកម្មករព្រួយបារម្ភកាន់តែខ្លាំងពីការមិនមានចំណូលទៅថ្ងៃខាងមុខ ខណៈកំពុងភ័យខ្លាច ថាសងបំណុលគេមិនបាន។
អ្នកស្រីស៊ឹម ស្រីអូនត្រូវបានរោងចក្រឲ្យឈប់រយៈពេល២ខែ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៧ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។ការបាត់បង់ការងារនេះធ្វើឲ្យអ្នកស្រីជួបការលំបាកក្នុងការសងបំណុលគេដែលអ្នកស្រីត្រូវបង់ប្រមាណ១៣០ដុល្លារក្នុងមួយខែ រយៈពេលជាង១២ខែទៀត។កាលពីឆ្នាំមុន អ្នកស្រីបានខ្ចីប្រាក់គេប្រមាណ២៥០០ដុល្លារអាមេរិក ដើម្បីទិញម៉ូតូឌ្រីមមួយគ្រឿង និងទុកខ្លះសម្រាប់ចាយវាយ។
អ្នកស្រីមិនច្បាស់ថាតើអ្នកស្រីនឹងទទួលបានការងារធ្វើនៅថ្ងៃខាងមុខឬយ៉ាងណានោះទេ។
រោងចក្រWinning Dragon Leatherwear Cambodia ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅតាមបណ្តោយផ្លូវ៤១ ក្នុងស្រុកសំរោងទង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ផ្អាកដំណើរការបណ្តោះអាសន្ន។ (ស៊ុន ណារិន/VOA)
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «ឧបមាថាបើការងារធ្លាប់ធ្វើហើយ បើអត់ការងារធ្វើ ខ្ញុំសុខចិត្តមកនៅផ្ទះ ឲ្យប្តីដើរម្តង បើធ្វើច្រើនឆ្នាំដែរហើយ។ណាមួយក៏រៀងចាស់ដែរហើយ ទៅណាទៀតក៏គេអត់យកដែរ»។
កាលអ្នកស្រីនៅមានការងាររោងចក្រធ្វើ ប្តីអ្នកស្រីជាអ្នកទទួលខុសត្រូវមើលកូនតូចៗនៅផ្ទះ។ ប៉ុន្តែកូនស្រីរបស់អ្នកស្រីឈ្មោះលាង ធារ៉ា អាយុ១៩ឆ្នាំ ជាអ្នករកចំណូលជួយគ្រួសារ។ ធារ៉ាទើបតែចូលធ្វើការរោងចក្រកាត់ដេរបានប្រមាណកន្លះឆ្នាំ។ អ្នកស្រីស៊ឹម ស្រីអូនមានប្រសាសន៍ថា ការឲ្យកូនធ្វើការរោងចក្រគឺដើម្បីដោះស្រាយបំណុលដែលជំពាក់គេ។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖
«ជីវភាពយើងវាអត់សូវគ្រប់គ្រាន់ ឲ្យកូនទៅជួយរកបង់រដ្ឋ។ ណាមួយ ខ្ញុំនឹកឃើញថា រកបង់គេអត់ទាន់ ឲ្យកូនជួយរកខ្លះអ៊ីចឹងទៅ!ដូចថាខ្ញុំអត់បានធ្វើ ឲ្យកូនរកមកទប់ៗអ៊ីចឹងទៅ!»
ប៉ុន្តែអ្នកស្រីមានអារម្មណ៍ធូរស្បើយបន្តិច ដោយសាររោងចក្រដែលកូនអ្នកស្រីធ្វើការមិនទាន់ផ្អាកដំណើរការនៅឡើយ។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖
«បើរោងចក្រកូនខ្ញុំ អត់មានទាន់ឮថា ផ្អាក ឮថាអីទេ ខ្ញុំសួរវាថា មីអូន រោងចក្រមីអូនម៉េចដែរ? អូ! ម៉ែអ្ហើយ មិនខ្វះអីធ្វើ មានតែខ្ជិលធ្វើ»។
បច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកស្រីមានកូនស្រី៣នាក់ក្នុងបន្ទុក ក្នុងនោះមានកូនស្រីអាយុ១ឆ្នាំកន្លះ ឈ្មោះលាង ក្វាន់តា ដែលអ្នកស្រីថាតែងតែឈឺញឹកញាប់។
ប្អូនរបស់អ្នកស្រីដែលធ្វើការរោងចក្រដូចគ្នា គឺអ្នកស្រីស៊ឹម ណែម អាយុ២៨ឆ្នាំ ហើយដែលបានធ្វើការក្នុងវិស័យកាត់ដេរជាង១០ឆ្នាំមកហើយ មានប្រសាសន៍ថាអ្នកស្រីបានបើកប្រាក់ខែចុងក្រោយហើយរោងចក្រថា នឹងបើកប្រាក់ខែ៤០ភាគរយ ដោយសារព្យួរការងារ នៅចុងខែមេសា ខាងមុខ។ អ្នកស្រីក៏ជាប់បំណុលគេដូចបងស្រីដែរ ដោយសារខ្ចីលុយគេចំនួន៥ពាន់ដុល្លារមកធ្វើផ្ទះ។
ប្រជាជននៅតាមជនបទភាគច្រើនជាប់បំណុលមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ធនាគារ និងបំណុលឯកជន។ ករណីខ្លះពួកគេបានយកកម្ចីពីគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ជាច្រើនផ្សេងៗគ្នានិងការខ្ចីបែបឯកជនដែលមានការប្រាក់ខ្ពស់។ ការណ៍នេះនាំឲ្យពួកគេធ្លាក់ខ្លួនក្នុងអន្ទាក់បំណុល ហើយស្ថានភាពរស់នៅរបស់ពួកគេកាន់តែលំបាក ដោយសារត្រូវរកលុយសងបំណុលគេជារៀងរាល់ខែ។ មានការប៉ាន់ប្រមាណថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាសរុបចំនួន២,៦លាននាក់កំពុងជាប់បំណុលគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ។
កាលពីដើមខែមីនា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានស្នើឲ្យគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុពន្យារពេលការបង់ប្រាក់ ឬក៏មិនគិតការប្រាក់សម្រាប់កម្មកររោងចក្រកាត់ដេរ ដែលប្រឈមនឹងការព្យួរការងារ នៅតាមរោងចក្រទូទាំងប្រទេស ដោយសារតែផលប៉ះពាល់នៃវីរុសកូរ៉ូណាមកលើសេដ្ឋកិច្ច។
កាលពីកន្លងទៅ លោក ហ៊ុន សែន មានប្រសាសន៍ថា កម្មករទាំងអស់ដែលត្រូវបានព្យួរការងារបណ្ដោះអាសន្ននឹងទទួលបានប្រាក់ខែ៦០ភាគរយនៃប្រាក់ឈ្នួលគោល ដោយថៅកែរោងចក្រផ្ដល់៤០ភាគរយ និងរដ្ឋផ្ដល់២០ភាគរយ។ ប៉ុន្តែកម្មករកំពុងព្រួយបារម្ភថា ពួកគេនឹងមិនទទួលបានប្រាក់៤០ភាគរយទេ ដោយសាររោងចក្រប្រឈមនឹងខ្វះថវិកាផងដែរ។
រូបឯកសារ៖ ធនាគារអេស៊ីលីដាគឺជាគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុមួយនៅកម្ពុជា ដែលផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីដល់ប្រជាជនខ្មែរ ថ្ងៃទី១៩ កុម្ភៈ ២០១៧។ (នៅ វណ្ណារិន/VOA)
អ្នកស្រីស៊ឹម ស្រីអូនមានប្រសាសន៍ថា អ្នកស្រីមិនទាន់ទទួលបានប្រាក់២០ភាគរយ ដែលរដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសនោះទេ។
VOA មិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក ហេង សួរ អ្នកនាំពាក្យរបស់ក្រសួងការងារបាននៅឡើយទេ។
កាលពីសប្តាហ៍មុន សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា(GMAC) បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភ ដោយសារការបញ្ជាទិញត្រូវបានលុបចោល ដែលប៉ះពាល់ដល់រោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា និងប៉ះពាល់កម្មករដែលធ្វើការលើវិស័យនេះរាប់ម៉ឺននាក់។ សមាគមដែលតំណាងឲ្យរោងចក្រនៅទូទាំងប្រទេសបានជំរុញឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ជាពិសេសបណ្តាអ្នកបញ្ជាទិញអន្តរជាតិ ទទួលយកការដឹកជញ្ជូនទំនិញ និងបន្តការទូទាត់ដែលបានព្រមព្រៀងសម្រាប់ទំនិញ ដែលបានផលិតរួចហើយ ក៏ដូចជាទំនិញដែលបាននិងកំពុងផលិត។
លោក ឯក មឿន មេឃុំទួលសាលាស្រុកបរសេដ្ឋ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដែលជាឃុំសំបូរទៅដោយកម្មកររោងចក្រ មានប្រសាសន៍ថា ប្រជាជនប្រមាណ១២១៥នាក់ក្នុងចំណោមប្រជាជនទាំងចាស់ក្មេងសរុបជាង៨ពាន់នាក់ក្នុងឃុំលោកពឹងផ្អែកលើវិស័យកាត់ដេរនេះ។ ប៉ុន្តែលោកមិនមានទិន្នន័យថា តើកម្មករប៉ុន្មាននាក់ក្នុងឃុំរបស់លោកត្រូវបានព្យួរពីការងារនោះទេ។លោកបន្តថា វិស័យកាត់ដេរនេះធ្វើឲ្យជីវភាពរបស់ពួកគេធូរធារ។
លោកបានថ្លែងប្រាប់VOAថា៖
«វាប៉ះៗហើយវាមិនអត់ទេ!ធម្មតាហើយ យើងអត់ការងារធ្វើចេះតែរកមុខរបរផ្សេងទៀតទៅ! អ្នកធ្វើកម្មករកូនកសិករសុទ្ធ មានតែស្រែ យើងបន្តអាជីវកម្មកសិកម្មស្រែភ្លឺអីទៅ!»
ប្រសិនបើកម្មករត្រូវបានព្យួរពីការងារមេឃុំរូបនោះមានប្រសាសន៍ថា ពួកគេនៅសល់លុយខ្លះអាចចិញ្ចឹមគ្រួសាររហូតដល់ស្ថានភាពដំណើរការឡើងវិញ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«ប៉ុន្តែលុយគេនៅមានសល់តើ ! មានអត់អីទេ!មិនមែនប៉ះពាល់រហូតអីទេ!។បន្តិចទៀតរាជរដ្ឋាភិបាលការពារបានល្អប្រពៃរ៍ទៅ!ដំណើរការវិញទៅ! វាអត់អីទេ។ លុយគេសល់ខ្លះដែរ»។
លោកប៉ាវ ស៊ីណា ប្រធានសហភាពចលនាកម្មករកម្ពុជា បានថ្លែងប្រាប់VOAនៅថ្ងៃច័ន្ទថារហូតមកដល់ពេលនេះ មានកម្មករជាង៦ម៉ឺននាក់ហើយដែលកំពុងរងផលប៉ះពាល់ ដោយសាររោងចក្រផ្អាកដំណើរការ។ លោកថាក្នុងពេលរោងចក្រផ្អាកដំណើរការបណ្តោះអាសន្ននេះ កម្មកររាប់ពាន់នាក់ក៏ត្រូវបានបញ្ឈប់ពីការងារតែម្តង មិនមែនព្យួរការងារនោះទេ ដែលនាំឲ្យពួកគេប្រឈមនឹងបញ្ហាជីវភាព ជាពិសេសេបំណុលជំពាក់គេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖
«ប្រាក់ឈ្នួលនៃការព្យួរប៉ុននេះ បើគាត់មានកាតព្វកិច្ចត្រូវបង់រំលស់ របស់របរផ្សេងៗផង ខ្ញុំគិតថា គាត់ទប់អត់ជាប់ទេ មិនបាច់និយាយការចាយវាយទេ ! ត្រឹមតែបង់ប៉ុណ្ណឹងមិនគ្រប់ផង។ អ៊ីចឹងខ្ញុំគិតថាប្រឈមខ្លាំងបំផុតហើយនាពេលនេះ»។
កាលពីដើមឡើយ កម្មករនិងសហជីពបានបង្ហាញក្តីព្រួយបារម្ភថា កម្មករក្នុងវិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើងនឹងប្រឈមបាត់បង់ការងារ ដោយសារការដាក់ទណ្ឌកម្មលើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ«គ្រប់មុខទំនិញលើកលែងសព្វាវុធ» ឬEBAរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលនឹងចូលជាធរមាននៅក្នុងខែសីហាខាងមុខ។
ត្រង់ចំណុចនេះ លោក ប៉ាវ ស៊ីណា មេដឹកនាំសហជីព មានប្រសាសន៍ថា នៅពេលស្ថានភាពវីរុសកូរ៉ូណាធូរស្បើយ កម្មករជាច្រើនពាន់នាក់នៅតែប្រឈមនឹងអត់ការងារធ្វើ ហើយកម្ពុជាត្រូវដោះស្រាយបញ្ហានឹងបញ្ហាទណ្ឌកម្មនេះមួយទៀត។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «អាហ្នឹងមានន័យថា ដូចជាយើងទើបងើបពីគ្រោះ ទើបឆ្លងផុតពីគ្រោះមួយហើយ មកជួបនឹងគ្រោះមួយតង់ទៀត។អាហ្នឹងមានន័យថាស្ថានភាពយើងវាផ្ទួនគ្នា បើយើងនិយាយពីទុក្ខទុក្ខផ្ទួនគ្នា»។
វិលត្រឡប់មកអ្នកស្រីស៊ឹម ស្រីអូន វិញអ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថាអ្នកស្រីរង់ចាំមើលការផ្តល់ដំណឹង ក្រោយចូលឆ្នាំខ្មែរវិញ ថា តើអ្នកស្រីនឹងមានការងារធ្វើនៅរោងចក្រឬយ៉ាងណា។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីកំពុងព្រួយបារម្ភរួចជាស្រេចហើយ ចំពោះអនាគតកូនៗរបស់អ្នកស្រីដែលកំពុងសិក្សាគឺលាង ធារី អាយុ១២ឆ្នាំ រៀនថ្នាក់ទី៦ និងម្នាក់ទៀតឈ្មោះ លាង លីហ្សា អាយុ៨ឆ្នាំ រៀនថ្នាក់ទី១។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «បើយើងអត់មានជីវភាពអីផង ឲ្យវាផ្អាករៀនផ្អាកអីទៅ!»