«កម្ពុជាសម្លឹងទៅមុខ»៖ សារៈសំខាន់នៃសារព័ត៌មានដែលមានវិជ្ជាជីវៈ
សម្ភាសដោយ ស៊ូ ពេជ្រចិន្តា ផលិតដោយ ទែន សុខស្រីនិត និពន្ធនាយក Chris Decherd និង ចាប ចិត្រា
ការជ្រាបយកព័ត៌មាន គឺជាផ្នែកមួយនៃជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ពលរដ្ឋរាប់រយលាននាក់ នៅជុំវិញពិភពលោក។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ពួកគេស្តាប់និងទស្សនាសេចក្តីរាយការណ៍ព័ត៌មានជាសំឡេងនិងវីដេអូ តាមវិទ្យុ ទូរស័ព្ទដៃ ទូរទស្សន៍ និងបណ្តាញសង្គមនានា។ សេចក្តីរាយការណ៍ព័ត៌មានទាំងអស់នេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីតថភាពសង្គមដែលពួកគេរស់នៅក្នុង និងសង្គមនានាជុំវិញពិភពលោក។
ប៉ុន្តែ មិនមែនសេចក្តីរាយការណ៍ព័ត៌មានទាំងអស់ ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយមានវិជ្ជាជីវៈនិងឈរលើគុណតម្លៃសារព័ត៌មាន ក្នុងការជួយស្ថាបនានិងកសាងសង្គមមួយ ប្រកបដោយសេរីភាពនិងប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។ តើការទទួលបានសារព័ត៌មានដែលធ្វើឡើងដោយមានវិជ្ជាជីវៈមានសារៈសំខាន់អ្វីទៅ ដល់ពលរដ្ឋនិងសង្គមជាតិមួយ?
ស្តាប់ភាគទី ១៤ លើបណ្តាញ Apple Podcasts និង Google Podcasts
លោក សឹង សុផាត អ្នកយកព័ត៌មានវីអូអេ និងជាអ្នកនិពន្ធម្នាក់នៅក្នុងសៀវភៅ «Cambodia 2040 ឬ កម្ពុជាឆ្នាំ ២០៤០» បានលើកឡើងថា៖ «សារព័ត៌មាននេះ [ប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ] មានសារៈសំខាន់ និងមានឥទ្ធិពលខ្លាំងនៅក្នុងសង្គម។ មិនត្រឹមតែផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែដើរតួជាស្ថាប័នដែលអាចពិនិត្យទៅលើអំណាចនយោបាយសំខាន់ៗ បាទ ហើយអាចទាំងជួយជំរុញឲ្យមានកំណែទម្រង់ ក៏ដូចជាការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងសង្គម។
ក្នុងចន្លោះឆ្នាំ ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ ២០១៧ សារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយស្ថាប័នអន្តរជាតិថា មានសេរីភាពនិងមានលក្ខណៈទូលំទូលាយ ជាងប្រទេសជិតខាង ដូចជាប្រទេសថៃ និងវៀតណាម។ នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍មុនៗរបស់អង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន (Reporters Without Borders)។
ប៉ុន្តែ សេរីភាពនេះបានធ្លាក់ចុះចាប់តាំងពីពាក់កណ្តាលឆ្នាំ ២០១៧ រហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ស្របពេលដែលស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជាមានភាពតានតឹងរវាងគណក្សកាន់អំណាចនិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងដ៏លិចធ្លោមួយ។
រូបឯកសារ៖ ពលរដ្ឋម្នាក់កំពុងអានកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី ២៣ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០១៨ ។ (ខាន់ សុគុំមនោ/វីអូអេ)
ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗនៃការរឹតត្បិតលើវិស័យសារព័ត៌មានមួយចំនួន មានដូចជានៅឆ្នាំ ២០១៧ កាសែតខេមបូឌា ដេលី បានរំលាយស្ថាប័នរបស់ខ្លួន ខណៈវិទ្យុអាស៊ីសេរីផ្សាយជាភាសាខ្មែរ បានបិទទីស្នាក់របស់ខ្លួននៅរាជធានីភ្នំពេញ ដោយសារជាប់សំណុំរឿងក្តីពាក់ព័ន្ធនឹងពន្ធដារ។ ស្របពេលជាមួយគ្នានោះដែរ អ្នកយកព័ត៌មានឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរី ២រូប បាននិងកំពុងរងការជនុំជម្រះក្តីពីបទចារកម្ម។
បច្ចុប្បន្នះនេះ ការកើនឡើងនៃការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត និងបណ្តាញសង្គមដោយប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា បានកំពុងផ្លាស់ប្តូរបរិបទនៃសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ដោយគេឃើញមានសារព័ត៌មានតាមអនឡាញជាច្រើន ដែលផ្សាយព័ត៌មានបែបទស្សនៈនិយម។
បន្ថែមលើនេះ មិនមែនសារព័ត៌មានតាមអនឡាញទាំងអស់ បំពេញកិច្ចការរបស់ខ្លួនតាមក្បួនវិជ្ជាជីវៈត្រឹមត្រូវរបស់អ្នកសារព័ត៌មាននោះទេ។ ការណ៍នេះ កាន់តែធ្វើឲ្យវិស័យសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា មានការផ្លាស់ប្តូរខ្លាំង ហើយសំណួរដ៏សំខាន់មួយនោះ គឺថាតើការផ្លាស់ប្តូរនោះនាំឲ្យមានលទ្ធផលវិជ្ជមាន ឬអវិជ្ជមានខ្លាំងដល់សង្គមជាតិឬយ៉ាងណា។
អំពីវាគ្មិន៖ លោក សឹង សុផាត
មានដើមកំណើតនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងធំដឹងក្តីទាំងនៅកម្ពុជានិងនៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ លោក សឹង សុផាត តែងចាប់អារម្មណ៍ចង់ស្វែងយល់ពីព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយ សេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមនានាដែលកើតមាននៅក្នុងប្រទេសកំណើតក៏ដូចនៅជុំវិញពិភពលោក។ ចំណាប់អារម្មណ៍នេះនៅតែមិនប្រែប្រួល នៅពេលលោកបានវិលត្រឡប់មករស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញវិញ ជាទីដែលលោកបានចាប់ផ្តើមការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រខាងភាសាអង់គ្លេសនៅវិទ្យាស្ថានភាសាបរទេសនៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញនៅឆ្នាំ ២០០០ និងបរិញ្ញាបត្រផ្នែកច្បាប់នៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទនីតិសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច នៅឆ្នាំ ២០០២។ ក្រោយមក ក្នុងអំឡុងពេលដែលលោកកំពុងបម្រើការជាសាស្ត្រាចារ្យភាសាអង់គ្លេសនៅវិទ្យាស្ថានភាសាបរទេស លោក សុផាត ក៏បានឆ្លៀតប្រឡូកក្នុងកិច្ចការស្រាវជ្រាវផ្នែកសង្គមនិងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន ហើយបានចាប់ផ្តើមសរសេរក្នុងគេហទំព័រផ្ទាល់ខ្លួនប្លុក (blog) នៅពេលប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតកាន់តែទូលំទូលាយឡើងនៅកម្ពុជា។ ដោយសារលោកយល់ថាការចែករំលែកនិងទទួលបានព័ត៌មានសុក្រឹត្យនិងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ មានសារៈសំខាន់ចំពោះសង្គមនានា មិនត្រឹមតែសង្គមប្រជាធិបតេយ្យប៉ុណ្ណោះទេនោះ ក្រោយបញ្ចប់ការសិក្សាអាហារូបករណ៍ថ្នាក់អនុបណ្ឌិតខាងទំនាក់ទនងអន្តរជាតិនៅសាកលវិទ្យាល័យ Notre Dame ក្នុងរដ្ឋ Indiana សហរដ្ឋអាមេរិកនាឆ្នាំ ២០០៩ លោក សុផាត បានចាប់ផ្តើមចូលប្រឡូក និងបម្រើការងារក្នុងវិស័យសារព័ត៌មាន ឲ្យស្ថាប័នព័ត៌មានសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក (វីអូអេ)ជាភាសាខ្មែរនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១០ រហូតមកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ៕