«កម្ពុជាសម្លឹងទៅមុខ»៖ អត្តសញ្ញាណជាតិ
សម្ភាសដោយ៖ សឹង សុផាត, ផលិតដោយ៖ ទែន សុខស្រីនិត, និពន្ធនាយក៖ Chris Decherd និង ចាប ចិត្រា
នៅក្នុងភាគទី ៤ នេះ លោក សឹង សុផាត អ្នកសម្របសម្រួលកម្មវិធីឲ្យ VOA ប្រចាំរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន ពិភាក្សាជាមួយកញ្ញា ឌិន ដារ័ត្នតី អំពីឥទ្ធិពលវប្បធម៌និងកេរ្តិ៍បន្សល់ទុកលើការកំណត់អត្តសញ្ញាណផ្ទាល់ខ្លួន និងអត្តសញ្ញាណជាតិ និងអំពីថា តើអត្តសញ្ញាណរបស់កម្ពុជា នឹងផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងដូចម្តេច ដើម្បីនាំមកនូវកម្ពុជាជំនាន់ថ្មីមួយ ដែលពោរពេញដោយភាពជឿនលឿន រឹងមាំ ក្លាហាន និងច្នៃប្រឌិត នាពេលអនាគត។
Your browser doesn’t support HTML5
ភាគទី ៤៖ ឥទ្ធិពលវប្បធម៌និងកេរ្តិ៍ដំណែលលើការកំណត់អត្តសញ្ញាណនិងអនាគតនៃអត្តសញ្ញាណកម្ពុជា
ការកំណត់ ទទួលស្គាល់ និងឲ្យតម្លៃលើអត្តសញ្ញាណផ្ទាល់ខ្លួន ឬអត្តសញ្ញាណជាតិ គឺជាដំណើរដ៏វែងឆ្លាយមួយ សម្រាប់បុគ្គល និងប្រទេសជាតិមួយ។ អត្តសញ្ញាណនេះទៀតសោត ក៏អាចត្រូវផ្លាស់ប្តូរ និងវិវត្តន៍ទៅតាមពេលវេលា និងបរិបទសង្គមផងដែរ។
សម្រាប់កម្ពុជា សម័យកាលអច្ឆរិយ្យអង្គរក្នុងចន្លោះសតវត្សរ៍ទី៩ និងទី១៥ និងសម័យកាលដ៏ជូរចត់នៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហម ដែលបានសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរប្រមាណ ១លាន ៧សែននាក់ បានក្លាយជាកម្លាំងចលករដ៏មានឥទ្ធិពល ក្នុងការកំណត់អត្តសញ្ញាណរបស់កម្ពុជា។
ជាក់ស្តែង មនុស្សភាគច្រើននៅជុំវិញពិភពលោក បានស្គាល់ និងកត់សម្គាល់ប្រទេសកម្ពុជា និងប្រជាជនខ្មែរ តាមរយៈប្រាសាទអង្គរវត្តដ៏ល្បីល្បាញ និងប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ឈឺចាប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមរបបខ្មែរក្រហម។ តើការកត់សម្គាល់អត្តសញ្ញាណរបស់កម្ពុជាបែបនេះអាចនឹងផ្លាស់ប្តូរដែរទេ ហើយតើការផ្លាស់ប្តូរនេះ អាចកើតឡើងបានដោយរបៀបណា ក្នុងរយៈពេល ២០ឆ្នាំទៅមុខ?
កញ្ញា ឌិន ដារ័ត្នតី អ្នកជំនាញខាងផ្នែកទំនាក់ទំនងសាធារណៈ និងជាអ្នកស្រាវជ្រាវនិងអ្នកនិពន្ធមួយរូប នៅក្នុងសៀវភៅ «កម្ពុជាឆ្នាំ ២០៤០ ឬ Cambodia 2040» ថ្លែងថា៖
«ខ្ញុំគិតថា អត្តសញ្ញាណផ្ទាល់ខ្លួន ក៏ដូចជាអត្តសញ្ញាណជាតិ គឺមានការផ្លាស់ប្តូរ ហើយនិងត្រូវផ្លាស់ប្តូរទៅតាមពេលវេលា និងបរិបទ។ ខ្ញុំគិតថា នៅពេលដែលពេលវេលាយើង ដើរកាន់តែទៅឆ្ងាយ ដូចដែលយើងឥឡូវ យើងសម្លឹងទៅមុខ ២០ឆ្នាំទៅមុខទៀត វាមានអ្វីច្រើនទៀត ដែលយើងជាប្រជាជនកម្ពុជា គួរតែមានមោទនភាព ហើយសម្រេចថា អាចចង់ប្រើប្រាស់កត្តាទាំងនោះ កត្តា វិជ្ជមានទាំងនោះ ទៅតំណាងឲ្យអត្តសញ្ញាណជាតិ»។
ភ្ញៀវទេសចរកម្ពុជាដើរទស្សនាទិដ្ឋភាពប្រាង្គប្រាសាទនៅក្នុងបរិវេណប្រាសាទអង្គរវត្ត នៅខេត្តសៀមរាប ថ្ងៃទី ៥ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០។
រូបឯកសារ៖ ពលរដ្ឋកម្ពុជាមួយគ្រួសារកំពុងធ្វើដំណើរតាមម៉ូតូ ដោយមានពាក់ម៉ាស់ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ថ្ងៃទី ២៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២០។
សព្វថ្ងៃនេះ ប្រាសាទអង្គរវត្ត និងកេរដំណែលពីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃរបបខ្មែរក្រហម នៅតែជាប្រភពនៃការកំណត់អត្តសញ្ញាណរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា។
ស្របពេលជាមួយគ្នានោះ ផ្នត់គំនិត និងអត្តចរិតរបស់យុវជនជំនាន់ក្រោយរបស់កម្ពុជា ដែលជាក្រុមប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើននៃចំនួនប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាសរុបប្រមាណ ១៦ លាននាក់ ក៏កំពុងតែជះឥទ្ធិពលលើការកំណត់អត្តសញ្ញាណថ្មីរបស់កម្ពុជាផងដែរ។
ក៏ប៉ុន្តែ ឥទ្ធិពលរបស់ក្រុមពលរដ្ឋជំនាន់ថ្មីនេះ នៅមានកម្រិតនៅឡើយ មួយផ្នែក ដោយសារតែ គុណតម្លៃ និងរបៀបរបបរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ ត្រូវបានទទួលឥទ្ធិពលពីឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេ ដែលជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម និងពីស្ថាប័នរដ្ឋដែលដឹកនាំ និងគ្រប់គ្រងសង្គមកម្ពុជា ដោយផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងលើការថែរក្សា និងការពារវប្បធម៌ និងប្រពៃណីបុរាណរបស់កម្ពុជា៕
អំពីវាគ្មិន៖ កញ្ញា ឌិន ដារ័ត្នតី
ដោយបានធំដឹងក្តីឡើងនៅក្រុងតាខ្មៅ ខេត្តកណ្តាល ជាយរាជធានីភ្នំពេញ កញ្ញា ឌិន ដារ័ត្នតី បានបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាប័ត្រផ្នែកទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ នៅសាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្រ្ត នៅឆ្នាំ២០១៣។ ហើយនៅឆ្នាំ២០១៦ កញ្ញា បានទទួលអាហារូបករណ៍ពីរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសតាមរយៈកម្មវិធីអាហារូបករណ៍ Chevening ទៅបន្តការសិក្សាថ្នាក់អនុបណ្ឌិត ផ្នែកបណ្តាញព័ត៌មាន និងទំនាក់ទំនងសាកល នៅសាកលវិទ្យាល័យ Warwick នៅទីក្រុង Coventry ចក្រភពអង់គ្លេស។ ដោយសារចំណាប់អារម្មណ៍ និងមានការងឿងឆ្ងល់ ចំពោះកង្វះខាតនៃការពិភាក្សាអំពីអត្តសញ្ញាណបច្ចុប្បន្នរបស់កម្ពុជាក្នុងវិស័យសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីកម្ពុជា ដារ័ត្នតី បានឆ្លៀតឱកាសក្នុងពេលសរសេរនិក្ខេបទបញ្ចប់ថ្នាក់អនុបណ្ឌិត ទៅស្រាវជ្រាវលើប្រធានបទដែលទាក់ទងនឹងការចងចាំ និងអត្តសញ្ញាណរបស់កម្ពុជា ដោយផ្តោតលើបរិបទនៃការបន្សល់ទុករបស់របបខ្មែរក្រហម និងឥទ្ធិពលទៅលើការបង្កើតអត្តសញ្ញាណជាតិ និងអត្តសញ្ញាណផ្ទាល់ខ្លួនរបស់យុវជនកម្ពុជា។ សមិទ្ធផលស្រាវជ្រាវមួយនេះ បានពង្រីកចម្ងល់និងការយល់ដឹងរបស់ ដារ័ត្នតី ទៅលើប្រធានបទនៃការចងចាំ អត្តសញ្ញាណ និងកេរដំណែល ហើយជំរុញឲ្យកញ្ញា បន្តធ្វើការស្រាវជ្រាវ និងបង្កើតការពិភាក្សាជុំវិញប្រធានបទនេះ ជាបន្តបន្ទាប់។