លោកគួន បូរ៉ា ជាកសិករដាំបន្លែម្នាក់នៅស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្តាល។ លោកភ្ជួរចោលបន្លែស្ពៃខ្មៅ ឬគេហៅថា ស្ពៃខៀវជាង២តោន កាលពីចុងខែមីនា និងដើមខែមេសា ដោយសារជំងឺកូវីដ។ កាលពីពេលនោះ ពិធីរៀបការមួយចំនួនត្រូវបានលុបចោលដោយសារភ័យខ្លាចការឆ្លងវីរុសកូរ៉ូណា ហើយបន្លែរបស់លោកបូរ៉ា ដែលភាគច្រើនគេប្រើសម្រាប់ធ្វើម្ហូបការក៏លក់លែងដាច់ ហើយលក់បានតម្លៃទាបបំផុត។
ខណៈលោកកំពុងរៀបដឹកបន្លែប្រហែល១០គីឡូក្រាមលក់ឲ្យគេ លោក គួន បូរ៉ា អាយុ៤១ឆ្នាំ អង្គុយមិនឆ្ងាយពីដីរបស់លោកដែលមានផ្ទៃក្រឡាប្រមាណ១៥អា ក្នុងភូមិផ្លូវបំបែក ឃុំទឹកវិល ស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្តាលនោះទេ។ លោក បូរ៉ា ដែលមានកូន២នាក់ ថ្លែងប្រាប់VOAថា លោកដាំស្ពៃខ្មៅលើដីលោកផ្ទាល់និងដីដែលលោកជួលគេ១៨អា តម្លៃ៥៥ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយឆ្នាំ កាលពីខែកុម្ភៈ ដោយលោកសង្ឃឹមថា នឹងលក់បានតម្លៃថ្លៃ ប៉ុន្តែជំងឺកូវីដធ្វើឲ្យលោកចោលបន្លែនេះជាង២តោន ដោយសារមិនមានអ្នកទិញ ហើយតម្លៃមិនអាចទូទាត់ថ្លៃដឹកជញ្ជូនមកលក់នៅភ្នំពេញបាន។
ពេលកំពុងអង្គុយសម្រាកនៅម្ខាងផ្លូវ ខណៈចតម៉ូតូចាស់របស់លោកមួយគ្រឿងនៅក្បែរនោះលោកថ្លែងថា៖ «ប៉ះពាល់ហ្នឹង យើងដាំបាន យកទៅលក់ អត់មានអ្នកណាហ៊ានទិញទេ។ ក្នុងផ្សារហ្នឹង អត់មានមនុស្សមកទិញតែម្តង។ ម្នាក់ៗនៅតែផ្ទះ អត់ហ៊ានចេញពីផ្ទះ។ ដល់ពេលគេអត់មកទិញ ក្នុងភ្នំពេញ ហូបអត់អស់ទេបន្លែ។ បន្លែវាច្រើន ដល់អ៊ីចឹងវាសល់។ហើយមួយគីឡូពីរបីរយ[រៀល]។យើងមានលក់អីកើត? ទុកចោលនៅចម្ការ»។
Your browser doesn’t support HTML5
ជំងឺកូវីដ១៩ធ្វើឲ្យកសិករដាំបន្លែមួយចំនួនក្នុងស្រុកស្អាងខាតបង់ ខណៈតម្លៃទីផ្សារនៅតែជាបញ្ហា
លោកបន្តថា៖ «កាលហ្នឹងនឹកឃើញរដូវការ ហើយយើងដាំអាហ្នឹងទៅ នឹកឃើញតម្រូវការ។ ដល់ពេលគេបិទការ បិទអីទៅ អត់ ...អត់មានអ្នកណាទិញ»។
ក្រៅពីប៉ះពាល់ដោយសារជំងឺកូវីដ១៩ តម្លៃបន្លែលើទីផ្សារនៅតែជាបញ្ហាសម្រាប់លោក គួន បូរ៉ា និងកសិករដាំបន្លែផ្សេងទៀត ដោយសារតម្លៃនេះបានប្រែប្រួលឆាប់រហ័ស ហើយកសិករមិនអាចគ្រប់គ្រងបានទេ។ បន្ថែមពីនេះ ទៅទៀត ពួកគេក៏មិនមានព័ត៌មានថាតើបន្លែណាមានទីផ្សារច្រើន បន្លែណាគួរសម្រុកដាំ និងបន្លែណាមិនគួរសម្រុកដាំនៅពេលខាងមុខ។
លោក គួន បូរ៉ា កសិករដែលដាំបន្លែជាង១០ឆ្នាំមកហើយ និងមានភរិយាជាកម្មការិនីកាត់ដេរ លើកឡើងថាតម្លៃបន្លែមិនទៀងទាត់នៅលើទីផ្សារ ធ្វើឲ្យកសិករពិបាកដាំ ហើយពួកគេតែងតែប្រថុយប្រថានជានិច្ច។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «អាហ្នឹងចេះតែផ្សងព្រេងទៅ ក្រែងលោអាជំងឺហ្នឹងវាគ្រាន់បើវិញទៅ វាអាចបានលក់បានខ្លះវិញ។ រាល់ឆ្នាំ បើកុំកើតជំងឺហ្នឹង វាចេះតែមានហូរហែ លក់បានគ្រាន់ចាយ ទប់កូនរៀន»។
ជាធម្មតា លោក បូរ៉ា និងកសិករនៅក្បែរដីរបស់លោកដាំស្ពៃតឿ ស្ពៃជ្រក់ ស្បៃខ្មៅ សាឡាត់និងស្លឹកខ្ទឹមជាដើម។ កសិករដែលមានដីដាំបន្លែក៏ត្រូវជួលគេមកជួយធ្វើស្មៅ កាត់បន្លែ និងរៀបចំទៅលក់នៅភ្នំពេញផងដែរ។ កម្មករម្នាក់អាចរកកម្រៃបានប្រមាណពី២៥.០០០ ទៅ៣៥.០០០រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ។
នេះជាការចំណាយទៅលើកម្មករ ដែលលោកបូរ៉ា លើកឡើងថា លោកសម្រេចភ្ជួរបន្លែចោលតែម្តង ដោយសារមិនអាចទូទាត់ថ្លៃដឹកទៅលក់នៅភ្នំពេញ និងឈ្នួលកម្មករជួយកាត់ស្ពៃ និងលីសែងយកទៅលក់។
លោកបន្ថែមថា៖ «កាត់យកទៅក្នុងមួយតោនបានតែ៤០ម៉ឺន ៣៥ម៉ឺន[រៀល]អីទេ។ ហើយនៅឈ្នួលកាត់ឈ្នួលដឹក វាអស់៤០ម៉ឺន[រៀល]ជាង។ អ៊ីចឹងវាចូលដើម។ កាត់មួយតោន ចូលដើមពីរបីម៉ឺន ៥ម៉ឺន[រៀល]។ ហើយអ៊ីចឹងម្នាក់ៗ ខាតអ៊ីចឹងទុកចោលបណ្តោយទៅ! យកទៅលក់ អត់បានលុយដដែល»។
កសិកររូបនោះបញ្ជាក់ទៀតថា៖ «បើយកទៅខាតដដែល ...ហត់ហើយអត់បានលុយផង។ អ៊ីចឹងយើងសុខចិត្តនៅផ្ទះទៅ ទុកចោល ទៅហើយចូលលុយផ្ទះបួនប្រាំម៉ឺន[រៀល]ទៀតនោះ»។
លោក គួន បូរ៉ា អាយុ៤១ឆ្នាំ កសិករដាំបន្លែក្នុងឃុំទឹកវិល ស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្តាល។ លោកនិយាយថាបន្លែស្ពៃខ្មៅរបស់លោកជាង២តោន ត្រូវបានភ្ជួរចោល ដោយសារមិនមានទីផ្សារ។ (ស៊ុន ណារិន/VOA)
លោក បូរ៉ា បានខាតបង់ថវិកាប្រហែល៣ទៅ៤លានរៀល ដែលជាប្រាក់ភរិយារបស់លោកសន្សំពីការងាររោងចក្រ ទុកសម្រាប់ធ្វើកសិកម្ម។ លោកក៏កំពុងព្រួយបារម្ភខ្លាចភរិយាបាត់ការងារជាកម្មកររោងចក្រ ហើយពិបាកសងបំណុលជំពាក់គេ។ ក្រុមគ្រួសាររបស់លោក បូរ៉ា បានខ្ចីប្រាក់ពីគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុប្រាសាក់ ប្រមាណ៣ពាន់ដុល្លារ ហើយត្រូវបង់គេប្រមាណ១៣០ដុល្លារក្នុង១ខែក្នុងរយៈពេលជិត១ឆ្នាំទៀត។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «បើប៉ះពាល់រោងចក្រហ្នឹងទៀត វ័ណ្ឌកបណ្តោយ! វារត់រួច តែរួចទាំងត្រដេបត្រដាប»។
លោក បូរ៉ា ឲ្យដឹងទៀតថា ការនាំចូលបន្លែពីប្រទេសវៀតណាមក៏នាំឲ្យប៉ះពាល់បន្លែក្នុងសុ្រកផងដែរ។ លោកលើកឧទាហរណ៍ដូចជាស្ពៃដែលលោកដាំ មានការប្រកួតប្រជែងជាមួយស្ពៃនាំចូលពីវៀតណាម។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «បើនិយាយអីគីមី យើងមិនឈ្នះគេទេ។ របស់គេស្អាតឡើងរលោង មើលទៅដូចកញ្ចក់អ៊ីចឹងហ្នឹង។ រឿងអីមិនប្រើគីមីខ្លាំង។បន្លែយើង ធម្មតាសត្វស៊ី ហើយអ្នកហូប ភាគច្រើន ឲ្យតែឃើញសត្វស៊ី អត់ចង់ហូបទេ...ឲ្យតែឃើញបន្លែរលោងស្អាតហ្នឹង គាត់ចូលចិត្តហូប»។
លោក បូរ៉ា ឲ្យដឹងទៀតថា លោកមិនដឹងព័ត៌មានអំពីទីផ្សារថាតើក្នុងរយៈពេល១ខែទៅ២ខែខាងមុខទៀត កសិករគួរដាំបន្លែអ្វីដើម្បីបំពេញទីផ្សារដែលខ្វះខាតនោះទេ។
កសិករម្នាក់ទៀត ដែលមានដីនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីលោកបូរ៉ាគឺលោកហៃ ម៉េងលាង។ លោកធ្វើជាកសិករតាំងពីក្មេង និងដាំបន្លែនៅលើដីកេរឪពុកម្តាយចែកឲ្យ។ លោកនិយាយថា ទីផ្សារជារឿងសំខាន់សម្រាប់រូបលោក និងកសិករផ្សេងទៀត។
កាលពីថ្ងៃអាទិត្យលោកបានលក់ស្ពៃជាង១តោន ដោយក្នុងមួយគីឡូក្រាមតម្លៃ១.១០០[រៀល]។ លោក ម៉េងលាង អាយុ៣៧ឆ្នាំ និងមានកូន២នាក់។ លោកមានប្រសាសន៍ថា តម្លៃនេះនៅទាបនៅឡើយ ដែលលោកពិបាកនឹងចំណេញ ដោយត្រូវចំណាយលើថ្លៃជី ថ្នាំគីមី កម្មករថែទាំ កម្មករកាត់ស្ពៃ លីសែងស្ពៃ និងច្រកជាដើម។
លោកថ្លែងប្រាប់VOAថា៖ «ចង់បានអី ចង់បានទីផ្សារយើង ឲ្យលក់ដូរ ឲ្យវាថេរត្រឹម១៥០០[រៀល]ដូចគេដូចឯង។ តម្លៃវាដូចគ្នាទាំងអស់ ធ្វើដូចប្រទេសគេ ដូចធូរ។ អាហ្នឹងគិតត្រឹមតម្លៃថេរត្រឹមហ្នឹង អាហ្នឹងរដ្ឋជួយ។ ប៉ុន្តែបើរដ្ឋគាត់អត់ជួយអាហ្នឹងតាមដំណើរអ៊ីចឹងទៀតទៅ! ធ្វើជំពាក់គេ ជំពាក់អីអ៊ីចឹងទៀតទៅ! បានច្រើន យើងសល់ខ្លះអ៊ីចឹងទៅ! វាឲ្យមាន វាមិនមានទេ អ្នកចម្ការ»។
លោកក៏បានរិះគន់ការនាំចូលបន្លែពីវៀតណាម ដែលលោកថា ធ្វើឲ្យតម្លៃបន្លែក្នុងស្រុកធ្លាក់ថ្លៃហើយមិនមានអ្នកទិញនោះទេ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ហើយបើតម្លៃដូចសាឡាត់ រាល់ថ្ងៃនេះ វា៣ពាន់ ៤ពាន់[រៀល]។ ដល់តែយើង អាអ្នកលក់នៅទីផ្សារឯណោះ វាកុម្ម៉ង់ពីវៀតណាមមក យើងធ្លាក់គឹប។ វាអត់ទិញម្មង ព្រោះវៀតណាមតម្លៃវាប៉ុន្មានទេ តម្លៃ១ពាន់[រៀល] ជាងទេ។ យើងលក់ឲ្យពួកយើងអ្នកហូបហ្នឹងប្រាំពាន់ ប្រាំមួយពាន់ [រៀល]»។
ដាំណាំបន្លែរបស់កសិករនៅក្នុងភូមិផ្លូវបំបែក ឃុំទឹកវិល ស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្តាល កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០។ (ស៊ុន ណារិន/VOA)
ប្រជាជនដែលស៊ីឈ្នួលគេ កំពុងដកស្មៅនៅចម្ការដាំខ្ទឹមស្លឹក ក្នុងឃុំទឹកវិល ស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្តាល កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០។ (ស៊ុន ណារិន/VOA)
កាលពីព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ លោក ម៉េងលាង បានត្រៀមលក់បន្លែទៅឲ្យម៉ូយម្នាក់ដែលយកបន្លែនេះទៅលក់នៅខេត្តកំពត។ តែលោកក៏មានការទាស់ពាក្យសម្តីបន្តិចបន្តួច ដោយសារអ្នកទិញនោះប្រាប់រូបលោកឲ្យទុកបន្លែនៅកន្លែងនោះសិន មិនទាន់មានរថយន្តមកដឹកនៅឡើយ។ លោកម៉េងលាង និងកម្មករស៊ីឈ្នួលរបស់លោកមិនសប្បាយចិត្តនោះទេ ដោយសារខ្លាចបន្លែត្រូវថ្ងៃយូរខូច ខណៈមិនទាន់ទទួលប្រាក់ទិញនៅឡើយ។ ប៉ុន្តែប្រហែលកន្លះម៉ោងក្រោយពីប៉ះពាក្យសម្តី អ្នកទិញនោះក៏យករថយន្តមកដឹកទាន់ពេល។
លោកម៉េងលាងថ្លែងប្រាប់VOAថា នេះហើយជីវិតរបស់កសិករដាំបន្លែ ដែលមិនអាចទុកបន្លែយូរនោះទេ ខ្លាចបន្លែខូច មិនមានគុណភាពល្អ ហើយពុំមានអ្នកទិញ។
ដោយសារកម្ពុជារងឥទ្ធិពលនៃការរីករាលដាលនៃវីរុសកូរ៉ូណា ដែលនាំឲ្យប៉ះពាល់វិស័យឧស្សាហកម្ម សេវាកម្ម និងទេសចរណ៍ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែមេសា បានជំរុញឲ្យក្រសួងកសិកម្មបង្កើនសកម្មភាពជួយប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការដាំដុះ ការចិញ្ចឹមសត្វ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារក្នុងស្រុក ខណៈការនាំចូលមិនសូវមាននៅគ្រាមានវិបត្តិវីរុសកូរ៉ូណានេះ។
លោកបានថ្លែងថា៖ «យើងប្រើប្រាស់ឱកាសដ៏លំបាកនេះ ក្លាយទៅជាកាលានុវត្តភាពសម្រាប់វិស័យកសិកម្មរបស់កម្ពុជា ដែលមានកំណើនយឺតក្នុងរយៈពេលកន្លងទៅ»។
លោក យ៉ង់ សាំងកុមារ អ្នកជំនាញកសិកម្ម ដែលមានបទពិសោធន៍ធ្វើការងារជាមួយកសិករច្រើនឆ្នាំមកហើយ មានប្រសាសន៍ថា តម្រូវការបន្លែថយចុះបន្តិចបន្តួចតែប៉ុណ្ណោះ ដោយសារជំងឺកូវីដ១៩ប៉ះពាល់វិស័យទេសចរណ៍ ដែលមានការផលិតអាហារ។ លោកបន្តថា តម្លៃទីផ្សារជារឿងសំខាន់សម្រាប់កសិករដាំបន្លែ ហើយទីផ្សារនេះប្រែប្រួលដោយសារកសិករពុំមានព័ត៌មានអំពីតម្រូវការនៅក្នុងរយៈពេលខាងមុខ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែពិនិត្យមើលលើបញ្ហានេះ និងរឹតបន្តឹងការនាំចូលបន្លែពីក្រៅប្រទេស។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ដើម្បីគ្រប់គ្រងឲ្យដឹងថា តំបន់ណាខ្វះអី សំបូរអី ដើម្បីឲ្យមានការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ការដឹកជញ្ជូនពីកន្លែងមួយទៅកន្លែងមួយ។ អានេះគឺយន្តការនេះគឺយើងអត់មាន។ ម្នាក់ៗធ្វើរៀងៗខ្លួន។ ឈ្មួញកណ្តាល ធ្វើដោយឈ្មួញកណ្តាលទៅអ្នកដាំដុះ តែអ្នកដាំដុះទៅក្រសួងកសិកម្ម គាត់ទៅតែក្រសួងកសិកម្មទៅ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម តែក្រសួងពាណិជ្ជកម្មទៅ។ ហើយយើងមានមន្រ្តីរហូតដល់ថ្នាក់ស្រុកអីដែរហ្នឹង»។
អតីតប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សា និងអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្មកម្ពុជា ហៅកាត់ CDACនិងជាស្ថាបនិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក សាំងកុមារ បន្ថែមថា៖ «យើងធ្វើម៉េចដើម្បីឲ្យតម្លៃហ្នឹងមានស្ថិរភាពខ្លះ។ វាអាចប្រែប្រួលដែរ ប្រែប្រួល១០ភាគរយ២០ភាគរយ ឬខ្លាំងបំផុត៥០ភាគរយ។អាហ្នឹងដូចគ្នាដដែល កាលណាយើងនិយាយអំពីគោលការណ៍ទាក់ទងនឹងទីផ្សារ វាទាក់ទងរឿងបរិមាណ រឿងពេលវេលា រឿងតម្លៃ រឿងគុណភាពអីអ៊ីចឹងទៅ»។
បើតាមលោក សាំងកុមារ ប្រជាពលរដ្ឋជាង២ម៉ឺនគ្រួសារនៅទូទាំងប្រទេសដាំបន្លែជាអាជីពដែលមានការលក់ដូរ។ លោកបន្តថា កសិករបានដាំបន្លែតាមការយល់ឃើញរបស់ពួកគេ។
អនុប្រធានមន្ទីរកសិកម្មខេត្តកណ្តាល លោក ហ៊ សុផល បានថ្លែងប្រាប់VOAថា កសិករមួយចំនួនមិនចូលជាបណ្តុំចងក្រងដោយមន្ទីរកសិកម្ម ដែលជាហេតុនាំឲ្យពួកគេមិនអាចទទួលបានព័ត៌មានអំពីទីផ្សារបន្លែនោះទេ។ លោកបន្តថា កសិករមួយចំនួនដែលមិនចូលជាបណ្តុំនោះ ដោយសារពួកគេដាំបន្លែប្រើប្រាស់គីមីច្រើន ហើយពួកគេមិនចង់ចូលក្នុងបណ្តុំនេះទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «សំណូមពរដល់កសិករទាំងអស់ហ្នឹង គួរតែងាកចូលមកក្នុងបណ្តុំដែលក្រសួងកសិកម្ម ក៏ដូចជារាជរដ្ឋាភិបាលហ្នឹង ចង់ឲ្យគាត់ចូលបណ្តុំ ងាយស្រួលក្នុងការបណ្តុះបណ្តាល ងាយស្រួលនឹងរកទីផ្សារឲ្យគាត់។ បើសិនជាគាត់មិនមានចូលបណ្តុំទេ ការចរចាតម្លៃ(សម្រាប់)ម្នាក់ៗ យើងគ្មានកម្លាំងឯណាទៅចរចាជាមួយឈ្មួញទេ។ ហើយគេគ្មានផែនការឯណា ដាំដុះជាមួយយើងដែរ»។
បន្លៃស្ពៃត្រូវច្រកថង់ ដើម្បីដឹកជញ្ជូនទៅលក់នៅខេត្តកំពត កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២០។ (ស៊ុន ណារិន/VOA)
អនុប្រធានមន្ទីរកសិកម្មខេត្តកណ្តាលឲ្យដឹងថា ខេត្តនេះមានផ្ទៃដីដាំដុះបន្លែប្រមាណពី៣ពាន់ទៅ៤ពាន់ហិកតា ហើយលោកថាក្នុងមួយថ្ងៃ ខេត្តនេះអាចផ្គត់ផ្គង់បន្លែប្រមាណពី៣០០ទៅ៤០០តោនដល់ទីផ្សារ។
លោក ហ៊ សុផល អនុប្រធានមន្ទីរកសិកម្ម ពន្យល់អំពីអត្ថប្រយោជន៍នៃការចូលជាសហគមន៍បង្កើតដោយមន្តីរកសិកម្ម។លោកនិយាយថា៖ «បើយើងដាំដុះបន្លែ គឺយើងរៀបចំជាប្រព័ន្ធរបស់យើង។ ពួ ក គាត់ដាំអី ៗគឺយើងវិលជុំគ្នា អ៊ីចឹងបន្លែយើងអត់ជាន់គ្នាទេ។ ហើយបើសិនជាកសិករយើងនៅតែមិនចូលក្រុមទេ មានន័យថាបន្លែអាចកាប់ជន់គ្នា»។
VOA មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីលោក ស្រី វុឌ្ឍី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្មបានទេ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មលោក ឡុង កែមវិចិត្រ មានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មមានគម្រោងមួយឈ្មោះថា «គម្រោងជំរុញទីផ្សារកសិកម្មខ្នាតតូច» ដែលជាកម្រោងរយៈពេល២ឆ្នាំ ហើយអនុវត្តតាំងពីឆ្នាំ២០១៨។ លោកបន្តថា គម្រោងនេះបានជួយកសិករក្នុងការរកទីផ្សារជូនពួកគាត់។ ក្រសួងបានធ្វើការជាមួយកសិករប្រមាណ ៧៥.០០០ គ្រួសារ ក្នុងនោះក៏មានអ្នកដាំបន្លែផងដែរ។ លោកបញ្ជាក់ថា គម្រោងនេះគឺដើម្បីជួយកសិករឲ្យទទួលបានផលចំណេញយ៉ាងតិចលើសពី៣០ភាគរយ ហើយក៏មានការកាត់បន្ថយការនាំចូលបន្លែពីប្រទេសក្រៅផងដែរ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «អ្វីដែលយើងធ្វើ យើងធ្វើក្នុងកម្រិតប៉ុណ្ណឹងសិន។ ប៉ុន្តែនៅពេលណាដែលគំរូនៃការជួយរបស់យើងក្នុងការជួយគាត់ក្នុងការបង្កបង្កើនផល ឲ្យមានទីផ្សារអីជាដើមហ្នឹង ក្នុងករណីនៃគំរូនៃការធ្វើរបស់យើងហ្នឹងបានជោគជ័យគឺយើងនឹងបន្តអនុវត្តបន្ថែមទៀត»។
ត្រឡប់ទៅលោក គួន បូរ៉ាវិញ បន្ទាប់ពីការខាតបង់ប្រាក់ជាង៣លានរៀល បច្ចុប្បន្ននេះលោកកំពុងតែត្បិតត្បៀតការចំណាយក្នុងគ្រួសារ ខណៈលោកនៅតែព្រួយបារម្ភព្រោះជំងឺកូវីដនេះ នឹងមិនស្រាកស្រាន្តទៅឆាប់ៗនោះទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ធ្លាប់តែទៅផ្សារអ៊ីចឹង អស់២ម៉ឺន[រៀល] ឥឡូវកេងនៅសល់តែមួយម៉ឺន[រៀល] អីអ៊ីចឹងទៅ... ធ្លាប់ទិញរបស់អីឲ្យកូន យើងទិញ កាត់បន្ថយតាមហ្នឹងខ្លះដែរហ្នឹង»។ លោកក៏មានការព្រួយបារម្ភអំពីការចំណាយបន្ថែមនៅពេលកូនរបស់លោកពីរនាក់ ម្នាក់រៀនថ្នាក់ទី១២និងម្នាក់ទៀតថ្នាក់ទី៦ចូលរៀនវិញ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «បានធូរឥឡូវកូនអត់ទៅរៀន។ បើកូនទៅរៀនទៀត រឹតតែវេទនា។ ចេះកូនគេឈប់ សាលាគេបិទហ្នឹង!។ បើទៅរៀន មួយថ្ងៃជិត២ម៉ឺន[រៀល] ពីរនាក់បងប្អូន»។ លោកចាត់ទុកការដាំបន្លៃរបស់លោក ដែលជាមុខរបររបស់លោកជាង១០ឆ្នាំមកហើយជាការដាំបែប«ផ្សងព្រេង»តែប៉ុណ្ណោះ៕