វ៉ាស៊ីនតោន៖ មជ្ឈមណ្ឌលខាងយុទ្ធសាស្ត្រ និងការសិក្សាអន្តរជាតិ នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន (Washington) កាលពីថ្ងៃពុធទី២៧ខែតុលា បានអញ្ជើញលោកវេជ្ជបណ្ឌិត ថូម៉ាស ហ្រ្វីដឌិន(Thomas Frieden) នាយកមជ្ឈមណ្ឌលត្រួតពិនិត្យ និងការពារជម្ងឺឆ្លង ទៅអធិប្បាយអំពីមូលហេតុចម្បងៗ ដែលបណ្តាលឲ្យមនុស្សស្លាប់ច្រើននៅក្នុងពិភពលោក និងអំពីជម្ងឺដែលទាក់ទងនឹងហេតុការណ៍នេះ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ថូម៉ាស ហ្រ្វីដឌិន នាយកមជ្ឈមណ្ឌលត្រួតពិនិត្យ និងការពារជម្ងឺឆ្លង និងជាអ្នកត្រួតពិនិត្យរោគឆ្លងនិងជម្ងឺមិនចម្លងដោយមេរោគ នៅក្នុង សរអ និងនៅជុំវិញពិភពលោកមានប្រសាសន៍ថា ការជក់បារី ជម្ងឺអេដស៍ ការធាត់ពេក ឬការធ្វេសប្រហែសក្នុងការបរិភោគម្ហូបអាហារ ក្មេងស្រីជំទង់មានផ្ទៃពោះ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរ និងការឆ្លងមេរោគទាក់ទងនឹងការថែទាំសុខភាព ជាកិច្ចការដែលត្រូវការកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងខ្លាំង និងមានរយៈពេលយូរ ហើយ ដែលបានទទួលការប្រុងប្រយ័ត្នស្រេចទៅហើយ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហ្រ្វីដឌិន មានប្រសាសន៍ថា ការប្រើថ្នាំជក់សព្វថ្ងៃនេះ ជាមូលហេតុធំនៃការស្លាប់នៅក្នុងពិភពលោក។ រាល់ឆ្នាំនៅក្នុង សរអ មនុស្សប្រមាណ ៤សែន៤ម៉ឺន ៣ពាន់នាក់ ស្លាប់មុនអាយុកាល ដោយការជក់បារី ឬដោយការទទួលផ្សែងបារីពីអ្នកជក់ ហើយមានមនុស្សចំនួន៨លាន៦សែននាក់ មានជម្ងឺធ្ងន់បណ្តាលមកពីការជក់បារី។
«ថ្នាំជក់ សព្វថ្ងៃ ជាមូលហេតុតែមួយ នាំមុខគេនៃការស្លាប់នៅក្នុងពិភពលោក។ ថ្នាំជក់សម្លាប់មនុស្សច្រើនជាងជម្ងឺអេដស៍ ជម្ងឺរបេង និងជម្ងឺគ្រុនចាញ់រួមគ្នា។ ហើយផ្ទុយពីមូលហេតុទាំងនោះដែលកំពុងធ្លាក់ចុះនោះ គឺមូលហេតុនៃការស្លាប់កំពុងកើនឡើង»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហ្រ្វីដឌិន បានសរសើរភាពដឹកនាំរបស់កម្មវិធីត្រួតពិនិត្យថ្នាំជក់របស់ប្រទេស អ៊ុយរុហ្កាយ (Uruguay) ដែលទទួលឈ្មោះល្អបំផុតបានយូរ។ លោកបានអំពាវនាវឲ្យមានការប្រតិបត្តិទូលំទូលាយនៃកញ្ចប់នយោបាយ ដែលឲ្យអំណាចដល់អង្គការសុខភាពពិភពលោក មានរួមទាំង កន្លែងធ្វើការគ្មានការជក់បារី ការដាក់កម្រិតលើការផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម និងបង្កើនការបង់ពន្ធដារលើថ្នាំជក់។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហ្រ្វីដឌិន បានចង្អុលប្រាប់ពីការស្លាប់ដោយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរ ថាមានកើតឡើងច្រើន ប្រៀបបានទៅនឹងជំងឺឆ្លងដែលរីករាលដាលមួយ។ មនុស្សជាងមួយលាននាក់បានស្លាប់ក្នុងគ្រោះថ្នាក់ចរាចររាល់ឆ្នាំ មានរួមទាំងអ្នកដើរ ឬអ្នកជិះកង់ផង។ យោងតាមការសិក្សាមួយដោយ មជ្ឈមណ្ឌលត្រួតពិនិត្យនិងការពារជម្ងឺឆ្លងនិយាយថា នៅក្នុង សរអ ការចំណាយទៅលើការថែទាំផ្នែកពេទ្យ និងផលិតភាពនៃការខាតបង់ទាំងឡាយទាក់ទងនឹងគ្រោះថ្នាក់ដោយរថយន្ត មានចំនួនលើសពី៩៩ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំ។
«អ្វីដែលនឹងកើតឡើង នៅក្នុងពេល២០ ឬ២៥ឆ្នាំទៅមុខទៀតនោះ លុះត្រាតែយើងធ្វើសកម្មភាពជាបន្ទាន់ បើមិនដូច្នោះទេ ការត្រូវរបួសដោយសារគ្រោះថ្នាក់ចរាចរលើផ្លូវថ្នល់ នឹងកើនឡើងពី២ភាគរយនៃការស្លាប់ទាំងអស់ ទៅ៣កន្លះភាគរយ នៃការស្លាប់ទាំងអស់។ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរ នឹងក្លាយជាមូលហេតុនាំមុខគេទី៥ នៃការស្លាប់នៅជុំវិញពិភពលោក»។
សេចក្តីរាយការណ៍ពេលថ្មីៗនេះរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកបង្ហាញថា មានកត្តា ៦ ជាប់ទាក់ទងនឹងជម្ងឺមិនឆ្លងដោយមេរោគ ដែលជាកត្តាគ្រោះថ្នាក់នាំមុខគេក្នុងការស្លាប់ ក្នុងពិភពលោកនោះគឺ៖ ការលើសឈាម ការប្រើថ្នាំជក់ កម្រឹតស្កក្នុងឈាមខ្ពស់ ការមិនហាត់ប្រាណ ការធាត់ពេក និងកម្រឹតខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់។
«ជម្ងឺដែលមិនឆ្លងដោយមេរោគ ឥឡូវនេះសម្លាប់មនុស្សនៅក្នុងពិភពលោក ច្រើនជាងជម្ងឺឆ្លងដោយមេរោគ។ មានការកើនឡើងនូវបន្ទុកមួយ ហើយនឹងក៏មានការគម្រាមកំហែងមួយដល់ការអភិវឌ្ឍន៍សេចកិច្ចសង្គមផងដែរ។ ជម្ងឺទាំងនេះ កំពុងនាំឲ្យការចំណាយទៅលើការថែទាំសុខភាព។ នៅក្នុងរយៈ១០ឆ្នាំ មនុស្សដែលស្លាប់ដោយជម្ងឺមិនឆ្លងដោយមេរោគនឹងមានចំនួន៤ដង ដូចគ្នានឹងមនុស្សដែលស្លាប់ដោយជម្ងឺឆ្លងដោយមេរោគដែរ ហើយជម្ងឺនេះប៉ះពាល់ដល់ជនក្រីក្រច្រើនជាង មិនគ្រាន់តែមានកម្រឹតខ្ពស់ទេ ប៉ុន្តែមានប៉ះពាល់ដល់មនុស្សវ័យក្មេងទៀតផង»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហ្រ្វីដឌិន មានប្រសាសន៍ថា ជម្ងឺអេដស៍នៅតែបន្តការព្រួយបារម្ភខ្លាំងជាងគេនៅក្នុងផ្នែកថែទាំសុខភាពសាកល ដោយចំនួនមនុស្សរស់ដោយផ្ទុកមេរោគអេដស៍នៅតែបន្តកើនឡើង។
ការពិភាក្សានោះក៏បានលើកឡើងផងដែរ អំពីការកើនឡើងដ៏ខ្លាំង នូវជម្ងឺរ៉ាំរ៉ៃ នៅក្នុងបណ្តាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ៕