សហរដ្ឋអាមេរិកបានដាក់ក្រុមហ៊ុនផលិតបន្ទះឈីបអេឡិចត្រូនិកធំបំផុតរបស់ចិនឈ្មោះ SMIC ចូលទៅក្នុងបញ្ជីខ្មៅនៃក្រុមហ៊ុនយោធាចិន ដែលត្រូវបានរងការចោទប្រកាន់ផ្សេងៗ កាលពីដើមខែធ្នូ ដែលចំណាត់ការនេះនឹងកាន់តែធ្វើឱ្យមានគម្លាតបន្ថែមទៀតរវាងបច្ចេកវិទ្យាបន្ទះអេឡិចត្រូនិកចិន និងពិភពលោក។
ទោះបីមានឈ្មោះជារោងចក្ររបស់ពិភពលោកក៏ដោយ ក៏ចិននៅតែមិនអាចរកឃើញមធ្យោបាយផលិតបន្ទះឈីបអេឡិចត្រូនិកជឿនលឿននោះទេ។
នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងបានរៀបចំគោលនយោបាយយ៉ាងច្រើនជាបន្តបន្ទាប់ និងបានចំណាយប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុងវិស័យផលិតបន្ទះឈីបនេះ ដើម្បីសម្រេចគោលដៅផលិតបន្ទះឈីបដោយខ្លួនឯង។ រហូតមកទល់ពេលនេះ ដោយស្ថិតនៅក្រោមការរឹតត្បិតកាន់តែខ្លាំងជាងមុនលើការនាំចេញជាអន្តរជាតិ ចិនក៏បានប្រឈមនឹងបរាជ័យផ្នែកឧស្សាហកម្មដ៏គួរឱ្យអាម៉ាស់បំផុតផងដែរនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តថ្មីៗរបស់ខ្លួន។
ហើយរឿងគួរឱ្យកត់សម្គាល់បំផុតគឺ ក្រុមហ៊ុនផលិតបន្ទះឈីបដ៏ល្បីឈ្មោះបំផុតមួយនៅក្នុងប្រទេស ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្រុង Wuhan ត្រូវបានអាជ្ញាធរក្រុងចូលកាន់កាប់ និងក្រុមហ៊ុនផលិតបន្ទះឈីប Tsinghua Unigroup មានមូលដ្ឋាននៅក្រុងប៉េកាំង មិនមានលទ្ធភាពសងសញ្ញាបណ្ណសាជីវកម្មបាន។
ក្រុមអ្នកជំនាញនិយាយថា នៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មដែលមានលក្ខណៈរួចបញ្ចូលគ្នាជាអន្តរជាតិនេះ គ្មានប្រទេសណាអាចផលិតបន្ទះឈីបបានដោយខ្លួនឯងនោះទេ ហើយកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់ចិនដើម្បីអភិវឌ្ឍវិស័យផលិតបន្ទះអេឡិចត្រូនិក (semiconductor) របស់ខ្លួន នៅតែមិនអាចទទួលបានជោគជ័យ។
រូបឯកសារ៖ បុរសម្នាក់ឈរមុខកន្លែងតាំងពិព័រណ៍ផលិតផលបន្ទះឈីបរបស់ក្រុមហ៊ុនSemiconductor Manufacturing International Corporation (SMIC) នៅក្នុងកម្មវិធីពិព័រណ៍បន្ទះឈីបអន្តរជាតិ ក្នុងទីក្រុងសៀងហៃ ប្រទេសចិន កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០។
ខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មលក្ខណៈរួមបញ្ចូលជាសាកល
ផលិតកម្មបន្ទះឈីបអេឡិចត្រូនិកត្រូវបានចាត់ទុកជាដំណើរការផលិតកម្មក៏ស្មុគស្មាញបំផុតមួយនៅលើពិភពលោក ដោយមានជាប់ទាក់ទងនឹងមុខជំនាញជាង ៥០។ រចនាសម្ព័ន្ធដុំតូចៗរាប់ពាន់លានត្រូវរៀបចំដំឡើងក្នុងចម្ងាយតែប៉ុន្មានមីលីម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះពីគ្នានៅលើបន្ទះឈីប។
គ្រឿងឧបករណ៍គោលដែលត្រូវបានប្រើជាចម្បងនៅក្នុងការផលិតបន្ទះឈីប រួមមានម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព lithography។ ក្រុមហ៊ុនពីប្រទេសហូឡង់មានឈ្មោះថា ASML គឺជាក្រុមហ៊ុនតែមួយគត់នៅលើពិភពលោកនាពេលបច្ចុប្បន្ន ដែលអាចផលិតម៉ាស៊ីនលីតូក្រាបអ៊ុលត្រាវីយូឡេក្នុងកម្រិតស្តង់ដារខ្ពស់។ ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់ចម្បងចំនួន ១៧ ឱ្យ ASML ជាងពាក់កណ្តាល គឺមកពីសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយក្រុមហ៊ុនដទៃទៀតមានទីតាំងតាមបណ្តាប្រទេសនានានៅអឺរ៉ុប។
ក្រុមហ៊ុន ASML មានម្ចាស់ភាគហ៊ុនពីបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗមួយចំនួន។ យោងទៅតាមគេហទំព័រផ្លូវការរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ នៅក្នុងចំណោមម្ចាស់ភាគហ៊ុនធំជាងគេបី មានពីរក្រុមហ៊ុនមកពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងមួយក្រុមហ៊ុនមកពីចក្រភពអង់គ្លេស។
ក្រុមហ៊ុន Capital Research and Management នៅសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាម្ចាស់ភាគហ៊ុនធំបំផុត ហើយម្ចាស់ភាគហ៊ុនធំជាងគេទីពីរគឺក្រុមហ៊ុន American Black Rock Group។ លើសពីនេះទៀត ក្រុមហ៊ុន TSMC ពីកោះតៃវ៉ាន់ និងក្រុមហ៊ុន Samsung ពីកូរ៉េខាងត្បូងក៏មានភាគហ៊ុននៅក្នុងក្រុមហ៊ុន ASML ផងដែរ ដោយការណ៍នេះអាចឱ្យក្រុមហ៊ុនផលិតទាំងពីរទទួលបានសិទ្ធិអាទិភាពទិញម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព lithography។
ទោះបីក្រុមហ៊ុន ASML អាចកោ្តបក្តាប់ទីផ្សារម៉ាស៊ីនផលិតបន្ទះឈីប នេះគឺគ្រាន់តែជាផ្នែកមួយប៉ុណ្ណោះនៃខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មដ៏វែងអន្លាយនៅក្នុងវិស័យនេះ។ កញ្ចក់ឡែនរបស់ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព lithography ត្រូវផលិតដោយក្រុម Zeiss នៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ បច្ចេកវិទ្យាផ្នែកឡាស៊ែរគឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់ក្រុមហ៊ុន Cymer នៅសហរដ្ឋអាមេរិក និងក្រុមហ៊ុនមួយពីប្រទេសបារាំងជួយផ្គត់ផ្គង់នូវក្បាលវាល់។
លោក Jan-Peter Kleinhans អ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅវិទ្យាស្ថានសិក្សាគោលនយោបាយNew Responsibility Foundation និងនាយកគម្រោងផ្នែកបច្ចេកវិទ្យានិងភូមិសាស្រ្តនយោបាយ បាននិយាយថា គ្មានប្រទេសណាអាចផលិតបន្ទះឈីបដោយមិនមានបច្ចេកវិទ្យាពីក្រុមហ៊ុនបរទេសនោះទេ។ លោកបានប្រាប់ VOA តាមបទសម្ភាសន៍តាមទូរស័ព្ទថា ក្រុមហ៊ុន ASML បានចំណាយពេលវេលាជាងពីរទសវត្សរ៍ដើម្បីបង្កើតម៉ាស៊ីនរបស់ខ្លួន ហើយ «ពួកគេត្រូវពឹងផ្អែកផ្ទាល់លើបណ្តាញក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់ប្រមាណ ៥.០០០ ផ្សេងទៀតដើម្បីបង្កើតម៉ាស៊ីននេះ»។
លោក Kleinhan បាននិយាយថា ដោយមិនមានការចូលរួមពីក្រុមហ៊ុនណាមួយខាងលើនេះទេ ខ្សែសង្វាក់ផលិតកម្មបន្ទះអេឡិចត្រូនិកនៅលើសកលលោក នឹងត្រូវកាត់ផ្តាច់។
លោក Kobe Goldberg អ្នកស្រាវជ្រាវមួយរូបនៅវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសន្តិសុខអាមេរិកថ្មី (New American Security Research Center) បានប្រាប់ VOA ថា អ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលចិនកំពុងធ្វើគឺបង្កើតជាខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ក្នុងប្រទេសនៅក្នុងវិស័យមួយដែលមានលក្ខណៈរួមបញ្ចូលខ្លាំងជាអន្តរជាតិ។
លោកបាននិយាយថា៖ «នេះគឺមានការលំបាកធ្វើជាងចំពោះវិស័យដូចជា វិស័យផលិតបន្ទះ semiconductor ដោយសារតែវិស័យនេះមានលក្ខណៈរួមបញ្ចូលគ្នាជាសាកលខ្លាំង»។
លោក John Lee អ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅវិទ្យាស្ថាន Mercator សម្រាប់ការសិក្សាពីប្រទេសចិន ដែលជាវិទ្យាស្ថានសិក្សាគោលនយោបាយមួយមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ បាននិយាយថា ក្រុមហ៊ុនចិនមួយចំនួនមានសមត្ថភាពផលិតនូវបន្ទះអេឡិចត្រូនិកប្រភេទមួយចំនួន។ ប៉ុន្តែពួកគេអាចប្រឈមនឹងការបង្រ្កាបដោយងាយពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនអាមេរិកាំងមានការក្តោបក្តាប់ខ្លាំងលើខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ក្នុងដំណាក់កាលបញ្ចប់ផលិតកម្ម ដូចជា រចនាបថបន្ទះឈីបជាដើម។
លោក Lee បានបន្ថែមថា៖ «ការគ្រប់គ្រងដោយបច្ចេកវិទ្យាប្រភពដើមពីសហរដ្ឋអាមេរិកនៅផ្នែកបញ្ចប់ផលិតកម្មនៃខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់បន្ទះអេឡិចត្រូនិក មានន័យថា ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន និងទូរគមនាគមន៍ចិន នឹងត្រូវប្រឈមនឹងការត្រួតពិនិត្យលើការនាំចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក មិនថាឡើយនឹងមានអ្វីកើតឡើងចំពោះក្រុមហ៊ុន SMIC ឬក្រុមហ៊ុន Huawei រៀងៗខ្លួនក្តី»។
រូបឯកសារ៖ បន្ទះឈីប XMC 4700 ត្រូវបានដាក់តាំងនៅក្នុងកម្មវិធីពិព័រណ៍មួយក្នុងអំឡុងកិច្ចប្រជុំប្រចាំឆ្នាំរបស់អ្នកកាន់ភាគហ៊ុនរបស់ក្រុមហ៊ុនផលិតបន្ទះឈីប Infineon របស់អាល្លឺម៉ង់ នៅទីក្រុង Munich កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩។
ការគ្រប់គ្រងលើការនាំចេញពហុភាគី
ការគ្រប់គ្រងលើការនាំចេញដែលត្រូវបានអនុវត្តឡើងដោយបណ្តាប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអាចកំណត់ចេញពីអង្គភាពពហុភាគីក្រៅផ្លូវការមួយឈ្មោះ «គណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងលើការនាំចេញពហុភាគី» (The Coordinating Committee for Multilateral Export Controls ) ហៅកាត់ថា CoCom។
ដោយត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ១៩៤៩ អង្គភាពដែលមានសមាជិកចំនួន ១៧ ប្រទេស រួមមាន សហរដ្ឋអាមេរិក ចក្រភពអង់គ្លេស ជប៉ុន បារាំង និងអូស្រ្តាលី ព្យាយាមដាក់ការគ្រប់គ្រងលើការនាំចេញគ្រឿងសម្ភារៈនិងបច្ចេកវិទ្យាផ្នែកយុទ្ធសាស្រ្តទៅកាន់បណ្តាប្រទេសកុម្មុយនីស្ត។ នៅឆ្នាំ ១៩៥២ អង្គភាពដោយឡែកមួយទៀតត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីត្រួតពិនិត្យការនាំចេញទៅកាន់ប្រទេសចិន។
ទោះបីអង្គភាព CoCom បានឈប់ដំណើរការ កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៤ ក៏ដោយ ក៏បញ្ជីនៃគ្រឿងវត្ថុហាមឃាត់ដែលអង្គភាពនេះបានបង្កើតឡើង បន្ទាប់មកគឺត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនាំចេញពហុភាគីក្រោមឈ្មោះថា Wassenaar Arrangement ដែលត្រូវបានចុះហត្ថលេខាកាលពីឆ្នាំ ១៩៩៦។
មានប្រទេសចំនួន ៤២ មកពីអឺរ៉ុប អាមេរិក និងអាស៊ី បានចូលរួមក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យបណ្តាប្រទេសជាសមាជិកគ្រប់គ្រងលើការនាំចេញបច្ចេកវិទ្យា ហើយប្រទេសចិនសារជាថ្មីត្រូវបានដាក់បញ្ចូលនៅបញ្ជីបណ្តាប្រទេសត្រូវបានកំណត់ជាមុខសញ្ញា។ កាលពីខែធ្នូឆ្នាំមុន ក្រុមបណ្តាប្រទេសខាងលើនេះបានសម្រេចនូវកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីមួយទៀត ដើម្បីដាក់បញ្ចូលបច្ចេកវិទ្យាផលិតបន្ទះឈីបក្នុងបញ្ជីនូវគ្រឿងវត្ថុត្រូវការត្រួតពិនិត្យលើការនាំចេញ។
ទោះបីការពិនិត្យពិច្ច័យឡើងវិញមិនបានចាត់គោលដៅដោយផ្ទាល់មកលើចិនក៏កិច្ចព្រមព្រៀងនេះបង្ហាញថា ការរឹតត្បិតលើការនាំចេញត្រូវបានកំណត់ទីដៅលើប្រទេសមិនមែនជាសមាជិក ខណៈចិន អ៊ីរ៉ង់ និងកូរ៉េខាងជើង មិនមែនជាសមាជិក។ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ចិនមួយចំនួនបានហៅកិច្ចសហការនេះជា «សកម្មភាពរួមគ្នា» ប្រឆាំងនឹងចិនដោយបណ្តាប្រទេសដែលគ្រប់គ្រងលើខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់បន្ទះឈីប។
ការិយាល័យសន្តិសុខឧស្សាហកម្មនៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក ក៏បានប្រកាសកាលពីខែតុលាឆ្នាំនេះថា បច្ចេកវិទ្យាកំពុងលេចធ្លោថ្មីចំនួន ៦ នឹងត្រូវដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងការគ្រប់គ្រងលើការនាំចេញថ្មីក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀង Wassenaar Agreement។ គ្រប់បច្ចេកវិទ្យាទាំងនេះគឺទាក់ទងដោយផ្ទាល់ទៅនឹងការផលិតបន្ទះឈីប ដែលរួមមាន ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ព lithography អ៊ុលត្រាវីយូឡេដែលមានសារៈសំខាន់នៅក្នុងការផលិតបន្ទះឈីបលំដាប់ខ្ពស់។
លោក Martijn Rasser អ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅគម្រោងបច្ចេកវិទ្យា និងសន្តិសុខជាតិ នៃមជ្ឈមណ្ឌលសន្តិសុខអាមេរិកាំងថ្មី (CNAS) បានប្រាប់ VOA ថា ប្រទេសសេរីនៅលើពិភពលោកមានប្រៀបខ្លាំងនៅក្នុងផ្នែកបណ្តាញសម្ព័ន្ធមិត្ត និងភាពជាដៃគូ ដោយលោកបន្ថែមថា៖ «នេះជាអ្វីដែលចិនមិនមានទាល់តែសោះ ហើយនេះជាឧបសគ្គដ៏ធំមួយសម្រាប់ពួកគេ»៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ណឹម សុភ័ក្រ្តបញ្ញា