សរសេរសម្រួលដោយ ឈឹម សុមេធ
ភ្នំពេញ៖ នៅក្នុងរាជធានីនៃប្រទេសកម្ពុជាក្នុងសប្តាហ៍នេះ សន្និសីទកំពូលនៃក្រុមមេដឹកនាំមកពីប្រទេសសមាជិកអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានជំរុញឲ្យជម្លោះក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងមានការជឿនលឿនតិចតួច។ ហើយសេចក្តីសម្រេចចិត្តមួយអំពីសិទ្ធិមនុស្សបានត្រូវរឹះគន់ថាមិនស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក សុរិន ពិតសុវ៉ាន់ (Surin Pitsuwan) អគ្គលេខាធិការនៃសមាគមអាស៊ានបានការពារសារៈសំខាន់នៃប្លុកនេះដោយលោកបានមានប្រសាសន៍ថា មានភស្តុតាងនៃការជឿនលឿន។
ភ្នំពេញ៖ នៅក្នុងរាជធានីនៃប្រទេសកម្ពុជាក្នុងសប្តាហ៍នេះ សន្និសីទកំពូលនៃក្រុមមេដឹកនាំមកពីប្រទេសសមាជិកអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានជំរុញឲ្យជម្លោះក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងមានការជឿនលឿនតិចតួច។ ហើយសេចក្តីសម្រេចចិត្តមួយអំពីសិទ្ធិមនុស្សបានត្រូវរឹះគន់ថាមិនស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក សុរិន ពិតសុវ៉ាន់ (Surin Pitsuwan) អគ្គលេខាធិការនៃសមាគមអាស៊ានបានការពារសារៈសំខាន់នៃប្លុកនេះដោយលោកបានមានប្រសាសន៍ថា មានភស្តុតាងនៃការជឿនលឿន។
នៅពេលដែលលោក ស៊ូរីន ពិតសុវ៉ាន់ នៃប្រទេសថៃបានចាប់ផ្តើមអាណត្តិរបស់លោកជាអ្នកការទូតជាន់ខ្ពស់នៃសមាគមអាស៊ាន កាលពីឆ្នាំ២០០៨ ឯកសារខ្លីមួយដែលជាផែនទីបង្ហាញផ្លូវទៅកាន់សន្តិភាពក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូងមានអាយុប្រាំឆ្នាំមកហើយ។
នៅពេលនេះ នៅពេលដែលអាណត្តិរបស់លោកជាអគ្គលេខាធិការជិតចប់ សេចក្តីប្រកាសដែលមានបីទំព័រនេះ ហើយដែលគេស្គាល់ថាជាសេចក្តីប្រកាសក្រមប្រតិបត្តិហៅកាត់ថា DOC បានត្រូវរក្សាទុកមិនដំណើរការប្រតិបត្តិ នៅពេលដែលភាពតានតឹងនៅក្នុងជម្លោះសមុទ្រនៅតែមាន។
«ដំណើរការយឺតនាំឱ្យមានការតប់ប្រមល់ចិត្តខ្លាំងណាស់ចាប់តាំងពី DOC ទៅកាន់ការណែនាំដើម្បីអនុវត្តសេចក្តីប្រកាសនេះកាលពី១០ឆ្នាំមុន។ នៅទីនេះនៅក្នុងការប្រជុំនេះ យើងបានចេញផ្សាយសេចក្តីប្រកាសរួមគ្នាមួយរំលឹកដល់ការចេញផ្សាយDOC កាលពី១០ឆ្នាំមុន។ ក៏ប៉ុន្តែកាលពី១០ឆ្នាំមុននេះ ស្ថានការណ៍មិនមែនដូចគ្នាទេ។ វាជាបញ្ហាមួយអំពីកង្វល់។ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលនេះវាជាបញ្ហាមួយនៃភាពតានតឹង»។
ឯកសារ DOC ជាការប្តេជ្ញាទូលំទូលាយមួយដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះក្នុងសមុទ្រដោយសន្តិវិធី។ ចំណុចជាក់លាក់អំពីរបៀបដោះស្រាយជម្លោះទាំងនេះមាននៅក្នុងក្រមប្រតិបត្តិ។ ក៏ប៉ុន្តែ ការអនុមត្តិឯកសារមួយបែបនេះនៅមិនទាន់មានធ្វើនៅទ្បើយទេ។
ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ បញ្ហានេះបានក្លាយជាការប្រយុទ្ធខាងនយោបាយដ៏សាហាវមួយដែលបានគំរាមកំហែងឲ្យមានការបំបែកបំបាក់ក្នុងសមាគមអាស៊ានកន្លងមកក្នុងឆ្នាំនេះ។
នៅក្នុងសប្តាហ៍នេះ នៅរាជធានីភ្នំពេញ ក្រុមមេដឹកនាំបានយល់ព្រមរំលឹកឯកសារ DOC ដែលមានមួយទសវត្សរ៍មកហើយថាជាការប្តជ្ញាមួយទៀតដល់សន្តិភាព ក៏ប៉ុន្តែមិនមែនជាមហាលោតផ្លោះទៅមុខមួយទេ។
មានប្រភពមួយនៃការរឹះគន់ដល់សមាគមអាស៊ាន ក្នុងនាមជាអង្គការមួយនោះគឺមានការយឺតយ៉ាវក្នុងការឆ្លើយតប ពោលគឺសមាគមនេះមានការរារែក ឬមិនអាចធ្វើការកែប្រែ ហើយថាសមាជិករបស់សមាគមនេះរួញរាក្នុងចិត្តមិនចង់រិះគន់គ្នាទៅវិញទៅមក។
ក៏ប៉ុន្តែ លោក ស៊ុរីន បានមានប្រសាសន៍ថា ពួកសមាជិកអាស៊ានបានវិវត្ត ពីព្រោះមនុស្សមិនស្ម័គ្រចិត្តផ្តល់ព័ត៌មានទេកាលពីពេលមុន ហើយនៅពេលនេះពួកគេស្ម័គ្រចិត្ត។
«នៅពេលនេះ មនុស្សស្ម័គ្រចិត្ត។ មនុស្សបានត្រូវសួរ។ ក្រុមមេដឹកនាំបានត្រូវលើកទឹកចិត្តឱ្យនិយាយអំពីបញ្ហាដែលអស់លោកមាន។ ខ្ញុំយល់ថានេះជាដំណើរការតាមធម្មជាតិមួយ។ ការរួមបញ្ចូលគ្នានឹងកាត់បន្ថយភាពរឹងរូសនេះ»។
លោក ស៊ុរីន បានមានប្រសាសន៍ថា ដំបូងប្រទេសភូមាមិនចង់អធិប្បាយជាសាធារណៈអំពីបញ្ហានៃជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីងយ៉ា (Rohingya) ទេ។ តែនៅទីបញ្ចប់ ប្រទេសកម្ពុជាដែលជាប្រធានអាស៊ាន បានបញ្ចូលវគ្គខ្លីមួយអំពីភាពតានតឹងខាងពូជសាសន៍ដែលកំពុងមានតទៅទៀតនៅក្នុងរដ្ឋ រ៉ាក់ហ៊ីន (Rakhine) នៃប្រទេសភូមាទៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចុងក្រោយបង្អស់របស់ខ្លួនដែលនេះជាឯកសារផ្លូវការនៃការពិភាក្សា និងសេចក្តីសម្រេចចិត្តនៅក្នុងសន្និសីទកំពូលនេះ។