វ៉ាស៊ីនតោន៖ ក្រុមមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់បានថ្លែងថា ការប្រឹងប្រែងរបស់គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសតាមវិធីផ្សេងៗ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការបង្រួបបង្រួមគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងការទប់ស្កាត់ការចូលរួមប្រកួតប្រជែងដោយស្មើភាពក្នុងពេលបោះឆ្នោតជាតិខាងមុខ គឺជាសញ្ញាខ្លាចចាញ់។
គណបក្សជំទាស់ថ្លែងដូច្នេះដោយសំអាងថា បើគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសអនុញ្ញាតឲ្យលោកសម រង្ស៉ីចូលរួមការបោះឆ្នោតដែលមានការរួមគ្នាជាមួយគណបក្សជំទាស់ផ្សេងទៀត យល់ព្រមរៀបចំគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយដែលអាចទទួលយកបានពីគ្រប់ភាគីផង គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងទទួលបានជ័យជម្នះ ហើយសម្លេងក្រុមជំទាស់ក្នុងសភានឹងកើនឡើង។ ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សជំទាស់ចាត់ទុកថា រឿងនេះហើយ ដែលគណបក្សគ្រប់គ្រង ប្រទេសព្យាយាមទប់ទល់មុនការបោះឆ្នោតខាងមុខ។
គណបក្សជំទាស់ថ្លែងដូច្នេះដោយសំអាងថា បើគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសអនុញ្ញាតឲ្យលោកសម រង្ស៉ីចូលរួមការបោះឆ្នោតដែលមានការរួមគ្នាជាមួយគណបក្សជំទាស់ផ្សេងទៀត យល់ព្រមរៀបចំគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយដែលអាចទទួលយកបានពីគ្រប់ភាគីផង គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងទទួលបានជ័យជម្នះ ហើយសម្លេងក្រុមជំទាស់ក្នុងសភានឹងកើនឡើង។ ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សជំទាស់ចាត់ទុកថា រឿងនេះហើយ ដែលគណបក្សគ្រប់គ្រង ប្រទេសព្យាយាមទប់ទល់មុនការបោះឆ្នោតខាងមុខ។
លោកកឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស និងជាអនុប្រធានគណបក្ស សង្រ្គោះជាតិ បានអះអាងថា គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសចង់បំផ្លាញជោគជ័យរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
«ដូច្នេះគេធ្វើអីបានដើម្បីកាត់បន្ថយនូវជ័យជម្នះរបស់យើង គេធ្វើហើយ។ ហើយការអត់មានវត្តមានលោកសម រង្ស៉ីចូលមកក្នុងប្រទេសហ្នឹងគឺជាការ កាត់បន្ថយនូវជ័យជម្នះយើងមួយផ្នែកហើយ។ តែយើងនៅតែគិតថា គណបក្សប្រជាជនហ្នឹង ជាពិសេសលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនគាត់នៅមិនទាន់ហ៊ានប្រកួតជាមួយលោកសម រង្ស៉ីនៅឡើយទេ»។
គណបក្សសម រង្ស៉ីឈ្នះអាសនៈចំនួន២៦និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សឈ្នះអាសនៈចំនួន៣ក្នុងសភា ក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីឆ្នាំ២០០៨ ដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះ៩០អាសនៈ។
តាមច្បាប់ គណបក្សជំទាស់ទាំងនេះត្រូវការសម្លេង៣០អាសនៈនៅសភាដើម្បីកោះហៅសមាជិករដ្ឋាភិបាល ឬនាយករដ្ឋមន្ត្រីមកសាកសួរ ឬស្តីបន្ទោស ហើយនឹងសម្លេង៤២អាសនៈដើម្បីធ្វើឲ្យខ្វះកូរ៉ុមប្រជុំ ធ្វើឲ្យគាំងដំណើរប្រជុំសភានិងអនុម័តនូវអ្វីដែលពួកគេយល់ថា ជារឿងខាតប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសជាតិនិងប្រជាជាតិ។ លោកកឹម សុខាថ្លែងថា៖
តាមច្បាប់ គណបក្សជំទាស់ទាំងនេះត្រូវការសម្លេង៣០អាសនៈនៅសភាដើម្បីកោះហៅសមាជិករដ្ឋាភិបាល ឬនាយករដ្ឋមន្ត្រីមកសាកសួរ ឬស្តីបន្ទោស ហើយនឹងសម្លេង៤២អាសនៈដើម្បីធ្វើឲ្យខ្វះកូរ៉ុមប្រជុំ ធ្វើឲ្យគាំងដំណើរប្រជុំសភានិងអនុម័តនូវអ្វីដែលពួកគេយល់ថា ជារឿងខាតប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសជាតិនិងប្រជាជាតិ។ លោកកឹម សុខាថ្លែងថា៖
«ហើយបើសិនជាយើងឈ្នះបានដល់កៀកគ្នាមែនទែន ចាប់ពី៥០ទៅ៦០ដូចគ្នានោះ យើងមានគណបក្សប្រឆាំងមួយដ៏ធំដែលយើងជឿងថាគណបក្សកាន់អំណាចមានការភ័យព្រួយ។ តែបើយើងមើលសន្ទុះនៃការគាំទ្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋបច្ចុប្បន្ន ហើយមានការបោះឆ្នោតឲ្យមានលក្ខណៈសេរី ត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌អាចទទួលយកបានត្រឹមតែកម្រិតស្តង់ដារអន្តរជាតិល្មមចុះ យើងក៏នឹងអាចទទួលជ័យជម្នះនៅឆ្នាំ២០១៣នេះពិតប្រាកដ»។
ក្រុមគណបក្សជំទាស់ធ្លាប់ខកខានក្នុងការទប់ស្កាត់ការអនុម័តច្បាប់ថវិកាជាតិឆ្នាំ២០១៣ដែលគេចង់ឲ្យមានការកែសម្រួល ហើយនឹងខកខានក្នុងការរារាំងការដកអភ័យឯកសិទ្ធិលោកសម រង្ស៉ី និងតំណាងរាស្ត្រគណបក្សជំទាស់មួយចំនួនទៀតផងដែរ ដោយសារតែខ្វះសំឡេងសមាជិកសភានោះ។
លោកយឹម សុវណ្ណ តំណាងរាស្ត្រ និងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សសម រង្ស៉ី បានអះអាងថា នៅពេលគណបក្សជំទាស់ខ្លាំង វាល្អសម្រាប់ប្រទេសជាតិ ដែលមិនបណ្តោយឲ្យគណបក្សកាន់អំណាចធ្វើអ្វីស្រេចតែអំពើចិត្ត។
«ហើយកាលណាប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យនិងតុល្យភាពកាន់តែរឹងម៉ាំគឺជាឧបសគ្គធំណាស់ចំពោះអ្នកដឹកនាំផ្តាច់ការ។ ដូច្នេះហើយបានជាគេខំប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់គ្រប់មធ្យោបាយទាំងអស់»។
លោកយឹម សុវណ្ណអះអាងថា គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសភ័យខ្លាចដោយសារសភាប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធ៥០ភាគរយបូក១ ឬ៦៣សម្លេងនៃ១២៣ សម្លេងក្នុងចំណោមអាសនៈក្នុងសភា ដើម្បីបង្កើតរដ្ឋាភិបាលឬអនុម័តច្បាប់និងបញ្ហានានា។ មន្ត្រីគណបក្សជំទាស់អះអាងថា រឿងទាំងនេះហើយដែលជាបញ្ហាគណបក្សកាន់អំណាចមិនព្រមចរចាដើម្បីឲ្យលោកសម រង្ស៉ីដែលជាប់ទោសនយោបាយនោះ បានចូលស្រុកវិញ ហើយមិនព្រមកែទម្រង់គ.ជ.ប.ឲ្យមានសមាភាពគណបក្សជំទាស់នៅថ្នាក់ជាតិនិងថ្នាក់មូលដ្ឋាន។
«គណបក្សកាន់អំណាចសព្វថ្ងៃដឹងច្បាស់ណាស់ បើបោះឆ្នោតត្រឹមត្រូវ សេរី និងយុត្តិធម៌ប្រាកដជាមិនឈ្នះគណបក្សសង្រ្គោះជាតិទេ។ បើលោកសម រង្ស៉ីចូលមកទៀតគឺថា ប្រជាប្រិយភាពនឹងកាន់តែកើនឡើងខ្លាំងក្លាជាទីបំផុត»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកជាម យៀប មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាអ្នកតំណាងរាស្ត្របានច្រានចោលការចោទប្រកាន់របស់ក្រុមមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់ដោយអះអាងថា៖
«ខ្ញុំសូមជំរាបថា បុគ្គលសម រង្ស៉ីមិនមែនជាបុគ្គលដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាខ្លាចឈ្នះទេ។ ឈ្នះៗទៅ ជាធម្មតាទេ។ យើងអត់មានកោតញញើត ខ្លាចក្រែងនោះទេ។ តែកន្លងទៅលោកពិនិត្យមើលតាំងពីសម រង្ស៉ីបង្កើតគណបក្សសម រង្ស៉ីនៅអាណត្តិទី២មក តើគណបក្សសម រង្ស៉ីហ្នឹងធ្វើអ្វីបានខ្លះ ហើយប្រជាជនជឿជាក់លើគាត់លើសលុបយ៉ាងម៉េចខ្លះ? បើប្រៀបនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកាន់អំណាចបច្ចុប្បន្ននេះ»។
លោកជាម យៀបថ្លែងដូច្នេះ ដោយយោងថា សមាជិកគណបក្សលោកមានជាង៥លាននាក់ ដែលបោះឆ្នោតជូនគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក បើប្រៀបធៀបទៅនឹងគណបក្សសម រង្ស៉ីមានតែជាង១លាននាក់ប៉ុណ្ណោះ។
«ហើយខ្ញុំមានជំនឿថា មិនចាញ់គណបក្សណាទេ មិនមែនតែសម រង្ស៉ីទេ គណបក្សណាក៏គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនអាចចាញ់ឆ្នោតបានដែរនៅក្នុងអាណត្តិក្រោយៗទៀតនេះ»។
លោកបានប្រៀបធៀបគណបក្សរបស់លោកទៅនឹងមាសដែលនៅតែជាមាស។ លោកបានវាយប្រហារគណបក្សជំទាស់ថា ជាទម្លាប់តាំងពីអណត្តិមុនៗ ដែលមានការតវ៉ា ការធ្វើពិហិការ មិនចូលរួមបង្កើតរចនាសម្ព័ន្ធសភាជាដើម ក្រោយពេលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះឆ្នោតភ្លូកទឹកភ្លូកដី។
លោកបានអះអាងថា ករណីលោកសម រង្ស៉ីជារឿងរបស់តុលាការ មិនមែនជារឿងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយក៏មិនមែនជារឿងនយោបាយដែរ។
ក៏ប៉ុន្តែលោកយឹម សុវណ្ណបានអះអាងថា គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសប្រើ ប្រាស់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ដើម្បីចាត់ការក្រុមជំទាស់ ជាពិសេសលោកសម រង្ស៉ីដោយមិនឲ្យមានការបោះឆ្នោតប្រកបដោយកិត្តិយស។
« ពីព្រោះអត់សេរី និងអត់យុត្តិធម៌។ យើង(គណបក្សកាន់អំណាច)ប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការដែលគេមើលឃើញថា ជាប្រព័ន្ធតុលាការ ទទួលនូវឥទ្ធិពលនៃគណបក្សកាន់អំណាច ហើយមកដាក់ទោសទណ្ឌដែលគ្មាន មូលដ្ឋានច្បាប់ត្រឹមត្រូវ ដាក់ទោសទណ្ឌក្នុងហេតុផលនយោបាយ។ អាហ្នឹងគេមើលឃើញយ៉ាងច្បាស់។ ទាំងសហគមន៍អន្តរជាតិ ទាំងបណ្តាប្រទេសមហាអំណាចធំៗហ្នឹង គេមើលឃើញថា គណបក្សប្រជាជនហ្នឹងកំពុងតែព្រួយបារម្ភ ហើយប្រើប្រាស់ល្បិចកលមិនយុត្តិធម៌ទាល់តែសោះ ដើម្បីប្រជែងយកឈ្នះនៅឆ្នាំ២០១៣ហ្នឹង»។
លោកយឹម សុវណ្ណ និងលោកកឹម សុខាអះអាងថា ដោយសារគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានគោលនយោបាយច្បាស់លាស់ និងមានសាមគ្គីភាពទាំងថ្នាក់ជាតិនិងមូលដ្ឋានដ៏រឹងមាំផងនោះ គណបក្សនេះកំពុងធ្វើឲ្យមានប្រជាពលរដ្ឋច្រើនចូលរួមជាមួយគណបក្សនេះ។
មេដឹកនាំក្រុមជំទាស់ទាំងពីរអះអាងថា ពលរដ្ឋខ្មែរចង់មានការផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំប្រទេស ដោយសារគណបក្សកាន់អំណាចសព្វថ្ងៃ មិនអាចដោះស្រាយបាននូវបញ្ហាប្រទេសជាច្រើន ដូចជាអំពើពុករលួយ រឿងព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង បញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការរំលោភបំពានដីធ្លី ទំនិញឡើងថ្លៃ ជីវភាពពលរដ្ឋ មន្ត្រីរាជការ ប៉ូលិស ទាហានមានកម្រិតទាប បញ្ហាធនធានធម្មជាតិ ព្រៃឈើ រ៉ែ ត្រី ការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ បញ្ហាធានាទីផ្សារសម្រាប់ផលិតផលកសិកម្ម និងការគិតគូរពីប្រាក់សង្គមកិច្ចដល់មនុស្សចាស់ជាដើម។
មេដឹកនាំក្រុមជំទាស់ទាំងពីរអះអាងថា ពលរដ្ឋខ្មែរចង់មានការផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំប្រទេស ដោយសារគណបក្សកាន់អំណាចសព្វថ្ងៃ មិនអាចដោះស្រាយបាននូវបញ្ហាប្រទេសជាច្រើន ដូចជាអំពើពុករលួយ រឿងព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង បញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការរំលោភបំពានដីធ្លី ទំនិញឡើងថ្លៃ ជីវភាពពលរដ្ឋ មន្ត្រីរាជការ ប៉ូលិស ទាហានមានកម្រិតទាប បញ្ហាធនធានធម្មជាតិ ព្រៃឈើ រ៉ែ ត្រី ការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ បញ្ហាធានាទីផ្សារសម្រាប់ផលិតផលកសិកម្ម និងការគិតគូរពីប្រាក់សង្គមកិច្ចដល់មនុស្សចាស់ជាដើម។
លោកជាម យៀបថ្លែងការពារគណបក្សលោក ដោយនិយាយថា គណបក្ស នេះបានដឹកនាំប្រទេសត្រឹមត្រូវ មានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិជាពិសេសលើការខិតខំកសាងប្រទេសជាតិ និងការពារប្រទេសជាតិកុំឲ្យបាត់បង់។
«ហើយសូមជំរាបថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកាន់តែធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីឲ្យ ប្រជាជនជឿជាក់ ឲ្យស្រឡាញ់រាប់អាន និងបោះឆ្នោតឲ្យកាន់តែបានច្រើនថែមទៀតលើសអាណត្តិមុនៗ»។
ប្រទេសកម្ពុជានឹងរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិ នៅថ្ងៃទី២៨ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៣ ដែលគេមើលឃើញថា គណបក្សសង្រ្គោះជាតិដែលដឹកនាំដោយលោកសម រង្ស៉ី និងលោកកឹម សុខា ជាគណបក្សជំទាស់ដ៏ធំជាងគេក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលត្រូវគេគិតថា ជាដៃគូដ៏សក្តិសមដើម្បីប្រកួតប្រជែងជាមួយនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនដែលកាន់កាប់អំណាចជាង៣០ឆ្នាំនោះ។ មេដឹកនាំក្រុមជំទាស់គឺលោកសម រង្ស៉ីកំពុងនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស ក្រោយពីជាប់ពិរុទ្ធរឿងដកតម្រុយបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា វៀតណាម កាលពីឆ្នាំ២០០៩ នៅខេត្តស្វាយរៀង។
គេចាត់ទុកថា ចំណាត់ការប្រឆាំងនឹងលោកសម រង្ស៉ីនេះគឺជារឿងបណ្តាលមកពីហេតុផលនយោបាយ ដែលគួរត្រូវមានការសម្រប សម្រួលផ្នែកនយោបាយដើម្បីឲ្យលោកសម រង្ស៉ីអាចចូលមកកម្ពុជានិងប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតបាន។ ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សជំទាស់អះអាងថា ការបោះឆ្នោតខាងមុខ ឬក៏រដ្ឋាភិបាលដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតដែលគ្មានការរៀបចំដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នោះ នឹងពុំមានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិទេ៕
គេចាត់ទុកថា ចំណាត់ការប្រឆាំងនឹងលោកសម រង្ស៉ីនេះគឺជារឿងបណ្តាលមកពីហេតុផលនយោបាយ ដែលគួរត្រូវមានការសម្រប សម្រួលផ្នែកនយោបាយដើម្បីឲ្យលោកសម រង្ស៉ីអាចចូលមកកម្ពុជានិងប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតបាន។ ក្រុមមន្ត្រីគណបក្សជំទាស់អះអាងថា ការបោះឆ្នោតខាងមុខ ឬក៏រដ្ឋាភិបាលដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតដែលគ្មានការរៀបចំដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នោះ នឹងពុំមានការទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិទេ៕