គណៈរដ្ឋមន្ត្រីនៅថ្ងៃសុក្រនេះបានអនុម័តរួចហើយនូវសេចក្ដីព្រាងវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីហាមជនទ្វេសញ្ជាតិកាន់តំណែងរដ្ឋកំពូលៗក្រោមសន្ធឹកនៃការបន្ទរគាំទ្រពីបណ្ដាញសាខាបក្សប្រជាជន និងស្ថាប័នរដ្ឋគ្រប់ទិសទី។
ការអនុម័តបន្ទាន់នេះ ធ្វើឡើងតែពីរថ្ងៃប៉ុណ្ណោះក្រោយការផ្ចុងផ្ដើមរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ដែល បានព្យាយាមបដិសេធការចុះផ្សាយរបស់កាសែត The Guardian នៅចក្រភពអង់គ្លេស ចោទលោកថាលោកបានទិញសញ្ជាតិស៊ីប (Cyprus) ដែលជាប្រទេសកោះតូចមួយនៅទ្វីបអឺរ៉ុប។
កាសែតអង់គ្លេសមួយនេះ បានកែប្រែអត្ថបទរបស់ខ្លួនវិញកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ដោយអះអាងថា អ្នកដែលបានទទួលសញ្ជាតិស៊ីបនោះ មិនមែនលោក ហ៊ុន សែន ទេ តែជា«បណ្ដាជនដែលនៅក្នុងរង្វង់អ្នកស្និទ្ធបំផុត»នឹងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី។
ទោះមានការកែប្រែខ្លឹមសារនៅក្នុងអត្ថបទកាសែតក៏ដោយ ក៏មាគ៌ាឈានទៅរកការកែប្រែខ្លឹមសារបន្ថែមការហាមប្រាមក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនូវជនទ្វេសញ្ជាតិកាន់តំណែងកំពូលនោះ មិនត្រូវបានបង្អង់ល្បឿននោះទេ។
រូបឯកសារ៖ លិខិតឆ្លងដែនប្រទេសស៊ើប (Cyprus)។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន បានឱ្យដឹងក្នុងទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោកថា ការប្រជុំពេញអង្គកាលពីព្រឹកថ្ងៃសុក្រ គណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានឆ្លងរួចហើយនូវសេចក្ដីព្រាងវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញខាងលើ និងត្រូវបញ្ជូនបន្តទៅរដ្ឋសភា។
សមាជិករដ្ឋសភាទាំងអស់១២៥រូប សុទ្ធសឹងជាសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ ហើយក្នុងចំណោមសមាជិកព្រឹទ្ធសភា៦២រូប មាន៥៨រូបជាសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ ការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រូវការសំឡេងយល់ព្រម២ភាគ៣ក្នុងសភានីមួយៗ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងបើកកិច្ចប្រជុំពេញអង្គគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថា សំណើវិសោធនកម្មនេះនឹងបញ្ជាក់បន្ថែមថាលោកមានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយគត់ រក្សាផលប្រយោជន៍ជាតិ និងបញ្ចៀសការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេស។
ខ្លឹមសារនៃសេចក្តីព្រាងវិសោធនកម្មនោះបានបង្ហាញថាមុខងារកំពូលៗរបស់រដ្ឋដែលតម្រូវឱ្យអ្នកកាន់«មានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយគត់»នោះរួមមាន នាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រធានរដ្ឋសភា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ។
ផែនការវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញចុងក្រោយនេះត្រូវបាន គេមើលថាដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងដៃគូប្រជែងចម្បងនឹងលោកហ៊ុន សែន គឺលោកសម រង្ស៊ីដែលកំពុងរស់នៅក្រៅប្រទេសមានសញ្ជាតិពីរគឺបារាំងផងនិងខ្មែរផងខណៈសហការីជាអ្នកនយោបាយជំទាស់ផ្សេងទៀតរបស់លោកមានសញ្ជាតិបារាំងអាមេរិក កាណាដា អូស្ត្រាលីជាដើម។
លោកសមរង្ស៊ី បានរិះគន់លោកហ៊ុន សែន ភ្លាមៗក្រោយការចុះផ្សាយរបស់កាសែត The Guardian រហូតជំរុញពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាហើយបានចោទថាលោក ហ៊ុនសែន ថាមិនស្មោះត្រង់នឹងប្រទេសជាតិ។
រូបឯកសារ៖ លោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង ថ្លែងក្នុងអំឡុងពេលផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់សារព័ត៌មាន AFP នៅទីក្រុងគូឡាឡាំពួរ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី កាលពីថ្ងៃទី ១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៩។
ដំណាលគ្នានឹងការចោទប្រកាន់គ្នារបស់អ្នកនយោបាយទាំងពីរអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានសម្រេចចោទប្រកាន់លោក សម រង្ស៊ី និងសហការី ដែលសុទ្ធសឹងតែស្ថិតនៅក្រៅប្រទេស ពីបទ «រួមគំនិតក្បត់»និង«ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម»។
លោកហ៊ុន សែន បានលើកឡើងកាលពីព្រឹកថ្ងៃសុក្រថា៖«លេងកុំខឹង ខឹងកុំលេង ព្រោះទ្វារបានបិទជារៀងរហូតហើយ សម្រាប់អ្នកដែលមានសញ្ជាតិពីរហើយប៉ុនប៉ងស្វែងរកតំណែងកំពូលទាំង៣ពិសេសតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ត្រូវបានបិទជាស្ថាពរព្រោះដាក់ចូលក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញព្រឹប! លោកឯងរង់ចាំជាតិក្រោយក៏អ្នកឯងមិនអាចរកពីរភាគបីបានដែរ។ អ៊ីចឹងយើងត្រូវធ្វើឱ្យបានស្រូត ដើម្បីធ្វើឱ្យមានភាពច្បាស់លាស់ថាអ្នកណាសញ្ជាតិមួយ អ្នកណាសញ្ជាតិពីរ!»។
ការតាក់តែងធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញដ៏តក់ក្រហល់នេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយលោក កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ និងដែលគេស្គាល់ថាជាស្ថាបនិកស្នូលនៃខ្លឹមសារច្បាប់និងវិសោធនកម្មច្បាប់ចម្រូងចម្រាសជាច្រើននារយៈពេលជិតមួយទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ។
សារនិងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រាប់រយពីសំណាក់បណ្ដាស្ថាប័នរដ្ឋនិងសាខាបក្សកាន់អំណាចស្ទើរគ្រប់ទិសទី ត្រូវបានប្រព័ន្ធឃោសនាដែលស្និទ្ធនឹងរដ្ឋអំណាចផ្សព្វផ្សាយឥតលោះពេល តាំងតែពីថ្ងៃពុធមក ដែលហាក់ចង់បង្ហាញនូវសាមគ្គីភាពរបស់បក្សនិងរដ្ឋនៅជាមួយលោក ហ៊ុន សែន។
តែបើតាមឯកសារដែលវីអូអេទទួលបាន ភ្លាមៗកាលពីថ្ងៃពុធរចនាសម្ព័ន្ធជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងបណ្ដាញយុវជនរបស់បក្សបានធ្វើការណែនាំដល់ខ្សែបណ្ដាញនិងសាខារបស់ខ្លួនឲ្យចេញមកបង្ហាញការគាំទ្រដល់ជំហររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី។
ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងជាអនុប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលោក សាយ ឈុំ បានចេញសេចក្ដីណែនាំមួយដល់ថ្នាក់ដឹកនាំសាខាបក្សគ្រប់ស្ថាប័នរដ្ឋ ទាំងស៊ីវិល ទាំងប្រដាប់អាវុធ ឱ្យចេញមកគាំទ្រការធ្វើវិសោធនកម្មនេះ។
លិខិតលោកសាយ ឈុំ ចុះថ្ងៃទី០៦ខែតុលាដែលវីអូអេទទួលបាន មានខ្លឹមសារដើមថា៖ «អាស្រ័យហេតុនេះ ជាបន្តទៀត ខ្ញុំសូម សម្ដេច ឯកឧត្ដម លោកជំទាវ ប្រធានគណៈកម្មាធិការគណបក្សក្រសួង ស្ថាប័ន រាជធានី ខេត្តនីមួយៗ ជួយចាត់ចែងអំពាវនាវឲ្យគ្រប់ក្រសួងស្ថាប័ន រដ្ឋបាលរាជធានីខេត្ត (តំណាងឲ្យមន្ត្រីរាជការប្រជាជន ក្នុងរាជធានី ខេត្តរបស់ខ្លួន) កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ អង្គការ សមាគមនានា ... បន្តគាំទ្រការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលទាក់ទងដល់ការកំណត់ឲ្យមានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ ចំពោះថ្នាក់ដឹកនាំជាតិ ដែលកាន់តួនាទីជា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ប្រធានរដ្ឋសភា នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញរួចហើយត្រូវផ្សព្វផ្សាយឲ្យបានផុសផុល នៅតាមបណ្ដាញសារព័ត៌មាននិងអង្គការសង្គមនានា»។
នៅថ្ងៃដដែលនោះ កូនប្រុសលោក ហ៊ុន សែន ក៏បានណែនាំដល់បណ្ដាញយុវជនដែលស្និទ្ធនឹងគណបក្សកាន់អំណាចឲ្យចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍គាំទ្រសំណើវិសោធនកម្មខាងលើផងដែរ។
ជាមួយនឹងភាសាធ្ងន់ៗលោក ហ៊ុន ម៉ានីសមាជិកសភាមណ្ឌលកំពង់ស្ពឺនិងជាប្រធានសហភាពសហព័ន្ធយុវជនកម្ពុជា បានផ្ញើសំឡេងទៅសហការីរបស់ខ្លួនផងដែរស្នើឱ្យមានការបញ្ចេញមតិយោបល់គាំទ្រ គំនិតផ្ដួចផ្ដើមធ្វើវិសោធនកម្មនេះ។
ក្នុងសារសំឡេងកាលពីថ្ងៃទី០៦ខែតុលាដែលវីអូអេទទួលបាន លោកហ៊ុន ម៉ានី និយាយថា៖ «ចំណុចនេះគឺយើងបានក្ដាប់និងជ្រាបបានហើយ គឺវាចេញពីមូលដ្ឋាន ជនក្បត់ជាតិខ្មែរលក់ក្បាលឱ្យបរទេសសម រង្ស៊ី គឺបានចោទប្រកាន់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលរបស់យើងថាមានសញ្ជាតិ Cyprusតែការចោទប្រកាន់នេះ ក៏វាជាឱកាសសម្រាប់យើងក្នុងការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញហើយដើម្បីបញ្ជាក់ថាក្នុងតួនាទីជា ប្រធានរដ្ឋសភា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា នាយករដ្ឋមន្ត្រី ត្រូវមានសញ្ជាតិមួយគត់គឺសញ្ជាតិកម្ពុជា»។
លោក សម រង្ស៊ី សហស្ថាបនិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីថ្ងៃទី០៦ខែតុលាបានសរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកដោយកត់សម្គាល់ចង់ឱ្យមានការបែងចែកនូវប្រភេទពលរដ្ឋខ្មែរដែលមានសញ្ជាតិពីរ។
បើតាមមេដឹកនាំជំទាស់រូបនេះ ទាំងពីរប្រភេទនោះរួមមានមួយប្រភេទគឺបណ្ដាពលរដ្ឋខ្មែរដែលភៀសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេសក្រោមហេតុផលនយោបាយហិង្សា និងសង្គ្រាមដូចមានរូបលោកផ្ទាល់ជាដើម និងមួយប្រភេទទៀតគឺបណ្ដាអភិជនដែលប្រើធនធាន«យកទៅលាក់ទុកនៅបរទេស ជាពិសេសនៅប្រទេសណាដែលខ្លួនបានទិញសញ្ជាតិទី២»។
ខ្លឹមសារកំណែចុងក្រោយនៃអត្ថបទរបស់កាសែត The Guardian បានបង្ហាញខ្លឹមសារស្រដៀងនឹងសេចក្ដីរាយការណ៍កាលពីឆ្នាំ២០១៩ អំពីរឿងអាស្រូវដាក់ទុនវិនិយោគដើម្បីទទួលបានសញ្ជាតិស៊ីបដែលមានន័យថានឹងក្លាយជាពលរដ្ឋនៃសហភាពអឺរ៉ុប។
ការស៊ើបអង្កេតកាលពីឆ្នាំ២០១៩របស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន Reuters បានរកឃើញថា កោះស៊ីបបានផ្ដល់សញ្ជាតិដល់អភិជននយោបាយនិងពាណិជ្ជកម្មជំនិតៗនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី រួមមានគ្រួសារនាយឧត្ដមសេនីយ៍នេត សាវឿន អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិគ្រួសារលោករដ្ឋមន្ត្រីហិរញ្ញវត្ថុ អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន និងគ្រួសារសមាជិកព្រឹទ្ធសភាលោក ឡៅ ម៉េងឃីន។
លោក នេត សាវឿន ជាក្មួយប្រសារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន រីឯលោក ឡៅ ម៉េងឃីន ជាស្វាមីអ្នកស្រី ជឹង សុភាពដែលទទួលអនុវត្តគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍បឹងកក់ដ៏ចម្រូងចម្រាស។
រូបឯកសារ៖ លោក នេត សាវឿន អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ នៅក្នុងអំឡុងពេលសមាជនគរបាលនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៨។ (អូន ឆេងប៉រ/វីអូអេ)
ភ្លាមៗបន្ទាប់ពី Reuters បានចេញផ្សាយការស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្លួន រដ្ឋាភិបាលកោះស៊ីប បានប្រកាសថាខ្លួននឹងដកសញ្ជាតិស៊ីប ពីបុគ្គលបរទេស២៦រូប តែមិនបានបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណ។ គេមិនច្បាស់នោះទេថាមកទល់ខណៈនេះ អភិជនកម្ពុជាខាងលើនៅមានសញ្ជាតិស៊ីបឬអត់។
លោកនេត សាវឿន ស្ថិតក្នុងចំណោមឥស្សរជនលេចធ្លោដែលបានចេញសារគាំទ្រគម្រោងធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក្នុងការហាមជនមានសញ្ជាតិលើសពីមួយមកចូលកាន់តំណែងរដ្ឋកំពូលៗ។
ដោយឡែកលោកអូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន ដែលមានងារជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីផងដែរនោះ ត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន បង្ហើបកាលពីចុងឆ្នាំ២០២០កន្លងទៅថាអាចជាបេក្ខភាពស័ក្តិសមក្នុងការស្នងតំណែងដឹកនាំកំពូលនៃបក្សនិងរដ្ឋជំនួសរូបលោកថែមទៀតផង។
ឆ្លើយតបនឹងការលើកឡើងអ្នកវិភាគនយោបាយ សេង សារីដែលថាបម្រាមសញ្ជាតិលើសពីមួយនេះគួរពង្រីករាលដាលដល់អ្នកកាន់មុខងារនយោបាយទាំងអស់ រាប់ពីសមាជិកសភា រដ្ឋមន្ត្រីរដ្ឋលេខាធិការ អនុរដ្ឋលេខាធិការនោះ លោក ហ៊ុន សែន បានបកស្រាយថា៖ «ប៉ុន្តែបើយើងធ្វើអ៊ីចឹង វានឹងប៉ះពាល់ទៅដល់បងប្អូនដទៃទៀត ដែលបង្ខំរត់ភៀសខ្លួនចេញទៅក្រៅប្រទេស ហើយបានទៅនៅបរទេសត្រឡប់ចូលមកវិញ ដើម្បីរួមចំណែកកសាងប្រទេសក្នុងឋានៈជាមន្ត្រីថ្នាក់នេះថ្នាក់នោះ បើយើងបិទច្រករបៀបនេះ វាជាភាពចង្អៀតចង្អល់មួយ»។
ដោយឡែកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (GDP) ដែលជាបក្សជំទាស់មួយផងដែរនោះបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយនៅថ្ងៃសុក្រនេះថា រដ្ឋគួរផ្ដោតលើបញ្ហាបន្ទាន់ជាងនេះដូចជា កូវីដ១៩ ទឹកជំនន់នៅភាគខាងលិចប្រទេស ទំនាស់ដីធ្លី និងការរុកកួនពីសំណាក់គ្រឿងញៀន។
GDP បានលើកឡើងក្នុងន័យដើមថា៖«រឿងសញ្ជាតិមួយជាប្រធានបទសំខាន់មួយដែរប៉ុន្តែមិនមានភាពចាំបាច់រហូតដល់ធ្វើវិសោធនកម្ម ដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ នៅពេលនេះទាំងបន្ទាន់នោះទេ»។
គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយនេះក៏បានស្នើរដ្ឋាភិបាលពិចារណាឡើងវិញលើការធ្វើវិសោធនកម្មនេះផងដែរ៕