ភ្នំពេញ — ស្ថានទូតចិននៅភ្នំពេញបានបញ្ជាក់ធានាថាខ្លួនមិនបានរាយអន្ទាក់បំណុលដើម្បីទាញកម្ពុជាឱ្យធ្លាក់ចូល ហើយក៏មិនបានស្វែងរកការដាក់វត្តមានយោធានៅកម្ពុជាដែរ។ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគនៅបន្តក្រើនរំឭកថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាឱ្យដើរនយោបាយចិនដោយប្រយ័ត្នប្រយែង។
ស្ថានទូតចិនលើកឡើងថា ខ្លួនចង់ឆ្លើយតបទៅនឹងបទវិភាគមួយចេញផ្សាយដោយវិទ្យុអាស៊ីសេរីផ្នែកខេមរភាសា កាលពីថ្ងៃទី៨ខែមេសា ដែលថា «ទង្វើរបស់ចិនហាក់ងប់ងុលនូវអន្ទាក់ ដើម្បីធ្វើអាណានិគមលើកម្ពុជា ជាប្រយោលតាមរយៈការផ្តល់កម្ចីដ៏ច្រើនលើសលប់»។
នៅក្នុងសារលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ស្ថានទូតចិនប្រចាំនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ស្ថានទូតចិនបានលើកឡើងថា សេចក្ដីរាយការណ៍ខាងលើ «និយាយបង្កាច់បង្ខូចមកលើចិន» ហើយខ្លួន «សម្ដែងការមិនពេញចិត្តជាខ្លាំងនិងប្រឆាំងយ៉ាងមុតមាំ» ទៅនឹងការលើកឡើងខាងលើ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ចេញផ្សាយថ្ងៃអាទិត្យជាភាសាខ្មែរនិងភាសាអង់គ្លេស មានន័យដើមថា៖ «ប្រទេសចិនតែងតែគោរពការសម្រេចចិត្តរបស់កម្ពុជាក្នុងការប្រើប្រាស់កម្ចី ក៏មិនដែលយកបំណុលជាល្បិចកលដើម្បីបង្ខំឱ្យកម្ពុជាធ្វើកិច្ចការអ្វីនោះដែរ»។
ទាក់ទិននឹងការសង្ស័យអំពីចេតនារបស់ចិនប្រាថ្នាចង់ដាក់វត្តមានយោធារបស់ខ្លួននៅកម្ពុជា ស្ថានទូតប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះ ក៏បានបដិសេធដែរ។
«អំណះអំណាងលើកឡើងក្នុងអត្ថបទដែលថា ការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ចិនជាមួយកងទ័ពកម្ពុជា ក្នុងគោលបំណងស្វែងរកវត្តមានយោធានៅប្រទេសកម្ពុជា សម្ដីនេះគឺជាការប្រើប្រាស់គំនិតថោកទាបបំផុតមកប៉ាន់ស្មានលើចិត្តគំនិតល្អរបស់អ្នកស្អាតស្អំ»។
ក្រុមមន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិកនាពេលកន្លងមកបានដាក់ការសង្ស័យថា ចិនស្វះស្វែងរកមូលដ្ឋានយោធានៅកម្ពុជា នៅតំបន់តារាសាគរនៅខេត្តកោះកុង និងនៅមូលដ្ឋានសមុទ្ររាមក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ។ ទាំងភ្នំពេញទាំងប៉េកាំងបានបដិសេធការលើកឡើងនេះ។
ស្ថានទូតចិនប្រចាំនៅកម្ពុជាបាន «ព្រមាន» លើ «បណ្ដាជនដែលវាយប្រហារលើចំណងទាក់ទងចិនកម្ពុជា» ថា ពួកគេមិនអាចបំបែកបំបាក់មិត្តភាពប៉េកាំងនិងភ្នំពេញបាននោះឡើយ។
នៅត្រឹមដំណាច់ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២០ កន្លងទៅ កម្ពុជាមានទំហំបំណុលជំពាក់បរទេសសរុប ៨.៨០០ លានដុល្លារ ដែលក្នុងនោះមាន ៣.៩០១ លានដុល្លារ ឬស្មើនឹង ៤៤,២៨% ជំពាក់ចិន។ នេះបើយោងតាមទិន្នន័យផ្លូវការរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា។
ចិនជាប្រភពវិនិយោគឯកជននិងសាធារណៈដ៏ធំចម្បងរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
លោក ស៊ុន ចាន់ថុល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូនរបស់កម្ពុជា ធ្លាប់លើកឡើងថា ចិនជាប្រភពកម្ចីសម្បទានខ្ទង់ ៣ ពាន់លានដុល្លារ ដើម្បីកសាងផ្លូវប្រវែងជាង ៣ ពាន់គីឡូម៉ែត្រស្ពាននានា ចំនួន ៨ ប្រវែងសរុបជាង ៨ គីឡូម៉ែត្រនៅកម្ពុជា គិតត្រឹមដំណាច់ឆ្នាំ ២០២០។
រូបឯកសារ៖ ការដ្ឋានសំណង់«មន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពកម្ពុជា ចិន ត្បូងឃ្មុំ» ក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ (ស៊ុន ណារិន/VOA Khmer)
បណ្ឌិត អៀ សុផល សាស្ត្រាចារ្យរងជំនាញការទូតនិងកិច្ចការសកល នៅមហាវិទ្យាល័យ Occidental សហរដ្ឋអាមេរិក លើកឡើងថា កម្ពុជាគួរព្រួយបារម្ភនិងប្រយ័ត្នប្រយែងអំពីការពឹងពាក់ខ្លាំងលើជំនួយរបស់ចិន ទាំងមូលហេតុសេដ្ឋកិច្ចនិងមនោគមវិជ្ជា។
អ្នកជំនាញរូបនេះបានប្រាប់វីអូអេតាមសារអេឡិចត្រូនិកថា៖ «សុភាសិតអាហ្វ្រិកគួរត្រូវបានចងចាំនៅទីនេះថា៖ នៅពេលយើងដាក់ដៃចូលហោប៉ៅបុរសម្នាក់ទៀត បុរសម្ចាស់ហោប៉ៅនោះទៅណាយើងក៏ត្រូវដើរតាមគាត់ដែរ»។
បណ្ឌិត អៀ សុផល ក៏បានលើកឡើងអំពីតឹកតាងនៃការវិនិយោគតាមបណ្ដោយឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជា ដែលប្រហាក់ប្រហែល ២០% កំពុងស្ថិតក្រោមគម្រោងវិនិយោគរបស់ចិន។
អ្នកជំនាញរូបនេះលើកឡើងថា «អន្ទាក់បំណុល» មានពិត ហើយភ្នំពេញគួរមើលគំរូប្រទេសឡាវដែលទើបបង់ភាគហ៊ុនមួយផ្នែកធំនៃក្រុមហ៊ុនអគ្គីសនីរដ្ឋ EDL របស់ខ្លួនទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនរដ្ឋចិន។
ប្រទេសឡាវត្រូវបានទីភ្នាក់ងារវាយតម្លៃពិន្ទុឥណទានអន្តរជាតិ Fitch Ratings ទម្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់ពី B- ទៅCCC កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២០ ដែលមានលក្ខណៈងាយរងគ្រោះ។
បំណុលជំពាក់បរទេសសរុបរបស់ប្រទេសឡាវមានបរិមាណ ១២.៦០០ លានដុល្លារ ឬប្រហាក់ប្រហែលជាង ៦០% នៃផលទុនផលិតក្នុងស្រុកសរុប (GDP) របស់ប្រទេសមួយនេះ។ ក្នុងនោះ មានរាប់បញ្ចូលផងដែរនូវកម្ចី ៥.៩០០ លានដុល្លារ ជំពាក់ប្រទេសចិន។
ការជជែកពី «អន្ទាក់បំណុល» ដែលប៉េកាំងតែងបដិសេធនេះ មានឡើងនៅពេលចិនបើក «គំនិតផ្ដួចផ្ដើមខ្សែក្រវ៉ាត់និងផ្លូវ» ក្នុងអាណត្តិលោកប្រធានរដ្ឋចិន Xi Jinping ដែលរុញនូវទុនវិនិយោគនិងក្រុមហ៊ុនសំណង់រដ្ឋចិន សម្រុកចេញទៅកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនៅក្រៅប្រទេស។
សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងជំនាន់រដ្ឋការលោកប្រធានាធិបតី Donald Trump បានគូសបង្ហាញនូវសេណារីយោ «អន្ទាក់បំណុល» នេះលើករណីកំពង់ផែ Hambantota នៅស្រីលង្កា ដែលចិនបានសិទ្ធិគ្រប់គ្រង នៅពេលបំណុលស្រីលង្កាជំពាក់ចិនកើនហួសកម្រិតសង។
ចំពោះសេចក្ដីថ្លែងការណ៍បដិសេធរបស់ស្ថានទូតចិន បណ្ឌិត អៀ សុផល លើកឡើងថា៖
«វាស្ដាប់មើលទៅហាក់ដូចជាប៉េកាំងបារម្ភអំពីការផ្ទុះចេញមកនូវការពិត ដែលជាអាវុធដ៏មានអានុភាពបំផុត»។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា អ្នកអត្ថាធិប្បាយនយោបាយ បានលើកឡើងថា ជំនួយចិនមានបរិមាណច្រើនពិត តែទទួលបានការជឿជាក់មានកម្រិតពីប្រជាជនកម្ពុជា ដោយមូលហេតុខ្វះតម្លាភាពគុណភាព និងគណនេយ្យភាពសាធារណៈ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ជំនួយរបស់ចិនមានលក្ខណៈខ្វះតម្លាភាព ដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋយើងមិនសូវជឿជាក់ ព្រោះគាត់ផ្ដល់ឱ្យនេះមានលក្ខណៈត្រូវរ៉ូវ ឬយកចិត្តទៅលើជួរថ្នាក់មន្ត្រីដែលកាន់កិច្ចការហ្នឹងច្រើនជាងអ៊ីចឹងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាបាត់អត្ថប្រយោជន៍ច្រើនដែរ»។
អ្នកវិភាគរូបនេះលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាហាក់មានភាពប្រយ័ត្នប្រយែងជាងមុន និងមានលទ្ធភាពខាងធនធានច្រើនជាងមុន ដើម្បីជ្រើសយកកម្ចីដែលអត្រាការប្រាក់មានលក្ខណៈប្រកួតប្រជែង នារយៈពេល ៤ឆ្នាំចុងក្រោយ នៅក្នុងបរិបទដែលកម្ចីចិនងាយផ្ដល់ឱ្យ និងមិនមានភ្ជាប់លក្ខខណ្ឌសិទ្ធិមនុស្សនិងអភិបាលកិច្ចស្មុគស្មាញដូចកម្ចីលោកខាងលិច។
លោកបន្ថែមថា៖ «បើសិនជាកម្ពុជាពុំមានលទ្ធភាពសង កម្ពុជាអាចធ្លាក់ចូលទៅក្នុងបំណុលដូចឡាវឬស្រីលង្កាដែរ»។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា បន្ថែមថា ជំនួយចិនមកកាន់កម្ពុជាគួរបង្កើនប្រសិទ្ធភាពតាមរយៈការប្រើប្រាស់ពលកម្មជំនាញក្នុងស្រុក ក្នុងការអនុវត្តគម្រោងនានាដែលចិនផ្ដល់ទុន ហើយគម្រោងទាំងនោះគួរបើកចំហជាមួយសាធារណជនកម្ពុជា ដើម្បីបង្កើនទំនុកចិត្តនិងការចូលរួម។
កម្ពុជានិងចិនដែលហៅគ្នាថាជា «មិត្តដែកថែប» បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកាលពីចុងឆ្នាំ ២០២០ ដែលចិនមានបំណងបើកទីផ្សារសម្រាប់ទំនិញកសិកម្មកម្ពុជា ចំពេលកម្ពុជារងទណ្ឌកម្មពាណិជ្ជកម្មដោយផ្នែកពីសហភាពអឺរ៉ុប រឿងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ និងការធ្លាក់ចុះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
តាមរយៈជំនួយនិងការសម្រួលរបស់ចិន កម្ពុជាបានទទួលវ៉ាក់សាំងប្រឆាំងកូវីដ១៩ផលិតនៅចិនទាំងជាជំនួយនិងជាការបញ្ជាទិញសរុបយ៉ាងតិច ២ លាន ៨ សែនដូស បង្កើនល្បឿននៃការចាក់វ៉ាក់សាំងបានមនុស្សប្រមាណ ១ លាននាក់ហើយ គិតត្រឹមថ្ងៃច័ន្ទនេះ៕