ប្រទេស​ជិត​ខាង​ថៃ​បារម្ភ​ខ្លាច​អស្ថិរភាព​រាល​ដាល

ប្រទេស​ជិត​ខាង​នៃ​ប្រទេស​ថៃ​បាន​តាម​ដាន​មើល​ស្ថាន​ការណ៍​នៃ​ភាព​វឹក​វរ​នយោបាយ​នៅ​ក្នុង​ទី​ក្រុង​ បាងកក​ ដោយ​មាន​ចិត្ដ​ព្រួយ​បារម្ភ​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើង។  សមាគម​នៃ​ប្រទេស​ អាស៊ីភាគ​អាគ្នេយ៍​ និយាយ​ថា​ បាតុ​កម្ម​នៅ​ទី​នោះ​ អាច​រាល​ដាល ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​អស្ថិរ​ភាព​សេដ្ឋ​កិច្ច​និង​នយោ​បាយ​ទូទាំង​តំបន់។

លោក​អ៊ូ ​ធួក​ សូម​ជូន​សេចក្ដី​ប្រែ​សម្រួល៖

ប្រទេស​ជិត​ខាង​នៃ​ប្រទេស​ថៃ​បាន​តាម​ដាន​មើល​ស្ថាន​ការណ៍​នៃ​ភាព​វឹក​វរ​នយោបាយ​នៅ​ក្នុង​ទី​ក្រុង​ បាងកក​ ដោយ​មាន​ចិត្ដ​ព្រួយ​បារម្ភ​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើង។ សមាគម​នៃ​ប្រទេស​ អាស៊ីភាគ​អាគ្នេយ៍​ និយាយ​ថា​ បាតុ​កម្ម​នៅ​ទី​នោះ​ អាច​រាល​ដាល ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​អស្ថិរ​ភាព​សេដ្ឋ​កិច្ច​និង​នយោ​បាយ​ទូទាំង​តំបន់។​ រដ្ឋ​មន្ដ្រី​ក្រសួង​ការ​បរទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ី ​បាន​អំពាវ​នាវ​ឲ្យ​មាន​ការ​ចរចា​គ្នា​ ដើម្បី​ដោះ​ស្រាយ​វិបត្តិ​ ដោយ​សន្ដិ​វិធី​ ហើយ​ស្នើ​ផ្ដល់​ជំនួយ ​លោក​ក៏​បាន​និយាយ​អះអាង​ជា​ថ្មី​ថា​ នយោបាយ​របស់​ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ​ នឹង​មិន​ចូល​ជ្រៀត​ជ្រែក​ក្នុង​កិច្ច​ការ​ផ្ទៃ​ក្នុង​របស់​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ទេ។

សមាគម​ប្រទេស​អាស៊ី​ភាគ​អាគ្នេយ៍​ បាន​អំពាវ​នាវ​ទៅ​កាន់​រដ្ឋា​ភិបាល​ថៃ​និង​ ក្រុម​បាតុ​ករ​ប្រឆាំង​រដ្ឋា​ភិបាល ​សុំ​ឲ្យ​មាន​ចិត្ដ​អត់​ធ្មត់ និង​តាម​ស្វែង​រក​ការ​ដោះ​ស្រាយ​តាម​រយៈ​ការ​ចរចា​គ្នា​ និង​ការ​ផ្សះ​ផ្សារ​ជាតិ។ រដ្ឋ​មន្ដ្រី​នៃ​ប្រទេស​សិង្ហ​បូរី ​និង​ពី​ប្រទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ី​បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែង​ការណ៍​ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដែរ។

ចាប់​តាំង​ពី ​ខែ​មិនា​ មនុស្ស​២៦​នាក់​បាន​ស្លាប់​ ហើយ​ជិត​មួយ​ពាន់​នាក់​របួស​ ដោយ​សារ​ការ​ផ្ទុះ​គ្រាប់​បែក​ និង​ការ​ប្រឈម​មុខ​ដាក់​គ្នា​រវាង​ប៉ូលិស​ និង​បាតុ​ករ​ប្រឆាំង​រដ្ឋា​ភិបាល ​នៅ​ក្នុង​រាជ​ធានី​បាងកក​ មាន​ឈ្មោះ​ថា ​ក្រុម​អាវ​ក្រហម។​ ក្រុម​អាវ​ក្រ​ហម​ទាំង​នោះ ​ច្រើន​តែ​មក​ពី​តំបន់​ជន​បទ​និង​ អ្នក​ក្រីក្រ​នៅ​ទី​ក្រុង​ដែល​ទាម​ទារ​ឲ្យ​មាន​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ថ្មី​មូយ។​ បាតុ​កម្ម​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​រំខាន​ដល់​ពាណិជ្ជ​កម្ម​នឹង​ ទេស​ចរណ៍​ ដែល​ចូល​មក​ទស្សនា​ប្រទេស​ថៃ។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​របស់​រដ្ឋ​មន្ដ្រី​ក្រសួង​ការ​បរទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ី​លោក​ Teuku​ Faizasyah​និយាយ​ថា​ លោក​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​អំពី​អស្ថិរ​ភាព​ក្នុង​ប្រទេស​ថៃ ​អាច​នាំ​ឲ្យ​មាន​វិបត្ដិ​សេដ្ឋ​កិច្ច​អាស៊ី​សារ​ជា​ថ្មី ​ដូច​កាល​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៧។​ រួច​ការ​ដួល​រលំ​ប្រាក់​បាត​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​បាត់​បង់​សេចក្ដី​ទុក​ចិត្ដ​របស់​ក្រុម​វិនិយោគ​នៅ​តំបន់។

«ពេល​វេលា​នៅ​ខ្ចី​ពេក​ដើម្បី​ធ្វើ​ការ​វាស់​វែង​អំពី​ការ​ប៉ះ​ពាល់​ ផ្ទាល់​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ថៃ​មក​លើ​សេដ្ឋកិច្ច​តែ​យើង​នៅ​តែ ​សង្ឃឹម​ថាវា​និង​មិន​បង្កើត​ស្ថាន​ការ​ដូច​គ្នាកាល​ពី​សម័យ​ឆ្នាំ​១៩៩០ ​ទេ​ នៅ​ពេល​ដែល​ជម្ងឺ​ឆ្លងរាល​ដាល​ ប៉ះ​ពាល់​គ្នា​ នាំ​ឲ្យ​រលាយ​ដល់​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ក្នុង​តំបន់​របស់​យើង។​ តែ​យើង​សង្ឃឹម​ថានេះ​ជា​ករណី​ដាច់​ឡែក រួច​យើង​មាន​សេចក្ដីសង្ឃឹម​ថា ​ជាមួយ​និង​កិច្ច​ប្រឹង​ប្រែង​របស់​យើង​រួម​គ្នា យើង​អាច​ដោះស្រាយ​រួច​នូវ​ស្ថានការណ៍​តាម​សន្ដិ​វិធី។

លោក​ Michael​ Montesano​ នៃ​វិជ្ចា​ស្ថាន​កិច្ចការ​អន្ដរ​ជាតិ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​សិង្ហ​បូរី​ និយាយ​ថា ​នៅពេល​នេះ​ ក្រុម​វិនិយោគ​បរទេស​បាន​មើល​ឃើញ​វិបត្ដិ​នេះ​ជា​ករណី​ពិសេស​របស់​ប្រទេស​ ថៃ​តែឯក​ឯង។​ តែ​លោកនិយាយថា​ ខណៈ​ដែល​បាតុ​កម្ម​នៅ​តែ​មាន​បន្ដ ​វិនិយោគ​ក្នុង​តំបន់​អាច​ត្រូវ​ប៉ះ​ពាល់​ដែរ។

«ការ​ប៉ះ​ពាល់​តែ​មួយ​គួរ​ឲ្យ​យើង​ខ្លាច​គឺអ្នក​នៅ​ក្រៅ​តំបន់​ដែល​មើល ​ឃើញតំបន់​តាម​លក្ខណៈ​ទាំង​ស្រុង ​ហើយ​ដែល​មាន​ចិត្ដ​គំនិត​គិត​ជា​មុន​ថា​ មាន​អស្ថិរ​ភាព​និង​វិបត្ដិ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី​ភាគ​អាគ្នេយ៍ ហើយ​អ្នកនោះ​មើល​ឃើញ​វិបត្ដិ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​មួយ​ មាន​ចិត្ដ​រអា ​មិន​ចង់​មាន​ការ​ពាក់​ព័ន្ឋ​នឹង​វិនិយោគ​ និងសេដ្ឋកិច្ច​ ព្រម​ទាំង​សកម្ម​ភាព​ផ្សេងៗ​នៅ​ទូទាំង​តំបន់»។

ការ​បាក់​បែក​ខ្វែង​គំនិត​គ្នា​នៅ​ក្នុង​នយោបាយ​របស់​ប្រទេស​ថៃ​បាន​កើន​ កម្រិតជា​ទៀង​ទាត់កាល​ពីប៉ុន្មាន​ឆ្នាំ​កន្លង​ទៅ​នេះចាប់​តាំង​ ពី​កង​យោធាបាន​ធ្វើ​រដ្ឋ​ប្រហារ​បណ្ដេញអតីត​នាយក​រដ្ឋ​មន្ដ្រី​លោក ​ថាក់ស៊ីន​ ស៊ីណាវ៉ាត់​ ចេញ​ពី​តំណែង​ កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០០៦។

ទោះ​បី​ជន​ជាតិ​ថៃ​វណ្ណៈ​កណ្ដាល​នៅ​ទី​ក្រុង​និង​ឥស្សរ​ជន​ចាត់​ទុក​ លោក​ថាក់ស៊ីនជា​អ្នក​ពុក​រលួយ​ លោក​នៅ​តែ​មាន​ប្រជា​ប្រិយ​ភាពខ្ពស់​ក្នុង​ចំណោម​កសិករ​ និង​ជន​ក្រីក្រ ​ពីព្រោះតែ​កម្ម​វិធី​ប្រឆាំង​ភាព​ក្រីក្រ​របស់​លោក។​ ​ក្រុម​អ្នក​គាំទ្រ​របស់​លោក​ថាក់ស៊ីន​បាន​ចាត់​ទុក​រដ្ឋា​ភិបាល​ បច្ចុប្បន្ន​ថា ​មិន​ស្រប​ច្បាប់ ពីព្រោះ​បាន​ឡើងកាន់​អំណាច​តាម​សេចក្ដី​សម្រេច​របស់​រដ្ឋ​សភាក្រោយ​ពី ​តុលាការ​បាន​បណ្ដេញ​រដ្ឋា​ភិបាល​ជាប់​ឆ្នោត​ពីរ​និយម​លោក​ថាក់ស៊ីន​ចេញ​ពី​ តំណែង​កាល​ពី​ឆ្នាំ២០០៨។

ប្រទេស​សិង្ហ​បូរី ​និង​ឥណ្ឌូនេស៊ី​ ស្នើ​សុំ​ចូល​ទៅ​ជួយ​ដោះ​ស្រាយ​វិបត្ដិ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ថៃ​ តែ​លោក​ Faizasyah​និយាយ​ថា​ វា​មាន​ប្រយោជន៍​លុះ​ត្រា​ភាគី​ទាំង​ពីរ ​ចេញ​សេចក្ដី​ស្នើ។

«យើង​មិន​ចូល​ជ្រៀត​ជ្រែក​ក្នុង​កិច្ច​ការ​ផ្ទៃ​ក្នុង​របស់​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ទេ។ ​យើង​ចង់​បញ្ជាក់​ច្បាស់​ថា​ បើ​យើង​អាច​មាន​មធ្យោ​បាយ​ជួយ​ក្នុង​ការ​ចរចា​គ្នា​យោង​ទៅ​តាម​សេចក្ដី​ស្នើ​របស់​រដ្ឋា​ភិបាល​ផង​និង​ ​ភាគី​ដទៃ​ផង​ក្នុង​ស្ថាន​ការណ៍​នេះ​ ​ យើង​មុខ​ជា​ទៅ​ទី​នោះ​ដើម្បី​ផ្ដល់​ជំនួយណា​មួយដែល​យើង​អាច​ធ្វើ​បាន»។

លោក​ Montesano​ និយាយ​ថា ​ទម្លាប់​របស់​សមាគម​ប្រទេសអាស៊ី​អាគ្នេយ៍ ​ដែល​មិន​ចូល​ជ្រៀត​ជ្រែក​ក្នុង​កិច្ច​ការ​ផ្ទៃ​ក្នុង​របស់​ប្រទេស​ជា​សមាជិក ព្រម​ទាំង​ចិត្ដ​មិន​ចង់​របស់​រដ្ឋា​ភិបាល​ថៃ​សុំ​ស្នើ​ឲ្យ​ជួយ​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ខូច​ដល់​កិច្ច​ប្រឹង​ប្រែង​ជួយ​ផ្សះ​ផ្សារ​ពី​សំណាក់ប្រទេស​នៃតំបន់។​ លោក ​Montesano​ និយាយ​ទៀត​ថា​ អ្វី​ដែល​ប្រទេស​ជិត​ខាង​ប្រទេស​ថៃ​ អាច​ធ្វើ​ទៅ​បាន​ដើម្បី​ចៀសវាង​មិន​ឲ្យ​មាន​ចលនា​បាតុ​កម្ម​ ដូច​គ្នា​មិន​ឲ្យ​រាល​ដាល​ថែម​ទៀត​គឺដោះ​ស្រាយ​ការណ៍​ព្រួយ​បារម្ភ​របស់​ជន​ក្រីក្រ​ និង​មិន​ត្រូវ​ដក​សិទ្ធិ​របស់​ប្រជា​ពល​រដ្ឋ​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​គេ​ទេ។

«ខ្ញុំ​យល់​ថា​ ប្រទេស​ដទៃ​នៅ​តំបន់​អាច​ធ្វើ​ការ​ប្រសើរ​ បើ​ប្រសិន​ជា​គេ​ពិនិត្យ​មើល​ឫស្ស៊ី​គល់​នៃ​វិបត្ដិ​របស់​ប្រទេស​ថៃ​ ហើយ​សួរ​ខ្លួន​ឯង​ថា ​តើ​សេដ្ឋ​កិច្ច​និង​សង្គម​របស់​ខ្លួន​មិន​ជា​កម្ម​វត្ថុ​នៃ​វិបត្ដិ​ដូច​គ្នាឬ​ទេ?»

លោកថ្លែង​ថា ​ក្រៅ​ពី​នោះ ​ប្រទេស​ជិត​ខាង​របស់​ប្រទេស​ថៃ និង​ប្រទេស​ដទៃ​ក្នុង​ពិភព​លោក​ គ្រាន់​តែ​អាច​ឈរ​មើល​តែ​បុណ្ណោះ​ ថា​តើ​វិបត្ដិ​នោះ​នឹង​ចេញ​ទៅ​ដូច​ម្ដេច​ទៀត៕