កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិបានឱ្យដឹងនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថាយុវជនកម្ពុជាមានការយល់ដឹងតិចតួចណាស់អំពីស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យនិងតួនាទីរបស់ស្ថាប័ននេះដែលបម្រើឱ្យផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន។
កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិបានសហការជាមួយ BBC World Service Trust នៅក្នុងខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១០ ដើម្បីធ្វើសម្ភាសន៍ទល់មុខគ្នាជាមួយយុវជនចំនួន២.០០០នាក់ ដែលមានអាយុចាប់ពី១៥ឆ្នាំទៅ២៤ឆ្នាំ សម្រាប់ការសិក្សាលើចំណេះដឹងអំពីស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យ និងការចូលរួមបោះឆ្នោត។ ការសិក្សានេះត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងតំបន់ចំនួនប្រាំ រួមមានទីក្រុងភ្នំពេញ តំបន់ទំនាប តំបន់សមុទ្រ តំបន់ទន្លេសាបនិងតំបន់ភ្នំ។
យុវជនកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នមានសុទិដ្ឋិនិយមអំពីមាគ៌ាជារួមដែលប្រទេសរបស់ខ្លួនកំពុងធ្វើដំណើរ ប៉ុន្តែពួកគេក៏កំពុងជួបប្រទះនឹងបញ្ហាប្រឈមជាច្រើននៅឡើយក្នុងការទទួលបានឱកាសចូលប្រឡូកក្នុងជីវិតនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ច-សង្គមកិច្ចរបស់កម្ពុជា។ ចំណេះដឹង និងការយល់ដឹងតិចតួចអំពីដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ និងការលំបាកក្នុងការលើកបញ្ហានានាដែលជាក្តីកង្វល់របស់ពួកគេ គឺស្ថិតនៅក្នុងចំណោមឧបសគ្គទាំងឡាយចំពោះការចូលរួមឱ្យបានទូលំទូលាយរបស់យុវជនក្នុងឋានៈជាពលរដ្ឋក្នុងសង្គម នេះបើតាមការសិក្សាថ្មីមួយរបស់កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ។
ការសិក្សានេះបានបង្ហាញថាការយល់ដឹងរបស់អ្នកឆ្លើយសំណួរសម្ភាសន៍អំពីស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យ និងអំពីតួនាទីរបស់ខ្លួនគឺនៅមានកម្រិតទាបនៅឡើយ ជាពិសេសការយល់ដឹងអំពីស្ថាប័នដែលតំណាងឱ្យខ្លួន ដូចជា រដ្ឋសភា និងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ជាដើម។
ការសិក្សានេះ បានរកឃើញថាក្នុងចំណោមស្ថាប័នទាំងបី ស្ថាប័នរដ្ឋសភាត្រូវបានគេស្គាល់តិចជាងគេបំផុតដែលមានតែបីភាគបួនប៉ុណ្ណោះធ្លាប់ឮអំពីរដ្ឋសភា ហើយពីរភាគបីមិនដឹងថារដ្ឋសភាធ្វើអ្វីទេ។
ការសិក្សានេះបានបញ្ជាក់ថាយុវជនចំនួន៩២ភាគរយបានឮអំពីក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ប៉ុន្តែមួយភាគបីនៃអ្នកដឹង ឬ ស្គាល់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់មិនបានដឹងថាក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ធ្វើអ្វីឡើយ។
ការសិក្សានេះបានរកឃើញថា៥៤ភាគរយនៃអ្នកឆ្លើយសំណួរសម្ភាសន៍ដែលជាអ្នកមានសិទ្ធិអាចបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ឆ្នាំ២០០៧ ពុំបានទៅបោះឆ្នោតទេ និង២១ភាគរយនៃអ្នកមានសិទ្ធិអាចបោះឆ្នោតបានពុំបានចុះឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតឡើយ។
លោកស្រីអេលីណា ទីសឆេនកូ (Elena Tischenko) នាយិកាកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា បានថ្លែងសន្និសីទកាសែតនៅទីស្នាក់ការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិថា៖
«យុវជនជាច្រើននាក់ពិបាកស្វែងរកការពន្យល់អំពីតួនាទីរបស់ស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យដ៏សំខាន់ ដូចជា រដ្ឋសភា»។
ការសិក្សាបានបង្ហាញថាយុវជននៅមានការយល់ដឹងខុសៗគ្នាចំពោះអត្ថន័យនៃពាក្យចំនួនបី គឺ សិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ និងការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ យុវជនជាច្រើនដែលធ្លាប់ឮពាក្យទាំងអស់នេះ មិនដឹងថាមានន័យយ៉ាងដូចម្តេចទេ។
លោកស្រី ស៊ៀង លក្ខិណា អ្នកវិភាគកម្មវិធីនៃកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ បានបញ្ជាក់នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតនេះថា៖
«ពួកគេបាននិយាយថាពួកគេធ្លាប់បានឮពាក្យទាំងនេះ ប៉ុន្តែពួកគេមិនអាចឱ្យអត្ថន័យជាក់លាក់ថាពាក្យទាំងនេះមានន័យយ៉ាងដូចម្តេចទេ»។
ការសិក្សានេះបានរកឃើញថាសុវត្ថិភាព សន្តិសុខ និងជីវិតនៅក្នុងសហគមន៍ ជាកង្វល់ចម្បងរបស់យុវជនជាមួយនឹងកង្វល់បន្ទាប់មកទៀត មានដូចជាភាពក្រីក្រ ធនធានធម្មជាតិ វិវាទដីធ្លី និងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។ បញ្ហាថ្នាក់ជាតិវិញ វិវាទព្រំដែនជាកង្វល់ទីមួយ ហើយក្រៅពីនេះ កង្វល់របស់ពួកគេប្រហាក់ប្រហែលគ្នាទៅនឹងកង្វល់អ្នកឯទៀតដែរ។
លោកស្រីសួន សុវណ្ណ ប្រធានគម្រោងនៃវិទ្យាស្ថានខ្មែរដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានបញ្ជាក់ថាបើយុវជនខ្វះការយល់ដឹងពីស្ថាប័ន ប្រជាធិបតេយ្យ វាជាឧបសគ្គដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ។
«ខ្ញុំយល់ថាបើយុវជនយើងខ្វះការយល់ដឹងពីស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យនេះ វាអាចធ្វើឱ្យយុវជនយើងមិនសូវបានចូលរួមច្រើនក្នុងការងារកសាងប្រទេសជាតិ ហើយបើសិនជាគាត់អត់មានការយល់ដឹងទេ ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យដូចជាមិនសូវបានជឿនលឿនល្អប្រសើរ»។
លោក ទិត សុធា អ្នកនាំពាក្យអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័សប្រចាំទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានថ្លែងថាយុវជនកម្ពុជាមានការយល់ដឹងច្រើនអំពីប្រជាធិបតេយ្យ និងច្បាប់ពីក្រុមអ្នកច្បាប់ តំណាងរាស្ត្រ និងតំណាងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អំពីនីតិវិធីជាច្រើនដើម្បីបង្កើននូវមូលធនបញ្ញា និងការបណ្តុះបណ្តាលអំពីច្បាប់ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតាមការផ្សព្វផ្សាយរបស់ទូរទស្សន៍នានា។
«ការលើកឡើងនេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃទស្សនៈរបស់អង្គការម្ចាស់ជំនួយមួយ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលកំពុងខិតខំពង្រីកការផ្សព្វផ្សាយប្រជាធិបតេយ្យនេះ ហើយយើងគិតថាទៅពេលខាងមុខទៀតនេះ យុវជននឹងមានការយល់ដឹងអំពីប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងច្បាប់ទម្លាប់ផ្សេងៗកាន់តែច្រើនលើសពីនេះទៅទៀត»។
ការសិក្សានេះបានបង្ហាញថាបច្ចេកវិជ្ជាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនានា ដូចជា ទូរទស្សន៍ វិទ្យុ អ៊ីនធឺណិត និងបច្ចេកវិជ្ជាចល័តផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់យុវជន៕