ពួកមន្រ្តីវៀតណាមកំពុងរិះគន់ផែនការចម្រូងចម្រាសរបស់រដ្ឋាភិបាលឡាវដើម្បីស្ថាបនាទំនប់ទឹកនៅទន្លេមេគង្គ។ ពួកអ្នកវិភាគនិយាយថាការជំទាស់ពីប្រទេសវៀតណាមហើយនិងប្រទេសផ្សេងៗទៀតនៅទន្លេមេគង្គខាងក្រោមអាចបង្ខំឲ្យប្រទេសឡាវកាត់បន្ថយការប្រាថ្នាដ៏លើសលប់នៃវារីអគ្គិសនីរបស់ខ្លួន។
ទំនប់វារីអគ្គិសនី សាយ៉ាប៊ូរី (Xayaburi) ដែលមានតម្លៃជាប្រាក់៣.៥០០លានដុល្លារជាទំនប់ទឹកទីមួយនៃទំនប់ទឹក១២ដែលគេគ្រោងសាងសង់នៅទន្លេមេគង្គក្រោម។ ក្រុមហ៊ុនមួយរបស់ថៃនឹងស្ថាបនាទំនប់ទឹកនោះ ហើយថៃនឹងទិញអគ្គិសនីស្ទើរតែទាំងអស់នៃអគ្គិសនី១.២៦០មេហ្គាវ៉ាត់ដែលនឹងផលិតដោយទំនប់វារីអគ្គិសនីនោះ។
ពួកមន្រ្តីឡាវនិយាយថាទំនប់ទឹកមេគង្គដែលបានស្នើនោះនឹងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រហើយនឹងទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសដែលឥតមានជាប់សមុទ្រនេះ។
ក៏ប៉ុន្តែមន្រ្តីវៀតណាមនិយាយថាទំនប់ទឹកនោះនឹងធ្វើឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ការផ្គត់ផ្គង់ទឹកនិងគំរាមកំហែងការនេសាទត្រីនៅចរន្តទឹកខាងក្រោមនៃទន្លេមេគង្គ។ អត្ថាធិប្បាយកាលពីពេលថ្មីៗនេះរបស់ពួកមន្រ្តីវៀតណាមបានបន្ទរការព្រមានពីពួកអ្នកបរិស្ថានថាទន្លេមេគង្គនឹងធ្វើឲ្យខូចបរិស្ថាននិងគំរាមកំហែងការចិញ្ចឹមជីវិតរបស់មនុស្សដែលរស់នៅជិតទន្លេនោះ។
ពួកអ្នកវិភាគ និយាយថាសម្ពាធនយោបាយពីវៀតណាមនិងប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួននៅទន្លេមេគង្គខាងក្រោមដូចជាប្រទេសថៃនិងកម្ពុជា អាចបង្ខំឲ្យប្រទេសឡាវពន្យាពេលឬកែប្រែផែនការរបស់ខ្លួនដល់ការប្រើប្រាស់លំហូររបស់ទន្លេមេគង្គ។
លោក ហ្វ៊ីលី្លព ហឺស្ហ (Philip Hirsch) ជាសាស្រ្តាចារ្យមុខវិជ្ជាបរិស្ថានវិទ្យានៅសាកលវិទ្យាល័យក្រុងស៊ីដនី បានប្រាប់វីអូអេសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកថាក្នុងចំណោមបណ្តាប្រទេសនៅទន្លេមេគង្គខាងក្រោមទាំងអស់ ប្រទេសវៀតណាមជាប្រទេសដែលបានរិះគន់ជាសាធារណៈខ្លាំងជាងគេពីការប្រាថ្នាវារីអគ្គិសនីដ៏លើសលប់របស់ឡាវ។
«សំណួរគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ ដែលខ្ញុំគិតថាជាការពិបាកបំផុតសម្រាប់មនុស្សគ្រប់ៗគ្នាឆ្លើយនោះ គឺថាតើប្រទេសទាំងពីរនោះគឺវៀតណាមនិងឡាវ ដែលមានការជិតស្និទ្ធគ្នាបំផុត នឹងដកខ្លួនចេញពីអ្វីដែលនៅពេលនេះហាក់ដូចជាមានការជំទាស់យ៉ាងខ្លាំងលើជំហរអំពីទំនប់ទឹកសាយ៉ាប៊ូរីនោះ»។
វៀតណាមនិងឡាវជារដ្ឋមានគណបក្សតែមួយ ហើយលោក ហឺស្ហ មានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា វៀតណាមជាធម្មតាមានឥទ្ធិពលលើនយោបាយរបស់ឡាវនៅខាងក្រោយឆាក។ ក៏ប៉ុន្តែលោកហឺស្ហ និយាយទៀតថា ការរិះគន់សំណើទំនប់ទឹកសាយាបូរី ដោយពួកមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់វៀតណាមនាពេលថ្មីៗនេះ បានធ្វើឡើងជាសាធារណៈ។
ប្រទេសទាំងអស់៤នៅទន្លេមេគង្គខាងក្រោមនឹងមើលយ៉ាងដិតដល់ពីអនុសាសន៍ស្តីពីទំនប់ទឹកនោះដែលត្រូវគេរំពឹងនឹងធ្វើឡើងនៅខែនេះដោយគណៈកម្មាធិការរួមគ្នានៃគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ (MRC) ដែលជាអង្គការ សម្រាប់ឲ្យយោបល់ដែលបានត្រូវបង្កើតនៅឆ្នាំ១៩៩៥ដើម្បីធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពមួយនៅតាមបណ្តោយដងទន្លេមេគង្គដែលមានប្រវែង៤.៩០០គីឡូម៉ែត្រ។
ក៏ប៉ុន្តែ លោកហឺស្ហ ចង្អុលបង្ហាញថាគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ (MRC) មិនមានអំណាចបង្ខំឲ្យប្រទេសឡាវបោះបង់ចោលផែនការរបស់ខ្លួនសម្រាប់សាងសង់ទំនប់ទឹកសាយាបូរី និងទំនប់ទឹកផ្សេងៗទៀតនៅទន្លេមេគង្គទេ។
«គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ (MRC) មិនមែនជាស្ថាប័ននិយ័តកម្មទេ។ វាមិនមែនជាទីភ្នាក់ងារខ្លាំងទេ វាជាគណៈកម្មការមួយដែលជានិច្ចកាលធ្វើការងារដោយព្យាយាមធ្វើឲ្យសម្រេចការមូលមតិគ្នាហើយប្រសិនបើយើងពិនិត្យរកមើលបទបញ្ញត្តិពីគណៈកម្មការ MRC ខ្ញុំគិតថាយើងកំពុងមើលទិសដៅខុស»។
លោកហឺស្ហនិយាយទៀតថាប្រទេសថៃ បានប្តេជ្ញានៅជាអព្យាក្រឹត្យនៅក្នុងការចរចារបស់គណៈកម្មការ MRC ដែលដាក់ការទទួលខុសត្រូវលើពួកមន្រ្តីវៀតណាមនិងកម្ពុជាដើម្បីឆ្លើយតបដល់សំណើទំនប់ទឹកសាយាបូរីនៅក្នុងការពិភាក្សាជាមួយសមភាគីឡាវរបស់ពួកគេ។
លោក ទ្រិញ ឡេ ង្វៀន (Trinh Le Nguyen) ជានាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល PanNature របស់វៀតណាម។ លោកប្រាប់ VOA សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកថា ទោះបីប្រទេសឡាវបានសម្រេចចិត្តចុងក្រោយលើទំនប់ទឹកសាយាបូរីនិងទំនប់ផ្សេងៗទៀតនៅទន្លេមេគង្គក៏ដោយ វៀតណាមអាចគាបសង្កត់ឡាវដោយការគម្រាមកំហែងមិនធ្វើការវិនិយោគទុនក្នុងគម្រោងវារីអគ្គិសនីនានានៅពេលអនាគត។
«វៀតណាមអាចសម្រេចមិនវិនិយោគទុនឬទិញអ្វីពីប្រទេសឡាវ។ វាជាមធ្យោបាយមួយដែលពួកគេអាចមានអំណាចខ្លះ»។
នៅខែតុលា ការសិក្សាឯករាជ្យមួយដែលឧបត្ថម្ភឡើងដោយគណៈកម្មការ MRCបានផ្តល់អនុសាសន៍ដល់ប្រទេសនានានៅទន្លេមេគង្គខាងក្រោមឲ្យពន្យាពេលការសម្រេចចិត្តលើគម្រោងវារីអគ្គិសនីសម្រាប់រយៈពេល១០ឆ្នាំ ដោយព្រមានថាទំនប់វារីអគ្គិសនីនឹងធ្វើឲ្យកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើងដល់អសន្តិសុខម្ហូបអាហារនិងបណ្តាលឲ្យមានការប៉ះពាល់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរហើយនឹងពុំអាចទប់ទល់បានដល់បរិស្ថាន។
ចិនដែលមានព្រំដែនជាមួយប្រទេសឡាវនៅភាគខាងជើង ប្រតិបត្តិការទំនប់ទឹករួចទៅហើយចំនួន៤នៅទន្លេមេគង្គខាងលើ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ជឹង ប៉ូជីន
