មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងដ៏ខ្លាំងពីរក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលចង់រួបរួមគ្នាដើម្បីតទល់នឹងគណបក្សប្រជាជនដែលកំពុងកាន់អំណាចកំពុងធ្លាក់ចូលអន្ទាក់ផ្លូវច្បាប់ និងការប្រឡាក់កេរ្តិ៍ឈ្មោះអាក្រក់មុនពេលបោះឆ្នោត។ បន្ទាប់ពីមេដឹកនាំគណបក្សសម រង្ស៉ី គឺលោក សម រង្ស៉ីជាប់ទោសពីបទដកបង្គោលព្រំដែនកម្ពុជា វៀតណាម ហើយត្រូវតុលាការកាត់ទោសកំបាំងមុខឲ្យលោកជាប់ពន្ធនាគារចំនួន១២ឆ្នាំមក មេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់មួយរូបទៀតគឺលោកកឹម សុខាត្រូវគេធ្វើឲ្យជាប់ក្នុងរឿងពិបាកដោះសា្រយចំពោះអ្នកបោះឆ្នោតដែរគឺការបែកធ្លាយឯកសារ និងខ្សែអាត់សន្ទនាដែលត្រូវបានចោទថាលោកកឹម សុខា ជាមនុស្សដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែនប្រើប្រាស់ដើម្បីបំបែកសំឡេងអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ។ ប៉ុន្តែលោក កឹម សុខាបានបដិសេធការពាក់ព័ន្ធនានា។
គាប់ជួននឹងបរាជ័យក្នុងការបញ្ចូលគ្នារវាងគណបក្ស សម រង្សី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស គណបក្សទាំងពីរនេះបានបង្កើនការវាយប្រហារគ្នា ចោទប្រកាន់គ្នា លាបពណ៌គ្នាទៅវិញទៅមករិតតែខ្លាំងឡើងក្រោយពេលឯកសារ និងខ្សែអាត់សំឡេងនោះត្រូវទម្លាយចេញតាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានដើមអំពិលរបស់លោក សយ សុភាព។ ចំណែកគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនដែលកាន់អំណាចជាង៣០ឆ្នាំនោះវិញ ហាក់ដូចជានៅស្ងៀម ឬបដិសេធការពាក់ព័ន្ធ ហើយចាំទទូលផលពីវិបត្តិរបស់គណបក្សប្រឆាំងទាំងពីរ។
លោក ពុទ្ធា ហង្ស នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាហៅកាត់ថា និកហ្វិច (NICFEC) បានអះអាងថា៖
«ខ្ញុំគិតថា គណបក្សទាំងអស់គឺកំពុងតែប្រកួតប្រជែងគ្នានៅមុនយុទ្ធនាការ។ អញ្ចឹងរូបភាពអីក៏អាចកើតមានឡើងដែរ។ ហើយអ្វីដែលជាការលេចឮប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ ពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមគណបក្សកាន់អំណាចហើយនឹងគណបក្សដែលមានអាសនៈតិចក្នុងរដ្ឋសភាក៏កំពុងតែប្រកួតប្រជែងគ្នា។ ហើយខ្ញុំគិតថា យ៉ាងណាក៏ដោយ នេះជាទម្រង់មួយនៃប្រជាធិបតេយ្យ។ ប៉ុន្តែក៏សុំអំពាវនាវឲ្យគណបក្សទាំងអស់ ឲ្យរៀបចំឥរិយាបទទៅតាមអ្វីដែលជាសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ហើយនឹងអ្វីដែលសមជាអនាគត ក៏ដូចជាអ្នកដែលដឹកនាំប្រជាពលរដ្ឋ»។
កម្ពុជាគ្រោងនឹងធ្វើការបោះឆ្នោតជាបន្តបន្ទាប់នៅឆ្នាំ២០១២សម្រាប់ក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ហើយបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ២០១៣ខាងមុខ។
ក្នុងកិច្ចសន្ទនាតាមទូរស័ព្ទរវាងលោកកឹម សុខា និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ត្រូវបានសង្កេតឃើញថា មានការសន្ទនាគ្នាយ៉ាងជិតស្និទ្ធ។ លោក កឹម សុខាបានរាយការណ៍រឿងរ៉ាវនានាអំពីផ្ទៃក្នុងគណបក្សរបស់លោក ដូចជាអំពីការចំណាយ អំពីការដែលមានសមាជិកគណបក្សសម រង្សីចូលរួមជាមួយគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ការសម្តែងអំណរគុណដល់លោក ហ៊ុន សែនដែលជួយសម្រួលកិច្ចការនានាពេលលោក កឹម សុខាធ្វើសាមាជបង្កើតគណបក្សលោកជាដើម។
មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងលោកសម រង្ស៊ីបានចាត់ទុកថា ការទម្លាយព័ត៌មានចុងក្រោយនេះគឺជាភ័ស្តុតាង នៃចេតនាក្នុងការផ្តួលគណក្សរបស់លោកតាមរយៈរូបភាពផ្សេងៗ និងការឃុបឃិតគ្នាដើម្បីធ្វើឲ្យគណបក្ស សម រង្ស៉ី ចុះខ្សោយ។ លោកបានប្រាប់វីអូអេខ្មែរថា៖
«ព្រឹត្តិការណ៍ចុងក្រោយនេះយើងឃើញថា មានការទម្លាយឯកសារសម្ងាត់។ ហើយឃើញថា គណបក្សប្រជាជនគេបានឧបត្ថម្ភ គេបានគាំទ្រ គេបានប្រើប្រាស់គណបក្សផ្សេងៗដែលអះអាងថាជាគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យតែតាមពិត គឺគេរួមកម្លាំងគ្នាដើម្បីធ្វើឲ្យគណបក្សសម រង្ស៊ី មានបញ្ហាឬក៏ចុះខ្សោយ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញយើងឃើញហើយបួនឆ្នាំ ប្រាំឆ្នាំកន្លងមកនេះ ដែលគណបក្ស ប្រជាជនបានជួលគណបក្សមួយចំនួនឲ្យមកវាយប្រហារគណបក្សសម រង្ស៊ីតែបរាជ័យ។ មិនធ្វើឲ្យគណបក្ស សម រង្ស៊ីខ្សោយ ធ្វើឲ្យគណបក្សសម រង្ស៊ីកាន់ តែខ្លាំង»។
លោកសម រង្ស៊ី លើកយកឧទារហរណ៍ថា គណបក្ស សម រង្ស៊ីបានកើនអាសនៈពី២៤ដល់ទៅ២៦ក្នុងការបោះឆ្នោតខែកក្កដាឆ្នាំ២០០៨ គឺក្រោយពេល មានការរៀបចំផែនការសម្ងាត់កាលពីឆ្នាំ២០០៧ខែកក្កដា។ ចំណែកប្រធានគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស លោក កឹម សុខាវិញបានការពារខ្លួនលោកថា ទោះជា
មានការចោទប្រកាន់ពីគណបក្សដ៏ទៃយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រជាពលរដ្ឋអ្នកគាំទ្រលោកដើម្បីផ្លាស់ប្តូរអ្នកដឹកនាំប្រទេស បានដឹងច្បាស់ថា នេះជាកលល្បិចរបស់អ្នកណា។ លោកបានថ្លែងថា ប្រសិនបើគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សមិនមែនជាគណបក្សខ្លាំងមួយគេមិនមករករឿងនោះទេ។ លោកបានប្រាប់វីអូអេខ្មែរថា៖
«ដូច្នេះគេស្គាល់ជំហរយើងច្បាស់។ ទោះបីអ្នកណានិយាយថា យើងយ៉ាងម៉េចក៏ដោយ ប្រជាពលរដ្ឋមិនអាចរេរាតាមការពង្វក់របស់គណបក្សកាន់អំណាចទេ។ ខ្ញុំជឿថា ទោះបីគណបក្សកាន់អំណាចធ្វើភ្លៀងធ្វើផ្គរយ៉ាងណាក៏ដោយក៏ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលស្រឡាញ់លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ស្រឡាញ់ប្រទេសជាតិនោះគឺគេបានមានជម្រើសរបស់គេច្បាស់លាស់ហើយ គេបានចូលរួមយ៉ាងច្រើនកុះករជាមួយគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស»។
លោក កឹម សុខាបានអះអាងថា ការសង្ស័យនានាបានជ្រះស្រឡះហើយថា គណបក្សសិទ្ធិមនុស្សមិនមែនជាអាយ៉ងរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ មេដឹកនាំក្រុមប្រឆាំងទាំងពីរគឺលោក សម រង្ស៊ី និងលោកកឹម សុខា នៅបន្តអួតអាង ហើយពុំបានទទួលស្គាល់ថា ឯកសារសម្ងាត់ដែលបែកធ្លាយ និងដែលបង្កឲ្យមានការវាយប្រហារគ្នាទៅវិញទៅមកនោះប៉ះពាល់ដល់សំឡេងឆ្នោតរបស់ពួកគេទៅថ្ងៃខាងមុខទេ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏មេដឹកនាំគណបក្សទាំងពីរហាក់ដូចជាពុំបានបិទទ្វារសម្រាប់ការចងសម្ព័នភាពរវាងគ្នា និងគ្នាទៅមុខដែរ។
លោក សម រង្ស៊ីបានប្រើពាក្យថា នៅតែចង់រួបរួមជាមួយអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ តែមិនមែនជាមួយអ្នកចរចាសម្ងាត់ជាមួយលោកហ៊ុន សែនទេ។ ចំណែកលោកកឹម សុខា វិញនៅមានជំហររង់ចាំថ្ងៃណាមួយពេលដែលលោក សម រង្ស៊ីប្រែចិត្តក្នុងការចងសម្ព័ន្ធភាព។
លោក ហង្ស ឆាយានាយកប្រតិបត្តិនៃវិទ្យាស្ថានខ្មែរដើម្បីលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានអះអាងថា មេដឹកនាំគណបក្សសម រង្ស៊ីស្ថិតនៅនិរទេសខ្លួនជាការព្រួយបារម្ភ សម្រាប់លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ លោកបានថ្លែងថាការមានបញ្ហារឿងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សទាក់ទងនិងការបែកធ្លាយខ្សែអាត់សម្ងាត់មុនការបោះឆ្នោតនោះ អាច និងបញ្ចប់ការប៉ុនប៉ងចងសម្ព័ន្ធភាពដែលបរទេសមួយចំនួនចង់ឃើញ។ លោកឆាយា មានប្រសាសន៍ថា៖
«ខ្ញុំជឿថា បញ្ហាហ្នឹងចប់ហើយ។ ពីព្រោះគណបក្សសម រង្ស៊ីអត់មានការលើកទឹកចិត្តទៅលើគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សទេ។ ហើយគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ចេញអាហ្នឹងមកមិនអាចមានអីទប់ស្កាត់ឬក៏ពន្យល់ពីមូលហេតុទាំងនោះដែរ។ហើយសំខាន់ទៅទៀតអ្នកជួយជ្រោមជ្រែងនោះ គណបក្សទាំងពីរនោះគេបែបធុញទ្រាន់។ អានេះគ្មានការទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក។ ម៉្លោះហើយមិនអាចកើតឡើងបានទេ»។
លោក ឆាយាបានថ្លែងថា ការគិតគូរពីបញ្ហាស្ថិរភាព និងភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាការសំខាន់ដែលត្រូវជជែកគ្នាជាងការយកលេសបំបែកបំបាក់ គណបក្សជំទាស់ទាំងពីរ៕