ភ្លាមៗបន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៉ី ត្រូវបានសភាបញ្ចប់បុព្វសិទ្ធិរបស់លោកជា អ្នកតំណាងរាស្ត្រទាក់ទិននឹងរឿងដកតម្រុយបង្គោលព្រំដែន មន្ត្រីគណបក្សនយោបាយ និងអ្នកវិភាគបានអះអាងថា ការបំពេញចិត្តនយោបាយគណបក្សកាន់អំណាច ការសុំទោស និងសម្បទាននយោបាយ គឺជាដំណោះស្រាយនយោបាយចុងក្រោយមួយសម្រាប់មេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់ លោកសម រង្សីក្នុងការទទួលបានមកវិញនូវបុព្វសិទ្ធតំណាងរាស្រ្ត ហើយនឹងការវិលត្រឡប់ចូលមក ប្រឡូកនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាវិញ។ ក៏ប៉ុន្តែគេពុំបានបញ្ជាក់ចំៗថា សម្បទាននយោបាយ ឬការបំពេញចិត្តគណបក្សកាន់អំណាច ឬការសុំទោសនោះធ្វើដោយរបៀបណាទេ ក្នុងករណីលោក សម រង្ស៉ី។
លោក កឹម សុខាប្រធានគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សដែលជាគណបក្សជំទាស់បានអះអាងថា៖
«ឱកាសកន្លងមកគឺទាល់តែទៅសុំទោសគេ ឬក៏ទៅធ្វើបំពេញបំណងអីឲ្យផលប្រយោជន៍ទៅគណបក្សកាន់អំណាច អាហ្នឹងបានអាចមកបាន បើតាមយើងឃើញកន្លងមកនេះ ការសម្របសម្រួលនយោបាយ»។
លោក កឹម សុខាថ្លែងដូច្នេះដោយយោងថាព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តម រណឫទ្ធិ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១ និងលោក សម រង្ស៉ី ផ្ទាល់ ដែលត្រូវជាប់ចោទក្រោយតុលាការកាត់ទោសរួចហើយត្រូវបានលើកលែងទោសដោយ ព្រះមហាក្សត្រក្រោយពីមានការបំភ្លឺជាលិខិតឬសុំទោសដល់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន។ ទោះបីជាលោក កឹម សុខា មិនបានបញ្ជាក់ពីបញ្ហាអ្វីដែលនាំទៅដល់ការលើកលែងទោសសម្រាប់អ្នកនយោបាយទាំងពីរមែនតែគេនៅចាំបានថាសម្បទានរឿងបែងចែកអំណាចក្រោយការបោះឆ្នោត និង ការកែប្រែច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញមួយចំនួនដែលមានប្រយោជន៍ដល់គណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេស ជាការសម្របសម្រួលនយោបាយ ហើយបាននាំឲ្យឥស្សរជននយោបាយបានរួចខ្លួនដែរ។
បទសម្ភាសន៍២ភាគរបស់វីអូអេខ្មែរជាមួយ លោកសម រង្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី២៥ខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១១
មេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់ដ៏ធំជាងគេក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគឺលោក សម រង្ស៊ី កំពុងនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសត្រូវសភាបញ្ចប់បុព្វសិទ្ធិសមាជិកសភាដែលប្រជាពលរដ្ឋបានបោះឆ្នោតជូនលោក ក្រោយដែលតុលាការកំពូលកាលពីដើមខែ មិនា បានកាត់ទោសលោកកំបាំងមុខឲ្យជាប់គុក ២ឆ្នាំបន្ថែមពីលើទោស ១០ ឆ្នាំដែលតុលាការក្រុងបានកាត់ទោសលោកទាក់ទងនឹងរឿងដកបង្គោលព្រំដែន និងផ្សព្វផ្សាយឯកសារក្លែងក្លាយ។ អ្នកវិភាគនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបង្ហាញពីក្តីបារម្ភអំពីការអនុវត្តប្រជាធិបតេយ្យ និងរបបសេរីនិយម ពហុបក្ស លាយឡំ ជាមួយនឹងការរំពឹងទុកថានឹងមានដំណោះស្រាយផ្នែកនយោបាយដើម្បីបញ្ចប់រឿងរ៉ាវក្តីក្តាំនេះ។
លោកស្រី ជា វណ្ណាតអ្នកវិភាគឯករាជ្យនិងជាអតីតនាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលអភិវឌ្ឍសង្គម បានអះអាងដោយក្តីសង្ឃឹមថាដំណោះស្រាយនយោបាយ និងត្រូវកើតមាននៅ ក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃវិធីយ៉ាងម៉េចដែលត្រូវដោះស្រាយ និងលក្ខខណ្ឌនៃ ពេលវេលាផងដែរ។
«ហើយខ្ញុំយល់ឃើញថា បញ្ហាមានមកដោះស្រាយមានហើយ គ្រាន់តែថាតើរកដំណោះស្រាយឲ្យត្រូវទៅតាមចំណង់ចំណូលចិត្តគូភាគីទាំងសងខាងហ្នឹងរបៀបយ៉ាងណា ហើយនៅពេលណា?»។
លោកស្រីបានបន្ថែមជាមួយនឹងការលើកយកឧទាហរណ៍ មួយនៃដំណោះស្រាយផ្នែកនយោបាយនេះគឺពឹងផ្អែកលើសម្បទានផ្នែកនយោបាយទៅវិញទៅមករវាងគណបក្សជំទាស់និងគណបក្សកាន់អំណាច។
«ឧទាហរណ៍មានតែការធ្វើសម្បទានគ្នាទៅវិញទៅមកទៅ ដាក់លក្ខខណ្ឌទៅ លក្ខខណ្ឌអញ្ចេះៗ បើថាចង់រួបរួមគ្នាមកវិញ។ ហើយទទួលយក បានទេលក្ខខណ្ឌហ្នឹង តើទទួលយក បានទេលក្ខខណ្ឌហ្នឹង។ បើទទួលយកបាន ហ្នឹងក៏ជានានឹងគ្នាវិញទៅ ហើយបើទទួលយកមិនបានទេ ក៏បន្តបញ្ហារបៀបអញ្ចឹងតទៅមុខទៀតទៅ»។
លោក ញ៉ឹក ប៊ុនឆៃ អគ្គលេខាធិការគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ីនប៉ិចបានយល់ស្របដែរ ថាដំណោះស្រាយនយោបាយជាជម្រើសសម្រាប់លោក សម រង្ស៊ីដូចករណីពីមុន ដែរ ក្រោយពីដំណើរការផ្លូវច្បាប់បានបញ្ចប់នោះ។
«ពីលើកមុនគាត់ធ្លាប់មានហើយតើ មានការសុំទោសស្អីៗអញ្ចឹងទៅ គាត់ធ្លាប់មានបញ្ហានោះម្តងហើយ មានការសម្របសម្រួលទៅ គាត់អាចត្រឡប់មកធ្វើ ការងារបានវិញ»។
លោក សម រង្ស៉ីធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថាលោកមិនសុំទោសទេ ព្រោះលោកគ្រាន់តែ បំពេញតួនាទីជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ។ តែលោកអះអាងថាលោកនឹងខិតខំរកដំណោះស្រាយផ្នែកនយោបាយទាំងថ្នាក់ជាតិនិងអន្តរជាតិព្រោះលោក សម រង្ស៊ី បានសង្កត់ធ្ងន់ថាអ្វីដែលលោកបានធ្វើទាក់ទងនឹងការដកបង្គោលព្រំដែនកាលពីឆ្នាំ ២០០៩នៅខេត្តស្វាយរៀងជាប់ព្រំដែនវៀតណាមគឺ ក្រោយពេលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលខ្លាចបាត់បង់កម្មសិទ្ធ មកប្តឹងរូបលោកជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ពីការដែលឃើញតម្រុយបង្គោលពំ្រដែន បោះចូលដល់ដីស្រែរបស់ពួកគាត់។
«រឿងដែលខ្ញុំបានចូលរួមនេះគឺជារឿងជាតិ គឺជាទឹកដីរបស់ប្រជារាស្ត្រខ្មែរ គឺជា ទឹកដីរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ខ្ញុំចេញមុខការពារផលប្រយោជន៍ជាតិដូច្នេះរឿងជាតិ គឺជារឿងនយោបាយ ដើម្បីរកដំណោះស្រាយនយោបាយទាល់តែមានការស្រុះ ស្រួលគ្នាមិនត្រឹមតែថ្នាក់ជាតិទេ ថ្នាក់អន្តរជាតិថែមទៀតពីព្រោះរឿងនេះគឺវាប៉ះពាល់ប្រទេសជិតខាង មានប្រទេសវៀត ណាម គាត់ បានបង្ខិតព្រំដែន ចូលមកប្រទេសកម្ពុជា ខ្ញុំបានចេញមុខប្រឆាំងយួនឈ្លានពាន»។
ប្រទេសវៀត ណាមធ្លាប់បដិសេធថាមិនបានបង្ខិតព្រំដែននិងឈ្លានពានទឹកដី កម្ពុជាទេដោយបានអះអាងថាគណៈកម្មាធិការព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរកំពុងធ្វើកិច្ចការវាស់វែង។ មន្ត្រីវៀតណាមធ្លាប់បានរិះគន់លោក សម រង្ស៉ី ថានិយាយមួលបង្កាច់។
លោក ជៀម យាប អ្នកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជាគណបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសបានអះអាងថា លោកមិនដឹងពីការណ៍ដែលត្រូវដោះស្រាយរឿង ករណីលោក សម រង្ស៉ីនេះតាមរយៈនយោបាយឬយ៉ាងណាទេ ព្រោះលោកថ្លែងថាការដកបង្គោលព្រំដែន ការផ្សព្វផ្សាយឯកសារព្រំដែនមិនមែនជារឿងនយោបាយទេ។ លោកធ្លាប់អះអាងថាការសម្របសម្រួលផ្នែកនយោបាយ ធ្វើទៅបានគឺអាស្រ័យលើលោក សម រង្ស៉ីខ្លួនលោកក្នុងការធ្វើទំនាក់ទំនង ជាមួយនិងលោក នាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនដែលជាអ្នកមានសិទ្ធិធ្វើឲ្យមានការលើកលែងទោស ពីព្រះមហាក្សត្រ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោក សម រង្ស៉ីបានចាត់ទុកថាការបញ្ចប់អភ័យឯក សិទ្ធិសភារបស់លោកឬ បណ្តេញតំណាងរាស្ត្រដោយសាររឿងព្រំដែននេះគឺជារឿងខុសច្បាប់ធ្ងន់ធ្ងរដែល ពលរដ្ឋបានបោះឆ្នោតឲ្យ។ លោក សម រង្ស៉ីចាត់ទុកថាជាដំណាក់កាលធ្ងន់ធ្ងរដែលនឹងត្រូវមានប្រតិកម្មខ្លាំងពីសហគមន៍អន្តរជាតិហើយគណបក្សរបស់លោកនឹងកាន់តែរឹងមាំ។
«រដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃគណបក្សប្រជាជនឃើញថាចេញក្រឡាសារ ជាមនុស្សអត់ យល់ច្បាប់ អត់យល់គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ជាន់ឈ្លីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលជា ច្បាប់កំពូលនៃប្រទេសជាតិ។ វាចូលដល់ដំណាក់កាលហ្នឹងខ្ញុំជឿថានឹងមាន ប្រតិកម្មខ្លាំង ដូចកាលគេដេញខ្ញុំចេញពីរដ្ឋសភាកាលពីឆ្នាំ១៩៩៥ ទីបញ្ចប់ខ្ញុំវិល ទៅរដ្ឋសភាដដែល ហើយវិលទៅខ្លាំងជាងមុនទៀត។ ដេញម្នាក់ចូលទៅវិញ ១៥នាក់។ លើកនេះដេញម្នាក់ចូលទៅវិញ៥០នាក់។ ខ្ញុំជឿជាក់ថានៅឆ្នាំ២០១៣ នេះគឺនឹងមានការប្រែប្រួល ហើយគណបក្សសម រង្ស៉ីគឺកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀតបាទ»។
លោក ថ្លែងពីកំណើននៃសំឡេងឆ្នោតដែលគណបក្សលោកបានទទួលអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភា។ សមាជិកសភាគណបក្សសម រង្ស៉ីមានចំនួន២៦រូប ក្នុងរដ្ឋសភា ក្រោយការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៨ ដែលគេចាត់ទុកថាជាដៃគូប្រជែងផ្នែកនយោ បាយដ៏សំខាន់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែនទទួលបានចំនួន៩០អាសនៈ ក្នុងចំណោមអាសនៈសរុបចំនួន១២៣។
ប្រតិកម្មដោយផ្ទុះសំណើចតិចៗចំពោះអត្ថាធិប្បាយរបស់លោក សម រង្ស៉ី លោក ជៀម យាបអ្នក តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាគណបក្សគ្រប់ គ្រងប្រទេសបានអះអាងថាអ្វីដែលសភាបានបញ្ចប់បុព្វសិទ្ធិតំណាងរាស្រ្តរបស់លោក សម រង្ស៉ីគឺជាការធ្វើទៅតាមច្បាប់ មិនមែនបារម្ភពីប្រជាប្រិយ៍ភាពគណបក្ស សម រង្ស៉ីទេ។
ដោយមានប្រតិកម្មពីសហគមន៍អន្តរជាតិមិនធ្ងន់ធ្ងរនៅឡើយទាក់ទងករណីក្តីក្តាំមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់លោកសម រង្ស៉ី ដែលឈានដល់ការបញ្ចប់ បុព្វសិទ្ធិ សភានេះ បានបង្កឱ្យមានក្តីព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងពីក្រុមអ្នកវិភាគនិងអ្នកឃ្លាំមើលនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជាពិសេស វត្តមានរបស់លោក សម រង្ស៉ីដែល មានកម្លាំងប្រហាក់ប្រហែលអាចប្រកួតប្រជែងជាមួយនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ នៅឆ្នាំ២០១២ និង ការបោះឆ្នោតជាសកលនៅឆ្នាំ២០១៣។ តាមច្បាប់បោះឆ្នោតជនដែលមានពិរុទ្ធភាពដូចលោក សម រង្ស៉ីពេលនេះពុំអាចចូលរួមឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោតបានទេ៕
