ភ្នំពេញ៖ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ប្រវត្តិវិទូ រដ្ឋាភិបាល រួមទាំងគណបក្សជំទាស់ បានបង្ហាញប្រតិកម្មដំណាលៗគ្នានៅជុំវិញការប្រកាសសាលក្រមលើឌុច។ ការប្រកាសសាលក្រម ដែលនឹងកំណត់ការដាក់ទោសអតីតប្រធានគុកទួលស្លែងនេះនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃច័ន្ទសប្ដាហ៍ក្រោយនេះ។ ប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះមុននឹងអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងរបស់សាលាក្ដីខ្មែរក្រហម ប្រកាសសាលក្រម ដើម្បីកំណត់ទោស ឌុច ចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មដែលបានបណ្ដាលឲ្យអ្នកទោសគុកទួលស្លែងយ៉ាងតិចចំនួន១២៣៨០ នាក់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល មន្រ្ដីផ្លូវការរបស់សាលាក្ដីនេះ រួមទាំងអ្នកនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផង បានសំដែងការអបអរសាទររៀងៗខ្លួន និងជាបន្ដបន្ទាប់ ដោយចាត់ទុកថា នេះគឺជាជំហានយ៉ាងវិជ្ជមានសម្រាប់បង្ហាញអំពីការបញ្ចប់និទណ្ឌភាព នៃអំពើឃោរឃៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យរបស់ពួកខ្មែរក្រហម។
សាលក្រមលើករណី ឌុច នឹងត្រូវប្រកាសនៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទទី២៦ ខែកក្កដានេះ។
ពីទីក្រុង ញូយ៉ក មជ្ឈមណ្ឌលអន្ដរជាតិ សម្រាប់យុត្តិធម៌អន្ដរកាល International Center for Transitional Justice បានសរសេរក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ខ្លួន នៅថ្ងៃនេះថា ការប្រកាសសាលក្រមលើករណី ឌុច នឹងក្លាយទៅជាការកត់សម្គាល់មួយសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយវាក៏ នឹងជាការកត់សម្គាល់សម្រាប់យុត្តិធម៌អន្ដរជាតិផងដែរ។
មជ្ឈមណ្ឌលដដែលនេះ ដែលធ្វើការតាមដានដំណើរការសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៦ មក បានអបអរសាទរដល់សាលាក្ដីខ្មែរក្រហម ដែលបានធ្វើការកាត់ទោស ជាលើកដំបូងក្នុងករណី ឌុចនេះ ប្រកបទៅដោយភាពត្រឹមត្រូវ បើទោះបីជាមានឧបសគ្គជាច្រើនសម្រាប់យុត្តិធម៌ ដោយរាប់បញ្ចូលទាំងការជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយ និងបញ្ហាថវិកាផងដែរ។
លោក រាជ សម្បត្តិ ប្រធានផ្នែកកិច្ចការសាធារណៈរបស់សាលាក្ដីខ្មែរក្រហម បានអធិប្បាយនៅថ្ងៃសៅរ៍នេះដែរថា ការប្រកាសសាលក្រមលើករណីអតីតប្រធានគុកទួលស្លែង ក្នុងសំណុំរឿង ០០១ នឹងប្រកាសប្រាប់ពិភពលោកថា មេដឹកនាំនៃអំពើព្រៃផ្សៃនឹងត្រូវនាំខ្លួនមកផ្ដន្ទាទោស។
“ការប្រកាសសាលក្រមហ្នឹង គឺជាគំរូសម្រាប់មេដឹកនាំដទៃៗទៀតនៅលើពិភពលោកថា ការដែលយើងសម្លាប់ប្រជាជនខ្លួនឯងអស់ជាច្រើននាក់អញ្ចឹង គង់មានថ្ងៃណាមួយគេយកមកផ្ដន្ទាទោស ហើយគេនឹងធ្វើការប្រកាសសាលក្រមជាសាធារណៈ"។
កាំង ហ្គិច អ៊ាវ ហៅ ឌុច អតីតប្រធានគុកទួលស្លែង ឬមន្ទីរស ២១ អាយុ៦៧ឆ្នាំ ត្រូវសាលាក្ដីខ្មែរក្រហមចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្រ្គាម ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មនៃការធ្វើទារុណកម្ម និងមនុស្សឃាត។ ឌុចត្រូវកាត់ទោសដោយអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងអស់រយៈពេល ៧៧ថ្ងៃ ក្នុងអំឡុងពេល៩ខែ។
នៅក្នុងសវនាការ គាត់បានសារភាពម្ដងហើយម្ដងទៀតថា គាត់ទទួលខុសត្រូវចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្ម នៅក្នុងគុកទួលស្លែង ក្រោមអំណាចរបស់គាត់ ដែលបណ្ដាលឲ្យអ្នកទោសស្លាប់យ៉ាងតិចចំនួន ១២៣៨០នាក់ បន្ទាប់ពីការធ្វើទារុណកម្ម និងការសម្លាប់ចោល។
សហព្រះរាជអាជ្ញារបស់សាលាក្ដីខ្មែរក្រហមបានទាមទារឲ្យមានការផ្ដន្ទាទោស ឌុច ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន៤០ឆ្នាំ។
ក៏ប៉ុន្ដែ ឌុច នៅក្នុងសវនាការចុងក្រោយ កាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០០៩ បានទទូចអង្វរអង្គជំនុំជម្រះ សាលាដំបូងឲ្យដោះលែងខ្លួន ឲ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ ដោយសំអាងថា គាត់បានសហការ ជាច្រើនរួចមកហើយជាមួយតុលាការ ចាប់តាំងពីគាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៩៩ មក។
នៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានកាលពីរសៀលថ្ងៃសុក្រ គណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តកម្មនៃអង្គការ និងសមាគមសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ដែលមានអង្គការជាសមាជិកសរុបចំនួន២៣ បានលើកឡើងថា ប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងតែរង់ចាំការប្រកាសសាលក្រម ឌុច។
ដោយឡែក លោកខៀវ កាញារិទ្ធ រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងព័ត៌មាន និងជាអ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលចាត់ទុកថា ការឈានដល់ការប្រកាសសាលក្រមនៃការកាត់ក្ដីអតីតកម្មាភិបាលជាន់ខ្ពស់ខ្មែរក្រហមដំបូងគេនេះ គឺជាជោគជ័យនៃការសហការគ្នារវាងរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយលោកគិតថា សាលក្រមឌុច គ្រាន់តែជាផ្នែកមួយនៃការបកស្រាយសវតាឧក្រិដ្ឋកម្មក្នុងអតីតកាលតែប៉ុណ្ណោះ។
“ខ្ញុំគិតថា ឌុចគឺជាមន្ដ្រីមួយថ្នាក់ទាបទេ។ អញ្ចឹងយើងគិតថា ចាំមើលមន្ដ្រីថ្នាក់ខ្ពស់។ គេនឹងសម្រេចយ៉ាងម៉េចទៀត។ ហើយមួយទៀត យើងក៏ចង់ដឹងថា ហេតុអ្វីបានជាស្រុកខ្មែរមានអំពើប្រល័យពូជសាសន៍"។
ជាមួយគ្នានេះ លោកកឹម សុខា ប្រធានគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ដែលជាគណបក្សជំទាស់មួយនៅក្នុងរដ្ឋសភា បានឆ្លៀតរិះគន់លើការចំណាយពេលវេលាកាត់ទោសយ៉ាងវែង និងការចំណាយថវិកាដ៏ច្រើនរបស់សាលាក្ដីខ្មែរក្រហម។ លោកចាត់ទុកថា សាលក្រមឌុចគឺជាជំហានឆ្ពោះទៅរកយុត្តិធម៌មួយ ក៏ប៉ុន្ដែលោកទាមទារឲ្យមានការកាត់ទោសប្រទេសដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងឧក្រិដ្ឋកម្មនេះ។
“វាគ្រាន់តែជាយុត្តិធម៌មួយជំហានទេ យុត្តិធម៌ពិតសម្រាប់ខ្ញុំជាខ្មែរ ជាជនរងគ្រោះដោយរបបខ្មែរក្រហមនេះ គឺខ្ញុំចង់បានយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដ មានន័យថា អ្នកណាចូលរួមក្នុងនយោបាយសម្លាប់ខ្មែរខ្លះ មិនមែនតែពួកខ្មែរក្រហមនោះទេ មានប្រទេសកុម្មុយនិស្ដនៅពីក្រោយខ្នង។ ទាល់តែរកយុត្តិធម៌ឲ្យដល់ហ្នឹង បានហៅយុត្តិធម៌ពិត"។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី សាលក្រមលើករណី ឌុច វានឹងក្លាយជាឱសថមួយសម្រាប់ព្យាបាលកំហឹងរបស់ជនរងគ្រោះដោយរបបខ្មែរក្រហម។ របបនេះដែលបានបង្កឲ្យប្រជាជនខ្មែរស្លាប់បាត់បង់ជីវិតអស់ជិត២លាននាក់។ ហើយជនរងគ្រោះខ្មែរ បានរង់ចាំយុត្តិធម៌អស់រយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំ រហូតមកទល់ពេលនេះ៕