មួយថ្ងៃបន្ទាប់ពីសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបញ្ជូនដីកាដំណោះស្រាយ ឬដីកាបញ្ជូនរឿងទៅជំនុំជម្រះអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមជាន់ខ្ពស់ទាំងបួននាក់មក ក្រុមមេធាវីការពារក្ដី និងមេធាវីតំណាងឲ្យដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី បានត្រៀមប្ដឹងឧទ្ធរណ៍ប្រឆាំង។
ក្រុមមេធាវីការពារជនជាប់ចោទ និងមេធាវីតំណាងឲ្យដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី នៅថ្ងៃសុក្រនេះបានរៀបចំការប្ដឹងឧទ្ធរណ៍ បន្ទាប់ពីសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបានបញ្ជូនដីកាបញ្ជូនអតីតមេដឹកនាំកំពូលៗនៃរបបខ្មែរក្រហមដ៏សម្លាប់រង្គាលចំនួនបួននាក់ក្នុងសំណុំរឿង០០២ទៅជំនុំជម្រះ។
បណ្ដឹងឧទ្ធរណ៍នេះដែលធ្វើឡើងស្របគ្នាជាមួយនឹងកិច្ចប្រជុំពេញអង្គរបស់សាលាក្ដីខ្មែរក្រហមនោះ បានអនុម័តនូវការធ្វើវិសោធនកម្មសម្រាប់ការផ្ដល់សំណងដ៏ចម្រូងចម្រាស់សម្រាប់ជនរងគ្រោះ។
លោកអាង ឧត្តម សហមេធាវីការពារក្ដីឲ្យអៀង សារី មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមមេធាវីរបស់លោកកំពុងរៀបចំបណ្ដឹងឧទ្ធរណ៍ប្រឆាំងនឹងសេចក្ដីសំអាងមួយចំនួនរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតដែលបានសរសេរនៅក្នុងដីកាដំណោះស្រាយ ឬដីកាបញ្ជូនរឿងទៅជំនុំជម្រះនោះ ជាពិសេសទាក់ទងទៅនឹងនីតិវិធីនិងយុត្តាធិការរបស់សាលាក្ដី។
“គឺការអនុវត្តច្បាប់ខុសគោលការណ៍។ ឧបមាថា តុលាការមិនមានយុត្តាធិការកាត់សេចក្ដីលើចំណុចណា ឧបមាថា តុលាការជាតិមានយុត្តាធិការកាត់ និងអនុវត្តច្បាប់អន្ដរជាតិដោយផ្ទាល់យ៉ាងម៉េចកើត? យើងនឹងធ្វើការតតាំងបែបហ្នឹង"។
សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត លោកយូ ប៊ុនឡេង និងលោកម៉ាកសែល ឡឺម៉ុង កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បានបញ្ជូនដីកាបញ្ជូនសំណុំរឿង០០២ ទៅកាន់អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងដើម្បីកំណត់កាលបរិច្ឆេទ កាត់ទោសអតីតបងធំទីពីរនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យរបស់ខ្មែរក្រហមគឺនួន ជា អតីតប្រមុខរដ្ឋ ខៀវ សំផន អៀង សារី អតីតបងធំទីបី និងជាអតីតរដ្ឋមន្ដ្រីការបរទេស ហើយនិងប្រពន្ធរបស់គាត់ អៀង ធារិទ្ធ អតីតរដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងសង្គមកិច្ច។
សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបានរកឃើញថា មានជនរងគ្រោះចំនួនពី១,៧ទៅ២,២លាននាក់បានស្លាប់និងត្រូវបានសម្លាប់ នៅក្រោមអំណាចគ្រប់គ្រងនៃជនជាប់សង្ស័យទាំងបួននាក់នេះ។
លោកអាន់ឌ្រូ អ៊ីននូស៊ី (Andrew Innuzzi) អ្នកប្រឹក្សាច្បាប់សម្រាប់ក្រុមមេធាវីការពារក្ដីឲ្យនួន ជា មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមរបស់លោកកំពុងពិចារណាក្នុងការធ្វើបណ្ដឹងឧទ្ធរណ៍ ក៏ប៉ុន្ដែលោកមិនទាន់អាចបញ្ជាក់បាន ថាតើក្រុមការពារក្ដីរបស់លោកនឹងធ្វើការប្ដឹងប្រឆាំងលើចំណុចណាមួយក្នុងដីកាបញ្ជូនរឿងទៅជំនុំជម្រះរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតនោះទេ។
សហមេធាវីការពារជនជាប់ចោទ និងសហព្រះរាជអាជ្ញាមានពេល៣០ថ្ងៃដើម្បីប្ដឹងសារទុក្ខប្រឆាំងនឹងដីកាដំណោះស្រាយ ឬដីកាបញ្ជូនរឿងទៅជំនុំជម្រះរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត។ ក៏ប៉ុន្ដែសហព្រះរាជអាជ្ញាទំនងជាមិនទាន់ធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្តណាមួយនៅឡើយ។
លោកអាន់ឌ្រូ ខេលី (Andrew Cayley) សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្ដរជាតិ បានប្រាប់ VOA សម្លេងសហរដ្ឋអាមេរិកនៅថ្ងៃនេះថា លោកកំពុងតែពិចារណាលើឯកសាររបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត។
ដោយឆ្លៀតឱកាសក្នុងការប្រកាសពីដីកាដំណោះស្រាយ លោកសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតសញ្ជាតិបារាំង ម៉ាកសែល ឡឺម៉ុងបានជូនដំណឹងអំពីការលាលែងពីការងាររបស់លោកនៅខែធ្នូខាងមុខនេះ។ ជាមួយគ្នានេះ សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបានសម្រេចថា ក្នុងចំណោមជនរងគ្រោះសរុបចំនួនជាង៤.០០០នាក់ ដែលបានដាក់ពាក្យសុំតាំងខ្លួនជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីក្នុងសំណុំរឿង០០២ មានតែជនរងគ្រោះចំនួន២.១២៣នាក់ប៉ុណ្ណោះត្រូវបានទទួលស្គាល់ គឺមានន័យថា ជនរងគ្រោះប្រមាណជាង២.០០០នាក់ផ្សេងទៀតត្រូវបានទាត់ចោល។ ក៏ប៉ុន្ដែក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលធ្លាប់បានជំរុញជាខ្លាំងដើម្បីឲ្យសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតទទួលយកជនរងគ្រោះជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីឲ្យបានច្រើនបំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។
លោកស្រីស៊ាល ស្ទូហ្ស៊ិនស្គី មេធាវីរបស់កម្មវិធីពិសេសសម្រាប់សេវាកម្មជនស៊ីវិលរបស់ភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឈន៍អាល្លឺម៉ង់ ដែលបានជួយជ្រោមជ្រែងជនរងគ្រោះចំនួន៥៣២នាក់ក្នុងការដាក់ពាក្យបណ្ដឹង សុំតាំងខ្លួនជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីករណី០០២ លោកស្រីមានប្រសាសន៍ថា លោកស្រីកំពុងតែរៀបចំយ៉ាងប្រញាប់ប្រញាល់ដើម្បីដាក់ពាក្យបណ្ដឹងឧទ្ធរណ៍។
“យើងកំពុងតែរៀបចំប្ដឹងឧទ្ធរណ៍ប្រឆាំងទៅនឹងដីកាទាត់ចោលជនរងគ្រោះដែលស្នើសុំតាំងខ្លួនជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី ហើយយើងរវល់ខ្លាំងណាស់ក្នុងពេលនេះ ពីព្រោះយើងមានពេលត្រឹមតែ ១០ថ្ងៃទេសម្រាប់ប្ដឹងសារទុក្ខ"។
លោកស្រីស៊ាល ស្ទូហ្ស៊ិនស្គី (Silke Stuzensky) ចាត់ទុកថា ការទាត់ចោលសិទ្ធិជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីនៃជនរងគ្រោះយ៉ាងច្រើនបែបនេះ ប្រៀបដូចជាការដកហូតសិទ្ធិរបស់ពួកគេមិនឲ្យចូលរួមក្នុងដំណើរការក្ដីនេះទេ។
លោកហង្ស ឆាយា នាយកប្រតិបត្តិរបស់វិទ្យាស្ថានខ្មែរដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មានប្រសាសន៍ថា នេះគឺជាចំនួនជនរងគ្រោះដែលត្រូវបានទាត់ចោលដ៏ច្រើនគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ។ លោកហង្ស ឆាយា មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមមេធាវីនឹងចុះទៅតាមខេត្តមួយចំនួននៅចុងសប្ដាហ៍នេះ ដើម្បីពន្យល់ជនរងគ្រោះអំពីការបដិសេធសិទ្ធិជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីរបស់សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ហើយពួកគេនឹងប្រមូលព័ត៌មានបន្ថែមទៀតដើម្បីជួយជ្រោមជ្រែងជនរងគ្រោះមួយចំនួនឲ្យមានលទ្ធភាពទទួលសិទ្ធិជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី។
លោកប៊ូ ម៉េង អតីតអ្នកទោសគុកទួលស្លែង មានប្រសាសន៍ បើទោះជាក្រុមជនរងគ្រោះ ឬក្រុមមេធាវីតំណាងឲ្យដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីមិនពេញចិត្តចំពោះការបដិសេធដើមបណ្ដឹរដ្ឋប្បវេណីរបស់ជនរងគ្រោះក៏ដោយ ក៏នៅតែមិនអាចកែប្រែការសម្រេចចិត្តនោះបានដែរ។
“បើជំទាស់ទៅ ប្រៀបដូចរទេះភ្លើងចេះតែទៅមុខហើយ"។
នៅពេលដែលមានមតិមួយចំនួនបង្ហាញពីកង្វល់ចំពោះការទាត់ចោលសិទ្ធិជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណី របស់ជនរងគ្រោះនោះ លោកឆាំង យុ នាយកមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាយល់ឃើញថា ចំនួនជនរងគ្រោះជាដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីចំនួន២.១២៣នាក់ ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់នេះ គឺជាចំនួនយ៉ាងច្រើន ដែលបង្កឲ្យមានកង្វល់ចំពោះប្រសិទ្ធិភាពរបស់ផ្នែកគាំទ្រជនរងគ្រោះរបស់សាលាក្ដីខ្មែរក្រហម។ លោកឆាំង យុ មានប្រសាសន៍ថា អង្គភាពនេះមានភាពទន់ខ្សោយជាខ្លាំងក្នុងការសហការជាមួយជនរងគ្រោះ៕