ចម្ងល់ជុំវិញជំនួយអភិវឌ្ឍន៍របស់រដ្ឋអាមេរិកមកកម្ពុជា

មានចម្ងល់ជាច្រើនជុំវិញជំនួយអភិវឌ្ឍន៍របស់សហរដ្ឋអាមេរិកមកប្រទេស
កម្ពុជាដែលកាន់តែកើនឡើង ខណៈពេលដែលប្រទេសនេះនៅដិតដាមមិន
ទាន់ល្អខាងផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ហើយក៏មានការព្រួយ
បារម្ភថា អាមេរិកអាចនឹងផ្លាស់ប្តូរនូវគោលដៅសំខាន់ៗខាងសិទ្ធិមនុស្សនិង
លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ តើមានកត្តាអ្វីខ្លះដែលនាំឱ្យមានការកែប្រែគោលជំហរ
នេះ។

កត្តាសេដ្ឋកិច្ច ការប្រឆាំងភេរវកម្ម និងការព្រួយបារម្ភពីឥទិ្ធពលប្រទេសចិន
ដែលកាន់តែរីកធំឡើង បានជំរុញឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកចូលពាក់ព័ន្ធកាន់តែ
ខ្លាំងជាមួយប្រទេសកម្ពុជាប៉ុន្តែក៏មិនដល់កម្រិតមួយដែលនឹងត្រូវមើលរំលង
បញ្ហាសិទិ្ធមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើយ។ នេះបើតាមការអះអាងពី
មន្រ្តីនានារបស់អាមេរិក។

ទំនាក់ទំនងកាន់តែប្រសើឡើងរវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិក
ដែលបានឈានទៅដល់ការបង្កើនជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ បាននាំឱ្យមានជាសំណួរ
ច្រើនជាងចម្លើយនៅក្នុងចំណោមអ្នកតាមដានសភាពការណ៍កម្ពុជា។ យោង
តាមរបាយការណ៍មួយរបស់អង្គការ អុកស្វាមអាមេរិកាបានបញ្ជាក់ថា “ប្រជា
ពលរដ្ឋកម្ពុជាភ័ន្តភាំងអំពីអ្វីដែលជាការផ្លាស់ប្តូរនេះ ដោយសារតែប្រវត្តិនៃ
ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅតែមានកម្រិតទាប ហើយ
អំពើពុករលួយរីករាលដាលពុំឈប់ឈរនៅឡើយ”។

លោក ថូម៉ាស លុម អ្នកឯកទេស ខាងកិច្ចការអាស៊ីនៃសេវាកម្មស្រាវជ្រាវ
របស់ព្រឹទ្ធិសភាសហរដ្ឋអាមេរិក បានប្រាប់វីអូអេ សម្លេងសហរដ្ឋអាមេរិក
តាមសារអេឡិកត្រូនិកថា មានកត្តាជាច្រើន ដែលនាំឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវ
តែចូលពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងនោះរួមមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិ
ការរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងកម្ពុជា លើការប្រយុទ្ធនឹងភេរវកម្មនិងឥទ្ធិពល
របស់ប្រទេសចិននៅក្នុងតំបន់ កាន់តែកើនឡើង។

“ដូច្នេះ ទាំងស្ថានភាពអនុគ្រោះនិងការព្រួយបារម្ភអំពីការកើនឡើងនូវឥទ្ធិ
ពលរបស់ប្រទេសចិនបាននាំឱ្យមាននូវគោលនយោបាយសហរដ្ឋអាមេរិក
ចូលពាក់ព័ន្ធកាន់តែធំជាងមុនជាមួយប្រទេសកម្ពុជា”។

យោងតាមរបាយការណ៍របស់លោក ថូម៉ាស លុម ដាក់ជូនព្រឹទ្ធិសភារបស់
សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីចុងខែ មេសា ឆ្នាំ ២០០៩ នេះឱ្យដឹងថា លោក
ហ៊ុន សែនបានបណ្តុះឱ្យមាននូវទំនាក់ទំនងផ្សេងៗជាមួយប្រទេសចិន
ហើយនៅពេលនេះចិនបានក្លាយជាអ្នកវិនិយោគធំនៅប្រទេសកម្ពុជាដោយ
មានក្រុមហ៊ុនជាង ៣០០០និងស្ថាបនាតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសមួយនៅក្នុង
ខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីផលិតទំនិញសម្រាប់នាំទៅប្រទេសចិនដោយរួច
ពន្ធ ។ របាយការណ៍នោះបានបន្ថែមទៀតថា ប្រទេសចិនស្ថិតក្នុងចំណោម
ក្រុមប្រទេសដែលផ្តល់ជំនួយបរទេសធំជាងគេបំផុតដល់កម្ពុជាដោយផ្តល់
ភាគច្រើនជាអាគាររដ្ឋាភិបាលគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធធំៗនិ ងការវិនិ-
យោគផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ហើយក៏មានការផ្តល់ដល់ផ្នែកយោធាផងដែរ។

រដ្ឋាភិបាល កម្ពុជាបានប្រកាន់យកជំហរនឹងធឹងលើទំនាក់ទំនងរវាងអាមេ-
រិកនិងប្រទេសកម្ពុជានេះ។ លោក ហង្ស ជួនណារ៉ុន អគ្គលេខានៃក្រសួង
សេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានការកែលម្អច្រើន
ក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេសនិងរក្សាសន្តិសុខ ដូចជាការអនុវត្តគោលការណ៍
សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរីនិងការប្រឆាំងភេវរកម្ម ដែលជាកត្តាឈានដល់ការ
លើកលែងការដាក់កំហិតផ្សេងៗក្នុងការទទួលបាននូវ ជំនួយរបស់សហ
រដ្ឋអាមេរិក ប៉ុន្តែលោកបានបញ្ជាក់ថាការចាប់អារម្មណ៍របស់អាមេរិក គឺ
ទៅលើតំបន់ ទាំងមូលគឺមិនមែនតែប្រទេសកម្ពុជាមួយទេ។

“បើយើងមើលស្ថានភាពនៅប្រទេសកម្ពុជាគឺមានភាពល្អជាងនៅប្រទេស
ថៃជាងនៅហ្វីលីពីនគឺជាងនៅប្រទេសមួយចំនួននៅប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍
ឬក៏នៅអាស៊ីថែមទៀត...ដោយសារយើងត្រូវការអភិវឌ្ឍវិស័យទេសចរ
វិស័យសេដ្ឋកិច្ច ដូច្នេះយើងត្រូវការមានសន្តិភាព មានសន្តិសុខហើយការ
ពារដល់សុវត្ថិភាពរបស់ជនជាតិកម្ពុជាហើយនឹងអ្នកទេសចរ វាជាផល
ប្រយោជន៍របស់កម្ពុជាទេ ហើយក្នុងន័យនេះ គឺរវាងប្រទេសកម្ពុជា និង
សហរដ្ឋអាមេរិកក៏មានភាពជិតស្និតនឹងគ្នាដែរ ហើយអាមេរិកមិនមែនមាន
បំណងជិតស្និតតែជាមួយកម្ពុជាទេគឺមានបំណងជិតស្និតជាមួយអាស៊ាន
ទាំងមូលគឺប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍”។

ទំនាក់ទំនងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយប្រទេសកម្ពុជាមានភាពប្រសើរ
ឡើងក្រោយពីការលើកលែង រាល់បម្រាមនានាក្នុងការទទួលបាននូវ
ជំនួយអភិវឌ្ឍន៍របស់ សហរដ្ឋអាមេរិកនៅឆ្នាំ២០០៧ហើយនៅពេលថ្មីៗ
នេះមានការដកយកប្រទេសកម្ពុជាចេញពីបណ្តាប្រទេស ដែលប្រកាន់
នយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចតាមបែបម៉ាក្ស-លេនីន ។

សហរដ្ឋអាមេរិកធ្លាប់បានផ្អាកជំនួយមកប្រទេសកម្ពុជានៅឆ្នាំ១៩៩៧ ក្រោយពីព្រឹត្តិការណ៍បង្ហូរឈាមរវាងក្រុមអ្នកស្មោះត្រង់ជាមួយលោក
នាយករដ្ឋមន្រ្តីទីពីរហ៊ុន សែននិងព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តម រណឫទ្ធិ អតីត
នាយករដ្ឋមន្រ្តីទីមួយនៅខែកក្កដា ឆ្នាំនោះ។

លោកថូមាស លុម បានបញ្ជាក់ថាបើទោះបីជាមានការព្រួយបារម្ភនានា
ដូចជាបញ្ហាភេរវកម្មនៅលើពិភពលោកនិងថ្នាក់តំបន់ក៏ដោយ ក៏សហរដ្ឋ
អាមេរិកមិនភ្លេចនូវការងារចម្បងក្នុងការពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែរ។

“សម្រាប់ប្រទេសដទៃទៀតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ខ្ញុំគិតថា គោល
ដៅប្រឆាំងភេរវកម្មបានធ្វើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកចូលរួមពាក់ ព័ន្ធជាមួយ
ប្រទេសដែលមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមិនល្អ ឬពាក់កណ្តាលសេរី ប៉ុន្តែ
ក៏មិនដល់កម្រិតមួយដែលអាមេរិកនឹងភ្លេចចូលរួមពាក់ព័ន្ធក្នុងបញ្ហា ដូច
ជាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សដែរ”។

សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាតម្រូវការមានកំរិតខ្ពស់ចាប់តាំងពីរឿងនយោបាយ
រហូតដល់សេដ្ឋកិច្ច ។ លោក សម រង្ស៊ី បានបន្ថែមថានៅមានបញ្ហាជា
ច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែលសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ ក្នុង
នោះមានការរំលោភយកដីធ្លី ការបំបិទសិទ្ធិសេរីភាព និង ការផ្តល់នូវ
ការងារដល់ប្រជាពលរដ្ឋព្រោះសហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាទីផ្សារមួយសំខាន់
សម្រាប់កម្ពុជា។

“ចំពោះកូនចៅរបស់កសិករ ដូចជាកម្មករមកធ្វើការនៅរោងចក្រ ក៏
យើងស្នើសហរដ្ឋអាមេរិកឱ្យជួយផ្តល់ទីផ្សារ ដើម្បីនាំសម្លៀកបំពាក់
នាំស្បែកជើង និងអ្វីៗដែលផលិតនៅកម្ពុជានាំយកទៅលក់នៅទីផ្សារ
សហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីឱ្យរោងចក្រដំណើរការ រោងចក្រអាចជ្រើសរើស
កម្មករបានទៀត ដើម្បីផ្តល់ការងារដល់យុវជនកូនចៅខ្មែរយើងទាំង
អស់គ្នា”។

កាលពីដើមខែកក្កដានេះ សហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រកាសជាលើកដំបូង
ក្នុងការផ្តល់ជំនួយបច្ចេកទេស ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល
កម្ពុជាក្នុងវិស័យកំណែទម្រង់ ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ។

ដោយបានហៅការសម្រេចផ្តល់ ការគាំទ្រថ្មីៗនេះ ថាជាផ្នែកមួយនៃ
ផែនការកន្លងមក លោកចន ចនសុន អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតសហរដ្ឋ
អាមេរិកប្រចាំនៅប្រទេសកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថា គោលបំណងធំរបស់
សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងរយៈពេលវែងគឺការធ្វើឱ្យរីកចម្រើនផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច
ហើយការងាកមកជួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាខាងផ្នែក សេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញ
វិត្ថុនាពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ គឺជាសកម្មភាពដែលមានក្នុងគោលដៅ
យូរមកហើយរបស់អាមេរិក។

“តាមការជាក់ស្តែង វិស័យដ៏សំខាន់មួយដែលសហរដ្ឋអាមេរិកផ្តោតការ
យកចិត្តទុកដាក់នោះ គឺការជួយអភិវឌ្ឍវិស័យសេដ្ឋកិច្ច បើទោះបីជា
នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះយើងរៀបចំជំនួយអភិវឌ្ឍន៍របស់យើងភាគច្រើន
លើការលើកកម្ពស់វិស័យសុខភាពនិងការអប់រំសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋ
កម្ពុជា ហើយយើងធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលនិងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ក្នុងវិស័យទាំងនេះ។វិស័យដទៃទៀតដែលយើងមានគោលដៅប្រើ
ប្រាស់ថវិការរបស់យើងនៅពេលនេះគឺជួយដល់ការគ្រប់គ្រងរបស់
រដ្ឋាភិបាលក្នុងការគ្រប់គ្រង ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវបរិយាកាសសម្រាប់
ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មនិងវិនិយោគ” ។

ភាគច្រើននៃជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក គឺផ្តោតលើសុខភាព ហើយ
ក៏ផ្តោតលើការពង្រឹងនីតិរដ្ឋនិងសិទ្ធិមនុស្ស អភិបាលកិច្ចល្អ និងសង្គម
ស៊ីវិលបន្ទាប់មកផ្តោតលើផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចអប់រំយោធា ការប្រឆាំងភេរវ
កម្ម និងការដោះមីន៕ ចប់