នៅខណៈដែលប្រទេសកម្ពុជាមិនមែនជាសមាជិករបស់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មឆ្លងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកផងនោះ លោកហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាបានចាត់ទុកថា កិច្ចព្រមព្រៀងនេះជាកិច្ចព្រមព្រៀងបង្កប់ល្បិចកលនយោបាយ ដែលមានចរិតបំបែកសមាគមន៍ប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
លោកហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ បានរិះគន់ខ្លាំងៗទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មឆ្លងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក (Trans-Pacific Partnership) ដែលលោកយល់ថា ជាកិច្ចព្រមព្រៀងមួយប្រកបដោយភាពគ្រោះថ្នាក់។
កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម TPP នេះ មានបំណងបង្កើនកំណើនសេដ្ឋកិច្ច គំាទ្រការបង្កើត និងការរក្សាការងារ លើកកម្ពស់ការច្នៃប្រឌិត ផលិតភាព និងភាពប្រកួតប្រជែង លើកតម្កើងជីវភាពរស់នៅ និងកាត់បន្ថយភាពភាពក្រីក្រជាដើម។
កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម TPP ត្រូវបានចរចាតាំងពីឆ្នាំ២០០៩ ក្នុងអាណត្តិរបស់លោកអតីតប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ប៉ុន្តែសភាស.រ.អា.មិនបានផ្តល់សច្ចានុម័តទេ ដោយសារសមាជិកសភាជាច្រើនជំទាស់ ឬមានមន្ទិលសង្ស័យលើកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះត្រូវបានទាត់ចោលដោយរដ្ឋបាលថ្មីរបស់ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកថ្មីគឺ លោក Donald Trump កាលពីខែមករា។
ក្នុងពិធីចែកសញ្ញាប័ត្រមួយ ធ្វើឡើងនៅរាជធានីភ្នំពេញនៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានថ្លែងប្រាប់ក្រុមមន្ត្រីរបស់លោកថា កិច្ចព្រមព្រៀង TPP មានចរិតបំបែកសមាជិករបស់អាស៊ាន ហើយលោកចង់ឃើញការរលាយសាបសូន្យនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
«ខ្ញុំថា ខ្ញុំចង់ឲ្យអា TPP ហ្នឹងវាងាប់ ព្រោះវាមានចរិតបំបែក។ រឿងអីអាស៊ាន១០ យកតែបួន អាស៊ាន ១០ យកតែបួន។ ខ្ញុំចង់ឲ្យអា TPP វាងាប់ ព្រោះគេសួរពីអនាគត TPP ក្នុងដៃ ក្នុងដំណាក់កាលដូណាល់ត្រាំ បានខ្ញុំចង្អុលទៅខាងវៀតណាមថា ឯកឧត្តមនាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម ទោះបីឯកឧត្តមជាសមាជិក TPP ក៏ដោយ ប៉ុន្តែ TPP វាមានទាន់កើតឯណា! អញ្ចឹងបើវាងាប់ទៅវិញ ឲ្យវាងាប់ទៅ»។
លោកហ៊ុន សែនបានចំអកថា កិច្ចព្រមព្រៀង TPP នេះបានក្លាយជាកិច្ចព្រមព្រៀង PTT ដែលលោកហៅជាឃ្លាពេញថា Political Trade Trump។ លោកពន្យល់ថា៖
«គេនិយាយលេងទេណ៎ា ស្អីទៅ អាមួយ TPP អាហ្នឹង Trans-Pacific Parntership ប៉ុន្តែអា PTT ស្អី Political Trade Trump នយោបាយពាណិជ្ជកម្មរបស់ត្រាំ»។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រជាជាតិ១១ផ្សេងទៀតបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀង TPP កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៥។ សមាជិកអាស៊ានចំនួន៤ ដែលក្លាយជាសមាជិក TPP រួមមានប្រទេសប្រ៊ុយណេ ម៉ាឡេស៊ី សិង្ហបុរី និងវៀតណាម។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះមានទំហំសេដ្ឋកិច្ចស្មើនឹង៤០ភាគរយនៃសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
ប៉ុន្តែលោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំបានដកស.រ.អា.ចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មនេះ ខណៈដែលលោកចាប់ផ្តើមសប្តាហ៍ទីមួយរបស់លោកនៅសេតវិមាន។
ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា ការបោះចោលកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម TPP នេះនឹងធ្វើឲ្យស.រ.អា.ខាតបង់យ៉ាងខ្លាំង ក្នុងភាពជាអ្នកដឹកនាំពិភពលោក ទាំងក្នុងកិច្ចការពាណិជ្ជកម្ម និងនយោបាយ។
លោកឈាង វណ្ណារិទ្ធ អ្នកជំនាញខាងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិអំពីតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក និងជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃវិទ្យាស្ថានកម្ពុជាសម្រាប់ការសិក្សាយុទ្ធសាស្រ្ត បានប្រាប់ VOA តាមសារអេឡិចត្រូនិក ឬ email ថា ស.រ.អា. បានធ្វើឲ្យគោលនយោបាយយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ខ្លួន ខាតបង់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ បន្ទាប់ពីលោកដូណាល់ ត្រាំលុបចោលកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិ្ជកម្ម TPP។
លោកមានប្រសាសន៍តាមសារអេឡិកត្រូនិកក្នុងន័យដើមថា៖
«ខ្ញុំគិតថា វាជាយុទ្ធសាស្ត្រដ៏មហន្តរាយមួយសម្រាប់ស.រ.អា. ដែលបានបំផ្លាញចោលកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម TPP»។
លោកបានបន្ថែមថា៖
«មុខមាត់ និងតួនាទីរបស់ស.រ.អា. នៅក្នុងតំបន់នឹងត្រូវបានប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ»។
នៅគ្រាដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានសម្រេចបោះបង់ចោលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ប្រទេសកុម្មុយនីស្តចិនត្រូវគេរំពឹងថា នឹងចាប់ផ្តើមកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីថ្នាក់តំបន់របស់ខ្លួន ដែលគេហៅថា ដៃគូសេដ្ឋកិច្ចទូលំទូលាយថា្នក់តំបន់ ឬកិច្ចព្រមព្រៀង RCEP ដែលគ្របដណ្ដប់លើបណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងសមាគមអាស៊ាន ហើយនឹងប្រទេសជប៉ុន ឥណ្ឌា និងប្រទេសកូរ៉េ ប៉ុន្តែដោយមិនមានវត្តមានសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ៕
