វិស័យបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ ឬ ហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសថា Fintech គឺជាការប្រើប្រាស់កម្មវិធីកុំព្យូរទ័រ និងគ្រឿងបច្ចេកវិទ្យាផ្សេងៗ ក្នុងការគ្រប់គ្រងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ការសម្រួលដល់ការផ្តល់ និងទទួលសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុ ការទូទាត់ប្រាក់ និងសេវាកម្មផ្សេងៗក្នុងវិស័យធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ។
ថ្លែងក្នុងវេទិកាស្តីអំពី «វិស័យបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជា» កាលពីព្រឹកថ្ងៃអង្គារកន្លងទៅនេះ លោក Tom Moyes ជាប្រធានគម្រោង Mekong Business Initiative នៃធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ADB បានឲ្យដឹងថា ពេលនេះគឺជាពេលវេលាដ៏ឥតខ្ចោះមួយដែលទាមទារឲ្យមានការអភិវឌ្ឍលើវិស័យ Fintech នៅកម្ពុជា។ លោកបញ្ជាក់ថា នេះគឺដោយសារតែវាជាឱកាសធំមួយអាចឲ្យកម្ពុជា ទាញគម្លាតរវាងតម្រូវការសេវាកម្មហិរញ្ញវត្ថុ និងលទ្ធភាពដែលកម្ពុជាអាចផ្តល់ឲ្យសព្វថ្ងៃ ដែលឃ្លាតគ្នាដល់ទៅលើស ២៤លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោក Tom Moyes ជាប្រធានគម្រោង Mekong Business Initiative នៃធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ADB បានបញ្ជាក់អំពីតួនាទីរបស់វិស័យ Fintech ក្នុងការភ្ជាប់គម្លាតនេះ៖
«កម្ពុជានៅដើរយឺតនៅឡើយក្នុងវិស័យនេះ។ ដូចនៅប្រទេសដទៃដែរ ប្រជាជននៅជនបទ សង្ឃឹមថា ទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុក្នុងការអភិវឌ្ឍជីវភាព។ ពួកគេប្រឈមនឹងភាពក្រីក្រ។ ដូចនេះយើងមានការដ៏ធំមួយ ដែលត្រូវធ្វើ ដើម្បីផ្តល់ភាពងាយស្រួលក្នុងការទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុ (បិរយាប័ន្ន ហិរញ្ញវត្ថុ)។ ដូចខ្ញុំនិយាយអញ្ចឹង យើងត្រូវការប្តូរទៅប្រព័ន្ធ Fintech នេះ»។
វិស័យ Fintech ត្រូវបានគេមើលឃើញថា នឹងជួយដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាបន្ថែមដល់ ៦% ទៅលើកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបប្រចាំឆ្នាំ (GDP) ក្នុងរយៈពេលខ្លីទៅមុខ។ នេះបើយោងទៅការស្រាវជ្រាវដែលគាំទ្រដោយធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ADB។
ទោះបីជាវិស័យ Fintech នេះ ហាក់ដូចជាថ្មីសម្រាប់បរិបទហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជាក៏ដោយ គេឃើញថា ស្ថាប័នធនាគារធំៗដូចជា ធនាគារអេស៊ីលីដា ធនាគារ RHB, និងធនាគារ ABA និងក្រុមហ៊ុន Wing គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និងក្រុមហ៊ុនទូរស័ព្ទចល័តដូចជា Smart និង Metfone ជាដើម សុទ្ធតែបានដំណើរការ និងអនុវត្តអាជីវកម្មក្នុងវិស័យនេះ ក្នុងអំឡុងពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះរួចមកហើយ។
ខុសពីប្រទេសដទៃទៀតនៅក្នុងតំបន់ និន្នាការនៃវិស័យ Fintech នៅកម្ពុជាជាជំហានដំបូងនេះ ផ្តោតសំខាន់ទៅលើការជួយពង្រឹងបរិយាប័ន្នវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ គឺមានន័យថាបច្ចេកវិទ្យាផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ឬ Fintech នាសព្វថ្ងៃនេះ ដើរតួនាទី ក្នុងការសម្រួលប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុរបស់អាជីវកម្ម ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងរវាងគ្រឹះស្ថានផ្តល់កម្ចីហិរញ្ញវត្ថុ និងទៅអាជីវករ ក៏ដូចជាការទូទាត់លើប្រព័ន្ធឌីជីថល។
ថ្មីៗនេះ អាជីវកម្មខ្នាតតូច និងមធ្យម (SMEs) មួយចំនួនសំឡឹងឃើញឱកាសទីផ្សារក្នុងវិស័យ Fintech រួចមកហើយ។ បច្ចុប្បន្នមានសហគ្រាសបង្កើតថ្មី ឬ startup មានចំនួនប្រមាណជាង១០ ដែលប្រឡូកចូលក្នុងវិស័យនេះជាបន្តបន្ទាប់។
លោក ស៊ឹម ចាន់គីរីរ័ត្ន នាយកប្រតិបត្តិនៃសហគ្រាសបង្កើតថ្មី ឬ startup មួយឈ្មោះថា «បញ្ជី» ដែលផ្តល់សេវាកម្មប្រឹក្សា និងសម្រួលការគ្រប់គ្រងទិន្នន័យហិរញ្ញវត្ថុរបស់សហគ្រាសខ្នាតតូច និងមធ្យម បានប្រាប់ VOA ថា លោកចាប់អារម្មណ៍អាជីវកម្មលើវិស័យនេះ ដោយមើលឃើញកង្វះខាតការគ្រប់គ្រងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុឲ្យត្រឹមត្រូវតាមបរិបទក្នុងស្រុក។
លោក ស៊ឹម ចាន់គីរីរ័ត្ន នាយកប្រតិបត្តិនៃសហគ្រាសឈ្មោះថា «បញ្ជី» បានលើកឡើងថា៖
«អីចឹង យើងឃើញថា វាជា National Priority (អាទិភាពជាតិ) អីចឹងយើងជួយអាហ្នឹង។ ក៏ប៉ុន្តែ យើង focus (ផ្តោតលើ) ជួយ SMEs (សហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យម) ឲ្យ access to finance បាន (មានលទ្ធភាពទទួលបានថវិកាពង្រីកអាជីវកម្ម)។ វាជាផែនការរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលដែរ ដែលជំរុញឲ្យគាត់មាន proper record (កំណត់ត្រាហិរញ្ញវត្ថុត្រឹមត្រូវ) តែបើជំរុញដោយច្បាប់ មិនមាន tool (កម្មវិធីកុំព្យូរទ័រ) សម្រាប់ទ្រទ្រង់ឲ្យគាត់ ក៏មិនអាចដែរ។ អីចឹងយើងផ្តល់ tool ហ្នឹងឯង»។
«បញ្ជីរ» មានសមាជិកក្រុមការងារប្រមាណជិត១០នាក់។ ទោះបីជាសហគ្រាសនេះ ទើបតែប្រកាសដំណើរការជាផ្លូវការក្នុងរយៈពេលកន្លះឆ្នាំក្តី ក៏លោកបានចំណាយពេលប្រមាណជិត ៥ ឆ្នាំក្នុងការរៀបចំ។ សព្វថ្ងៃមាន ៦០០សហគ្រាសធុនតូចនិងមធ្យមបានប្រើសេវាកម្មរបស់ «បញ្ជី»។
លោក គីរីរ័ត្ន ដែលមានជំនាញ និងបទពិសោធន៍ជាង ១០ឆ្នាំ នៅលើវិស័យហិរញ្ញវត្ថុបានឲ្យដឹងទៀតថា ធនធានមនុស្ស មិនមែនជាឧបសគ្គក្នុងអាជីវកម្មរបស់លោកទេ តែការធ្វើយ៉ាងណាឲ្យអ្នកប្រើប្រាស់សេវាកម្ម ទុកចិត្តទើបជាចំណុចចម្បងដែលត្រូវពង្រឹង។
ប្រជាជនកម្ពុជាភាគច្រើន និយមប្រើប្រាស់ក្រដាសប្រាក់ក្នុងការចាយវាយ និងទូទាត់។ អាជីវកម្មខ្នាតតូច និងមធ្យមភាគច្រើននៅបន្តចងក្រងបញ្ជីហិរញ្ញវត្ថុដោយកត់ក្នុងសៀវភៅសរសេរដដែល។
បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រជាជនវ័យកណ្តាលប្រមាណ ១៣% មានគណនីធនាគារផ្ទាល់ខ្លួនហើយ ៤% សន្សំប្រាក់តាមគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុផ្លូវការ។ ការទូទាត់នៅលើប្រព័ន្ធឌីជីថល ឬតាមអ៊ីនធឺណេត ឬប្រព័ន្ធទូរស័ព្ទចល័ត នៅមានកម្រិត ដោយការមិនពុំមានការទុកចិត្តទៅលើប្រព័ន្ធនោះ និងកង្វះចំណេះដឹងនិងព័ត៌មានក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា។
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏ដូចជាការស្រាវជ្រាវកន្លងមករបស់ ADB ហាក់ដូចជាជឿជាក់ខ្លាំងលើភាពវិជ្ជមាន ក្នុងវិស័យ Fintech។
ក៏ប៉ុន្តែការវិនិយោគលើវិស័យនេះនៅមានកម្រិតនៅឡើយ បើប្រៀបធៀបនៅនឹងបណ្តាប្រទេសជិតខាង។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក Gordon Peters ជាដៃគូសហការប្រចាំស្ថាប័ន Mekong Strategic Partners និងជាអ្នកវិភាគទៅលើការវិនិយោគក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យានេះ។
លោក Gordon Peters បានសរសេរតាមសារអេឡិកត្រូនិកអ៊ីមែល មកកាន់ VOA ថា៖
«ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការផ្តល់ការគាំទ្រជាថវិកាជួយបង្កើនការរីកចម្រើនលូតលាស់នៅលើវិស័យនេះនៅខ្វះខាត។ ម្យ៉ាងទៀត វាទាមទារឲ្យមានការកំណត់គោលនយោបាយ និងនិយ័តកម្មនានា ដើម្បីជំរុញឲ្យវិស័យនេះដើរបានប្រសើរ»។
លោកបញ្ជាក់ ទោះជាយ៉ាងណា លោកមានសុទិដ្ឋិនិយមលើការវិវត្តវិស័យ Fintech នៅប្រទេសកម្ពុជា។
រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពុំទាន់មានគោលនយោបាយ បរិយាប័ន្នហិរញ្ញវត្ថុ (National Policy for Financial Inclusion) នៅឡើយនោះទេ។ អ្នកស្រី ជា សេរី អគ្គនាយកធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា គោលនយោបាយដែលគេរំពឹងថា នឹងមានបញ្ចូលយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងការអភិវឌ្ឍវិស័យ Fintech នេះ ទំនងនឹងចេញផ្សាយជាផ្លូវការនៅត្រីមាសទី៣ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ខាងមុខ។
អ្នកស្រី ជា សេរី អគ្គនាយកធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា បានលើកឡើងថា៖
«Fintech មានច្រើនមែនទែន។ ប្រសិនជាយើងត្រូវរៀបយុទ្ធសាស្ត្រ គឺទាមទារសហការពីគ្រប់អាជ្ញាធរ ទាំងអាជ្ញាធរគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធធានារ៉ាប់រង ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច ក៏ដូចជាអាជ្ញាធរគ្រប់គ្រងទីផ្សារមូលបត្រជាដើម។ យើងកំពុងតែចាប់ផ្តើម។ ប្រទេសក្នុងអាស៊ានយើង ភាគច្រើនគេទៅមុនយើងឆ្ងាយហើយ។ បទប្បញ្ញត្តិយើងកំពុងរៀបចំបណ្តើរៗហើយ យើងពិភាក្សាជាមួយវិស័យឯកជន។ ឥឡូវយើងមាន players ថ្មីៗមកទៀត វាជំរុញការប្រកួតប្រជែងឲ្យតម្លៃសេវាកាន់តែថោក»។
លោក រស់ ខេមរា ជាអ្នកគ្រប់គ្រងប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា (Country Manager) របស់ MBI ដែលដឹកនាំឲ្យមានការស្រាវជ្រាវរបាយការណ៍ពាក់ព័ន្ធនឹងបរិបទវិស័យ Fintech នៅកម្ពុជា យល់ឃើញថា កម្ពុជាអាចប្រើយុទ្ធសាស្ត្រ Regulatory Sandbox ក្នុងរយៈពេលសាកល្បងទៅលើសក្តានុពលវិស័យនេះ រហូតដល់រីកលូតលាស់ដល់កម្រិតណាមួយ ដែលគួរតែកំណត់និយ័តកម្មជាក់លាក់។
លោក រស់ ខេមរា បានពន្យល់ថា៖
«Regulatory sandbox ហ្នឹង គឺគេចង់បើកកន្លែង space ណាមួយឲ្យ Financial technology firms ឬ Startup ហ្នឹងគាត់ធ្វើការក្នុងហ្នឹង។ គាត់អភិវឌ្ឍ pilot តេស្ត Product គាត់នៅក្នុងបរិយាកាសមួយដែលគេ Control (គ្រប់គ្រង)។ ពេលវាអភិវឌ្ឍដល់កន្លែងមួយដែលថា អាចមានឥទ្ធិពលទៅលើសេដ្ឋកិច្ចទាំងមូល ឬក៏អីចឹងច្រើនហើយទើបយើងចាប់ផ្តើម regulate តម្រូវឲ្យគាត់មាន License អីចឹង»។
លោកក៏បញ្ជាក់ផងដែរថា ពេលវេលាបច្ចុប្បន្ន វាអាចលឿនពេកក្នុងការកំណត់និយ័តកម្ម ពីព្រោះសហគ្រាសបង្កើតថ្មី ឬ startup អាចពុំមានលទ្ធភាពប្រឡូកចូលក្នុងវិស័យនេះ ហើយអាចបង្អាក់ការច្នៃប្រឌិតលើគំនិតពាណិជ្ជកម្មរបស់ពួកគេ។
ស្របពេលដែលពាណិជ្ជកម្មបែបអេឡិកត្រូនិក (E-Commerce) ត្រូវបានគេជជែកពិភាក្សាជាញឹកញាប់ អ្នកជំនាញនិងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍នានាទាំងក្នុងវិស័យឯកជន ស្ថាប័នអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាតិ និងអន្តរជាតិ ដែលលើកស្ទួយការអភិវឌ្ឍបច្ចេកវិទ្យានៅកម្ពុជា បង្ហាញទស្សនៈសុទិដ្ឋិនិយម លើការវិវត្តនៃវិស័យបច្ចេកវិទ្យានៅកម្ពុជា។
វិស័យបច្ចេកវិទ្យាហិរញ្ញវត្ថុ (Fintech) ត្រូវបានគេឲ្យតម្លៃថាជាផ្នែកសំខាន់មួយក្នុងការសម្រួលដល់ការអភិវឌ្ឍលើទៅលើវិស័យពាណិជ្ជកម្មបែបអេឡិកត្រូនិក (E-Commerce) ផងដែរ៕
