ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមសហគមន៍ជនបទដែលប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិតដោយការដាំដំឡូង និងស្រូវអាចប្រមូលផលទៅលក់នៅលើទីផ្សារតែនៅតែជួប ប្រទះនូវ បញ្ហាតម្លៃកសិផល ដូចជាស្រូវ ដំឡូង ថោកបន្ទាប់ពីពួកគេប្រមូល ទិន្នផល គឺជាការប្រឈមរបស់កសិករ ជាច្រើននៅតាមព្រំ ប្រទល់ដែនខ្មែរថៃ។
ប្រជាកសិករ ក្រោយពីការប្រមូលផលនៅតែបន្តជួបនូវបញ្ហាដដែលជាច្រើនដូចជា តម្លៃ កសិផលទាបតម្លៃជីថ្លៃហើយឈ្មួញអាចកំណត់ថ្លៃស្រេចតែចិត្តដែលធ្វើឱ្យ កសិករមិនសូវទទួលបានប្រាក់ចំណេញក្រោយពីពេលពួកគេប្រមូលផលតែម្តងឬពីរ ដងក្នុងមួយឆ្នាំៗ។
ថ្លែងប្រាប់ VOA តាមទូរស័ព្ទលោកស្រី សាញ់ វណ្ណា ម្ចាស់ចម្ការដំឡូងមី និង ស្រូវ រស់នៅ ស្រុកថ្មពួក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យបានបញ្ជាក់ថា៖
«មិនថាតែខ្ញុំទេ ពេលបងប្អូនប្រជាកសិករធ្វើដំឡូងបាន វាមិនមានហាងឆេង ហើយស៊ីសងទៅលើមិត្តឈ្មួញទេ ស្រេចនឹងគេថា អាស្ងួតបានមួយគីឡូបីបាត បើអាសើមវិញពីរគីឡូបានតែមួយបាតដោយមួយបាតស្មើប្រហែល ១២០រៀល»។
កសិករម្នាក់ទៀត គឺលោក ត្រេន ត្រៃ ដែលជាម្ចាស់ចម្ការដំឡូងមី និងស្រូវ នៅស្រុកបន្ទាយអំពិលខេត្តឧត្តរមានជ័យ អាចផលិតស្រូវជាមធ្យមបាន៣០ការ៉ុង ឬបីតោន និង ដំឡូងអាចបានទៅ ដល់ប្រាំពីរតោន។
ផលិតផលស្រូវរំដួលដែលលោកផលិតបានត្រូវបានលក់ក្នុងតម្លៃថោក ហើយ លោកត្រូវចំណាយលុយផ្ទាល់ខ្លួនក្នុងការដឹកផលិតផលទាំងនេះទៅលក់ផង។
លោកបន្ថែមថា៖
«យើងលក់តាមឈ្មួញដែលគាត់មកទិញនៅតាមភូមិរបស់យើង។ គាត់អ្នកឱ្យ តម្លៃហើយ គាត់ចាក់មើលស្រូវយើង បើស្រូវយើងសុទ្ធបានប្រាំបួនបាត(១០០០ រៀល) បើសិនជាយើងលាយបានតែ ប្រាំពីរបាតកន្លះទេ»។
លោក ត្រេន ត្រៃ គិតថារាជរដ្ឋាភិបាលគួរជួយអនុម័តឱ្យមានសេវាកម្មតម្លៃស្រូវឱ្យបានស្តង់ដាតម្លៃច្បាស់លាស់មួយ ដោយសារថាលោកអាចផលិតបានតែម្តង ប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយឆ្នាំ។
«ខ្ញុំចង់ឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលជួយឱ្យមានសេវាកម្មតម្លៃស្រូវឱ្យមានភាពសមរម្យជាមួយនឹងកសិករ ហើយចង់ឱ្យប្រជាកសិករគាត់បាន តម្លៃថ្លៃខ្លះ ដើម្បីសមរម្យសម្រាប់គាត់ប្រកបការងារកសិកម្ម»។
ក្នុងពេលថ្មីៗនេះក្រុមមន្ត្រីកម្ពុជាកំពុងជំរុញការពិភាក្សានូវការចុះអនុស្សារណៈយោគយល់មួយជាមួយភាគីថៃដើម្បីឱ្យភាគីកម្ពុជាអាចដឹកដំណាំកសិកម្មឆ្លងកាត់តាមផែប្រទេសថៃដែលអាចកាត់បន្ថយរយៈពេល និងថ្លៃដឹកជញ្ជូនយ៉ាង ច្រើន ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋដែលជាអ្នកដាំដុះកសិផលហាក់បីដូចជាមិនសូវមានការយល់ដឹងនិងនៅតែបន្តមានការព្រួយបារម្ភអំពីជីវភាពនិងការដាំដុះរបស់ពួកគេ។
លោកស្រី វណ្ណា វិញគិតថាខណៈដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងតែព្យាយាមចុះនូវអនុស្សារណៈជាមួយភាគីថៃក្តី ក៏ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការកំណត់តម្លៃស្រូវ និងដំឡូងឱ្យមានតម្លៃសមរម្យមួយ ព្រោះលោកស្រីគិតថាមិនថា អនុស្សរណៈ នោះបានចុះហត្ថលេខាក្តី ប៉ុន្តែកសិករដូចជាលោកស្រីនឹងបន្តរងគ្រោះពីការ កំណត់ថ្លៃរបស់ឈ្មួញដែលប្រមូលទិញដដែល។
លោក ប៉ាន សូរស័ក្តិ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មមានប្រសាសន៍ថាខេត្តមួយ ចំនួននៅតាមព្រំដែនថៃដូចជា បន្ទាយមានជ័យឧត្តរមានជ័យ ប៉ៃលិន និងបាត់ដំបងនឹងទទួលបានប្រយោជន៍ពីអនុស្សារណៈនេះ។ លោករំពឹងថាកម្ពុជានឹងអាចមានឱកាសដឹកកសិផលចេញទៅប្រទេស ទីបីដោយសារកម្ពុជានៅពឹងផ្អែកទៅលើទីផ្សារថៃនៅឡើយ។
«យើងអាចនាំកសិផលយើងទៅកាន់ប្រទេសទីបី ហើយសំខាន់ឥឡូវយើងពឹង ទៅ លើទីផ្សារថៃ អញ្ចឹងថៃគាត់អាចបិទ គាត់អាចបើកតាមរដូវគាត់ ធ្វើឱ្យ យើងមានការលំបាក»។
លោកបន្ថែមទៀតថា «បើសិនជាយើងបើកទៅប្រទេសទីបី តំបន់កសិកម្ម យើងដូចជាប៉ៃលិន បាត់ដំបង បន្ទាយមានជ័យនៅជិតផែហ្នឹង ធ្វើឱ្យការដឹកជញ្ជូនថោក ដូច្នេះយើងអាចដឹកទៅលឿនផង»។
មុននឹងបានចេញជាផលិតផល កសិករក្រៅពីការចំណាយទៅលើគ្រាប់ពូជ ត្រូវគេដឹងថាក៏ត្រូវចំណាយទៅលើជីកសិកម្ម ថ្លៃបោក ថ្លៃច្រូត និងត្រូវបង់ពន្ធ ឬកុងត្រូលយ៉ាងច្រើននៅពេលដឹកទំនិញឆ្លងកាត់ព្រំដែនថៃទៅលក់ផង។
កម្ពុជានឹងមានជំនួបជាមួយភាគីថៃនៅខែវិច្ឆិកា ខាងមុខនេះនៅខេត្តប៉ៃលិន ដើម្បីពិភាក្សាអំពីសេចក្តីព្រាងដែលកម្ពុជាបានបញ្ជូនទៅ។ មកទល់សព្វថ្ងៃផលិតផលកសិកម្មកម្ពុជាមិនអាចនាំចេញតាមច្រកផែសមុទ្រណាមួយនៃប្រទេសថៃឡើយ ហើយការនាំចេញបានជួបប្រទះបញ្ហា ដោយ ត្រូវចំណាយទៅលើការដឹកជញ្ជូនទៅកាន់កំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុ៕
