វ៉ាស៊ីនតោន —
មេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់គឺលោកសម រង្ស៉ីដាក់គម្រោងការទៅចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំត្រួតពិនិត្យរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សក្នុងទីក្រុងហ្សឺណែវប្រទេសស្វីសនៅពេលតំណាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគ្រោងនឹងថ្លែងការណ៍ការពារអំពីរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សនៅទីនោះ។ កិច្ចប្រជុំនេះនឹងមានការវាយតម្លៃអំពីសិទ្ធិមនុស្សនិងផ្តល់យោបល់ដល់កម្ពុជា ថាតើមានចំណុចណាមានការរីកចម្រើននិងចំណុចណាមានការមិនរីកចម្រើនដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវកែលំអ។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគ្រោងនឹងដាក់របាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស របស់ខ្លួនដូចប្រទេសចំនួន១៩៣ដែរដើម្បីឲ្យអ.ស.ប.ត្រួតពិនិត្យមើលពីការរីក ចម្រើន និងមិនរីកចម្រើនត្រង់ចំណុចណាខ្លះ តែមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់គឺលោកសម រង្ស៉ីដាក់គម្រោងការទៅចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះឬកិច្ចប្រជុំទាក់ទងរឿងត្រួតពិនិត្យរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សជាសកលនិងជាទៀងទាត់ហៅថា(UPR)នេះដែរដើម្បីអ្វីមួយត្រូវគេគិតថា ក្នុងបំណងតាមដានមើល ថាតើរដ្ឋាភិបាលបានដាក់របាយការណ៍អ្វីខ្លះដល់អន្តរជាតិ។
លោកយឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានអះអាងថា លោកសម រង្ស៉ីពេលនេះកំពុងស្ថិតនៅក្នុងក្រុងហ្សឺណែវប្រទេសស្វីសដើម្បី ចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស។
«ជាការណ៍ពិតនៅប្រទេសស្វីសលោកប្រធានដែលជាប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនគឺលោកនឹងមានឱកាសនឹងជជែកវែកញែកអំពីស្ថានការណ៍សិទ្ធិមនុស្សដែលយើងកំពុងជួបប្រទះ»។
លោកមិនបានបញ្ជាក់ថា បញ្ហាអ្វីខ្លះដែលលោកសម រង្ស៉ីនឹងលើកឡើងក្នុងកិច្ចប្រជុំរយៈពេលពីរសប្តាហ៍ចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី២៧ខែមករានេះទេ។ តែគេគិតថា លោកអាចនឹងលើកឡើងពីការបាញ់សម្លាប់កម្មករ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញចំពោះគណបក្សនយោបាយ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ការចាប់ខ្លួនកម្មករ តំណាងសហជីពសរុប២៣នាក់ បញ្ហាដីធ្លី បញ្ហាកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ បញ្ហាជាច្រើនទៀតក្នុងកិច្ចប្រជុំ ដែលលោកអាចមានឱកាសថ្លែងការណ៍នោះឬក៏ប្រាស្រ័យទាក់ទងនឹងមន្ត្រីនានា។
តែលោកឈាង វុន ប្រធានគណៈកម្មការកិច្ចការបរទេសសភា និងជាសមាជិក សភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានថ្លែងថា ទស្សនកិច្ចរបស់លោក សម រង្ស៉ី នៅឯកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអ.ស.ប.គ្មានប៉ះពាល់អ្វីដល់កម្ពុជាទេ ព្រោះអ.ស.ប. អញ្ជើញតែគណៈប្រតិភូកម្ពុជា។
«ឯកឧត្តមសម រង្ស៉ី គាត់អញ្ជើញទៅគ្មាននរណាហាមឃាត់គាត់ទេ។ តែសួរខ្ញុំថា តើមានឥទ្ធិពលអី ខ្ញុំថាអត់មានអីទេ»។
បើតាមឯកសារជាបញ្ជីគណៈប្រតិភូសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាដែលវីអូអេទទួលបាន បញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា មានសមាជិករដ្ឋាភិបាល១២នាក់ ដឹកនាំដោយលោក ម៉ក សម្បត្តិ អនុប្រធានគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងមានសមាជិករដ្ឋាភិបាល មកពីក្រសួងយុត្តិធម៌ និងក្រសួងមហាផ្ទៃផង ដែលនឹងចូលរួមជាសមាជិកក្នុងគណៈប្រតិភូកម្ពុជា។
លោក រ៉ូឡង់ ហ្គោម៉េហ្ស៍ (Roland Gomez) អ្នកនាំពាក្យនៃឧត្តមស្នងការអ.ស.ប. ផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេខេមរភាសាពីទីក្រុងហ្សឺណែវថា កិច្ចប្រជុំដែលជាវេនសម្រាប់កម្ពុជាគឺធ្វើនៅរសៀលថ្ងៃអង្គារ ដែលតំណាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងដាក់កំណត់ហេតុសិទ្ធិមនុស្សដើម្បីត្រួតពិនិត្យរាល់បួនឆ្នាំម្តងនោះ។ លោកថ្លែងថា មេដឹកនាំជំទាស់មិនអាចចូលរួមថ្លែងការណ៍អ្វីក្នុងកិច្ចប្រជុំត្រួតពិនិត្យនោះបានទេគឺអាចចូលរួមជាធម្មតាបាន ឬចូលរួមប្រជុំបន្ទាប់បន្សំបានដោយសារតែកិច្ចប្រជុំធំនោះគឺមានតែប្រតិភូតាមប្រទេសដែលអាចចូលរួមថ្លែងការណ៍បាន។
«តែមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់នៅមានលទ្ធភាពចូលរួមបាន ដោយសារកិច្ចប្រជុំទាំងនេះជាកិច្ចប្រជុំសាធារណៈ ហើយមេដឹកនាំក្រុមជំទាស់ចង់ចូលរួមទាល់តែគាត់ធ្វើបណ្ណចេញចូលអាគារអ.ស.ប.នៅក្នុងទីក្រុងហ្សឺណែវ។ គាត់អាចចូលរួម ក្នុងកិច្ចប្រជុំនិងកម្មវិធីប្រជុំដែលស្របគ្នានោះបានដែរ ដើម្បីស្តាប់បញ្ហាសំខាន់ៗ ដែលត្រូវពិភាក្សានៅក្នុងទីក្រុងហ្សឺណែវនេះ»។
កាលពីកិច្ចប្រជុំលើកដំបូងកាលពីបួនឆ្នាំមុននោះ អ.ស.ប.បានផ្តល់អនុសាសន៍ ៩០ចំណុចទាក់ទងនឹងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ ការបញ្ឈប់អំពើរំលោភ បំពានដីធ្លី និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងៗទៀត ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវធ្វើកំណែទម្រង់។ ក្រុមមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានដាក់របាយការណ៍របស់ខ្លួនមុនរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ គេមិនដឹងច្បាស់ ថាតើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានកែទម្រង់អ្វីខ្លះទេក្នុងរយៈពេលបួនឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
មេដឹកនាំក្រុមជំទាស់គឺលោកសម រង្ស៉ីបានចាកចេញពីកម្ពុជាកាលពីសប្តាហ៍មុនដើម្បីធ្វើដំណើរមកកាន់សហភាពអឺរ៉ុបក្នុងការគៀងគរការគាំទ្រផ្នែកនយោបាយបន្ថែមទៀតពីបស្ចឹមប្រទេសដើម្បីដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ដែលតែងតាំងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនព្រមទទួលស្គាល់ថា ជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់៕
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគ្រោងនឹងដាក់របាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស របស់ខ្លួនដូចប្រទេសចំនួន១៩៣ដែរដើម្បីឲ្យអ.ស.ប.ត្រួតពិនិត្យមើលពីការរីក ចម្រើន និងមិនរីកចម្រើនត្រង់ចំណុចណាខ្លះ តែមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់គឺលោកសម រង្ស៉ីដាក់គម្រោងការទៅចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះឬកិច្ចប្រជុំទាក់ទងរឿងត្រួតពិនិត្យរបាយការណ៍សិទ្ធិមនុស្សជាសកលនិងជាទៀងទាត់ហៅថា(UPR)នេះដែរដើម្បីអ្វីមួយត្រូវគេគិតថា ក្នុងបំណងតាមដានមើល ថាតើរដ្ឋាភិបាលបានដាក់របាយការណ៍អ្វីខ្លះដល់អន្តរជាតិ។
លោកយឹម សុវណ្ណ អ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានអះអាងថា លោកសម រង្ស៉ីពេលនេះកំពុងស្ថិតនៅក្នុងក្រុងហ្សឺណែវប្រទេសស្វីសដើម្បី ចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស។
«ជាការណ៍ពិតនៅប្រទេសស្វីសលោកប្រធានដែលជាប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនគឺលោកនឹងមានឱកាសនឹងជជែកវែកញែកអំពីស្ថានការណ៍សិទ្ធិមនុស្សដែលយើងកំពុងជួបប្រទះ»។
លោកមិនបានបញ្ជាក់ថា បញ្ហាអ្វីខ្លះដែលលោកសម រង្ស៉ីនឹងលើកឡើងក្នុងកិច្ចប្រជុំរយៈពេលពីរសប្តាហ៍ចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី២៧ខែមករានេះទេ។ តែគេគិតថា លោកអាចនឹងលើកឡើងពីការបាញ់សម្លាប់កម្មករ ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញចំពោះគណបក្សនយោបាយ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស ការចាប់ខ្លួនកម្មករ តំណាងសហជីពសរុប២៣នាក់ បញ្ហាដីធ្លី បញ្ហាកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ បញ្ហាជាច្រើនទៀតក្នុងកិច្ចប្រជុំ ដែលលោកអាចមានឱកាសថ្លែងការណ៍នោះឬក៏ប្រាស្រ័យទាក់ទងនឹងមន្ត្រីនានា។
តែលោកឈាង វុន ប្រធានគណៈកម្មការកិច្ចការបរទេសសភា និងជាសមាជិក សភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានថ្លែងថា ទស្សនកិច្ចរបស់លោក សម រង្ស៉ី នៅឯកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអ.ស.ប.គ្មានប៉ះពាល់អ្វីដល់កម្ពុជាទេ ព្រោះអ.ស.ប. អញ្ជើញតែគណៈប្រតិភូកម្ពុជា។
«ឯកឧត្តមសម រង្ស៉ី គាត់អញ្ជើញទៅគ្មាននរណាហាមឃាត់គាត់ទេ។ តែសួរខ្ញុំថា តើមានឥទ្ធិពលអី ខ្ញុំថាអត់មានអីទេ»។
បើតាមឯកសារជាបញ្ជីគណៈប្រតិភូសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាដែលវីអូអេទទួលបាន បញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា មានសមាជិករដ្ឋាភិបាល១២នាក់ ដឹកនាំដោយលោក ម៉ក សម្បត្តិ អនុប្រធានគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងមានសមាជិករដ្ឋាភិបាល មកពីក្រសួងយុត្តិធម៌ និងក្រសួងមហាផ្ទៃផង ដែលនឹងចូលរួមជាសមាជិកក្នុងគណៈប្រតិភូកម្ពុជា។
លោក រ៉ូឡង់ ហ្គោម៉េហ្ស៍ (Roland Gomez) អ្នកនាំពាក្យនៃឧត្តមស្នងការអ.ស.ប. ផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស បានថ្លែងប្រាប់វីអូអេខេមរភាសាពីទីក្រុងហ្សឺណែវថា កិច្ចប្រជុំដែលជាវេនសម្រាប់កម្ពុជាគឺធ្វើនៅរសៀលថ្ងៃអង្គារ ដែលតំណាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងដាក់កំណត់ហេតុសិទ្ធិមនុស្សដើម្បីត្រួតពិនិត្យរាល់បួនឆ្នាំម្តងនោះ។ លោកថ្លែងថា មេដឹកនាំជំទាស់មិនអាចចូលរួមថ្លែងការណ៍អ្វីក្នុងកិច្ចប្រជុំត្រួតពិនិត្យនោះបានទេគឺអាចចូលរួមជាធម្មតាបាន ឬចូលរួមប្រជុំបន្ទាប់បន្សំបានដោយសារតែកិច្ចប្រជុំធំនោះគឺមានតែប្រតិភូតាមប្រទេសដែលអាចចូលរួមថ្លែងការណ៍បាន។
«តែមេដឹកនាំគណបក្សជំទាស់នៅមានលទ្ធភាពចូលរួមបាន ដោយសារកិច្ចប្រជុំទាំងនេះជាកិច្ចប្រជុំសាធារណៈ ហើយមេដឹកនាំក្រុមជំទាស់ចង់ចូលរួមទាល់តែគាត់ធ្វើបណ្ណចេញចូលអាគារអ.ស.ប.នៅក្នុងទីក្រុងហ្សឺណែវ។ គាត់អាចចូលរួម ក្នុងកិច្ចប្រជុំនិងកម្មវិធីប្រជុំដែលស្របគ្នានោះបានដែរ ដើម្បីស្តាប់បញ្ហាសំខាន់ៗ ដែលត្រូវពិភាក្សានៅក្នុងទីក្រុងហ្សឺណែវនេះ»។
កាលពីកិច្ចប្រជុំលើកដំបូងកាលពីបួនឆ្នាំមុននោះ អ.ស.ប.បានផ្តល់អនុសាសន៍ ៩០ចំណុចទាក់ទងនឹងកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ ការបញ្ឈប់អំពើរំលោភ បំពានដីធ្លី និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងៗទៀត ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវធ្វើកំណែទម្រង់។ ក្រុមមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានដាក់របាយការណ៍របស់ខ្លួនមុនរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ គេមិនដឹងច្បាស់ ថាតើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានកែទម្រង់អ្វីខ្លះទេក្នុងរយៈពេលបួនឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
មេដឹកនាំក្រុមជំទាស់គឺលោកសម រង្ស៉ីបានចាកចេញពីកម្ពុជាកាលពីសប្តាហ៍មុនដើម្បីធ្វើដំណើរមកកាន់សហភាពអឺរ៉ុបក្នុងការគៀងគរការគាំទ្រផ្នែកនយោបាយបន្ថែមទៀតពីបស្ចឹមប្រទេសដើម្បីដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ដែលតែងតាំងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនព្រមទទួលស្គាល់ថា ជារដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់៕
