ភ្នំពេញ —
នៅសល់តែប៉ុន្មានថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រដ៏ចម្រូងចម្រាសនៅប្រទេសកម្ពុជាបានរំលងទៅអស់រយៈពេលប្រាំមួយខែគត់។
ប្រាំមួយខែមកនេះ អ្នកនយោបាយខ្មែរហាក់ដូចជានៅវិលវល់ជុំវិញតុផ្កានៅឡើយ ហើយមិនទាន់រកឃើញច្រកណាមួយដើម្បីទម្លាយភាពជាប់គាំងនយោបាយនោះទេ។
នៅក្នុងវិបត្តិនយោបាយបែបនេះ អ្វីដែលគេសំឡឹងឃើញនោះចង់ឬមិនចង់គឺការប៉ះពាល់ផ្នែកពាណិជ្ជកម្មនឹងកើតមានឡើង ការព្រួយបារម្ភពីអ្នកវិនិយោគសំខាន់ដែលកំពុងបណ្តាក់ទុនឬបម្រុងនឹងមកបណ្តាក់ទុននៅប្រទេសកម្ពុជា និងការទន្ទឹងរង់ចាំរបស់ម្ចាស់ឆ្នោត។
អ្វីដែលគេបានឃើញនៅក្នុងពេលនេះ គឺសញ្ញាណនៃការបែកបាក់រវាងប្រជាជាតិមួយដែលកំពុងដើរតាមអ្នកនយោបាយទាំងពីរគណបក្ស។
មនុស្សជាច្រើនម៉ឺននាក់បានងើបឡើងធ្វើបាតុកម្មតាមដងផ្លូវជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានក្លាយជាការគំរាមកំហែងផ្នែកស្មារតីដល់គណបក្សកាន់អំណាច។ គណបក្សកាន់អំណាចបានសម្រេចចិត្តប្រើប្រាស់រូបមន្ត«អារ ក មាន់បន្លាចស្វា» ក្នុងការបង្រ្កាបបាតុករជាកម្មកររោងចក្រកាលពីដើមខែមករានេះដើម្បីបន្សាបឥទ្ធិពលនៃភាពក្លៀវក្លារបស់អ្នកតវ៉ា។ មនុស្សចន្លោះពីបួនទៅប្រាំនាក់បានស្លាប់ដោយគ្រាប់កាំភ្លើង។
ដំណាលគ្នានេះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ក៏បានបំផុសឲ្យមានចលនារបស់អ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាងើបឡើងប្រឆាំងនឹងអ្នកគាំទ្រគណបក្សជំទាស់ផងដែរ។ ចរន្តនេះបានលេចចេញជារូបរាងកាលពីថ្ងៃអង្គារនៅក្នុងខេត្តកណ្តាលដែលជាមណ្ឌលឈរឈ្មោះបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់លោកហ៊ុន សែន។
ដូច្នេះបើរលកនយោបាយបន្តបែបនេះតទៅមុខ នោះជាតិសាសន៍កម្ពុជានឹងត្រូវហែកចេញជាពីរចម្រៀកដោយសារនិន្នាការនយោបាយហើយការភ័យខ្លាចក្នុងសង្គមនឹងកាន់តែរីករាលដាល។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលនិងមន្ត្រីគណបក្សជំទាស់បានសំឡឹងរកការលូកដៃពីអន្តរជាតិនៅពេលដែលយន្តការនិងនិន្នាការដោះស្រាយនៅក្នុងស្រុកហាក់ដូចជាមិនមានប្រសិទ្ធភាព។ក៏ប៉ុន្តែលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអះអាងថានោះជាតម្រូវការមិនចាំបាច់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន។
លោកបណ្ឌិត ហង្ស ពុទ្ធា នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការអព្យាក្រឹត្យនិងយុត្តិធម៌ដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងត្រឹមត្រូវនៅកម្ពុជាហៅកាត់ថានិកហ្វិកកត់សម្គាល់ឃើញថាវត្តមានរបស់អន្តរជាតិមានសារៈសំខាន់ក្នុងការជួយដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយរបស់កម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះ។
«ឥឡូវនេះយន្តការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជាហាក់ដូចជាមិនទទួលបានជោគជ័យទេ។នៅពេលដែលភាគីទាំងពីរមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហានឹងគ្នាបានមានតែភាគីទីបីមកចូលរួមទេទើបអាចដោះស្រាយបាន»។
ការជាប់គាំងនយោបាយបានអូសបន្លាយនៅពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាមទារឲ្យមានការដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោតមិនបានសម្រេចជោគជ័យនិងក្រោយពីការចរចារវាងគណបក្សជំទាស់ជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាចកាលពីខែកញ្ញាឆ្នាំទៅមិញមិនបានឈានដល់ការត្រូវរ៉ូវគ្នា។
ក្រោយមកទៀតមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកនយោបាយមួយចំនួនបានស្វែងរកការយាងព្រះមហាក្សត្រដើម្បីឲ្យព្រះអង្គយាងធ្វើជាព្រះរាជាអាជ្ញាកណ្តាលក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិនៅក្នុងប្រទេស។ប៉ុន្តែមិនមានសញ្ញាណាមួយដែលថាព្រះមហាក្សត្រទ្រង់យាងមករួមចំណែកដោះស្រាយបញ្ហានេះនៅឡើយ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី១៨ខែមករាឆ្នាំ២០១៤ បានច្រានចោលវត្តមានអន្តរាគមន៍ពីអន្តរជាតិក្នុងវិបត្តិនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជាដោយលោកសំអាងថាកម្ពុជាមានភាពចាស់ទុំផ្នែកនយោបាយរួចទៅហើយ ហើយជាមួយគ្នានោះលោកហ៊ុន សែន យល់ថាព្រះរាជវត្តមាននៃអង្គព្រះមហាក្សត្រក្នុងជម្លោះនយោបាយនេះគួរតែកើតឡើងទៅបានលុះណាតែបក្សទាំងពីរមានទំនោរត្រូវរ៉ូវគ្នាជាមុនសិន។
ដោយឡែកលោកបណ្ឌិតហង្ស ពុទ្ធា លើកឡើងថាការរង់ចាំនោះហាក់ដូចជានៅលើកំណាត់ផ្លូវវែងឆ្ងាយតទៅទៀត។
«យើងឃើញថាការវិវត្តរបស់អ្នកនយោបាយពីមួយដំណាក់កាលទៅមួយដំណាក់កាលហាក់ដូចជាកាន់តែតានតឹងឡើងរវាងគ្នានឹងគ្នា។គម្លាតរវាងភាគីទាំងពីរនៅតែឆ្ងាយពីគ្នាដែលហាក់ដូចជារកចំណុចសង្ឃឹមមិនទាន់ឃើញថាពួកគាត់អាចធ្វើការបានរវាងខ្មែរនិងខ្មែរនៅឡើយទេ»។
កាលពីសប្តាហ៍មុននេះសភាសហរដ្ឋអាមេរិកបានអនុម័តសេចក្តីសម្រេចថវិកាថ្មីដែលសម្រេចព្យួរជំនួយហិរញ្ញវត្ថុដល់រដ្ឋាភិបាលប្រទេសកម្ពុជារហូតមានការដោះស្រាយការចោទប្រកាន់អំពីភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រថ្ងៃទី២៨ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៣ដោយបង្កើតឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យមួយ។
ជាមួយគ្នានោះសភារបស់សហភាពអឺរ៉ុបដែលតំណាងឲ្យសមាជិកមកពីប្រទេសចំនួន២៨បានអនុម័តដំណោះស្រាយមួយដោយជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទទួលយក«ការស៊ើបអង្កេតមួយឯករាជ្យដោយមានការចូលរួមពីអន្តរជាតិ»ដើម្បីដោះស្រាយការចោទប្រកាន់អំពីការបន្លំសន្លឹកឆ្នោត។
មជ្ឈដ្ឋានទាំងពីរនេះបង្ហាញថាវិបត្តិការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាមិនទាន់ឃ្លាតឆ្ងាយពីភ្នែកសហគមន៍អន្តរជាតិនៅឡើយ។មួយវិញទៀតជំហររបស់សភាអឺរ៉ុបនិងសភាអាមេរិកអាចជាសម្ពាធដែលជំរុញឲ្យមានការដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយសព្វថ្ងៃនេះ។
លោកគល់ បញ្ញា នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាហៅថាខុមហ្វ្រែលមើលឃើញថាកម្ពុជាត្រូវការអ្នកសម្របសម្រួលដើម្បីទម្លាយវិបត្តិនយោបាយសព្វថ្ងៃ។
«ឥឡូវនេះបញ្ហាយើងនៅខ្វះអ្នកសម្របសម្រួលដើម្បីនាំឲ្យភាគីទាំងពីរបានជជែកគ្នា។ដូច្នេះចាំបាច់ត្រូវតែមានភាគីទីបីហើយដើម្បីឲ្យគេជួយសម្របសម្រួល»។
កាលពីថ្ងៃទី១១ខែមករា លោកសម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិធ្លាប់បានរំពឹងថាប្រទេសចិនអាចធ្វើជាស្ពានរំដោះភាពជាប់គាំងនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជាបាន។ ហេតុផលគឺថាទាំងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទាំងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឲ្យតម្លៃលើប្រទេសចិនដូចគ្នា។
ក៏ប៉ុន្តែបញ្ហានៅត្រង់ថាគណបក្សកាន់អំណាចហាក់ដូចជាបានសម្តែងឲ្យឃើញថាខ្លួនមិនបានចាត់ទុកថាប្រទេសកម្ពុជាកំពុងស្ថិតក្នុងវិបត្តិនយោបាយនោះទេ។
ការមិនអាចភ្ជាប់ការចរចាឡើងវិញបានទំនងជាអាចមកពីទម្ងន់របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិស្រាលជាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាហើយមិនទាន់រកឃើញចំណុចខ្សោយដែលអាចបង្វិលបក្សកាន់អំណាចឲ្យអង្គុយចុះនៅមុខតុចរចាបាន។
ប៉ុន្តែមួយវិញទៀតក៏ជាការបន្ថែមឱកាសឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិវាស់ស្ទង់ដង្ហើមរបស់គណបក្សកាន់អំណាចដែលកំពុងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលអមជាមួយរដ្ឋសភាដែលមាននឹមតែម្ខាង។ហើយគណបក្សនេះអាចនឹងរង់ចាំមើលឱកាសថាតើដង្ហើមនយោបាយគណបក្សប្រជាជននឹងប្រព្រឹត្តិទៅបែបណាក្នុងលំហនយោបាយជាតិនិងនយោបាយអន្តរជាតិស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលគ្រោងទុករួចជាស្រេចថានឹងបើកកិច្ចប្រជុំស្តីពីការផ្តល់ជំនួយពីសហគមន៍អន្តរជាតិដល់កម្ពុជានៅឆ្នាំ២០១៦ខាងមុខ។
ដោយឡែកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទំនងជាក្តាប់ចំណុចខ្សោយនៃកម្លាំងនយោបាយរបស់គូប្រជែងរបស់ខ្លួនបានក្រោយពីស្ងៀមស្ងាត់មួយរយៈក្នុងពេលដែលគណបក្សជំទាស់បានដឹកនាំបាតុកម្មយ៉ាងផុលផុស។
ជាពិសេសគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅតែចាត់ទុកថាការដឹកនាំរដ្ឋកំពុងប្រព្រឹត្តទៅដូចធម្មតា។ រីឯកម្លាំងប្រជាជនដែលគាំទ្រគណបក្សជំទាស់មិនបានធ្វើឲ្យក្លាយជាទម្ងន់ដៃសង្កត់ការចរចានោះទេ។
ប៉ុន្តែអ្វីដែលគេមើលឃើញគឺមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងព្យាយាមប្រើប្រាស់ការបំផុសទឹកចិត្តអ្នកគាំទ្រក្នុងក្រុងនិងតាមបណ្តាខេត្តនិងនយោបាយអន្តរជាតិ។
ដោយឡែកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវគេមើលឃើញថាបានព្យាយាមបង្រួមឱកាសសម្រាប់គណបក្សជំទាស់តាមរយៈការបង្វែឲ្យមានការជជែកគ្នាក្នុងកិច្ចប្រជុំសភានិងការប្រើប្រាស់វិធីអូសបន្លាយពេលវេលា។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន កាលពីសប្តាហ៍មុនដែរបានថ្លែងនៅខេត្តក្រចេះដោយហាក់បានបង្ហាញពីជំហរបែបនេះ។
«កាលណាវានៅខ្ចីពេកស៊ីទៅវាចត់។ចាំឲ្យវាទុំ។ឥឡូវយើងនៅរង់ចាំបាន»។
ដូច្នេះរហូតមកទល់ពេលនេះគណបក្សទាំងពីរហាក់នៅតែមិនអាចងាកទៅរកគ្នាដោយងាយនោះឡើយដោយសារតែភាគីនិមួយៗមានសំអាងរៀងៗខ្លួន។
ខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគិតថាខ្លួនទទួលបានភាពស្របច្បាប់រួចទៅហើយ។ ជាងនេះទៀតដំណើរការដឹកនាំរដ្ឋរបស់ខ្លួនហាក់ដូចជាមិនទាន់ជួបបញ្ហាប្រឈមស្តែងចេញជាសាធារណៈនៅឡើយ។
ប៉ុន្តែខាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកថារដ្ឋាភិបាលមិនទាន់មានភាពស្របច្បាប់ពេញលេញដោយសារគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនបានជួយបំពេញភាពស្របច្បាប់សម្រាប់បង្កើតរដ្ឋសភាថ្មីដើម្បីឈានទៅបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី។
លោកផៃ ស៊ីផាន រដ្ឋលេខាធិការនិងជាអ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ថារដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសកម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការលូកដៃពីបរទេសនោះទេ។
«ឥឡូវនេះតើវិបត្តិនយោបាយឬវិវាទនៃការបោះឆ្នោត?នេះជាសំណួរដែលយើងគួរឆ្លើយទាំងអស់គ្នា។ដូច្នេះយើងត្រូវការបរទេសមកដោះស្រាយបញ្ហាវិវាទរបស់ខ្មែរទាល់តែយើងមានជម្លោះនយោបាយដែលមិនបានប្រើប្រាស់តាមគោលការណ៍ឬយន្តការដែលយើងបានសម្រេចតាមរយៈរដ្ឋធម្មនុញ្ញឬតាមច្បាប់របស់យើង»។
ផ្ទុយទៅវិញលោកយឹម សុវណ្ណ តំណាងរាស្ដ្រជាប់ឆ្នោតនិងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិគិតថាអន្តរាគមន៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិជាការចាំបាច់ក្នុងពេលនេះ។
«អ្វីដែលអាចដោះស្រាយបានយើងគួរតែទទួលយកជាពិសេសអន្តរាគមន៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ»។
ប្រសិនបើគណបក្សគូជម្លោះនៅតែរក្សាជំហររឹងមាំរៀងៗខ្លួនដូច្នេះចំណោទនៅត្រង់ថាតើភាគីទាំងពីនឹងហ៊ានសុខចិត្តបណ្តោយស្ថានការណ៍បែបនេះនៅបន្តរហូតដល់ចប់អណត្តិរដ្ឋាភិបាលទី៥នេះដែរឬទេ?
ប្រាំមួយខែមកនេះ អ្នកនយោបាយខ្មែរហាក់ដូចជានៅវិលវល់ជុំវិញតុផ្កានៅឡើយ ហើយមិនទាន់រកឃើញច្រកណាមួយដើម្បីទម្លាយភាពជាប់គាំងនយោបាយនោះទេ។
នៅក្នុងវិបត្តិនយោបាយបែបនេះ អ្វីដែលគេសំឡឹងឃើញនោះចង់ឬមិនចង់គឺការប៉ះពាល់ផ្នែកពាណិជ្ជកម្មនឹងកើតមានឡើង ការព្រួយបារម្ភពីអ្នកវិនិយោគសំខាន់ដែលកំពុងបណ្តាក់ទុនឬបម្រុងនឹងមកបណ្តាក់ទុននៅប្រទេសកម្ពុជា និងការទន្ទឹងរង់ចាំរបស់ម្ចាស់ឆ្នោត។
អ្វីដែលគេបានឃើញនៅក្នុងពេលនេះ គឺសញ្ញាណនៃការបែកបាក់រវាងប្រជាជាតិមួយដែលកំពុងដើរតាមអ្នកនយោបាយទាំងពីរគណបក្ស។
មនុស្សជាច្រើនម៉ឺននាក់បានងើបឡើងធ្វើបាតុកម្មតាមដងផ្លូវជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានក្លាយជាការគំរាមកំហែងផ្នែកស្មារតីដល់គណបក្សកាន់អំណាច។ គណបក្សកាន់អំណាចបានសម្រេចចិត្តប្រើប្រាស់រូបមន្ត«អារ ក មាន់បន្លាចស្វា» ក្នុងការបង្រ្កាបបាតុករជាកម្មកររោងចក្រកាលពីដើមខែមករានេះដើម្បីបន្សាបឥទ្ធិពលនៃភាពក្លៀវក្លារបស់អ្នកតវ៉ា។ មនុស្សចន្លោះពីបួនទៅប្រាំនាក់បានស្លាប់ដោយគ្រាប់កាំភ្លើង។
ដំណាលគ្នានេះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន ក៏បានបំផុសឲ្យមានចលនារបស់អ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាងើបឡើងប្រឆាំងនឹងអ្នកគាំទ្រគណបក្សជំទាស់ផងដែរ។ ចរន្តនេះបានលេចចេញជារូបរាងកាលពីថ្ងៃអង្គារនៅក្នុងខេត្តកណ្តាលដែលជាមណ្ឌលឈរឈ្មោះបេក្ខជននាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់លោកហ៊ុន សែន។
ដូច្នេះបើរលកនយោបាយបន្តបែបនេះតទៅមុខ នោះជាតិសាសន៍កម្ពុជានឹងត្រូវហែកចេញជាពីរចម្រៀកដោយសារនិន្នាការនយោបាយហើយការភ័យខ្លាចក្នុងសង្គមនឹងកាន់តែរីករាលដាល។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលនិងមន្ត្រីគណបក្សជំទាស់បានសំឡឹងរកការលូកដៃពីអន្តរជាតិនៅពេលដែលយន្តការនិងនិន្នាការដោះស្រាយនៅក្នុងស្រុកហាក់ដូចជាមិនមានប្រសិទ្ធភាព។ក៏ប៉ុន្តែលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអះអាងថានោះជាតម្រូវការមិនចាំបាច់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន។
លោកបណ្ឌិត ហង្ស ពុទ្ធា នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការអព្យាក្រឹត្យនិងយុត្តិធម៌ដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងត្រឹមត្រូវនៅកម្ពុជាហៅកាត់ថានិកហ្វិកកត់សម្គាល់ឃើញថាវត្តមានរបស់អន្តរជាតិមានសារៈសំខាន់ក្នុងការជួយដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយរបស់កម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះ។
«ឥឡូវនេះយន្តការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជាហាក់ដូចជាមិនទទួលបានជោគជ័យទេ។នៅពេលដែលភាគីទាំងពីរមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហានឹងគ្នាបានមានតែភាគីទីបីមកចូលរួមទេទើបអាចដោះស្រាយបាន»។
ការជាប់គាំងនយោបាយបានអូសបន្លាយនៅពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាមទារឲ្យមានការដោះស្រាយភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោតមិនបានសម្រេចជោគជ័យនិងក្រោយពីការចរចារវាងគណបក្សជំទាស់ជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាចកាលពីខែកញ្ញាឆ្នាំទៅមិញមិនបានឈានដល់ការត្រូវរ៉ូវគ្នា។
ក្រោយមកទៀតមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកនយោបាយមួយចំនួនបានស្វែងរកការយាងព្រះមហាក្សត្រដើម្បីឲ្យព្រះអង្គយាងធ្វើជាព្រះរាជាអាជ្ញាកណ្តាលក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិនៅក្នុងប្រទេស។ប៉ុន្តែមិនមានសញ្ញាណាមួយដែលថាព្រះមហាក្សត្រទ្រង់យាងមករួមចំណែកដោះស្រាយបញ្ហានេះនៅឡើយ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ទី១៨ខែមករាឆ្នាំ២០១៤ បានច្រានចោលវត្តមានអន្តរាគមន៍ពីអន្តរជាតិក្នុងវិបត្តិនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជាដោយលោកសំអាងថាកម្ពុជាមានភាពចាស់ទុំផ្នែកនយោបាយរួចទៅហើយ ហើយជាមួយគ្នានោះលោកហ៊ុន សែន យល់ថាព្រះរាជវត្តមាននៃអង្គព្រះមហាក្សត្រក្នុងជម្លោះនយោបាយនេះគួរតែកើតឡើងទៅបានលុះណាតែបក្សទាំងពីរមានទំនោរត្រូវរ៉ូវគ្នាជាមុនសិន។
ដោយឡែកលោកបណ្ឌិតហង្ស ពុទ្ធា លើកឡើងថាការរង់ចាំនោះហាក់ដូចជានៅលើកំណាត់ផ្លូវវែងឆ្ងាយតទៅទៀត។
«យើងឃើញថាការវិវត្តរបស់អ្នកនយោបាយពីមួយដំណាក់កាលទៅមួយដំណាក់កាលហាក់ដូចជាកាន់តែតានតឹងឡើងរវាងគ្នានឹងគ្នា។គម្លាតរវាងភាគីទាំងពីរនៅតែឆ្ងាយពីគ្នាដែលហាក់ដូចជារកចំណុចសង្ឃឹមមិនទាន់ឃើញថាពួកគាត់អាចធ្វើការបានរវាងខ្មែរនិងខ្មែរនៅឡើយទេ»។
កាលពីសប្តាហ៍មុននេះសភាសហរដ្ឋអាមេរិកបានអនុម័តសេចក្តីសម្រេចថវិកាថ្មីដែលសម្រេចព្យួរជំនួយហិរញ្ញវត្ថុដល់រដ្ឋាភិបាលប្រទេសកម្ពុជារហូតមានការដោះស្រាយការចោទប្រកាន់អំពីភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ដ្រថ្ងៃទី២៨ខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៣ដោយបង្កើតឲ្យមានការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យមួយ។
ជាមួយគ្នានោះសភារបស់សហភាពអឺរ៉ុបដែលតំណាងឲ្យសមាជិកមកពីប្រទេសចំនួន២៨បានអនុម័តដំណោះស្រាយមួយដោយជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទទួលយក«ការស៊ើបអង្កេតមួយឯករាជ្យដោយមានការចូលរួមពីអន្តរជាតិ»ដើម្បីដោះស្រាយការចោទប្រកាន់អំពីការបន្លំសន្លឹកឆ្នោត។
មជ្ឈដ្ឋានទាំងពីរនេះបង្ហាញថាវិបត្តិការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាមិនទាន់ឃ្លាតឆ្ងាយពីភ្នែកសហគមន៍អន្តរជាតិនៅឡើយ។មួយវិញទៀតជំហររបស់សភាអឺរ៉ុបនិងសភាអាមេរិកអាចជាសម្ពាធដែលជំរុញឲ្យមានការដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយសព្វថ្ងៃនេះ។
លោកគល់ បញ្ញា នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាហៅថាខុមហ្វ្រែលមើលឃើញថាកម្ពុជាត្រូវការអ្នកសម្របសម្រួលដើម្បីទម្លាយវិបត្តិនយោបាយសព្វថ្ងៃ។
«ឥឡូវនេះបញ្ហាយើងនៅខ្វះអ្នកសម្របសម្រួលដើម្បីនាំឲ្យភាគីទាំងពីរបានជជែកគ្នា។ដូច្នេះចាំបាច់ត្រូវតែមានភាគីទីបីហើយដើម្បីឲ្យគេជួយសម្របសម្រួល»។
កាលពីថ្ងៃទី១១ខែមករា លោកសម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិធ្លាប់បានរំពឹងថាប្រទេសចិនអាចធ្វើជាស្ពានរំដោះភាពជាប់គាំងនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជាបាន។ ហេតុផលគឺថាទាំងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទាំងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិឲ្យតម្លៃលើប្រទេសចិនដូចគ្នា។
ក៏ប៉ុន្តែបញ្ហានៅត្រង់ថាគណបក្សកាន់អំណាចហាក់ដូចជាបានសម្តែងឲ្យឃើញថាខ្លួនមិនបានចាត់ទុកថាប្រទេសកម្ពុជាកំពុងស្ថិតក្នុងវិបត្តិនយោបាយនោះទេ។
ការមិនអាចភ្ជាប់ការចរចាឡើងវិញបានទំនងជាអាចមកពីទម្ងន់របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិស្រាលជាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាហើយមិនទាន់រកឃើញចំណុចខ្សោយដែលអាចបង្វិលបក្សកាន់អំណាចឲ្យអង្គុយចុះនៅមុខតុចរចាបាន។
ប៉ុន្តែមួយវិញទៀតក៏ជាការបន្ថែមឱកាសឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិវាស់ស្ទង់ដង្ហើមរបស់គណបក្សកាន់អំណាចដែលកំពុងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលអមជាមួយរដ្ឋសភាដែលមាននឹមតែម្ខាង។ហើយគណបក្សនេះអាចនឹងរង់ចាំមើលឱកាសថាតើដង្ហើមនយោបាយគណបក្សប្រជាជននឹងប្រព្រឹត្តិទៅបែបណាក្នុងលំហនយោបាយជាតិនិងនយោបាយអន្តរជាតិស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលគ្រោងទុករួចជាស្រេចថានឹងបើកកិច្ចប្រជុំស្តីពីការផ្តល់ជំនួយពីសហគមន៍អន្តរជាតិដល់កម្ពុជានៅឆ្នាំ២០១៦ខាងមុខ។
ដោយឡែកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទំនងជាក្តាប់ចំណុចខ្សោយនៃកម្លាំងនយោបាយរបស់គូប្រជែងរបស់ខ្លួនបានក្រោយពីស្ងៀមស្ងាត់មួយរយៈក្នុងពេលដែលគណបក្សជំទាស់បានដឹកនាំបាតុកម្មយ៉ាងផុលផុស។
ជាពិសេសគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅតែចាត់ទុកថាការដឹកនាំរដ្ឋកំពុងប្រព្រឹត្តទៅដូចធម្មតា។ រីឯកម្លាំងប្រជាជនដែលគាំទ្រគណបក្សជំទាស់មិនបានធ្វើឲ្យក្លាយជាទម្ងន់ដៃសង្កត់ការចរចានោះទេ។
ប៉ុន្តែអ្វីដែលគេមើលឃើញគឺមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងព្យាយាមប្រើប្រាស់ការបំផុសទឹកចិត្តអ្នកគាំទ្រក្នុងក្រុងនិងតាមបណ្តាខេត្តនិងនយោបាយអន្តរជាតិ។
ដោយឡែកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវគេមើលឃើញថាបានព្យាយាមបង្រួមឱកាសសម្រាប់គណបក្សជំទាស់តាមរយៈការបង្វែឲ្យមានការជជែកគ្នាក្នុងកិច្ចប្រជុំសភានិងការប្រើប្រាស់វិធីអូសបន្លាយពេលវេលា។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន កាលពីសប្តាហ៍មុនដែរបានថ្លែងនៅខេត្តក្រចេះដោយហាក់បានបង្ហាញពីជំហរបែបនេះ។
«កាលណាវានៅខ្ចីពេកស៊ីទៅវាចត់។ចាំឲ្យវាទុំ។ឥឡូវយើងនៅរង់ចាំបាន»។
ដូច្នេះរហូតមកទល់ពេលនេះគណបក្សទាំងពីរហាក់នៅតែមិនអាចងាកទៅរកគ្នាដោយងាយនោះឡើយដោយសារតែភាគីនិមួយៗមានសំអាងរៀងៗខ្លួន។
ខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគិតថាខ្លួនទទួលបានភាពស្របច្បាប់រួចទៅហើយ។ ជាងនេះទៀតដំណើរការដឹកនាំរដ្ឋរបស់ខ្លួនហាក់ដូចជាមិនទាន់ជួបបញ្ហាប្រឈមស្តែងចេញជាសាធារណៈនៅឡើយ។
ប៉ុន្តែខាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកថារដ្ឋាភិបាលមិនទាន់មានភាពស្របច្បាប់ពេញលេញដោយសារគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនបានជួយបំពេញភាពស្របច្បាប់សម្រាប់បង្កើតរដ្ឋសភាថ្មីដើម្បីឈានទៅបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មី។
លោកផៃ ស៊ីផាន រដ្ឋលេខាធិការនិងជាអ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ថារដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសកម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការលូកដៃពីបរទេសនោះទេ។
«ឥឡូវនេះតើវិបត្តិនយោបាយឬវិវាទនៃការបោះឆ្នោត?នេះជាសំណួរដែលយើងគួរឆ្លើយទាំងអស់គ្នា។ដូច្នេះយើងត្រូវការបរទេសមកដោះស្រាយបញ្ហាវិវាទរបស់ខ្មែរទាល់តែយើងមានជម្លោះនយោបាយដែលមិនបានប្រើប្រាស់តាមគោលការណ៍ឬយន្តការដែលយើងបានសម្រេចតាមរយៈរដ្ឋធម្មនុញ្ញឬតាមច្បាប់របស់យើង»។
ផ្ទុយទៅវិញលោកយឹម សុវណ្ណ តំណាងរាស្ដ្រជាប់ឆ្នោតនិងជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិគិតថាអន្តរាគមន៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិជាការចាំបាច់ក្នុងពេលនេះ។
«អ្វីដែលអាចដោះស្រាយបានយើងគួរតែទទួលយកជាពិសេសអន្តរាគមន៍ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ»។
ប្រសិនបើគណបក្សគូជម្លោះនៅតែរក្សាជំហររឹងមាំរៀងៗខ្លួនដូច្នេះចំណោទនៅត្រង់ថាតើភាគីទាំងពីនឹងហ៊ានសុខចិត្តបណ្តោយស្ថានការណ៍បែបនេះនៅបន្តរហូតដល់ចប់អណត្តិរដ្ឋាភិបាលទី៥នេះដែរឬទេ?
