មន្ត្រីកំពូលមួយរូបរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិសម្តែងក្តីកង្វល់ ថាតើគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទាំងឡាយដែលគាំទ្រដោយប្រទេសចិននៅឯបរទេស អាចមានការការពារសិទ្ធិមនុស្សគ្រប់គ្រាន់ដែរឬទេ។
ការិយាល័យឧត្តមស្នងការជាន់ខ្ពស់ទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស (UNHCHR) កំពុងស៊ើបអង្កេតលើទំនាក់ទំនងរវាងការផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់អនុវត្តគម្រោង និងការការពារផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស នៅចំពេលដែលប្រទេសចិនដឹកនាំការបង្កើតធនាគារចំនួនពីរបានដោយជោគជ័យ។ ធនាគារទាំងពីរនោះគឺ ធនាគារវិនិយោគទុនហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអាស៊ី AIIB និងធនាគារអភិវឌ្ឍថ្មីនៃក្រុមប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់ខ្លាំងបំផុតទាំងប្រាំរួមមាន ប្រេស៊ីល រុស្ស៊ី ឥណ្ឌា ចិន និងអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។
ការស៊ើបអង្កេតរបស់ UNHCHR បង្ហាញឲ្យឃើញថា ក្រុមហ៊ុន និងស្ថាប័នផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុមួយចំនួនរបស់ប្រទេសចិន មានការព្រួយបារម្ភតិចតួចប៉ុណ្ណោះ អំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅជុំវិញគម្រោងផ្សេងៗ ដែលត្រូវបានគាំទ្រ និងផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុដោយក្រុមហ៊ុន និងស្ថាប័នទាំងនោះ នៅទូទាំងប្រទេសផ្សេងៗ ដែលរួមមានប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងទ្វីបអាហ្រិ្វក។
បើតាមការចង្អុលបង្ហាញរបស់អ្នកជំនាញឯករាជ្យខាងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងសិទ្ធិមនុស្សរបស់អ.ស.ប. Juan Pablo Bohoslavsky បានឲ្យដឹងថា ការដែលធ្វើឲ្យអ.ស.ប.មានការព្រួយបារម្ភនោះ គឺដោយសារតែស្ថាប័ន និងក្រុមហ៊ុនរបស់ចិនមួយចំនួន កំពុងតែផ្តល់មូលនិធិដល់គម្រោងផ្សេងៗនៅទូទាំងសាកលលោកកាន់តែច្រើនជាងគម្រោងដែលធនាគារពិភពលោកបានគាំទ្រ។
ក្រុមហ៊ុន និងស្ថាប័នចិនទាំងនោះ ក៏ពិបាកនឹងចូលទៅទាក់ទង ឬគ្មានស្មារតីក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងក្តីបារម្ភដែលបានលើកឡើង។ នេះបើតាមអះអាងរបស់លោក Juan Pablo Bohoslavsky នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែកក្កដា នៅក្នុងទីក្រុងប៉េកាំង។
គម្រោងដែលទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុពីចិន ជាញឹកញយប្រឈមមុខនឹងការតវ៉ាពីពលរដ្ឋក្នុងស្រុកនៃប្រទេសមួយចំនួន ដែលរួមមានប្រទេសស្រីលង្កា មីយ៉ាន់ម៉ា និងកេនយ៉ាជាដើម។ UNHCHR បានផ្តល់ការណែនាំដល់ប្រទេសចិនកុំឲ្យព្រងើយកន្តើយចំពោះការតវ៉ាទាំងនោះ ហើយគួរតែធ្វើការសន្ទនាជាមួយក្រុមបាតុករ។
លោក Bohoslavsky បានព្រមានថា៖ «កង្វះការសន្ទនាដោយបើកចំហរ និងប្រកបដោយការឆ្លើយតបជាមួយអ្នកតវ៉ាប្រឆាំងនឹងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទាំងនោះ អាចជាគ្រាប់ពូជនៃបញ្ហាធំជាងនេះ ដែលអាចជំរុញឲ្យមានភាពតានតឹងក្នុងសង្គម និងបង្កើតឲ្យមានជម្លោះបន្ថែមទៀត»។
លើសពីនេះទៅទៀត ទីភ្នាក់ងាររបស់អ.ស.បនេះបានយល់ឃើញដែរថា បញ្ហាទាំងនេះបានរួមចំណែកដល់ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើននៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួន ដែលរួមមានការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ ការឃុំឃាំងតាមអំពើចិត្ត និងការរំលោភបំពានសិទ្ធិរស់រានមានជីវិតផ្សេងៗ។
ដោយនិយាយដល់ធនាគារអភិវឌ្ឍពហុភាគីទាំងពីរ ដែលមានទីស្នាក់ការធំនៅក្នុងប្រទេសចិន គឺធនាគារ AIIB និងធនាគារ BRICS នោះវិញ លោក Juan និយាយថា ពួកគេគួរតែមានការប្រុងប្រយ័ត្ន ធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យមានកំហុសដដែលៗ ដែលបានប្រព្រឹត្តឡើងដោយធនាគារអភិវឌ្ឍដទៃទៀត។ UNHCHR កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានរិះគន់បទដ្ឋាននៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងគម្រោងជាច្រើនដែលផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុដោយធនាគារពិភពលោក។
គម្រោងផ្សេងៗដែលទទួលហិរញ្ញវត្ថុពីស្ថានប័នអន្តរជាតិ និងពីស្ថាប័នជាតិមួយចំនួនដូចជា ធនាគារនាំចេញនាំចូល ជាញឹកញយត្រូវបានស្តីបន្ទោសចំពោះការធ្វេសប្រហែសក្នុងការប្រើកម្មករដូចទាសករ និងការបើកប្រាក់ខែមិនគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងគម្រោងទាំងឡាយ ដែលទទួលហិរញ្ញវត្ថុពីធនាគារទាំងនោះ។ ជាក់ស្តែង គម្រោងមួយចំនួនក្នុងទីក្រុងឌូបៃ (Dubai) នាពេលថ្មីៗនេះ ត្រូវបានចោទប្រកាន់អំពីការប្រើប្រាស់កម្មករជាប់សន្យាបង់បំណុល។
សន្ទស្សន៍មួយចំនួនដែលធនាគារ AIIB ទើបបង្កើតឡើងថ្មីៗនេះ មិនទាន់បានដាក់ចេញនៅឡើយសម្រាប់ការការពារសិទ្ធិមនុស្ស បើទោះបីជាមានប្រទេសចំនួន៥៧ ដែលរួមមានអាល្លឺម៉ង់ បារាំង ចក្រភពអង់គ្លេស បានចួលរួមជាសមាជិកស្ថាបនិកក៏ដោយ។
លោក Gunnar Theissen មន្រ្តីផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សរបស់ឧត្តមស្នងការជាន់ខ្ពស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកជនភៀសខ្លួនបានប្រាប់ VOA ថា៖ «យើងមិនទាន់ឃើញមានឯកសារណាមួយទាក់ទងនឹងការការពារសិទ្ធិមនុស្ស ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយធនាគារ AIIB នោះទេ» ។
ទីភ្នាក់ងារអ.ស.បនេះក៏មានការព្រួយបារម្ភផងដែរ អំពីវិធីដែលធនាគារពហុភាគីមានមូលដ្ឋានក្នុងប្រទេសចិនទាំងពីរនេះ នឹងយកមកដោះស្រាយចំពោះប្រទេសដែលខ្ចីលុយ នៅពេលប្រទេសទាំងនោះខកខានមិនបានសងប្រាក់កម្ចីទាំងនោះ។ ទីភ្នាក់ងារនេះបានបញ្ជាក់ថា ធនាគារទាំងពីរនេះត្រូវដាក់ចេញគោលការណ៍ដោះស្រាយការសងបំណុលនេះ «ដោយមិនត្រូវភ្ជាប់ជាមួយនឹងលក្ខខណ្ឌដ៏គ្រោះថ្នាក់» ឡើយ។
លោក Bohoslavsky បានបន្ថែមថា មានចំណុចផ្សេងទៀតដែលត្រូវការធ្វើឲ្យប្រសើរឡើង៖
«បទដ្ឋាន និងគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ត្រូវតែមានទំនាក់ទំនងដោយផ្ទាល់ នៅពេលប្រទេសចិនផ្តល់មូលនិធិសម្រាប់គម្រោងទាំងឡាយក្នុងប្រទេសនានា ដែលមានហានិភ័យខ្ពស់ ជួបប្រទះនឹងជម្លោះប្រដាប់អាវុធក្នុងប្រទេស មានរចនាសម្ព័ន្ធអភិបាលកិច្ចទន់ខ្សោយ ឬមានកង្វះខាតការអនុវត្តច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពពីសំណាក់អាជ្ញាធរជាតិ»៕
ប្រែសម្រួលដោយ នៀម ឆេង
