បាងកក —
តុលាការធម្មនុញ្ញប្រទេសថៃបានដាក់ឱសានវាទដល់លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់ (Yingluck Shinawatra) ត្រឹមថ្ងៃទី២ខែឧសភាដើម្បីរៀបចំសំណុំរឿងក្តីការពារខ្លួន លោកស្រីពាក់ព័ន្ធនឹងបទចោទថាបានរំលោភអំណាច។ សំណុំរឿងនេះកើតឡើងដំណាលគ្នានឹងភាពមិនច្បាស់លាស់កំពុងបន្តយ៉ាងច្របូកច្របល់ថា តើពេលណាដែលត្រូវធ្វើការបោះឆ្នោតថ្មីមួយដើម្បីបញ្ចប់ការប្រជែងអំណាចនយោបាយដ៏ល្វីងជូរចត់របស់ប្រទេសនេះ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់ ប្រឈមមុខនឹងការបណ្តេញចេញពីមុខតំណែងក្នុងសាលក្រមចំនួនពីរដែលគេរំពឹងថា តុលាការធម្មនុញ្ញនិងគណៈកម្មការប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយប្រទេសថៃគ្រោងនឹងប្រកាសនៅក្នុងអំឡុងពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខនេះ។
កាលពីថ្ងៃពុធ តុលាការធម្មនុញ្ញបានអនុញ្ញាតិឲ្យលោកស្រីយីងឡាក់ឈប់ សម្រាកដើម្បីដាក់ភស្តុតាងបន្ថែមទៀតរហូតដល់ថ្ងៃទី២ខែឧសភា ខណៈដែលលោកស្រីជាប់ចោទពីបទរំលោភអំណាចនោះ។
ក្រុមរាជអាជ្ញាបានចោទប្រកាន់លោកស្រីថាបានផ្លាស់ប្តូរអតីតប្រធានក្រុមប្រឹក្សា សន្តិសុខជាតិម្នាក់ដែលជាផ្នែកមួយនៃការរៀបចំក្រុមមន្ត្រីសន្តិសុខជាតិជាន់ខ្ពស់ឡើងវិញ។ តុលាការរដ្ឋបាលបានសម្រេចប្រឆាំងនឹងការរុះរើរបស់រដ្ឋាភិបាល ហើយបានបញ្ជាឲ្យមានការតែងតាំងប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិនេះឡើងវិញ។
សាលក្រមតុលាការធម្មនុញ្ញប្រឆាំងនឹងលោកស្រី យីងឡាក់អាចតម្រូវឲ្យ លោកស្រីចាកចេញពីតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី។ តុលាការនេះក៏អាចបញ្ជាឲ្យ រំលាយគណៈរដ្ឋមន្ត្រីដឹកនាំដោយគណបក្ស Pheu Thai ផងដែរ។
លោកស្រី យីងឡាក់ក៏ប្រឈមមុខនឹងបទចោទពីគណៈកម្មការប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយប្រទេសថៃផងដែរពីបទបានធ្វេសប្រហែសចំពោះតួនាទីរបស់លោកស្រីជាប្រធានគណៈកម្មាធិការកម្មវិធីស្រូវអង្ករជាតិ។
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៃសាកលវិទ្យាល័យ Chulalongkorn គឺលោក Panitan Wattanayagorn ដែលជាអតីតអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនោះ ថ្លែងថា ជីវិតនយោបាយរបស់លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីត្រូវគេបញ្ចប់ហើយ។
លោកពន្យល់ថា៖ «ចំណុចសំខាន់នៃបញ្ហាជាការណ៍ពិតគឺសាលក្រមតុលាការនៅខែនេះឬខែបន្ទាប់ទាក់ទងនឹងលោកស្រីយីងឡាក់។ តែនៅមានសំណុំរឿងជាច្រើនទៀតប្រឆាំងនឹងលោកស្រី។ ដូច្នេះការដឹកនាំក្នុងអាណត្តិនយោបាយរបស់លោកស្រីបានផុតទៅហើយ។ បញ្ហានៅត្រង់តែពេលវេលាតែប៉ុណ្ណោះ។ តែរឿងសំខាន់គឺត្រង់ថាតើរដ្ឋាភិបាលគណបក្ស Pheu Thai អាចរកអ្នកដឹកនាំថ្មីដោយគ្មានការបោះឆ្នោត ដើម្បីបន្តកាន់អំណាចរបស់ខ្លួនបានទេ? ប្រសិនបើគេមិនអាចរកបានទេ រដ្ឋាភិបាលរបស់ពួកគេនេះនឹងដួលរលំ»។
បាតុករប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលបានបង្អាក់ដំណើរការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីថ្ងៃទី២ ខែកុម្ភៈដោយបញ្ឈប់ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតដល់បេក្ខជនខ្លះ ហើយការបោះឆ្នោតខ្លះទៀតផង។ តុលាការធម្មនុញ្ញបន្ទាប់មកក៏បានទុកការបោះឆ្នោតនោះជាមោឃៈ។
លោកស្រី យីឡាក់ នៅបន្តកាន់មុខតំណែងក្នុងរដ្ឋាភិបាលចាំផ្ទះ តែរដ្ឋាភិបាលនេះមិនមានអំណាច ក្នុងការអនុម័តច្បាប់ថវិកាជាតិ ហើយប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាស្មុកស្មាញផ្នែកធម្មនុញ្ញភាពក្នុងអំណាចរបស់ខ្លួនផ្សេងទៀត។
នៅសប្តាហ៍នេះ គណៈកម្មការបោះឆ្នោតបានពិភាក្សាជាមួយគណបក្សនយោបាយចំនួន៦០ក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងដើម្បីបង្កើតរបបប្រជាធិបតេយ្យសភានិយមឡើងវិញ។
វិបត្តិនយោបាយបច្ចុប្បន្នបាននាំឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ចំនួនជាង២០នាក់និងរាប់រយនាក់ទៀតរងរបួស។
Gotham Areeya ជាសាស្ត្រាចារ្យសាកលវិទ្យាល័យ Mahidol ថ្លែងថា មានការភិតភ័យអំពីការប៉ះទង្គិចគ្នាថែមទៀត ប្រសិនណាបើប្រទេសថៃមិនបានដំណើរការដោយជោគជ័យក្នុងការរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មីមួយទេនោះ។
«យើងមិនមានពេលច្រើនទេឥឡូវនេះ។ គេគួរចាប់អារម្មណ៍ទៅលើរឿងហេតុកន្លងមកដែលថាគណៈកម្មាការរៀបចំការបោះឆ្នោតមើលទៅហាក់ដូចជាអាច សម្រេចរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិឡើងវិញក្នុងអំឡុងពេល៦០ទៅ៩០ថ្ងៃទៀត។ ក្នុងករណីនេះ នាឡិកានឹងចាប់ផ្តើមដើរទៅមុខម្តងទៀត ហើយពេលវេលានៃការចរចាគ្នាកាន់តែខើចទៅ ប្រសិនបើគេមិនធ្វើកិច្ចការ(ចរចា)តាមនោះទេ។ ដូច្នេះយើងទំនងអាចឈានទៅរកការប្រឈមមុខដាក់គ្នាទៀត»។
ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា ភាគីទាំងពីរចាំបាច់ត្រូវតែចរចាគ្នាកែទម្រង់សភានិង រដ្ឋាភិបាល ដែលញ៉ាំញីដោយភាពភ័យខ្លាចអំពីផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចរយៈពេលវែងពីដំណើរការនៃភាពមិនច្បាស់លាស់ទាំងសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយនេះ៕
ប្រែសម្រួលដោយ សុខ ខេមរា
នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោកស្រី យីងឡាក់ ស៊ីណាវ៉ាត់ ប្រឈមមុខនឹងការបណ្តេញចេញពីមុខតំណែងក្នុងសាលក្រមចំនួនពីរដែលគេរំពឹងថា តុលាការធម្មនុញ្ញនិងគណៈកម្មការប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយប្រទេសថៃគ្រោងនឹងប្រកាសនៅក្នុងអំឡុងពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ខាងមុខនេះ។
កាលពីថ្ងៃពុធ តុលាការធម្មនុញ្ញបានអនុញ្ញាតិឲ្យលោកស្រីយីងឡាក់ឈប់ សម្រាកដើម្បីដាក់ភស្តុតាងបន្ថែមទៀតរហូតដល់ថ្ងៃទី២ខែឧសភា ខណៈដែលលោកស្រីជាប់ចោទពីបទរំលោភអំណាចនោះ។
ក្រុមរាជអាជ្ញាបានចោទប្រកាន់លោកស្រីថាបានផ្លាស់ប្តូរអតីតប្រធានក្រុមប្រឹក្សា សន្តិសុខជាតិម្នាក់ដែលជាផ្នែកមួយនៃការរៀបចំក្រុមមន្ត្រីសន្តិសុខជាតិជាន់ខ្ពស់ឡើងវិញ។ តុលាការរដ្ឋបាលបានសម្រេចប្រឆាំងនឹងការរុះរើរបស់រដ្ឋាភិបាល ហើយបានបញ្ជាឲ្យមានការតែងតាំងប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិនេះឡើងវិញ។
សាលក្រមតុលាការធម្មនុញ្ញប្រឆាំងនឹងលោកស្រី យីងឡាក់អាចតម្រូវឲ្យ លោកស្រីចាកចេញពីតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី។ តុលាការនេះក៏អាចបញ្ជាឲ្យ រំលាយគណៈរដ្ឋមន្ត្រីដឹកនាំដោយគណបក្ស Pheu Thai ផងដែរ។
លោកស្រី យីងឡាក់ក៏ប្រឈមមុខនឹងបទចោទពីគណៈកម្មការប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយប្រទេសថៃផងដែរពីបទបានធ្វេសប្រហែសចំពោះតួនាទីរបស់លោកស្រីជាប្រធានគណៈកម្មាធិការកម្មវិធីស្រូវអង្ករជាតិ។
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៃសាកលវិទ្យាល័យ Chulalongkorn គឺលោក Panitan Wattanayagorn ដែលជាអតីតអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនោះ ថ្លែងថា ជីវិតនយោបាយរបស់លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីត្រូវគេបញ្ចប់ហើយ។
លោកពន្យល់ថា៖ «ចំណុចសំខាន់នៃបញ្ហាជាការណ៍ពិតគឺសាលក្រមតុលាការនៅខែនេះឬខែបន្ទាប់ទាក់ទងនឹងលោកស្រីយីងឡាក់។ តែនៅមានសំណុំរឿងជាច្រើនទៀតប្រឆាំងនឹងលោកស្រី។ ដូច្នេះការដឹកនាំក្នុងអាណត្តិនយោបាយរបស់លោកស្រីបានផុតទៅហើយ។ បញ្ហានៅត្រង់តែពេលវេលាតែប៉ុណ្ណោះ។ តែរឿងសំខាន់គឺត្រង់ថាតើរដ្ឋាភិបាលគណបក្ស Pheu Thai អាចរកអ្នកដឹកនាំថ្មីដោយគ្មានការបោះឆ្នោត ដើម្បីបន្តកាន់អំណាចរបស់ខ្លួនបានទេ? ប្រសិនបើគេមិនអាចរកបានទេ រដ្ឋាភិបាលរបស់ពួកគេនេះនឹងដួលរលំ»។
បាតុករប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលបានបង្អាក់ដំណើរការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីថ្ងៃទី២ ខែកុម្ភៈដោយបញ្ឈប់ការចុះឈ្មោះបោះឆ្នោតដល់បេក្ខជនខ្លះ ហើយការបោះឆ្នោតខ្លះទៀតផង។ តុលាការធម្មនុញ្ញបន្ទាប់មកក៏បានទុកការបោះឆ្នោតនោះជាមោឃៈ។
លោកស្រី យីឡាក់ នៅបន្តកាន់មុខតំណែងក្នុងរដ្ឋាភិបាលចាំផ្ទះ តែរដ្ឋាភិបាលនេះមិនមានអំណាច ក្នុងការអនុម័តច្បាប់ថវិកាជាតិ ហើយប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាស្មុកស្មាញផ្នែកធម្មនុញ្ញភាពក្នុងអំណាចរបស់ខ្លួនផ្សេងទៀត។
នៅសប្តាហ៍នេះ គណៈកម្មការបោះឆ្នោតបានពិភាក្សាជាមួយគណបក្សនយោបាយចំនួន៦០ក្នុងកិច្ចប្រឹងប្រែងដើម្បីបង្កើតរបបប្រជាធិបតេយ្យសភានិយមឡើងវិញ។
វិបត្តិនយោបាយបច្ចុប្បន្នបាននាំឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ចំនួនជាង២០នាក់និងរាប់រយនាក់ទៀតរងរបួស។
Gotham Areeya ជាសាស្ត្រាចារ្យសាកលវិទ្យាល័យ Mahidol ថ្លែងថា មានការភិតភ័យអំពីការប៉ះទង្គិចគ្នាថែមទៀត ប្រសិនណាបើប្រទេសថៃមិនបានដំណើរការដោយជោគជ័យក្នុងការរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មីមួយទេនោះ។
«យើងមិនមានពេលច្រើនទេឥឡូវនេះ។ គេគួរចាប់អារម្មណ៍ទៅលើរឿងហេតុកន្លងមកដែលថាគណៈកម្មាការរៀបចំការបោះឆ្នោតមើលទៅហាក់ដូចជាអាច សម្រេចរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិឡើងវិញក្នុងអំឡុងពេល៦០ទៅ៩០ថ្ងៃទៀត។ ក្នុងករណីនេះ នាឡិកានឹងចាប់ផ្តើមដើរទៅមុខម្តងទៀត ហើយពេលវេលានៃការចរចាគ្នាកាន់តែខើចទៅ ប្រសិនបើគេមិនធ្វើកិច្ចការ(ចរចា)តាមនោះទេ។ ដូច្នេះយើងទំនងអាចឈានទៅរកការប្រឈមមុខដាក់គ្នាទៀត»។
ក្រុមអ្នកវិភាគនិយាយថា ភាគីទាំងពីរចាំបាច់ត្រូវតែចរចាគ្នាកែទម្រង់សភានិង រដ្ឋាភិបាល ដែលញ៉ាំញីដោយភាពភ័យខ្លាចអំពីផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ចរយៈពេលវែងពីដំណើរការនៃភាពមិនច្បាស់លាស់ទាំងសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយនេះ៕
ប្រែសម្រួលដោយ សុខ ខេមរា
