មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក សម រង្ស៊ី បានថ្លែងការពារការនិរទេសខ្លួនរបស់លោក នៅក្រៅប្រទេសថា ជាជម្រើសមួយដែលមានការទទួលខុសត្រូវ ខណៈដែលអ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាចហៅការការពារខ្លួនរបស់មេបក្សប្រឆាំងថា ជាអ្នកនយោបាយមិនហ៊ានលះបង់ដើម្បីជាតិនោះទេ។
រីឯក្រុមអ្នកវិភាគនយោបាយខ្មែរ មានទុទិដ្ឋិនិយមថា អ្នកនយោបាយបក្សទាំងពីរគ្មានឆន្ទៈ ក្នុងការជួបជជែកគ្នាដើម្បីរកផ្លូវរំលត់ជម្លោះនយោបាយ ក្រៅតែពីការបង្ករឿងឈ្លោះ និងយកមុខមាត់ជាវីរៈបុរសតែប៉ុណ្ណោះ។
ការថ្លែងការពារយុទ្ធសាស្ត្រនិរទេសខ្លួនរបស់លោកសម រង្ស៊ី កើតមានឡើងនៅចំពេលមេដឹកនាំសមាជិក និងតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងរងការវាយប្រហារមិនចេះឈប់ពីបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេសនិងបន្ទាប់ពី លោក អ៊ូ វីរៈ អ្នកវិភាគនយោបាយដែលកំពុងរងពាក្យបណ្តឹង បានបញ្ចេញមតិអំពីភាពមិនប្រាកដប្រជា នៃការខុសប្លែកគ្នានៃស្ថានភាពនយោបាយ ទាក់ទងនឹងការវិលត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជារបស់មេបក្សប្រឆាំងនៅខែវិច្ឆិកាកន្លងទៅ និងនៅក្នុងស្ថានភាពនយោបាយបច្ចុប្បន្ន។
នៅក្នុងអត្ថបទបញ្ចេញយោបល់របស់លោកសម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចុះផ្សាយលើទំព័របញ្ចេញមតិរបស់ព្រឹត្តិប័ត្រព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃពុធ ទី៤ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦នេះ លោកសម រង្ស៊ី បានសរសេរថា៖
«ដោយយោងទៅលើអង្គហេតុនៃបញ្ហា ព្រឹត្តិការណ៍ដែលមិនបានរំពឹងទុកជាមុនជាច្រើន បានកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ និងឆាប់រហ័សនៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥។ នៅថ្ងៃទី១៣ នៃខែនោះ ខណៈដែលខ្ញុំ ជួបជុំជាមួយកម្មករខ្មែរនៅក្នុងតំបន់ឧស្សាហកម្មមួយ ក្បែរទីក្រុង សេអ៊ូល ខ្ញុំបានដឹងថា ដីកាចាប់ខ្លួនត្រូវបានចេញមកដល់ខ្ញុំ នៅថ្ងៃនោះ នាទីក្រុងភ្នំពេញ ថ្វីបើ ខ្ញុំមានអភ័យឯកសិទ្ធិជាតំណាងរាស្រ្ត។ ខ្ញុំបាននិយាយ ជាសាធារណៈនៅក្នុងថ្ងៃនោះថា ការណ៍នេះនឹងមិនអាចប្តូរផែនការរបស់ខ្ញុំត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជានៅថ្ងៃទី ១៦ ដូចដែលបានគ្រោងទុកនោះទេ»។
លោកបន្តថា៖ «នៅព្រឹកថ្ងៃទី ១៦នោះ ខ្ញុំបានដឹងថា សភាដែលគ្រប់គ្រងដោយបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានដកហូតអភ័យឯកសិទ្ធិរបស់ខ្ញុំដោយខុសច្បាប់ ដែលដូចជាបាន ដកអាវុធការពារខ្លួន សម្រាប់សមរភូមិផ្លូវច្បាប់ ដែលខ្ញុំត្រៀមសម្រាប់ប្រតិបត្តិការនៅហ្នឹងកន្លែង។ បន្តិចក្រោយមក ខ្ញុំក៏ទទួលទូរស័ព្ទមកពីឯកអគ្គរដ្ឋទូតមួយរូបនៃប្រទេសជាមិត្តមួយ បាននាំសារពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលមួយរូបដែលមានបំណងល្អ សុំឲ្យខ្ញុំពន្យាពេលការវិលត្រឡប់របស់ខ្ញុំ ដោយទុកពេលឲ្យគាត់ ធ្វើការរកដំណោះស្រាយបន្ថយភាពតានតឹង ដ៏គ្រោះថ្នាក់ជាមុនសិន»។
លោកសម រង្ស៊ី បញ្ជាក់បន្តថា លោកបានសម្រេចចិត្តមិនត្រឡប់មកប្រទេសវិញ ដោយលោកបានទទួលទូរស័ព្ទ ពីលោក អេង ឆៃអ៊ាង តំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំង ដែលប្រាប់រូបលោកថា សមាជិកសភាបក្សប្រឆាំងបានផ្តល់អនុសាសន៍ជាឯកច្ឆ័ន្ទមួយឲ្យលោក ពន្យាពេលវិលត្រឡប់ចូលស្រុកខ្មែរ ដោយសារតែអំពើហិង្សាមួយអាចនឹងកើតមានឡើង ដែលក្រុមមនុស្សរបស់បក្សប្រជាជនកម្ពុជា អាចបង្កឡើង ភ្លាមៗ ពេលដែលយន្តហោះរបស់លោកចុះដល់ដីក្នុងព្រលានយន្តហោះ។
មេបក្សជំទាស់រូបនេះ ក៏ចោទជាសំណួរនៅក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់លោកថា៖ «តើមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងផ្សេងទៀត អាចនឹងមានការសម្រេចចិត្តយ៉ាងដូចម្តេចលើការវិលត្រឡប់របស់លោក នៅក្នុងកាលៈទេសៈបែបនេះ ប្រសិនបើលោកអះអាងពីការទទួលខុសត្រូវ?»
លោក សុខ ឦសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា របស់លោក ហ៊ុន សែន មិនអាចឆ្លើយសំណួរ លោក សម រង្ស៊ីខាងលើនេះ បានទេ ប៉ុន្តែលោកបានប្រាប់ VOA ថា លោក សម រង្ស៊ី គ្មានជម្រើសណាក្រៅពីចូលពន្ធនាគារ ហើយថា អំពើហិង្សាណានោះក៏មិនអាចកើតមានឡើងបានដែរ។
«គាត់ខ្លាចគុកទេ វាមិនមែនខ្លាចមានអំពើហិង្សាទេ។ មានអ្នកណាការពារគាត់? ព្រោះគាត់ល្មើសច្បាប់ ហើយជាទណ្ឌិតទៅហើយនោះ។ តុលាការសាលាឧទ្ធរណ៍ សាលាដំបូងគេកាត់សេចក្តី មានសាលក្រម សាលដីកា ជាស្ថាពរហើយ អីចឹងមានអ្វីត្រូវគាត់តវ៉ា អីទៀត តែមកហ្នឹងគឺថាខ្នោះគ្រឹបហើយ គេទៅទទួលពីជណ្តើរកប៉ាល់ហោះ យកទៅដាក់គុកព្រៃស ហើយ អាហ្នឹង គាត់ខ្លាច អាហ្នឹង អ្ហាតើ»។
លោកបន្ថែមថា លោកមិនមានការចាប់អារម្មណ៍ចំពោះការថ្លែងរបស់ប្រធានបក្សសង្គ្រោះជាតិទៀតទេ ហើយថា ភាពរុញរារបស់ប្រធានបក្សរូបនេះ ចំពោះការអនុវត្តទោស បង្ហាញឲ្យឃើញថា លោកមិនមានការលះបង់ពិតប្រាកដចំពោះប្រជាជាតិខ្មែរនោះទេ។
«គាត់ខ្លាចគុកហ្នឹង បានគាត់មិនហ៊ាន អានេះហើយ គឺជាអ្នកនយោបាយ ជាប្រធានគណបក្ស មួយដែលថាស៊ូស្លាប់ ដើម្បីជាតិនោះ តែគ្រាន់តែគុកពីរឆ្នាំខ្លាចដែរ អាហ្នឹងមិនដឹងទៅស៊ូស្លាប់ដើម្បីជាតិតាមកន្លែងណា»។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលកំពុងនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស ត្រូវបានរដ្ឋសភាដែលមានតែអ្នកតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា សម្រេចលុបចោលអភ័យឯកសិទ្ធិជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥ ដើម្បីបើកផ្លូវឱ្យតុលាការកាត់ទោសរូបលោក។
លោកប្រឈមមុខនឹងទោសជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលពីរឆ្នាំក្នុងសំណុំរឿងបរិហារកេរ្តិ៍ ទាក់ទងនឹងការថ្លែងរបស់លោកដែលថា លោក ហោ ណាំហុង អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានឃុបឃិតជាមួយនឹងក្រុមខ្មែរក្រហម ពេលដែលលោក ហោ ណាំហុង នៅជាប់ក្នុងពន្ធនាគារបឹង ត្របែក។
លោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានវេទិកាអនាគត ដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយក្នុងស្រុក បានប្រាប់ VOA ថា លោកចង់ឃើញ អ្នកនយោបាយនៃបក្សទាំងពីរ ងាកមកជជែកគ្នា បញ្ចប់ការឈ្លោះទាស់ទែងគ្នាផ្នែកនយោបាយ ដោយសារតែចង់ធ្វើជាវីរៈបុរសរៀងៗខ្លួន។
«ខ្ញុំមិនចង់ឲ្យមាន ជម្លោះទេ ខ្ញុំមិនចង់ឲ្យមានជម្រើសដល់ថា្នក់ទៅជាជម្លោះ ជាជម្រើសនៅគុក ឬមួយនៅក្រៅប្រទេសអីចឹងទេ។ ខ្ញុំមើលទៅជម្រើសទាំងពីរគឺ ជាជម្រើសកម្សត់សម្រាប់ជាតិមែនទែន យើងគួរអាណិតជាតិ ហើយមិនមិនគួរតែបែបហ្នឹងទេ»។
នៅគ្រាដែល លោក សម រង្ស៊ី ស្ថិតនៅក្រៅប្រទេស បក្សប្រឆាំងបានរងការវាយប្រហារតាមផ្លូវច្បាប់ ជាបន្តបន្ទាប់ រាប់ពីអនុប្រធានបក្សគឺ លោក កឹម សុខា តំណាងរាស្ត្រជាច្រើនរូប និងមន្ត្រីថ្នាក់ឃុំ។ ថ្មីៗនេះ តុលាការក្រុងភ្នំពេញ បានចេញដីកាកោះហៅ លោក កឹម សុខា ឲ្យចូលខ្លួនបំភ្លឺ បណ្តឹងបរិហាកេរ្តិ៍របស់នាង ធី សុវណ្ណថា និងតំណាងរាស្រ្តពីររូបនៃគណបក្សជំទាស់គឺ លោក ពិន រតនា តំណាងរាស្ត្រខេត្តកណ្តាល និងលោកតុប វ៉ាន់ចាន់ តំណាងរាស្ត្រខេត្តបាត់ដំបង ពាក់ព័ន្ធនឹងចម្លើយសារភាពរបស់ស្រ្តីម្នាក់ក្នុងរឿងអាស្រូវស្នេហាលួចលាក់ដែលគេសង្ស័យជារបស់លោក កឹម សុខា។
មេឃុំបក្សប្រឆាំងម្នាក់នៅខេត្តកំពង់ចាម គឺ លោក ស៊ាង ចែត ក៏បានជាប់ឃុំដោយសាររឿងអាស្រូវស្នេហាលួចលាក់នេះដែរ។ ចំណែកឯ លោក អ៊ុំ សំអាន តំណាងរាស្រ្តខេត្តសៀមរាប ក៏កំពុងជាប់ឃុំក្នុងសំណុំរឿងផែនទី និងព្រំដែនកម្ពុជា វៀតណាម។
លោក អ៊ូ វីរៈ អ្នកវិភាគនយោបាយ បន្តថា អ្នកនយោបាយនៃបក្សទាំងពីរដែលមានកៅអីក្នុងសភា គួររកផ្លូវជួបជជែកគ្នា ដើម្បីឲ្យមានការវិលត្រឡប់មកវិញនៃមេបក្សប្រឆាំង ជាជាងប្រឈមមុខ។
«ដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិ តាមពិតគណបក្សនយោបាយទាំងសងខាង គួរតែចាប់ផ្តើមជជែកគ្នា ធ្វើម៉េចឲ្យលោក សម រង្ស៊ី វិលត្រឡប់មកវិញ ដោយមិនជាប់គុកបាន ហើយលោក សម រង្ស៊ី ក៏ត្រូវតែ ទទួលទីមួយកុំឲ្យលាបពណ៌ កុំឲ្យដូចថា ជេរប្រមាថ សុទ្ធតែខ្មែរក្រហម ឬមួយ ប៉ុល ពតអី អាហ្នឹង ខ្ញុំមើលទៅ ឬមួយក៏លាបពណ៌អាយ៉ងយួន ឬមួយក៏យើងស្អីក្បាលយួនអី ខ្ញុំមើលទៅ ជារឿងមួយដែលខ្ញុំមិនពេញចិត្ត បើសិនជាករណី រឿងគាត់ចង់និយាយរឿងព្រំដែន គាត់គួរតែនិយាយរឿងព្រំដែន អាហ្នឹងជាសិទ្ធិរបស់គណបក្សប្រឆាំង»។
ថ្វីដ្បិតតែមានការចង់បានកិច្ចសន្ទនារវាងអ្នកនយោបាយនៃបក្សទាំងពីរតាមការលើកឡើងរបស់ លោក អ៊ូ វីរៈ ដែលកំពុងរងបណ្តឹងបរិហាកេរ្តិ៍ពីបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឦសាន អ្នកនាំពាក្យបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាតំណាងរាស្ត្រ បញ្ជាក់ថា ការជួបសន្ទនាអាចធ្វើទៅបាន លុះត្រាតែ លោក សម រង្ស៊ី ព្រមចូលមកអនុវត្តទោសរបស់លោក។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក អេង ឆៃអ៊ាង មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សសង្គ្រោះជាតិ បន្តគាំទ្រជំហរនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសរបស់ លោក សម រង្ស៊ី។ លោកបន្ថែមថា ក្រុមមន្ត្រីនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នឹងខិតស្វែងរកច្រកសម្រាប់ចរចា ជាមួយបក្សគ្រប់គ្រងប្រទេស ដើម្បីបន្ថូរកម្តៅនយោបាយ ដែលកាន់តែក្តៅឡើងៗ។
«យើងនឹងប្រឹងប្រែង ព្រោះទោះបីវប្បធម៌សន្ទនា មានភាពរអាក់រអួលក៏ដោយ ក៏យើងនៅតែប្រឹងប្រែង។ យើងត្រូវការចង់និយាយគ្នា ចង់ជជែកគ្នា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ ធ្វើម៉េចឲ្យស្ថានការណ៍ហ្នឹង វាវិលមកភាពប្រក្រតីឡើងវិញ ដើម្បីធ្វើម៉េចឲ្យសង្គមយើងមានស្ថេរភាព មានការអភិវឌ្ឍពិតប្រាកដ ហើយឲ្យដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យហ្នឹង វាមានដំណើរការល្អ។ បើយើងប្រៀបធៀបជាមួយនឹងប្រទេស ដូចជាប្រទេសភូមាហ្នឹង គេទៅជា គេធ្លាប់អាក្រក់ហ្នឹង ឥឡូវហ្នឹងគេឡើងមកល្អប្រជាធិបតេយ្យគេ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សរបស់គេ វាមានដំណើរការរលូន ដំណើរការ និយាយរួមវាល្អប្រសើរ»។
លោក សម រង្ស៊ី ដែលធ្លាប់ហៅ គូប្រជែងរបស់លោក គឺលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថាជាអ្នកមានយុទ្ធសាស្រ្តនយោបាយយ៉ាងចំណាននោះ ក៏កំពុងរងនឹងបណ្ដឹងផ្សេងទៀតដែរ ដែលក្នុងនោះ គឺបណ្ដឹងរបស់លោក ហេង សំរិន ប្រធានសភាជាតិ ដែលបានប្ដឹងលោកពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ផងដែរ៕
