ភ្នំពេញ —
តំណាងប្រទេសនៃទ្វីបអឺរ៉ុប ប្រទេសអាស៊ីនិងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីភិកបានលើកពីកង្វល់របស់ខ្លួនចំពោះអំពើហិង្សាថ្មីៗប្រឆាំងទៅនឹងបាតុករដោយអហិង្សារបស់គណបក្សជំទាស់និងរបស់កម្មកររោងចក្រកាត់ដេរ។
កង្វល់នេះធ្វើឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី១៨នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិនៅទីក្រុងហ្ស៊ឺណែវ ប្រទេសស្វីសកាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារម៉ោងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
តំណាងរបស់ប្រទេសអូស្រ្តាលីបានលើកឡើងចំៗអំពីបញ្ហានេះ៖
«ប្រទេសអូស្រ្តាលីព្រួយបារម្ភជាសំខាន់អំពីការរឹតត្បិតសេរីភាពប្រមូលផ្តុំដោយសន្តិវិធីនិងសេរីភាពនៃការជួបប្រជុំនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ប្រទេសអូស្ត្រាលីព្រួយបារម្ភជាពិសេសចំពោះអំពើហិង្សាថ្មីៗនេះលើបាតុករនិងការឃុំខ្លួនក្រុមអ្នកតវ៉ាមួយចំនួនដោយមិនមានការជម្រះក្តី។ ប្រទេសអូស្ត្រាលីផ្តល់អនុសាសន៍ឲ្យប្រទេសកម្ពុជាធានាដល់សេរីភាពនៃការប្រមូលផ្តុំនិងការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធីដែលមានចែងក្នុងច្បាប់អន្តរជាតិ»។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរយៈពេលជាងពីរម៉ោងដែលមានការផ្សាយផ្ទាល់តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ប្រទេសជាសមាជិករបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិមានរយៈពេលយ៉ាងខ្លីនៅក្នុងការសម្តែងយោបល់របស់ខ្លួនទាក់ទងនឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជានិងផ្តល់អនុសាសន៍ដល់ប្រទេសកម្ពុជា។
ជាមួយគ្នានេះតំណាងរបស់ប្រទេសប៉ូឡូញនៃសហភាពអឺរ៉ុបបានកត់សម្គាល់អំពីការបង្រ្កាបបាតុករនេះដែរ៖ «យើងនៅតែព្រួយបារម្ភអំពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសកម្ពុជារួមទាំងការប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធហួសហេតុក្នុងអំឡុងពេលបាតុកម្មក្រោយពីការបោះឆ្នោតដ៏ប្រទាំងប្រទើសកាលពីខែកក្កដាឆ្នាំមុននិងការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធក្នុងអំឡុងពេលកូដកម្មរបស់ក្រុមកម្មករ»។
កាលពីដើមខែមករានេះកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់រដ្ឋាភិបាលបានបង្រ្កាបយ៉ាងហិង្សាទៅលើក្រុមបាតុករដែលជាកម្មកររោងចក្រកាត់ដេរដោយបានបាញ់សម្លាប់កម្មករចន្លោះពី៤ទៅ៥នាក់និងធ្វើឲ្យមនុស្សប្រមាណជា៤០នាក់ផ្សេងទៀតរងរបួស។
ក្រុមកម្មករនិងតំណាងសហជីពចំនួន២៣នាក់ត្រូវចាប់ខ្លួននិងកំពុងស្ថិតក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំង។ ដំណាលគ្នានោះក្រុមអាជ្ញាធរបានបំបែកក្រុមបាតុករគាំទ្រគណបក្សជំទាស់ផងដែរ។
លោក ម៉ក់ សម្បត្តិ អនុប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជារបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានដឹកនាំគណៈប្រតិភូមួយក្រុមចូលរួមកិច្ចប្រជុំនេះបានឆ្លើយតបថាកម្ពុជាគាំទ្រសិទ្ធិសម្តែងមតិក៏ប៉ុន្តែការគាំទ្រនេះត្រូវតែស្ថិតនៅក្នុងក្របខណ្ឌនៃច្បាប់។
«ពាក់ព័ន្ធនឹងការបញ្ចេញមតិរដ្ឋាភិបាលអបអរណាស់ក្នុងការបញ្ចេញមតិប៉ុន្តែយើងសុំទី១គឺការបញ្ចេញមតិកុំឲ្យផ្ទុយច្បាប់ជាតិនិងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្ស។ ទី២កុំឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិអ្នកដទៃ។ ទី៣កុំបង្កការញុះញង់ឲ្យមានអំពើហិង្សា»។
ដោយឡែកប្រទេសថៃដែលជាប្រទេសមួយនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍បានសម្តែងកង្វល់ចំពោះបញ្ហាដីធ្លីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាស្របពេលដែលប្រទេសជប៉ុនបានស្វាគមន៍ការផ្អាកការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុនឯកជនថ្មីៗទៀត។ ហើយប្រទេសជប៉ុនក៏បានផ្តោតទៅលើកង្វល់អំពីជម្លោះនយោបាយរវាងគណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
«ចំពោះសិទ្ធិដីធ្លីប្រទេសថៃទទួលស្គាល់ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លី។ហើយប្រទេសថៃសង្ឃឹមថាករណីដែលនៅសេសសល់នឹងត្រូវដោះស្រាយដោយមានតម្លាភាពត្រឹមត្រូវនិងដោយនិរន្តភាព»។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះសហគមន៍អន្តរជាតិក៏បានស្នើសុំដល់ប្រទេសកម្ពុជាឲ្យយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតទៅលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ការគោរពសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋនិងបញ្ឈប់ការរឹបអូសដីធ្លីនិងការបណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋពីលំនៅដ្ឋាន។
លោកម៉ក់ សម្បត្តិបានសន្យាថា ប្រទេសកម្ពុជានឹងបន្តការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនដើម្បីចៀសវាងការរំលោភបំពានគ្នារវាងប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងពេលអនាគត៕
កង្វល់នេះធ្វើឡើងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី១៨នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិនៅទីក្រុងហ្ស៊ឺណែវ ប្រទេសស្វីសកាលពីយប់ថ្ងៃអង្គារម៉ោងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
តំណាងរបស់ប្រទេសអូស្រ្តាលីបានលើកឡើងចំៗអំពីបញ្ហានេះ៖
«ប្រទេសអូស្រ្តាលីព្រួយបារម្ភជាសំខាន់អំពីការរឹតត្បិតសេរីភាពប្រមូលផ្តុំដោយសន្តិវិធីនិងសេរីភាពនៃការជួបប្រជុំនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ប្រទេសអូស្ត្រាលីព្រួយបារម្ភជាពិសេសចំពោះអំពើហិង្សាថ្មីៗនេះលើបាតុករនិងការឃុំខ្លួនក្រុមអ្នកតវ៉ាមួយចំនួនដោយមិនមានការជម្រះក្តី។ ប្រទេសអូស្ត្រាលីផ្តល់អនុសាសន៍ឲ្យប្រទេសកម្ពុជាធានាដល់សេរីភាពនៃការប្រមូលផ្តុំនិងការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធីដែលមានចែងក្នុងច្បាប់អន្តរជាតិ»។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំរយៈពេលជាងពីរម៉ោងដែលមានការផ្សាយផ្ទាល់តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ប្រទេសជាសមាជិករបស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិមានរយៈពេលយ៉ាងខ្លីនៅក្នុងការសម្តែងយោបល់របស់ខ្លួនទាក់ទងនឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជានិងផ្តល់អនុសាសន៍ដល់ប្រទេសកម្ពុជា។
ជាមួយគ្នានេះតំណាងរបស់ប្រទេសប៉ូឡូញនៃសហភាពអឺរ៉ុបបានកត់សម្គាល់អំពីការបង្រ្កាបបាតុករនេះដែរ៖ «យើងនៅតែព្រួយបារម្ភអំពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសកម្ពុជារួមទាំងការប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធហួសហេតុក្នុងអំឡុងពេលបាតុកម្មក្រោយពីការបោះឆ្នោតដ៏ប្រទាំងប្រទើសកាលពីខែកក្កដាឆ្នាំមុននិងការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធក្នុងអំឡុងពេលកូដកម្មរបស់ក្រុមកម្មករ»។
កាលពីដើមខែមករានេះកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់រដ្ឋាភិបាលបានបង្រ្កាបយ៉ាងហិង្សាទៅលើក្រុមបាតុករដែលជាកម្មកររោងចក្រកាត់ដេរដោយបានបាញ់សម្លាប់កម្មករចន្លោះពី៤ទៅ៥នាក់និងធ្វើឲ្យមនុស្សប្រមាណជា៤០នាក់ផ្សេងទៀតរងរបួស។
ក្រុមកម្មករនិងតំណាងសហជីពចំនួន២៣នាក់ត្រូវចាប់ខ្លួននិងកំពុងស្ថិតក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំង។ ដំណាលគ្នានោះក្រុមអាជ្ញាធរបានបំបែកក្រុមបាតុករគាំទ្រគណបក្សជំទាស់ផងដែរ។
លោក ម៉ក់ សម្បត្តិ អនុប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជារបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានដឹកនាំគណៈប្រតិភូមួយក្រុមចូលរួមកិច្ចប្រជុំនេះបានឆ្លើយតបថាកម្ពុជាគាំទ្រសិទ្ធិសម្តែងមតិក៏ប៉ុន្តែការគាំទ្រនេះត្រូវតែស្ថិតនៅក្នុងក្របខណ្ឌនៃច្បាប់។
«ពាក់ព័ន្ធនឹងការបញ្ចេញមតិរដ្ឋាភិបាលអបអរណាស់ក្នុងការបញ្ចេញមតិប៉ុន្តែយើងសុំទី១គឺការបញ្ចេញមតិកុំឲ្យផ្ទុយច្បាប់ជាតិនិងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្ស។ ទី២កុំឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិអ្នកដទៃ។ ទី៣កុំបង្កការញុះញង់ឲ្យមានអំពើហិង្សា»។
ដោយឡែកប្រទេសថៃដែលជាប្រទេសមួយនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍បានសម្តែងកង្វល់ចំពោះបញ្ហាដីធ្លីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាស្របពេលដែលប្រទេសជប៉ុនបានស្វាគមន៍ការផ្អាកការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុនឯកជនថ្មីៗទៀត។ ហើយប្រទេសជប៉ុនក៏បានផ្តោតទៅលើកង្វល់អំពីជម្លោះនយោបាយរវាងគណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានិងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
«ចំពោះសិទ្ធិដីធ្លីប្រទេសថៃទទួលស្គាល់ការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លី។ហើយប្រទេសថៃសង្ឃឹមថាករណីដែលនៅសេសសល់នឹងត្រូវដោះស្រាយដោយមានតម្លាភាពត្រឹមត្រូវនិងដោយនិរន្តភាព»។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះសហគមន៍អន្តរជាតិក៏បានស្នើសុំដល់ប្រទេសកម្ពុជាឲ្យយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតទៅលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ការគោរពសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋនិងបញ្ឈប់ការរឹបអូសដីធ្លីនិងការបណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋពីលំនៅដ្ឋាន។
លោកម៉ក់ សម្បត្តិបានសន្យាថា ប្រទេសកម្ពុជានឹងបន្តការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនដើម្បីចៀសវាងការរំលោភបំពានគ្នារវាងប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងពេលអនាគត៕
