ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកាំង និងកាណាដា និងអ្នកគាំទ្រអតីតបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រមាណជាង ២០០ នាក់ បានមកជួបជុំគ្នា នៅមុខវិមានសភា សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ទី១១ ខែ មករា ឆ្នាំ២០២០ ដើម្បីទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លើ លោក កឹម សុខា ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលគ្រោងនឹងត្រូវតុលាការជម្រះក្ដីពីបទឃុបឃិតជាមួយបរទេស រៀបចំគម្រោងផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលនៅ ថ្ងៃពុធ ទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០។
នៅក្នុងបាតុកម្មអហិង្សានេះ លោក លោក អេង ឆៃអ៊ាង អនុប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានថ្លែងថា លោក កឹម សុខា គ្មានទោសទេ ហើយការចោទប្រកាន់លោកអយុត្តិធម៌។
លោក អេង ឆៃអ៊ាង បាននិយាយថា៖ «ពួកយើងដែលជាខ្មែរដែលនៅក្រៅប្រទេសហ្នឹង គឺយើងកំពុងតែតាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះ ការកាត់ក្ដីលោកប្រធាន កឹម សុខា ពីសំណាក់តុលាការរបស់លោក ហ៊ុន សែន ថ្ងៃទី១៥ [មករា] នេះ ព្រោះយើងដឹងហើយថាសវនាការហ្នឹង គឺជាសវនាការឡប់ឡែ ឡប់ឡែគឺជាសវនាការវាមិនអាចជាសវនាការមួយដែលផ្ដល់យុត្តិធម៌ ឲ្យលោកប្រធាន កឹម សុខា ទេ។ អញ្ចឹងហើយបានយើងជួបជុំគ្នាធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី នៅមុខវិមានសភានេះ គឺយើងសុំឲ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន ហ្នឹងត្រូវតែទម្លាក់ចោលនូវការចោទមកលើលោក ប្រធាន កឹម សុខា ព្រោះការចោទហ្នឹងមិនមែនវាអត់ត្រឹមត្រូវ វាអត់សមរម្យទេ ជាការចោទមួយដែលគេសើចចំអក ទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក ទាំងសហគមន៍អឺរ៉ុបជាដើម។
ចំណែក លោក ហ៊ូរ វ៉ាន់ តំណាងរាស្ត្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមណ្ឌលភ្នំពេញ បានចោទតុលាការកម្ពុជាថាជាតុលាការតេឡេ ជម្រះក្ដីតាមបញ្ជារបស់លោក នាយកមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
លោក ហ៊ូរ វ៉ាន់ បានថ្លែងថា៖ «ហ៊ុន សែន ក៏ដូចជាតុលាការតេឡេដែរ គឺដោះលែងលោកប្រធាន កឹម សុខា ដោយឥតលក្ខខណ្ឌ កុំធ្វើរបៀបថា ខ្ញុំត្រូវតែកាត់ទោស ត្រូវតែមានសាក្សី មានស្អី បាយឡុកបាយឡហ្នឹង ហើយបើបាយឡុកបាយឡ កុំនាំជាតិឲ្យកង្វល់ ឲ្យអំពល់។ រឿងតុលាការរបស់ហ៊ុន សែន គេហៅតុលាការតេឡេហ្នឹងអី។ ទីពីរទៀតចំពោះលោកប្រធាន កឹម សុខា គឺគាត់មិនបានធ្វើអំពើក្បត់ជាតិណាមួយ ដែលដូចការចោទប្រកាន់ទេ»។
បាតុកម្មអហិង្សានៅមុខវិមានរដ្ឋសភាអាមេរិក ប្រព្រឹត្តិទៅអស់រយៈប្រមាណជាពីរម៉ោង តាមការគ្រោងទុក។ ក្រៅពីការថ្លែងសារនយោបាយរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពីសំណាក់ថ្នាក់ដឹកនាំអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងអ្នករៀបចំបាតុកម្មអហិង្សានេះ ក៏មានផងដែរនូវការលើកបដាដែលមានសរសេរអក្សរខ្មែរ ឬអង់គ្លេសថា «មិនទទួលស្គាល់ការកាត់ទោសលោក កឹម សុខា» ឬ «លោក ហ៊ុន សែន ជាឃាតក» ជាដើម។
លោក អ៊ុង រិទ្ធី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិសហរដ្ឋអាមេរិកបានលើកឡើងថា បើកម្ពុជាបាត់បង់ EBA នោះកម្ពុជាជួបនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ដែលប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយនេះជាកំហុសរបស់លោកនាយកមន្ត្រី ហ៊ុន សែន»។
លោក អ៊ុង រិទ្ធី បាននិយាយថា៖ «យើងចង់រំឭកតុលាការតេឡេ ថាបើសិនណាតុលាការតេឡេ មិនទម្លាក់រាល់ការចោទប្រកាន់លោកប្រធាន កឹម សុខា ឲ្យលោកមានសិទ្ធិធ្វើនយោបាយពេញលេញនោះទេ សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជានឹងធ្លាក់ដុនដាប ហើយនរណាជាអ្នកត្រូវទទួលកំហុសរឿងហ្នឹងគឺលោក ហ៊ុន សែន ដែលមិនព្រមទទួលស្គាល់នូវការពិតថា អ្វីដែលលោកកំពុងធ្វើសព្វថ្ងៃនេះ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធំ ជាពិសេសដល់អ្នកក្រីក្រ ដែលកំពុងត្រូវការការងារ ត្រូវការថវិកាចិញ្ចឹមគ្រួសាររបស់ពួកគេបាទ»។
បន្ទាប់ពីការតវ៉ាអហិង្សាបានបញ្ចប់ ក្រុមអ្នកតវ៉ាចំនួនចន្លោះពី ៦០ ទៅ ៨០ នាក់បានធ្វើដំណើរបន្តទៅដាក់ញត្តិនៅស្ថានទូតចិនប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងរដ្ឋធានី Washington នាថ្ងៃដដែល។ អ្នករៀបចំកម្មវិធី និងអ្នកចូលរួមបានឲ្យដឹងថាញត្តិនេះ គឺដើម្បីទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលចិនគោរពអធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី និង ឯករាជ្យជាតិខ្មែរ។
អ្នកស្រី ណាឡែន ស្មីត តំណាងអ្នករៀបចំកម្មវិធីបាតុកម្ម និងការដាក់ញត្តិនេះបានប្រាប់វីអូអេថា៖ «យើងចង់ប្រាប់រដ្ឋាភិបាលចិនហ្នឹង ឲ្យដឹងថាគាត់រំលោភសិទ្ធិទៅលើស្រុកខ្មែរយើង គាត់បង្ហូរប្រជាពលរដ្ឋគាត់ច្រើនណាស់ចូលមកស្រុកខ្មែរយើង ហើយដូចថាជាឧក្រិដ្ឋកម្មកាប់ចាក់គ្នា ហើយរំលោភដីខ្មែរយើងក៏មានដែរ។ អញ្ចឹងទៅយើងមកនេះគឺទាមទារឲ្យពួកគាត់ហ្នឹងរក្សាសិទ្ធិរបស់ពួកគាត់ហ្នឹង គោរពច្បាប់នៅស្រុកខ្មែរផង។ កុំរំលោភអញ្ចឹង បើមិនអញ្ចឹងទេសូមឲ្យគាត់ ដកប្រជាពលរដ្ឋគាត់ហ្នឹងចេញពីប្រទេសកម្ពុជា»។
អ្នកស្រី ទេព វន្នី អតីតសកម្មជនការពារលំនៅឋានតំបន់បឹងកក់បាននិយាយថា អ្នកស្រីមកចូលរួមក្នុងការដាក់ញត្តិនៅមុខស្ថានទូតចិននេះ គឺចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលចិនគោរពដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា ក្នុងនាមជាប្រទេសហត្ថលេខីមួយ ក្នុងសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ និងមិនចង់ឲ្យមានរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងសកម្មភាពអសន្តិសុខក្នុងសង្គមខ្មែរដែលបង្កឡើងដោយសារការវិនិយោគរបស់ចិន និងដោយសារប្រជាជនចិនខិលខូចមួយចំនួន។
អ្នកស្រីទេព វន្នី ពន្យល់ថាការវិនិយោគច្រើនខុសធម្មតារបស់ចិនអាចបង្កឲ្យមានការរំលោភយកដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដូចជាតំបន់បឹងកក់របស់អ្នកស្រី។
«ជីវិតខ្ញុំនេះគឺរងនូវភាពអយុត្តិធម៌ជាច្រើនដែលពាក់ព័ន្ធនឹងរបបការដឹកនាំរបស់លោកហ៊ុន សែន មួយនេះ ហើយក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនម៉ឺន និងលាននាក់ថែមទៀតនៅក្នុងប្រទេសដែលកំពុងរងនឹងការឈឺចាប់ដោយសារក្រោមការដឹកនាំរបស់គាត់ ហើយប្រឈមនឹងការបណ្ដេញចេញជាបន្តបន្ទាប់ឥតឈប់ឈរ ហើយការបណ្ដេញចេញហ្នឹងវាកើតឡើងដូចជាជំងឺមហារីក ដែលគ្មានដំណោះស្រាយណាពិតប្រាកដពីរដ្ឋាភិបាល»។
ចំណែក លោក សៀ ភារម្យ អតីតប្រធានអង្គការការពារសិទ្ធិលំនៅឋាន ស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលចិនងាកមកធ្វើការជាមួយប្រជាជនខ្មែរ និងគណបក្សប្រឆាំងផងដើម្បីឲ្យមានតម្លាភាព កុំឡើយធ្វើការតែជាមួយបក្សកាន់អំណាចតែម្ខាងនោះ។
លោកនិយាយថា៖ «ដូចអ្វីដែលខាង គណៈកម្មការគេបានរៀបចំញត្តិអញ្ចឹង គឺថាសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលចិនហ្នឹងកុំឲ្យឃុបឃិតតែជាមួយរដ្ឋាភិបាលដែលខុសច្បាប់ គឺថាត្រូវតែធ្វើការងារជាមួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរហើយ អតីតដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិគាត់ជាតំណាងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកន្លះប្រទេសដែលបានបោះឆ្នោត និងគាំទ្រ ដូច្នេះត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណា គោរពនូវការចុះហត្ថលេខារបស់ខ្លួន នៅថ្ងៃ ២៣ តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ដែលជាកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស និងត្រូវគោរពនូវអ្វីដែលខ្លួនបានចុះហត្ថលេខា អញ្ចឹងធ្វើយ៉ាងណាធានាថា កម្ពុជាត្រូវតែមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដូចកាលពីឆ្នាំ៩៣ មានការបោះឆ្នោតដែលចូលរួមពីពហុបក្សត្រឹមត្រូវ ដែលប្រជាពលរដ្ឋពេញចិត្ត មិនមែនគណបក្សដែលរៀបចំឡើង គណបក្សអាយ៉ងដែលគណបក្សកាន់អំណាចរៀបចំនោះទេ»។
នៅក្នុងការដាក់ញត្តិនោះ ព្រះតេជគុណ ប៊ុត ប៊ុនតិញ អគ្គនាយកទូរទស្សន៍ព្រះអាទិត្យ ដែលជាទូរទស្សន៍របស់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក៏បានឲ្យដឹងថារដ្ឋាភិបាលចិនគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ដោយសារចិនមើលឃើញពីប្រយោជន៍ប៉ុណ្ណោះ តួយ៉ាងកាលពី ប៉ុល ពត នៅកាន់អំណាច រដ្ឋាភិបាលចិនគាំទ្រ ប៉ុល ពត ហើយឥឡូវលោក ហ៊ុន សែនកាន់អំណាច ចិនគាំទ្រ លោក ហ៊ុន សែន៕
