ការស្ទាបស្ទង់មតិថ្មីមួយ រកឃើញថា ចំនួនវិហារអ៊ីស្លាមនៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ចាប់តាំងពីការវាយប្រហារដោយភេរវកម្ម នៅថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០១ ទោះបីជាមានការតវ៉ាប្រឆាំងនឹងការសាងសង់ និងការចោទប្រកាន់ថា វិហារអ៊ីស្លាមទាំងនោះ បានជំរុញឱ្យមានគំនិតនិយមកែប្រែមូលវិវដ្តក៏ដោយ។
ការស្ទាបស្ទង់មតិនេះ ត្រូវបានឧបត្ថម្ភដោយក្រុមចម្រុះរបស់អ្នកកាន់អ៊ីស្លាមជាតិ ដោយមានកិច្ចសហការជាមួយ វិទ្យាស្ថានហាតហ្វឺឌសម្រាប់ការស្រាវជ្រាវផ្នែកសាសនា (Hartford Institute for Religion Research)។
ការរាប់ចំនួនវិហារអ៊ីស្លាមជាង ២ពាន់ ១០០វិហារ បានបង្ហាញពីកំណើន ៧៤ភាគរយ ចាប់តាំងពីការរាប់លើកចុងក្រោយ ដែលបានធ្វើឡើងមួយឆ្នាំមុនការវាយប្រហារដោយភេរវកម្ម។ កំណើននេះ ក៏បានបង្ហាញនិន្នាការមួយស្តីពីការប្រមូលផ្តុំគ្នារបស់សាសនិកអ៊ីស្លាម ឆ្ពោះទៅកាន់តំបន់ជាយក្រុងនិងចូលរួមក្នុងសង្គមអាមេរិកាំងផងដែរ។
សហអ្នកនិពន្ធម្នាក់នៅក្នុងការសិក្សានេះ គឺលោក អ៊ីសាន បេគប៊ី (Ihsan Bagby) ដែលជាសាស្ត្រាចារ្យម្នាក់ផ្នែកការសិក្សាសាសនាអ៊ីស្លាម នៃសាកលវិទ្យាល័យគេនធូគី (University of Kentucky Islamic Studies)។
«សហគមន៍អ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម នៅទ្វីបអាមេរិក កំពុងកើនឡើង មានភាពរឹងមាំ រស់រវើក ហើយកាន់តែក្លាយទៅជាផ្នែកមួយនៃជីវិតរបស់ជនជាតិអាមេរិកាំងហើយ។»
ទីក្រុងញូវយ៉ក (New York) ធ្លាប់មានចំនួនវិហារអ៊ីស្លាមច្រើនបំផុត ក្នុងចំនួន២៥៧វិហារ ដោយរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា (California) ស្ថិតក្នុងលំដាប់ទីពីរ ក្នុងចំនួន២៤៦វិហារ។ ប៉ុន្តែ កាលពីឆ្នាំ២០០០ ខណៈដែលប៉ែកឦសាន ជាតំបន់ដែលមានវិហារអ៊ីស្លាមច្រើនបំផុត ដប់ឆ្នាំក្រោយមក ចំនួនខ្ពស់បំផុត ស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងទៅវិញ។
លោកបេគប៊ី មានប្រសាសន៍ថា វិហារអ៊ីស្លាម ត្រូវបានកសាងឡើងនៅតាមទីក្រុងតូចៗ ក្នុងរដ្ឋខេនធូកគី (Kentucky) នៅភាគខាងត្បូង។
«ប្រសិនបើភ្នំនានានៃរដ្ឋខេនធូកគី អាចមានវិហារអ៊ីស្លាម ហើយសាងសង់វិហារអ៊ីស្លាមបាន សង់ពីលើដីឡើងទៅ ដូច្នេះ អ្នកនឹងប្រទះឃើញវិហារអ៊ីស្លាម នៅគ្រប់ទីកន្លែងតែម្តង។»
លោក បេគប៊ី បាននិយាយថា ការធ្វើឥន្តោប្រវេសន៍និងកំណើនប្រជាពលរដ្ឋតាមធម្មជាតិ បានផ្តល់កម្លាំងជំរុញចំពោះកំណើននេះ រួមជាមួយកំណើនធនធានហិរញ្ញវត្ថុរបស់ក្រុមអ្នកកាន់សាសនាអ៊ីស្លាមអាមេរិកផងដែរ។
ការសាងសង់វិហារអ៊ីស្លាមមួយតាមការស្នើរឡើង នៅក្បែរទីតាំងនៃការវាយប្រហារ កាលពីឆ្នាំ២០០១ នៅទីក្រុងញូវយ៉ក បានធ្វើឱ្យមានភាពចម្រូងចម្រាស់នៅទូទាំងប្រទេស កាលពីពីរឆ្នាំមុន ហើយការចោទប្រកាន់ដែលថា វិហារអ៊ីស្លាមទាំងនោះ បានកំពុងតែបង្កើតឲ្យមានពួកជ្រុលនិយម។
ប៉ុន្តែ មេដឹកនាំវិហារអ៊ីស្លាមចំនួន៥៦ភាគរយ ដែលត្រូវបានស្ទាបស្ទង់មតិ បាននិយាយថា ពួកគេបានបង្ហាញអំពីវិធីសាស្ត្រប្រកបដោយភាពបត់បែន ចំពោះគម្ពីរកូរ៉ាន់ (Quran) និងការថ្លែងរបស់ព្យាការីម៉ូហាំម៉ាត់ (Prophet Muhammad) ក្នុងការគិតគូអំពីការរស់នៅក្នុងសម័យទំនើប។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយ នៅពេលក្រោយមក លោក បេគប៊ី បានរំឭកឡើងវិញថា ក្នុងឆ្នាំ២០០០ មេដឹកនាំវិហារអ៊ីស្លាមជាងពាក់កណ្តាល ដែលត្រូវបានស្ទាបស្ទង់មតិ បាននិយាយថា ពួកគេជឿជាក់ថា «សង្គមអាមេរិក ជាសត្រូវរបស់សាសនាអ៊ីស្លាម»។ ឥឡូវនេះ មានតែមួយភាគបួនប៉ុណ្ណោះ ដែលគិតថាជាសត្រូវ។
«អ្វីដែលបានកើតឡើងបន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃទី១១ កញ្ញាគឺថា ព្រឹត្តការណ៍នេះ បានជំរុញវិហារអ៊ីស្លាមចូលក្នុងសហគមន៍។ ដោយសារតែបទពិសោធន៍នោះហើយ បទពិសោធន៍ដ៏អស្ចារ្យនៃការទាក់ទងជាមួយអ្នកជិតខាងនិងក្រុមអន្តរជំនឿសាសនាផ្សេងទៀត នៅក្នុងតំបន់ មានដូចជាវិហារសាសនាគ្រឹស្តនិងវិហារសាសនាជី្វហ្វ។ បទពិសោធន៍នេះ ពិតជាបានកសាងនូវកេរ្តិ៍ដំណែលមួយនៃអាណិតអាសូរនិងយល់ចិត្តជាមួយប្រជាពលរដ្ឋដែលគោរពសាសនាផ្សេងដទៃទៀត។»
ការសិក្សានេះ បានរកឃើញថា សាសនិកអ៊ីស្លាមចំនួន២.៦លាននាក់ ថ្វាយបង្គំព្រះនៅក្នុងវិហារអ៊ីស្លាមមួយ សម្រាប់ពិធីបុណ្យ អេដ (Eid) ដែលជាថ្ងៃឈប់សម្រាកដ៏សំខាន់មួយក្នុងប្រក្រតិទិនអ៊ីស្លាម។ មេដឹកនាំអ៊ីស្លាមមួយចំនួន បាននិយាយថា តួលេខនេះ បង្ហាញថា អ្នកកាន់អ៊ីស្លាមសរុប នៅទ្វីបអាមេរិក មានចំនួនប្រហែល ៧លាននាក់ ដែលជាតួលេខខ្ពស់ជាងការប៉ាន់ស្មានដទៃទៀត។
លោក ដាវីឌ រូហ្សេន (David Roozen) នៃវិទ្យាស្ថានហាតហ្វឺដ បាននិយាយថា សាសនាអ៊ីស្លាម ប្រហែលជាសាសនាចម្បងដែលមានការរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័ស នៅក្នុងប្រទេសនេះ ប៉ុន្តែឥទ្ធិពលរបស់សាសនានេះ នៅតែមានកម្រិតនៅឡើយ។
«ទោះបីជាមានកំណើនដ៏ឆាប់រហ័សក៏ដោយ សាសនាអ៊ីស្លាមនៅសហរដ្ឋអាមេរិក មានចំនួនប្រហែល ២ ឬ៣ ឬ៤ភាគរយនៃប្រជាពលរដ្ឋសរុបប៉ុណ្ណោះ។»
លោក រូស្សេន បានចងក្រងឯកសារនូវអ្វីដែលលោកពណ៌នាថាជា«ការសឹករិចរិលអនុភាពនៃក្រុមជំនុំ»សម្រាប់និកាយសាសនាគ្រឹស្តនានា ប៉ុន្តែ លោក និយាយថា ការព្រួយបារម្ភចំបងរបស់ពួកគេ គួរតែមិនមែនជាចំនួនវិហារអ៊ីស្លាមដែលកំពុងកើនឡើងនោះទេ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា វាគួរមានចំនួន១៥ភាគរយ នៃប្រជាពលរដ្ឋអាមេរិកាំងដែលគ្មានសាសនាទៅវិញទេ ដែលជាក្រុមកំពុងកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សបំផុត នៅក្នុងការស្ទាបស្ទង់មតិថ្នាក់ជាតិសំខាន់ៗ សម្រាប់សាសនាទាំងអស់៕
ប្រែសម្រួលដោយ៖ ឃួន ធារ៉ា
