ប្រទេសថៃបានប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែកុម្ភៈកន្លងទៅនេះអំពីការដោះលែងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃលោក Thaksin Shinawatra ពីមន្ទីរពេទ្យក្រុមតម្រួត។ លោក Thaksin គឺជាមហាសេដ្ឋីធ្លាប់ស្ថិតនៅក្នុងចំណុលស្នូលនៃការបែកបាក់ខាងនយោបាយនៅប្រទេសថៃ។
ការប្រកាសនេះបានធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីលោក Thanksin បានទទួលការដោះលែងដោយមានលក្ខខណ្ឌក្នុងពេល ៦ ខែក្រោយមក បន្ទាប់ពីលោកបានវិលត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសថៃវិញពីការនិរទេសខ្លួនដោយខ្លួនឯងអស់រយៈពេល ១៥ ឆ្នាំនៅក្រៅប្រទេស។
លោក Thaksin អាយុ ៧៤ ឆ្នាំ បានប្រឈមនឹងទោសជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ៨ ឆ្នាំ ប៉ុន្តែលោកត្រូវបានព្រះមហាក្សត្របន្ធូរបន្ថយទោសភ្លាមៗបន្ទាប់ពីលោកបានវិលត្រឡប់មកប្រទេសថៃវិញកាលពីថ្ងៃទី ២២ ខែសីហាឆ្នាំមុន ដែលធ្វើឱ្យទោសលោកបន្ថយមកនៅត្រឹមការជាប់ឃុំមួយឆ្នាំ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ថៃលោក Tawee Sodsong បានប្រាប់អ្នកកាសែតកាលពីថ្ងៃទី ១៣ ខែកុម្ភៈថា៖ «គណៈកម្មាធិការខាងការដោះលែងដោយមានលក្ខខណ្ឌបានសម្រេចថា លោក Thaksin [ជាអ្នកទោសម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកទោស] ដែលមានសិទ្ធិទទួលបានការដោះលែងដោយមានលក្ខខណ្ឌដោយសារបញ្ហាសុខភាពនិងអាយុច្រើន និងបន្ទាប់ពីលោកបានអនុវត្តទោសមួយភាគបីនៃទោសសរុបរបស់លោករួចមក»។
អ្នកជំនាញនានាបាននិយាយថា ការដោះលែងលោក Thaksin នេះគឺជាសញ្ញាមួយនៃការតម្រែតម្រង់អំណាចថ្មីនៅក្នុងប្រទេសថៃ ដោយបញ្ចប់ជម្លោះជិតពីរទសវត្សរ៍កន្លងមករវាងបក្ខពួករបស់លោក Thaksin និងក្រុមវរជនរាជានិយមដូចជាកងទ័ព ក្រុមពាណិជ្ជករធំៗ និងក្រុមការិយាធិបតេយ្យរាជវាំងជាដើម។
លោក Verapat Pariyawong ដែលជាមេធាវីថៃម្នាក់ដែលបង្រៀនផ្នែកច្បាប់និងនយោបាយនៅសាកលវិទ្យាល័យ University of London បានប្រាប់ VOA ថា៖ «ករណីនេះបង្ហាញថា នីតិរដ្ឋ ប្រសិនបើមានមែន អាចត្រូវបត់បែនសម្របឱ្យត្រូវតាមគោលបំណងនយោបាយរបស់ពួកអ្នកកាន់អំណាចនៅពេលនោះ។ ម្យ៉ាងទៀត វាបង្ហាញថាមានការបត់បែនក្នុងនយោបាយថៃដើម្បីបំបាត់ជម្លោះចាក់ឫសចាក់គល់ធ្ងន់ធ្ងរ»។
ការបត់បែននេះបានបណ្ដាលឱ្យគណបក្ស Pheu Thai ដែលគ្របដណ្តប់ដោយក្រុមគ្រួសាររបស់លោក Thaksin បានចូលរួមជាមួយអតីតសត្រូវអភិរក្សនិយមនានានៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលចម្រុះមួយដែលបានផាត់ចោលគណបក្ស Move Forward។
គណបក្ស Move Forward បានឈ្នះអាសនៈភាគច្រើននៅក្នុងការបោះឆ្នោតកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ ២០២៣ ប៉ុន្តែត្រូវបានគេរុញច្រានឱ្យក្លាយទៅជាក្រុមប្រឆាំងវិញ។
គណបក្ស Move Forward ត្រូវបានរកឃើញថា មានទោសដោយសារបានស្វះស្វែងរំលំរបបរាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញដោយមានយុទ្ធនាការកែប្រែច្បាប់ប្រមាថព្រះចេស្តាដ៏សែនតឹងតែង ដែលអាចមានទោសជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគាររហូតដល់ ១៥ ឆ្នាំសម្រាប់បទចោទនីមួយៗ។ សេចក្តីសម្រេចនេះនាំឱ្យបក្សនេះងាយរងគ្រោះដោយត្រូវរំលាយ។
លោក Pita Limjaroenrat មេដឹកនាំគណបក្ស Move Forward ដែលជាអ្នកនយោបាយមានប្រជាប្រិយភាពបំផុតនៃប្រទេសថៃ ក៏ប្រឈមនឹងបញ្ហាផ្លូវច្បាប់មួយចំនួនដែលអាចបញ្ចប់មហិច្ឆតារបស់លោកក្នុងការដឹកនាំប្រទេសជារៀងរហូតពីព្រោះលោកក្លាយជាការគំរាមកំហែងធំដល់ពួកអ្នកកាន់អំណាច។
លោក Verapat បានបន្ថែមថា៖ «មានការខាតពេលវេលាច្រើនអំពីបញ្ហាលោក Thaksin។ លោកត្រូវបានលាបពណ៌ជាអ្នកប្រឆាំងនឹងរបបរាជាធិបតេយ្យ តែ ២០ ឆ្នាំក្រោយ និងមានរដ្ឋប្រហារពីរលើកបន្ទាប់មក លោកត្រូវបានលើកលែងទោសដោយព្រះមហាក្សត្រ»។
លោក Verapatបានថ្លែងទៀតថា៖ «ខ្ញុំសង្ឃឹមថា យើងនឹងមិនធ្វើដដែលទៀតជាមួយលោក Pita និងគណបក្ស Move Forward ទេ»។
លោក Thaksin ជានាយប៉ូលិសម្នាក់មកពីខេត្តឈៀងម៉ៃ (Chiang Mai) នាប៉ែកខាងជើងប្រទេសដែលបានក្លាយជាមានពីក្រុមហ៊ុនទូរគមនាគមន៍។ លោកបានបង្អាក់អំណាចចាស់នៅថៃដោយបានឈ្នះការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ ២០០១ ដោយសារមានការគាំទ្ររាប់លានសន្លឹកពីអ្នកក្រីក្រក្នុងតំបន់ជនបទនិងក្រុមពលករក្នុងទីក្រុង។
ប៉ុន្តែប្រជាប្រិយភាពផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោកនិងគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចរបស់លោក រួមមានការថែទាំសុខភាពដោយសឹងតែមិនចាំបាច់បង់សោហ៊ុយសម្រាប់ក្រុមជនក្រីក្រ បានធ្វើឱ្យពួកអ្នកកាន់អំណាចរាជានិយមមិនសប្បាយចិត្តយ៉ាងឆាប់រហ័ស។
រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកត្រូវបានដកចេញពីតំណែងនៅក្នុងរដ្ឋប្រហារមួយកាលពីឆ្នាំ២០០៦ហើយលោកបាននិរទេសខ្លួនទៅនៅក្រៅប្រទេសដោយខ្លួនឯងនៅពេលពីរឆ្នាំបន្ទាប់មកនៅពេលលោកមានទោសពីបទប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ។
នៅក្រោយរយៈពេលច្រើនឆ្នាំនៃអស្ថិរភាពនយោបាយ កងទ័ពដឹកនាំដោយលោក Prayuth Chan-Ocha បានទម្លាក់រដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតរបស់ប្អូនស្រីលោក Thaksin គឺលោកស្រី Yingluck នៅឆ្នាំ២០១៤។
រដ្ឋាភិបាលលោក Prayuth បានគ្រប់គ្រងប្រទេសរហូតដល់ការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំទៅ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោក Srettha Thavisin បាននិយាយប្រាប់ពួកអ្នកកាសែតកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី ១៣ ខែកុម្ភៈថា៖ «អ្វីដែលបានកើតមានកាលពីអតីតកាលជាអតីតកាល។ លោក Thaksin ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីមានគេស្រឡាញ់ច្រើនជាងគេមួយរូបក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនយោបាយនៃប្រទេសថៃ។ នៅពេលត្រូវដោះលែងលោកគ្រាន់តែជាពលរដ្ឋសាមញ្ញម្នាក់»។ លោកបានថ្លែងបន្ថែមថា លោក Thaksin បានឆ្លងកាត់«ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌»ដោយគ្មានការអនុគ្រោះពិសេសតាមរយៈបទបញ្ញត្តិនៃមន្ទីរកែប្រែណាមួយទេ។
ផ្នែកទាំងពីរនៃយុត្តិធម៌
លោក Srettha អាយុ ៦១ ឆ្នាំ ដែលជាសេដ្ឋីអចលនទ្រព្យ បានកាន់តំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីទោះជាគណបក្ស Pheu Thai របស់លោកចាញ់ឆ្នោតក៏ដោយ។
លោកស្មោះស្ម័គ្រជាមួយនឹងលោក Thaksin ហើយលោកនិយាយថា ការធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសថៃមានដំណើរការល្អឡើងវិញជាអាទិភាពធំរបស់លោក ជាផ្នែកមួយនៃការជំរុញ«អំណាចទន់» មានរួមការបន្ថែមរយៈពេលបុណ្យចូលឆ្នាំសង្ក្រាន្ត (Songkran) ប្រចាំឆ្នាំដើម្បីទាក់ទាញទេសចរឱ្យបានច្រើនជាងមុន និងការឧបត្ថម្ភផ្ចុងផ្តើមផលិតកម្មថៃរួមមានខោជើងដំរីនិងផ្លែឈើជាដើម។
ប៉ុន្តែ ក្រុមអ្នករិះគន់លោកនិយាយបង្ហាញហេតុផលថា ការផ្តោតលើសេដ្ឋកិច្ចមានឡើងដោយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិនិងសេរីភាពច្រើនជាងមុនសម្រាប់ប្រជារាស្ត្រថៃ ដែលបានធ្លាក់ចុះខ្លាំងនៅក្រោមរដ្ឋាភិបាលលោក Prayuth។
នៅថ្ងៃជាមួយគ្នាដែលការដោះលែងលោក Thaksin ពីការឃុំឃាំងមុនពេលកំណត់ត្រូវបានប្រកាស អ្នកសារព័ត៌មានពីរនាក់ ម្នាក់មកពីកាសែតប្រចាំថ្ងៃឆ្វេងនិយម Prachatai ហើយម្នាក់ទៀតជាអ្នកកាសែតមិនធ្វើការឱ្យអង្គភាពព័ត៌មានណាមួយ ត្រូវបាននាំខ្លួនទៅកាន់តុលាការដោយត្រូវចោទប្រកាន់ថា ជាអ្នករួមគំនិតឃុបឃិតក្នុងការធ្វើឱ្យខូចកន្លែងស្តូបអនុស្សាវរីយ៍ជាតិមួយ នៅក្រោយពួកគេបានរាយការណ៍អំពីបាតុករលម្អៀងទៅខាងប្រជាធិបតេយ្យម្នាក់ដែលបានបាញ់ថ្នាំពណ៌សរសេរពាក្យពេចន៍ប្រឆាំងនឹងច្បាប់ប្រមាថព្រះចេស្តានៅលើកំផែងរាជវាំងកាលពីឆ្នាំទៅ។
ទោសព្រហ្មទណ្ឌនេះអាចត្រូវជាប់ពន្ធនាគារ ៧ ឆ្នាំ។
សម្ពន្ធភាពបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយថៃដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា៖ «ពួកអ្នកកាសែតមិនមែនជាឧក្រិដ្ឋជនទេ»។
ក្រុមអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលឯទៀតៗថ្លែងថា សិទ្ធិនានាបានរលាយឆាប់រហ័សនៅក្រោមរដ្ឋាភិបាលលោក Srettha។
លោក Thasnai Sethaseree ដែលជាបញ្ញវន្តលម្អៀងទៅខាងប្រជាធិបតេយ្យល្បីឈ្មោះម្នាក់នៃសាកលវិទ្យាល័យ Chiang Mai បានសរសេរតាមទំព័រ Facebook លោកថា៖ «ស្ថានភាពនយោបាយមានភាពធ្ងន់ធ្ងរជាងមុននិងនាំឱ្យមានការព្រួយបារម្ភជាងសម័យលោក Prayuth កាន់អំណាច»៕
ប្រែសម្រួលដោយ លោក ឈឹម សុមេធ
វេទិកាបញ្ចេញមតិ