ប្រធានគណបក្សជំទាស់លោកសម រង្ស៊ីប្រកាសថាគណបក្សរបស់លោកនឹងដើរតាមគន្លងរបស់លោកស្រី អង់សាន ស៊ូជី (Aung San Suu Kyi) នៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដោយមិន «គុំគួន មិនសងសឹក មិនប្រើអំពើហិង្សា» ជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចនោះទេ បើខ្លួនជាប់ឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។ ក៏ប៉ុន្តែមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាយល់ថាសម្តីនេះ គឺមិនអាចជឿទុកចិត្តបានទេ។
ការលើកឡើងរបស់ ប្រធានគណបក្សជំទាស់គឺលោកសម រង្ស៊ី ដែលកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួន គឺធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំពិសេសមួយរបស់គណបក្សរបស់លោក នាថ្ងៃអង្គារកន្លងទៅ ក្នុងទីក្រុង មានីលប្រទេស ហ្វីលីពីន។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិសម្រេច យកគោលការណ៍«ស្ងៀមស្ងាត់» ដោយមិនឆ្លើយឆ្លងទៅនឹងការវិវឌ្ឍនយោបាយនានា សម្រាប់ត្រៀមខ្លួន ទៅកាន់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧ និង ២០១៨ខាងមុខ។
ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយVOA តាមទូរស័ព្ទពីទីក្រុងមានីល លោក សម រង្ស៊ីថ្លែងថា៖ «យើងត្រូវតែយកគំរូតាមប្រទេសភូមា ពីព្រោះគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដូចគណបក្សកាន់អំណាច ឥឡូវនេះគឺជាគណបក្សប្រឆំាងទេតែបន្តិចទៀតនឹងក្លាយជាគណបក្សកាន់អំណាចហើយ ដែលដឹកនាំដោយលោកស្រី អង់សាន ស៊ូជី (Aung San Suu Kyi)។ អ្នកស្រី អង់សាន ស៊ូជី (Aung San Suu Kyi)គឺគាត់តែងតែប្រកាសថាគាត់នឹងរក្សា វប្បធម៌អហិង្សា គឺមិនគុំគួន គឺមិនសងសឹក គឺមិនប្រើអំពើហិង្សា បើមានការផ្លាស់ប្តូគឺធានា ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ គ្រប់និន្នាការនយោបាយទាំងអស់បានសុខ»។
លោកបន្តថាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនឹងធ្វើការជាមួយគណបក្សផ្សេងរួមទាំងគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកហ៊ុន សែន ផងដែរ។
«យើងក៏អីចឹងដែរ នៅប្រទេសកម្ពុជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឈ្នះឆ្នោតខ្ញុំសូមធានាថាខ្មែរទាំងអស់នឹងបានសុខ ខ្មែរឈប់រករឿងខ្មែរ ខ្មែរឈប់ធ្វើបាបខ្មែរ ខ្មែរចាប់ផ្តើមចាប់ដៃគ្នាដើម្បីកសាងប្រទេសជាមួយគ្នា ហ្នឹងហើយជាគំរូមកពីប្រទេសភូមា។ យើងត្រូវយកគំរូបែបហ្នឹង»។
ប្រទេស ភូមា ឬមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលគេដឹងថា កាន់កាប់ដោយក្រុមយោធាជាច្រើនទសវត្សរ៍ កំពុងតែរៀបចំធ្វើការផ្ទេរអំណាច ឲ្យគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (NLD) របស់លោកស្រី អង់សាន ស៊ូជីក្រោយពីគណបក្ស លោកស្រី ទទួលបានជ័យជម្នះភ្លូកទឹកភ្លូកដី លើសគណបក្សកាន់អំណាច នៅក្នុងការបោះឆ្នោតនាដើមខែវិច្ឆិកាកន្លងមក លោកស្រី អង់សាន ស៊ូជីសន្យាថាមិនយាយី មន្ត្រីគណបក្សកាន់អំណាចនោះទេ។ ការសន្យាបែបនេះបានធ្វើឲ្យមានការផ្ទេអំណាចដោយសន្តិវិធី។ កាលពីថ្ងៃអង្គារកន្លងទៅ សភាជាន់ទាបរបស់មីយ៉ាន់ម៉ា បានបោះឆ្នោតជ្រើសរើសលោក ធីន ច ( Htin Kyaw) ជាប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ហើយលោកនឹងឡើងកាន់តំណែងនាពេលឆាប់ៗខាងមុខ។
ស្របគ្នានោះដែរ ប្រទេសកម្ពុជានឹងរៀបចំធ្វើការបោះឆ្នោត ឃុំសង្កាត់ នាឆ្នាំ ២០១៧ និងបោះឆ្នោតដើម្បីជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនិងបក្សកាន់អំណាចបន្តនាឆ្នាំបន្ទាប់។
លោក សុខ ឦសាន្ត អ្នកនាំពាក្យនៃគណបក្សកាន់អំណាចគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាថ្លែងប្រាប់VOAថាការធានារបស់ លោក សម រង្ស៊ី នេះគឺមិនអាច «ជឿជាក់»បានទេដោយ វាផ្ទុយនឹងអ្វីដែលលោកធ្លាប់បានលើកកន្លងមក ហើយតែងតែសម្តែងភាពមិនពេញចិត្តជាមួយនឹងអ្នកមាន អ្នកកាន់អំណាច និងអ្នកវិនិយោគទុននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
«ខ្ញុំយល់ថាការសន្យានេះគឺវាមិនទាន់ក្លាយជាការពិតនោះទេ ពីព្រោះកន្លងទៅក្នុងការឃោសនាផ្សេងៗនេះ គាត់តែងតែចងកំហឹង ជាមួយ នឹងអ្នកមាន ជាមួយនឹងថៅកែ ជាមួយវិនិយោគិនជាមួយលោកឧកញ៉ាមួយចំនួន ហើយជាពិសេស ជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចហ្នឹង។ គាត់ថាសុទ្ធតែ អ្នកកាន់អំណាចហ្នឹងផ្តាច់ការ ឧកញ៉ាហ្នឹងចិត្តខ្មៅ ថៅកែចិត្តខ្មៅអីចឹង ហ្នឹងកន្លងទៅ។ ហើយអីចឹងទង្វើរបស់គាត់ហ្នឹងគឺវាអញ្ចឹងមែន គាត់ធ្វើហ្នឹងគឺដើម្បីយកចិត្តប្រជាពលរដ្ឋ បោកប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
ស្រដៀងនឹងអ្វីដែលលោក ហ៊ុន សែនធ្លាប់បានលើកឡើងកន្លងនោះ លោក សុខ ឦសាន្ត ថាការសន្យាដ៏ច្រើនរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកន្លងមក រួមទាំងការឲ្យអំណាចដល់មន្ត្រីខ្លួន ការដកហូតដីធ្លីសម្បទានពីក្រុមហ៊ុនឯកជន ការបន្ថែមចំនួនមន្ត្រីរាជការដោយមានកូតាបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការរឹតបន្តឹងចំពោះអ្នកមានទ្រព្យធនព្រមទាំងអ្នកកាន់អំណាចនោះ អាចធ្វើឲ្យប្រទេសកម្ពុជាធ្លាក់ក្នុង«សង្គ្រាមស៊ីវិល» វិញបើបក្សជំទាស់ឡើងនេះកាន់អំណាច។
«ហ្អានេះ ហើយសុទ្ធតែជាការសន្យាមួយដែលគេហៅថាចំណេះជិះកឯង។ វាមានបញ្ហាអីចឹង បានគេសន្និដ្ឋានថាប្រសិនបើគាត់ឈ្នះឆ្នោតមែន សង្គ្រាមនិងកើតឡើង ដោយសារតែបញ្ហាទាំងអស់នេះទេ មិនមែនដោយសារតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបង្កើតសង្គ្រាមដោយសារតែគាត់ឈ្នះឆ្នោតនោះទេ។ នេះគឺជានយោបាយរបស់គាត់ដែលបង្កើតឡើងឲ្យទៅជាទំនាស់នៅក្នុង សង្គមកម្ពុជាតែម្តង បាទ!» ។
យ៉ាងណាក៏ដោយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ យល់ថា «ការស្រម៉ៃចង់ឈ្នះ» ក្នុងការបោះឆ្នោតខាងមុខ គឺមិនអាចទៅរួចទេ ដោយសារ ការធ្លាក់ចុះប្រជាប្រិយភាពរបស់គណបក្សជំទាស់របស់លោកសម រង្ស៊ី និងការបាត់បង់ជំនឿពីអ្នកគាំទ្រមួយចំនួននោះ។ លោកថា ការបោះឆ្នោត នាឆ្នាំ២០១៣គឺការឡើងដល់ចំណុចកំពូលរបស់គណបក្សជំទាស់មួយនេះ ហើយអាសនៈរបស់បក្សជំទាស់និងមានការថមថយមកវិញ នាពេលបោះឆ្នោត ខាងមុខ។
ការបោះឆ្នោត អណត្តិកន្លងមក ក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ បានធ្វើឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរបស់លោក សម រង្ស៊ី កើនអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភា ដល់ ៥៥កៅអី ខណៈពេលដែលគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកហ៊ុន សែនបាន ថមថយកៅអីពី៩០មកនៅត្រឹម៦៨។
លោកអ៊ូ វីរៈនាយកវេទិកាអនាគតដែលជាមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវគោលនយោបាយក្នុងស្រុកមួយ យល់ឃើញថាការលើកឡើងរបស់លោកសម រង្ស៊ីគឺមាន «ភាពសាំញ៉ាំនិងផ្តាស់ប្តូរ»ដោយគ្មានភាពទៀងទាត់ ដោយហេតុនេះហើយ បានធ្វើគណបក្សកាន់អំណាច គ្មានទំនុកចិត្តនោះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ដោយសារតែ ស្រពិចស្រពិលហ្នឹងហើយដែលធ្វើឲ្យគេមិនទុកចិត្ត។ ហើយដូចខ្ញុំថាអីចឹងដែរគឺគឺវាត្រូវការពេលវេលា ដោយសារតែវាមិននឹងធឹង។ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះគឺខ្ញុំមើលទៅវាមិនសូវមានគេយកចិត្តទុកដាក់ច្រើនទេ ក៏ប៉ុន្តែទៅអនាគតប្រសិនបើគាត់នៅបន្តផ្ញើសារដែលនឹងធឹងប្រហែលជាអាចទៅរួច។ ប៉ុន្តែបើតាមការ ដែលខ្ញុំតាមដានលោកសម រង្ស៊ី កន្លងមកគឺសាររបស់គាត់ភាគច្រើនគឺមិននឹងធឹងនោះទេ។ តាំងពីដើមមក ទោះបីជាគាត់និយាយអីចឹងមែនថាឈរលើជំហរនឹងធឹងមែន ក៏ប៉ុន្តែជាក់ស្តែង ថ្ងៃណាមួយគាត់នឹកឃើញអ្វីមួយ គាត់និយាយអ្វីផ្សេងទៅ។ ដោយសារអញ្ចឹងហើយបានខ្ញុំ មិនជឿថាគាត់មានសារអ្វីមួយដោយនឹងធឹងនិងយូអង្វែងនោះទេបាទ!»។
ថ្វីបើយ៉ាងនេះក៏ដោយ អ្នកតាមដានការវិវឌ្ឍនយោបាយរូបនេះក៏បានបន្ថែមផងដែរថា ការលើកឡើងរបស់លោកសម រង្ស៊ី គឺជាជម្រើសតែមួយគត់ ដែលអាចធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរអំណាចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដោយសន្តិវិធីនិងគ្មានហិង្សាដូច នៅក្នុងប្រទេសភូមា ក៏ប៉ុន្តែកម្ពុជាហាក់ដូចជាមិនទាន់អាចដើរដល់ចំណុចនោះទេ ដោយសារស្ថាប័នរដ្ឋមួយចំនួនស្ថិតនៅក្រោមអំណាចបក្សនៅឡើយ។
«វាមិនមែនជាច្រកចេញដ៏ល្អទេ។ ក៏ប៉ុន្តែវាគឺជាជម្រើសដ៏អន់បំផុត ប៉ុន្តែវាជាជម្រើសដ៏ល្អបំផុតក្នុងជម្រើសផ្សេងៗ បើជម្រើសផ្សេងៗគឺជាជម្រើសអស្ថិភាព និងជម្លោះគ្នា សងសឹកគ្នា ហ្នឹងគឺជាជម្រើសមួយដ៏អាក្រក់ជាងនេះទៀត។ បើតាមល្អគឺត្រូវមានការប្តូរដោយ មិនមានការភ័យខ្លាចដោយមិនចាំបាច់ចរចាអ្វីទាំង ហើយដូរអំណាចដោយរលូន ហើយស្ថាប័នជាតិឯករាជ្យនៅតែជាស្ថាប័នជាតិឯករាជ្យដដែល ហ្អាហ្នឹងទើបវាល្អក៏ប៉ុន្តែ ជាក់ស្តែងបើតាមស្ថានភាពនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា សេវាមិនអីចឹងទេ។ ដោយសារអីចឹងហើយ ខ្ញុំមើលទៅ អ្នកនយោបាយគឺគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីការចរចាគ្នាទេបាទ!»។
គេមើលឃើញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលមាន សំឡេងភាគតិចក្នុងរដ្ឋសភា បានទទួលការគាប សង្កត់ជាបន្តបន្ទាប់។ ក្នុងនោះសមាជិកនិងសកម្មជនរបស់គណបក្សនេះជាង១០រូប ត្រូវបានតុលាការចាប់ឃុំឃាំងទាក់ទិននឹងបញ្ហាព្រំដែននិងក្លែងបន្លំឯកសារ។ ប្រធានគណបក្សជំទាស់ គឺលោកសម រង្ស៊ី ត្រូវបានតុលាការប្រកាសតាមចាំខ្លួន ទាក់ទិននឹងរឿងបណ្តឹងរបស់លោក ហោ ណាំហុងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស។ ស្របគ្នានោះដែរ តំណាងរាស្ត្រពីររូបរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានជនមួយក្រុមវាយដំនាមុខរដ្ឋសភាជាតិ។ ដោយឡែក អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺលោក កឹម សុខា ត្រូវបានរដ្ឋសភាជាតិដែលមានតែសមាជិកពីបក្សកាន់អំណាច ទម្លាក់ពីតំណែង អនុប្រធានទីមួយនៃរដ្ឋសភា មុនពេលផ្ទុះរឿងខ្សែអាត់សំឡេងដែលគេចោទថាជាសំឡេងសារសងស្នេហា របស់លោកនិងស្ត្រីវ័យក្មេងជាច្រើនរូប៕
