ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលធំៗនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានអំពាវនាវសុំឲ្យមានសេរីភាពលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត ការបញ្ចេញមតិដោយគ្មានការរឹតត្បិតលើប្រព័ន្ធសារគមនាគមដ៏មានឥទ្ធិពលនេះ។ ការអំពាវនាវជាបន្ទាន់នេះកើតមានឡើង បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាប់ផ្តើមរឹតត្បិត និងដាក់ទោសទណ្ឌលើអ្នកប្រើប្រាស់មួយចំនួន។
នាប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះយ៉ាងហោចណាស់មានយុវជនពីររូប និងសមាជិកព្រឹទ្ធសភាមួយរូបត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ ក្រោយពីបង្ហោះឯកសារ រូបភាព និងបញ្ចេញមតិលើប្រព័ន្ធបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីគោលការណ៍អ៊ីនធឺណិតដែលមាន៩ចំណុច ដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃច័ន្ទ បានស្នើឲ្យមាន ការការពារសិទ្ធិមនុស្សលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត សិទ្ធិបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិប្រមូលផ្តុំ សេរីភាពក្នុងប្រើប្រាស់ និងទទួលព័ត៌មាន សិទ្ធិឯកជនភាពលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត និងការគោរពសិទ្ធិអ្នកដទៃលើលំហរបច្ចេកវិទ្យា សម្រាប់អ្នកប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធនេះនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
គោលការណ៍ថ្មីនេះត្រូវបានគាំទ្រដោយអង្គការសង្គមស៊ីវិលសំខាន់ៗចំនួន២១នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដូចជាវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជាហៅកាត់ថា NGO Forum គណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា COMFREL មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា CCHR និងអង្គការ Pact Cambodia ជាដើម។
ចំណុចទី២នៃគោលការណ៍ដែលនិយាយពីសិទ្ធិក្នុងការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតបានស្នើឡើងថា៖«មនុស្សគ្រប់រូបមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតប្រកបដោយសុវត្ថិភាព និងបើកចំហ។ គ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវបានរារាំងពីការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត ដោយសារតែស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច សង្គម ជំនឿនយោបាយ ឬសាសនា ជាតិសាសន៍ ភេទ ឬពិការភាពរបស់គេនោះទេ»។
រីឯចំណុចទី៥នៃគោលការណ៍ក៏បានបញ្ជាក់ថា៖«បុគ្គលគ្រប់រូបមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត ដើម្បីទទួល និងចែកចាយដំណឹងគ្រប់ប្រភេទ រួមទាំងអត្ថបទ រូបភាព វីដេអូ ទិន្នន័យ ព័ត៌មាន និងទស្សនៈ»។
កញ្ញា ងិន លីដា អ្នកសម្របសម្រួលប្រព័ន្ធព័ត៌មាន និងទំនាក់ទំនងនៃវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជា NGO Forum ដែលជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយនៃអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង៨ ដែលផ្តួចផ្តើមបង្កើតគោលការណ៍នេះបានប្រាប់ VOA ពីការបារម្ភរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាក់ទិននឹងការរឹតត្បិតសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងការប្រើប្រាសអ៊ីនធឺណិតនាពេលបច្ចុប្បន្ន ជាពិសេស ការចាប់ឃុំខ្លួនអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមហេ្វសប៊ុកនាពេលកន្លងមកនេះ។
«មួយរយៈចុងក្រោយនេះយើងឃើញថា មានការចាប់ខ្លួនច្រើនទៅលើអ្នកដែលប្រើបណ្តាញ Social media ហ្នឹងណា ដូចជា អ្នកដែលថាធ្វើបដិវត្តន៍Color[ពណ៌] និងការចាប់ខ្លួនសមាជិកព្រឹទ្ធសភាអីជាដើម នៅពេលដែលគាត់ Post ឯកសារមួយចំនួននៅលើ Facebook។ អញ្ចឹងយើងមានការព្រួយបារម្ភថា នេះអាចជាការគំរាមកំហែងមួយដែលធ្វើឲ្យអ្នកប្រើប្រាស់ Social media មានការភ័យខ្លាច ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ»។
កញ្ញាក៏បានបន្ថែមថា ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត និងបណ្តាញសង្គមគឺជាប្រភពដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់ឲ្យមានការបញ្ចេញមតិដោយសេរី និងទទួលព័ត៌មាន ហើយការដែលគំរាមលើប្រព័ន្ធដ៏មានឥទ្ធិពលនេះនាំឱ្យមានការថយចុះនៃការបញ្ចេញមតិដោយសេរី និងអាចធ្វើឲ្យ«ប៉ះពាល់ដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងស្រុក»ផងដែរ។ សង្គមស៊ីវិលគ្រោងនឹងដាក់សេចក្តីស្នើ និងគោលការណ៍នេះជូនរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ។
កាលពីព្រឹកថ្ងៃអង្គារនេះ តុលាការក្រុងភ្នំពេញបានបញ្ចូនយុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា មកធ្វើការសាកសួរ បន្ទាប់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីចុងខែសីហាកន្លងទៅ ក្រោយពីយុវជនរូបនោះបង្ហោះអត្ថបទទាក់ទិននឹងបដិវត្តពណ៌នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ក៏លោកមេធាវី សម សុខគង់ បានអះអាងថា កូនក្តីរបស់លោកមិនមានចេតនាក្នុងការញុះញង់ ឬធ្វើបដិវត្តន៍ដូចដែលតុលាការចោទប្រកាន់នោះទេ។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ កាលពីដើមខែកញ្ញានេះ យុវជន ផង់ សីហា ដែលជាពលករចំណាកស្រុកម្នាក់ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចនគរបាលចាប់ខ្លួន បន្ទាប់ពីយុវជនអាយុ២៧ឆ្នាំរូបនេះបានបង្ហោះសារគំរាមសម្លាប់លោក សុខ ទូច នៅក្នុងទំព័រហេ្វសប៊ុក«ធាតុពិតនៃកម្ពុជា»កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែសីហា។
ការរឹតត្បិតលើវិស័យព័ត៌មានវិទ្យាគឺធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីកម្តៅនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកើនឡើងជាថ្មី ជាពិសេសរឿងព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាមដែលក្នុងនោះលោក ហុង សុខហួរ សមាជិកព្រឹទ្ធសភានៃគណបក្សសមរង្ស៊ី ត្រូវតុលាការក្រុងភ្នំពេញចោទរូបលោកពីបទ«ក្លែងបន្លំឯកសារសាធារណៈ ប្រើប្រាស់ឯកសារក្លែងក្លាយ និងញុះញង់»ផងដែរ បន្ទាប់ពីបង្ហោះកិច្ចព្រមព្រៀងនាឆ្នាំ១៩៧៩ទៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួន។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យនៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីទទួលស្គាល់ពីការរឹតត្បិតក្នុង បណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ដោយសារតែមានការរំលោភច្បាប់កម្ពុជាជាបន្តបន្តាប់ ដែលអាចធ្វើឲ្យមានអសន្តិសុខនៅក្នុងប្រទេសមួយនេះ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធនេះដោយភាពទទួលខុសត្រូវ និងគោរពច្បាប់គឺជាអ្វីដែលសង្គមប្រជាធិបតេយ្យគួរធ្វើ។
«យើងជឿថា ការរឹតត្បិតខ្ញុំឆ្លើយថាមាន ប៉ុន្តែមានចំពោះបញ្ហាដែលអ្នកដែលធ្វើការបម្រុងឲ្យមានរដ្ឋប្រហារ អ្នកមានបំណងធ្វើការញុះញង់បំផ្លាញសេចក្តីសុខ បំផ្លាញសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ដែលច្បាប់បានចែងថា រាល់អំពើទាំងនោះគឺខុសច្បាប់ តែប៉ុណ្ណឹង ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកធម្មតា អ្នកដែលនិយាយអ្វីទៅជាការទិតៀនយើងស្វាគមន៍ជាធម្មតាតើ»។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១០មក បណ្តាញសង្គមត្រូវបានគេប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយក្នុងការប្រមូលផ្តុំ និងធ្វើបដិវត្តន៍ប្រឆាំងនឹងរបបផ្តាច់ការក្នុងបណ្តាប្រទេសអារ៉ាប់ ដែលឲ្យឈ្មោះថា «រដូវផ្ការីកក្នុងតំបន់អារ៉ាប់» ជាភាសាអង់គ្លេសហៅថា Arab Spring។ ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធហ្វេសប៊ុក និងធ្វីតធឺ (Twitter) ត្រូវបានរឹតត្បិត និងហាមឃាត់ក្នុងប្រទេសមួយចំនួននៅតំបន់អាស៊ី។
កាលពីដើមសប្តាហ៍កន្លងទៅ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានឲ្យដឹងថា ខ្លួនគ្រោងនឹងបង្កើតនាយកដ្ឋានថ្មីមួយសម្រាប់ប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា ដែលមានតួនាទីក្នុងការប្រមូល និងវិភាគទិន្នន័យប្រព័ន្ធទូរគមនាគមន៍ ដើម្បីរកឲ្យឃើញបទល្មើស និងការគំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខជាតិតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត៕
